Prettig griezelen met PAL:
Mars valt aan
Ir van Traa ziet voltooiing
kernplan snel naderen
Toen ging je dood in het paars
BBC verbond drie steden
van de toekomst
diwmwmmmmrn1
Mrm
H ARTIE
STAD
Adspirant-emigrant krijgt
weldra eerder uitsluitsel
ROTTERDAMSE BIOSCOPEN
Vuile Handen": weinig Sartre
Gala-concert in I TRIOMFANTELIJK ROTTERDAMS GELUID:
Rivièra-Hal
r
Hoe
Gedenken
~r
Zaterdag 14 November 1953
5
WIE nog griezelen kan, die griezele mee, met de Amerikanen in hun
bloedige verdediging tegen de dood en verderf zaaiende wezens van
Mars. H, G Wells* macabere toekomstfantasie „The war of the worlds" is
aangepast aan de eisen van de moderne tijd verfilmd met alle atoom
snufjes, gammastralen en vooral de geraffineerde trucage, waarover de
cineasten van de quasi-wetenschappelijke actie-producten thans beschik
ken. De maker van „Strijd om het heelal" is voor het Nederlandse publiek
geen onbekende. George Pal produceerde destijds voor Philips een reeks
technische filmfantasieên, die zeer de aandacht trokken.
In Amerika ontwikkelde hij deze speciale aanleg verder en enkele jaren
terug zagen we dan hier zijn eerste grote film in moderne Jules verne-stijl
„Per raket naar de maan".
In hetzelfde vlak ligt nu deze
„Strijd om het heelal", waarin de
aarde geteisterd wordt door uit het
heelal neerdalende „vliegende scho
tels", als men de lugubere ruimte-
projectielen tenminste zo mag noe
men. De Mars-mensen zelf blijven
onzichtbaar; zij manifesteren zich
door doorzichtig-groenachtige stol
pen, waaruit als een wiegende cobra-
kop een observatie-apparaat te voor
schijn komt. Dit tastende oor-en-oog
spuwt met alleen de verschrikkelijk
ste hitte-stralen. die gehele tankre
gimenten en luchteskaders vernieti
gen. maar zendt tevens een angstaan
jagend getinkel uit, dat u het eerste
kwartier werkelijk de rillingen be
zorgt.
Maar alles went, ook deze massa -
gruwel, waaraan de hele wereld in
luttele dagen te gronde dreigt te
gaan. Als het pandemonium van
brandende steden, stervende mensen
en verkolende bossen zijn climax
heeft bereikt, zakken de Mars-mon
sters zieltogend ineen. Zij hadden na
melijk één zwak punt: tegen de bac
teriën. waarvoor de mensen immuun
zyn. blijken ze niet bestand.
Pal heeft aan de technische kitsch
van deze wereld-nachtmerrie wel al
zijn raffinement besteed, maar met
het mensenmateriaal wist hij kenne
lijk geen raad. Dan wordt de fanta
sie ernst en dus ronduit lachwek
kend. De film in technicolor is in
ARENA te zien.
't Venster
„Vuile handen" (Les mains sales) van
Jean Paul Sartre is door zijn probleem
stelling een opmerkelijk toneelstuk,
waarvan het was te voorzien, dat het
eenmaal voor de film zou worden be
werkt. De film heeft mogelijkheden, die
het toneel niet heeft; er staat tegen
over. dat de film, anders dan het tonee'.
een bepaalde vervlakking in de hand
werkt en met sneer zuiver de bedoelin
gen van de auteur weergeeft.
Ook hier doet zich dit voor. De motie
ven van het menselijke handelen, waar
in Sartre zijn kracht zoekt, hebben ui
de film duidelijk moeten wijken voor
de politieke stryd en de dramatische
ontwikkeling daarvan Daarbij valt het
met te ontkennen, dat die strijd op
Zichzelf al belangwekkend genoeg is ep
volstrekt niet denkbeeldig. Situaties als
hier voorgesteld, waar de taktiek zulk
een grote rol speelt, zullen zich blyven
herhalen zolang de wereld bestaat cn
zolang mensen gedwongen zyn om af
te wegen, wat by bepaalde gebeurte
nissen het meeste voordeel oplevert Het
zijn heus met alleen de communisten,
die zich zullen ergeren, omdat dit alle
maal zo onverbloemd wordt gezegd.
Hoeder er, de leider met inzicht van
de Proletarische partij, moet geliqui
deerd worden, omdat hij volgens zijn
partijgenoten verraad pleegt aan de goe
de zaak door samenwerking te zoeken
met de regeringspartij, die steeds met
de vijand heeft gecollaboreerd. Hugo,
het verwende bourgois-zoontje. die de
kant van het volk heeft gekozen, krijgt
opdracht de partijleider uit de weg te
ruimen Hij raakt echter onder de ban
van Hoederer en hij zou zijn daad ver
moedelijk nooit volvoerd hebben, wan
neer hij met zyn vrouw in diens armen
bad aangetroffen. Als hij na twee inar
uit de gevangenis komt. moet hu echter
ervaren, dat de partijlijn is veranderd
Hoederer's taktiek blykt juist te zyn
geweest; de party leider is voor mets ge
storven
Dit is dan in het kort de probleem
stelling, waarbij de menselyke conflict
situatie, die op het toneel overheerst, in
de film naar de achtergrond is gedron
gen Er zyn voortreffelijke rollen van
Pierre Brasseur als Hoederer en Daniel
Gelin als het bourgeoiszoontjc.
Lutusca
Jcan Marais, die men vrijwel steeds
ln tragische, romantische en vooral vage
In „VUILE HANDEN" (naar Sar
tre's tOTieeistukj Daniel Gelin
de fanatieke Hugo, een jongeman
uit „bourgeois" milieu, die op bc-
ttei van de partij de leider Hoe
derer neerschiet.
('t VENSTER)
Nine Christine Jónsson sneeft een
hoojdrol in de Zweedse film HA
VENWIJKdie deze week in Cen
traal wordt vertoond.
fantasierollen ziet optreden, verschijnt
in .Meisjesslaapzaa!' nu eens als een
joviale, jongensachtige polltie-mspec-
teur. die de netelige opdracht ontvangt
de moord op een pens ion n,ure van een
deftig meisjesinternaat op te lossen.
Hg ondervindt daarbij van alle zyden
de grootste tegenwerking, van de hoog
hartige directrice, die slechts beducht is
voor ds dure nnam van haar lucratief
bedrijf: van de zeventien koppige bak
vissen, die aanvankelijk zwijgen, omdat
ze het nen en ander tc verbergen heb
ben; van de leraressen, waarvan twee
danig gecompromitteerd zyn.
Op dg achtergrond van deze puzzle
staan dan nog wat dubieuze bijfiguren,
o m. een raar pornofotograaf je.
Onder de kostschoolmeisjes is er na
tuurlijk wel eentje, die haar sympathie
voor de aardige detective moeityk ver
bergen kan en zo krygt deze de draad
van het drama te pakken.
Erg dramatisch is deze film van Henri
Decom overigens niet: een beetje pi
kanterie. wat humor en onnodige, wat
perverse uitweidingen, hierop berust het
verhaal, dat eigenlijk op twee benen
hinkt- het wil een originele detective
film zyn, maar legelykertyd onthullen
wat achter de schijn-reputatie van zo'n
deftig, gerenommeerd internaat aan on
gerecht! gs kan geschieden liet resul
taat is dan ook wat ondmdelnk en oe
ontmaskering van de schuldige brengt
geen climax. Er zijn echter tal van
fraaie typen te bewonderen en Jean
■ais maakt iets aardig van deze in
specteur. die door zyn verliefde tip-
gcefster (Francoise Arnoul) met enige
nadruk op de meer persoonlijke moge
lijkheden van hun contact gewezen
•ordt.
Een pikante opdracht heeft Jean
Marais in „MEISJESSLAAP
ZAAL" uit tc voeren: de oplos
sing wan een moord in een deftig
meisjespensionaat, achter welks
gevel heel wat dingen blijken te
gebeuren, die het daglicht niet
kunnen velen. (LUTUSCA)
Capitol
En toch... En toch zijn die Tarzan-
films soms de moeite Wdard. Het ver
haaltje is wel eens wat tè fantastisch,
de avonturen van de spelers tè ver ge
zocht. maar de films hebben êcn groot
voordeel ze boeien van de eerste tot
en met de laatste meter celluloid. Het
geeft een zonderling gevoel Lex Barker
zo „natuurlijk" bezig te zien op het
witte doek; de zelfde man die een paar
weken geleden rustig logeerde m keu
rige, sty f-nette Nederlandse hotels
hangt nu weer de aapmens uit, en met
eens onverdienstelijk. Jane, de schone
Joyce McKenzie. en de chimpansee Che-
ta assisteren hem op de gebruikelijke
manier. Ook dit keer weer prachtige
opnamen uit het oerwoud en immens
boeiende van een grote kudde olifanten,
die dwars door rivieren, moerassen en
negerdorpen galoppeert.
Prinses
Edison Marshali's spannende avontu
renroman „De schat van de Gouden
Condor" is niet ontkomen aan Holly-
xvood's speurneuzen, en dat is in dit ge
val een heuglijk feit. De gelijknamige
film die eruit is voortgekomen, staat op
een aanzienlijk hoger peil dan de door
snee avonturenfilm.
Jean-Paul, een schijnbaar onwettige
zoon van Paul. markies van St. Malo,
wordt na het overly den van zijn vader
onder de bijzonder onherderhjke hoede
van zijn oom Edouard genomen Edouard
heeft titel en fortuin van Jean-Paul m
de wacht gesleept en doet eerlijk zyn
best om hem van zyn rechten onkundig
te laten. Na een vernederende periode
als horige trekt Jean-Paul als jongeman
naar Gustamala. waar luj samen met
een vaderlijke $chot door het vinden
van een tempelfortum nik en dus mach
tig wordt. Na m Frankrijk nog even een
Een groot en feestelijk gestemd
auditorium vulde Vrijdagavond de
Rivièra-Hal, om het Gala-concert,
gegeven ter gelegenheid van het
achtste lustrum van de Nederland-
sche Economische Hoogeschool bij te
wonen. Nadat de Rector Magnificus,
de vele genodigden o.w, de com
missaris der koningin, mr. L. H.
Kesper, burgemeester mr. G. E. van
Walsum en vele andere autoriteiten,
welkom had geheten, was het woord
aan het Philharmomsch Orkest, dat
onder Fhpse het programma opende
met het Wilhelmus en het Gaudea-
mus Igitur.
De orkestwerken die deze avond
tot uitvoering kwamen behoren tot
het vaste repertoire en zy liggen
orkest on dirigent opperbest. Het
waren Weber's ouverture „Euryan-
the", de tweede symphonie van
Saint-Saens, voor de muzikale fijn
proevers een kostelijk stuk muziek
en Chabrier's bruisende Espana-
Rhapsodie. Het hartelijke applaus
bewees, dat men voor dit knappe
musiceren dankbaar gestemd was.
Ditmaal verleend niet zoals men
wellicht zou hebben verwacht, de
oud-student van de Hogeschool
Henk Lagendaal solistische mede
werking, doch Cor de Groot. Het
vijfde pianoconcert van Beethoven
bevat voor Dc Groot geen enkel
geheim meer en men kreeg dan ook
een grandioze vertolking van dit
magistrale werk tehoren. Het heeft
de meester-pianist begrijpelijkerwijs
niet aan langdurige bijval ontbro
ken. Bloemen bezegelden het succes.
H. v. B.
Ei'liiHill 'HMJi'WWiiin.Tfi!
':i bliü.i.iliiii' i E !i Is'jiil ill
en ander te hebben rechtgezet, keert hij
terug naar Guatamala, waar hem een
zeer preferabele schone in de armen
snelt.
Bijzonder imposant zyn de natuur
opnamen. gemaakt m het oerwoud van
Guatamala. De beelden van een tropi
sche rivier tussen twee hoge muren van
groen, en van een waterval, van duize
lingwekkende hoogte neerstortend, ver
goeden ruimschoots de misgreep van de
suikergoedkleurtjes, waarmee alles js
overgoten. Ook spanning is er in ruime
mate. Jammer alleen, dat de film op tal
van plaatsen opvallend hinderlijk is ge
coupeerd.
Rex
Toen er in 1B65 een einde kwam aan
de Amerikaanse burgeroorlog, waren er.
behalve een groot aantal gedemobiliseer
de soldaten, voor wie werk moest wor
den gezocht in het toen nog betrekkelijk
onontwikkelde Westen, grote hoeveel
heden overbodig geworden wapens Een
handige meneer bedacht, dat cr met die
geweren best een handeltje met de In
dianen op te zetten zou zyn, en zo kwam
hef. dat de naar het Westen trekkende
blanken door hun eigen materiaal wer
den bedreigd. Gelukkig waren er m die
dagen nog mannen als Buffalo Bill
Wat hg deed om een einde te maken
aan de handel in wapens, die aan dui
zenden blanken het leven kostte, kunt
ii zien in dc oudere, maar nog steeds
spannende film „Trek naar het Westen",
van Cecil B. de Mille, met Gary Cooper
als de zichzelf opofferende Buffalo BilJ.
REPRISES
HARMONIE brengt Victor Hugo's .,De
ellendigen1' terug, in REX is een be
proefde western te zien, waarin Gary
Cooper een glansrol had: „De trek naar
het Westen", geregisseerd door Cecil
B. de Mille.
Drie kwartier lang heeft gisteravond de B.B.C. de aandacht
van luisteraars in Midden- en West-Engeland gevestigd op
„three cities of the future", drie steden van de toekomst, te
weten Coventry, Plymouth en Rotterdam. Alle drie even
zwaar getroffen door Duits geweld, alle drie hard aan het
werk een nieuwe stad te scheppen. In elke stad zat een
groepje prominenten rond de microfoon om de partners in de
uitzending te vertellen: „Wat hebben wij gedaan". Een van
de Rotterdammers, ir. C. van Traa liet zich zeer optimistisch
uit. Volgens hem nadert snel de voltooiing van het kernplan
van Rotterdams herbouw en is het kritieke stadium voorbij.
Hij durfde zelfs in verband met die naderende voltooiing
triomfantelijk spreken over: binnen enkele jaren.
Het was een man van gezag die
dat de Britse luisteraars meedeelde,
want ir. Van Traa is directeur van
de Dienst van Stadsontwikkeling en
Wederopbouw. De andere spre
kers uit de Maasstad waren mr.
M, Rooy. hoofdredacteur van de
Nieuwe Rotterdamsche Courant, en
mr, H. Willemse, raadslid en direc
teur van een scheepvaartmaatschap
pij. Hun samenspraak werd geleid
door Rienk Idenburg, een Neder
landse medewerker van de B.B C.,
onder enthousiaste supervisie van
Michael Barsley. de producer. Vijf
meter naast het water van de
Nieuwe Maas, in het gebouw van
de Koninklijke Roei- en Zeilvereni
ging „De Maas"', was voor deze uit
zending een studiootje geïmprovi
seerd.
Kapitein A. J. Marcus van L.
Smits „IJsselmonde" hielp de uit
zending aan „locale kleur" door een
paar keren aan het touw van zijn
stoomfluit te rukken dat gebeur
de op signalen van Michael Barsley,
het open- en dichttrekken van een
gordijn
Op de groei
Mr. Willemse belichtte de scheep-
aartkant van het onderwerp „Rot
terdam". Met hartige zakelijkheid
herinnerde hij aan de vastbesloten
heid tot wederopbouw, aan de nood
zaak eerst de haven te herstellen,
aan het glorieuze eind van dat her
stel, Ahoy', en aan de wijze waarop
het scheepvaartleven groeide en nog
steeds groeit.
„Een groot venster uit het cen
trum dat uitziet op de haven!" zo
noemde ir. Van Traa het nieuwe
stadsbeeld, dat binnen enkele jaren
zal zijn voltooid. Hij sprak over het
stelsel van ruime wegen dat Rot
terdam aanlegt en vergeleek het
bouwen vóór en na de oorlog: vroe
ger het werk van particulieren, op
kleine schaal, nu de grote aanpak,
met de handen in één geslagen. Zijn
voorbeelden waren natuurlijk het
Groothandelsgebouw en de Lijnbaan.
Nog even stipte hij de noodzaak aan
van het beschikbaar hebben van
open plekken in de stad. ..De stad
moet immers kunnen groeien in de
nieuwe vorm die zy krijgt," zo zei
de heer Van Traa.
Over de geestelijke en culturele
zijde van het Rotterdam der toe
komst sprak mr. Rooy. Hij betrok
de beelden, van Erasmus en van „De
verwoeste stad" in zijn betoog. Met
een welgemeend „Cheers" voor Ply
mouth cn Coventry besloten de Rot
terdammers de uitzending. Thomas
Sharp, een Brits deskundige op het
gebied van .stadsplanning, trok de
conclusies uit wat de heren in de
drie steden hadden verteld. Produ
cer Barsley toonde zyn genoegen
over de gang van zaken tijdens de
directe uitzending door veelzeggen
de duim-ge baren
Dit concrete klankbeeld over de
her bouw vorderingen van drie ste
den werd uitgezonden op de 13e No
vember. dat is de vooravond der
dertiende verjaardag van Coventry's
eerste en ergste bombardement. Het
ging de lucht in op de Home Ser
vices van Midden- en West-Enge
land. maar zal binnenkort ook te
horen zijn via Hilversum. De BBC
ts namelijk van plan een opname
aan te bieden aan de Nederlandse
omroep.
Uit de opmerkingen van de spre
kers in Coventry, zowel als Ply
mouth en Rotterdam bleek overdui
delijk dat men nergens het besluit
nam de oude, verwoeste stad dom
weg weer uit de grond te stampen.
Neen, men zag overal voor ogenj
steden van de toekomst!
De mannen die spraken namens
Rotterdam, links op de voorgrond
de heer Van Traa, achter hem
Rienk Idenburg, verder van links
vaar rechts de heren Barsley
(producer), Willemse en Rooy.
Centraal
Als door gedegen camerawerk alléén
een goede film kon ontstaan, zouden de
Zu eden met „Havenwijk" beslist geen
slecht figuur slaan. De opnamen van
Gunnar Fisclier getuigen van vakman
schap en een originele kyk op de din
gen.
Hetzelfde ban helaas niet gezegd wor
den van de auteur. Olie Lansberg Het
verhaal, dat aan de film ten grondslag
ligt, is nogal goedkoop. Het behelst de
lotgevallen van een meisje dal door om
standigheden. zoals dat heet, op het
slechte pad is heiand, maar nog net op
tijd in de veilige armen van een ronde
zeeman wordt opgevangen.
Regisseur Ingmar Bergman heelt zich
al eerder aan dit genre gewaagd. Hij
slaagt er ook nu in een behoorlijke mi
lieuschildering te geven ln dat milieu
echter gebeurt eigenlijk, maar weinig
boeiends.
Het meisje en de zeeman worden voor
gesteld door Nine-Christine Jonsson en
Bengt Eklund Geen Hollywood-glans-
figuren, maar door hun alledaagsheid
misschien wel zo overtuigend
In het voorprogramma een poëtisch
tekenfilmpje van Paul Grimault, waar
aan men weer eens kan zien dat Di3ney
c.s. met het monopolie bezitten.
Cineac, Colosseum en
Victoria
De A-bompaddestoel cn de brandende
raten van Hiroshima kunt u zien m
e film. die „Het grote geheim" van de
tweede wereldoorlog in beeld brengt. De
film is knap gemaakt en geeft (somsj
op aannemelijke wyze de innerlijke
strijd weer. die de uitvoerders van de
geheimzinnige opdracht „Silverplate"
beroeit. De laatste ogenblikken voor het
afwerpen van de bom behoren tot de
beste gedeelten van de film. Maken be
paalde gedeelten van de film de in
druk, dal de Amerikanen zich min of
meer willen verontschuldigen voor de
noodzaak de bom te hebben moeten
erpen, het einde geeft een ander beeld
Want na de helaas onvermijdelijke ramp
et de atoomhom wisselen Robert Tay-
Eleanor Parker een filmzoentje.
fpVEN de stroom van
eigen herinneringen,
onderbreken voor wat an
ders. Je ondervindt tel
kens weer zcldzaavi-lievc
ontroerende dingen.
Hartje Stad zal er maar
eens teat van vertellen,
»n de hoop dat Jtij het ge
loof in het hartelijke van
mens-tot-mens levend
kan helpen houden, zo
niet: leven der kan doen
worden. Het zijn doodge
wone Rotterdamse ver
haaltjes: mijn collega van
het Dagboek zal het wel
goedvinden dat Hartje
Stad r'u serie „Toen" fioe
■en 77?et de bioscopen
van vroeger bezig) even
onderbreekt om deze twee
verhaaltjeszo maar, vers
van de lever af, te ver
tellen.
Het ene geldt een eer
zaam, kundig kleermaker
die onder de oorlog Hartje
Stad's kleren voor de der
de maai ..zo goed als on
zichtbaar keerde"; bij een
van die gelegenheden is
een costuum verdwenen
zoals er m die ellendige
dagen zoveel verdween;
tegenwoordig, nu de we
reld weer rustig en be
schaafd heet, spreekt men
niet van „verdwenen",
doch van „gestolen". Als
nu dat costuum („ruimzit-
tend met olifants-achter-
>te") in die afschuwelijke
dagen meegewerkt heeft
om een verzets-man van
rare proporties (adonissen
vond-je alleen bij Hitler,
Goering, Himmler, Goeb-
bels en huns gelijken) een
camouflerende dekking te
verschaffen dan heelt de
verdwijning haar met op
geleverd.
Tien jaar lang hebben
wij met meer aan dat cos-
;uum gedacht, want er
waren belangrijker dingen
3ie onze aandacht even
vroegen.
J^/^AAr nu gisteravond: ttS'lii11.» ikDi"a i li.LS.
ken: 'k heb prachtige En- Vroeger: theedrinken bij Van Veen, In dat blanke hoek-
gclse stoffen op de kop huis, even rechts van het midden, hoek Van Hogen-
kunnen tikken kiest u dorpspleinPaamvcnstecg.
maar wat uit en dan kost
het u alleen het maakloon! over heen: ,,'n fyne vent!"
Wat doe-je dan? „Maar nou die winkel m
die hoek ook alweer? je
keek er U1t op de Cool-
Je zegt: „Kom binnen, tandenborstels. kammen, singel, de bloemenmarkt
ga zitten, steek een sigaar enz. daar op de hoek van
op en laat ons nog ens de Vissersdijk en hoe heet
'er oude tijden praten, die steeg ook alweer: Mo-
want ik vind dit zo
duiveld fijn en zakelyk-
zuiver van je". Nou goed
met je kmeen vol sta
len en met je neusgaten
vol walm van een knette
rend Sumatra-dekblad zit
je dan met je oude kleer-
maker oude Rotterdamse weet-je
lenst eeg', Nieuwsteen
„Was het niet vlak bij dc
kaaskcider van Van
Zwet?" ,.Ja en bij De Bay,
waar die scholen met bit
terballen „En of'.
nog! En die
dingen op te halen,
die dingen die helemaal
Hogcndorp en het
oude Boy mans: Hogcn-
dorpsplein, hoek Paau-
wensteeg?En Van
Gend en Loos had-]e er
vlak naast"Was het
nou nog Paauwensteeg of
met, daar?"
EN weet-je nog het gro
te ziekenhuis?, die
nachtzuster die Bet heet
te?: overdag was ze werk-
Mr ir Haveman terug uit Z.-Afrika
(Van een onzer \'erslaggevers)
DEN HAAG, „Mensen, die naar Zuid-Afrika willen emigreren zullen
in de naaste toekomst spoediger uitsluitsel krijgen of zij dat land al of
niet binnen mogen komen." Dit deelde mr ir B. TV. H a v e m a n, de com
missaris voor de emigratie, Vrijdag mede als een der resultaten van zyn
reis naar de Zuidafrikaanse Unie en Rhodesia. Nu duurt het soms wel
negen maanden voor adspirant-emigranten zekerheid hebben. Dat zal tot
ten hoogste vier maanden worden beperkt. Deze verkorting za! naar ge
hoopt wordt de animo voor emigratie naar Zuid-Afrika sterk vergroten.
Langzamerhand komt er ook tneer bekendheid aan de mogelijkheid om
zonder tverkgevcrsverklaring naar Zuid-Afrika te gaan. Tot dit doei is
ongeveer een jaar geleden een Zuidafrikaans garantiefonds gevormd, dat
nu zijn vruchten begint af te werpen. Nederland en Zuid-Afrika zullen
voortaan hun wederzijdse voorlichting in nauwe samenwerking gaan
voeren.
Van Nederlandse zijde, zo zei de
heer Haveman, zal dit zakelijker
dan voorheen moeten geschieden en
minder traditioneel en sentimenteel.
Nog te voel. zo zei hij. donken Ne
derlanders. dia daarheen gaan, dat
zy naar een ander soort Nederland
gaan. Maar het is eigenlijk een
vreemd land. De aanpassing voor
Nederlanders is er zeker zo moei
lijk als in Australië. Het is nood
zakelijk dat men Engels leert, ook
al komt men in een gebied, waar
Afrikaans wordt gespróken. Tussen
haakjes, zij die Afrikaans spreken
vinden dit als regel een mooiere
taal dan Nederlands Dat is iets
waarmee Nederlanders als regel to
weinig rekening houden, waardoor
vaak onnodige verkoelingen ont
staan. De Nederlanders mogen ook
niet vergeten, dat dc vakkennis er
op een hoog peil staat Automon
teurs, dip met het Bovag-diploma
1 en 2 in hun zak hebben, zo zei
de heer Haveman, moeten liefst
maar met naar Zuid-Afrika gaan
en de metaalbewerkers daar heb
ben toch allen wel wat hij noemde
het „Stork-peil" bereikt. Het ts dan
ook niet goed als er Nederlanders
m Zuid-Afrika aankomen met de
houding van „wij zullen wel eens
even laten zien wat goed werken
Het huisvestingsprobleem voor de
immigranten rs er veel minder groot
Biaak!, zo'n Blaak krijgen
we nooit weer terug!" „Ik sier en 's nachts zat ze
kan Ze nog wei dromen, *?y de mensen die toch
do winkels". ..Om op die S'fS'm on dan rei ze
met goed zijn
mens want 3e
maar week vj
beetje wolk:
wie belt daar bij ons
aan?...: onze kleermaker
van de oorlogsjaren. „Me
neer Hartje Stad." zei hij
en Hartje Stad kreeg een
Piet Paaltjes-snok in z'n
keel, „dat gestolen cos
tuum van 10 jaar geleden,
dat zit me nog dwars. U
hebt mei gezeurd, gedreigd
o£ om schaaj vergoeding
gevraagd. U hebt alleen
maar uw schouders op
getrokken en „zozo, nou,
och ja!" gezeid en u
bont weggegaan. Eindelijk
ben ik in staat, om dat inspecteur
borstel winkel terug te ko
men: daai wat en twee
meisjes. allebei nogal
slank. vriendinnen van
Mane van Eysden—Vmk.
en, nou, die was nogal
rond in haar beste jaren,
en die drie waren vrien
din met mekaar, 'n Mooi
gezicht zoals ze, Mane in
de midden, met z'n drieen
een Blakie gingen pikken,
net een pendule met cou
pe's. de klok middenin en
klets-jc je kaarsenhouders ïmks en
'n rechts"' „Hahaha. en dan
wel maar theedrinken bij Loy-
aard." „Waar die voor
schoot-man harde water-
heette die broodjes stond te schaven"
hoohncester ook „Lo^a.iid, Luj-auid... je
alweer die er de wind on- bedoelt do ar tussen het
der had, dat je..." „Vel- Zuid on Weintnal in. ja
lenga". „En die andere die ja. ...maar
ook nog schoolopziener of ook wele
ogen. En alles
door elkaar,
vreemde moet het
koeterwaals lijken:
voor een
wordt er
a en een
achtei
>1 J- schc
„Kom hier, 'k zal je je
paarse mussie nog 'ris op-
blaze, zo ken-je met naar
onze Lieve Heer!" ..Ik zie
ze nog zitten voor de ra
men aan de Van Olden-
bai nevelt straatals Bet
er 's ochtends van door
ging met al de ontbijten
die toch met meer ver
orberd zouden worden, dan
schoof ze die ouetjes voor
dc ramen met de goedige
woorden „Zwaai nog maai
aeris naar het Leven,
morgen ken-je 't misschien
met meer doen, want dan
leg-je op je stijve rugge
tje". en dan zaten ze daar
met d'r do je ogen!"
En v% e gin^t'ii nog uren
door. twee oue Rotterdam
mers, die de tijd 'oetreur-
trokken den, dat je in Rotterdam
naar van een ruim paarsjak aan-
geweest Veen-boven. daar op de kreeg en een paarse koks-
En met deze happy-endmg vergaloppeert verlies weer goed te ma- „Kreiken". En prompt er hoek, drommels hoe heette muts, als je tóch doodging.
ppJJ geloofde wel in C
t j-* -1 maar hij dacht tior
Hem," zegt de scherpzitim
ivat ironische Engelse sc
Somerset Maugham van eo
zijn hoofdfiguren. Hy raakt
een bekend verschijnsel aan. L
„er tn God ts," we geloven h*<
wel. Maar wat u'ij met dat ge
loof moeien beginnen, weten u?e
met Wig denkt t»r eigenlijk aan
God? Enkele beroeps-ge Zompen?
Maar toy. die vertegenwoordigd
worden door de gewone man, de
man i«. de straat? Behalue dan
op enkele hoogtepunten (of diep
tepunten) in het Ieren Als je
eigen kind geboren wordt of -als
ie vader s'erfl Een ambtenaar
uttii het Binnenlands Best uur m
het oude In die fctoam ran een
dienstreis thuis op zijn afgele
gen standplaats "t dc rimboe.
Die dag was zijn vrouw gestor
ven. Zijn bediende uiildc een
graf graven. „Dat die ik zei/"
zei hy. Clït det klimaat moet. np
de ster/dag begraven worden).
Maar toen h?j haar in lakens ge
huld. in het graf had gelegd, kon
hy a iet verder „O God. als py
er fijt, hela mij dan". Op het
zelfde ogenblik roer er kracht in
hem >r><v h>j ir"t foj v„0p-,
en kon doen Sindsdien dacht hy
aan God £71 hy "chaamde zich
er Tiiet voor. Geloven is ook: ge
denken.
F. OBERMAN
dan bijvoorbeeld in Australië en
daardoor zijn andere bezwaren aan
emigratie verbonden vooral ook
voor de vrouwen veel gemakkelij
ker te overwinnen. Mr ir Haveman
noemde de positie van de Neder
landse emigranten (er gingen erna
de oorlog 15 000 heen) op een ge
ring aantal uitzonderingen na gun
stig tot zeer gunstig. De meesten
voelen er zich na twee oi drie jaar
volkomen thuis. Voor een soepele
aanpassing aar. het leven aldaar is
het gunstiger dat men zich in een
middelgrote stad vestigt waar men
spoediger thuis is dan in een mon-
sterstad als Johannesburg. Ook acht
de heer Haveman het van groot
belang, dat de emigranten in een.
plaats komen waar mensen wonen
met gelijkgerichte levensopvatting,
omdat men daar nog zeer homoge
ne bevolkingsgroepen aantreft.
In Zuid-Afrika bestaat eon eco
nomisch zeer gunstig klimaat voor
de vestiging van nieuwe onderne
mingen. Van Zuidafrikaanse zijde is
veiklaard. dat men zeer gaarne uit
breiding van dc Nederlandse econo
mische activiteit zal zien. Verba
zingwekkend is de ontwikkeling in
de nieuwe goudgebieden m Trans
vaal en een nieuw industriegebied
langs de Waalrivier. A]s voorbeeld
noemde hy daar de plaats Welkom,
die in 1946 nog maar enige honder
den inwoners telde cn waarvoor nu
een stadsplan is ontwikkeld, dat
op een over enige jaren te bererken
inwonertal van ÖQ 000 is berekend.
Reeds voor explosie
gassen ontdekt in
Belgische mijn
SSEL. Het m het Italiaans
11 schijnende blad „Sole d'Italia",
dat speciaal wordt uitgegeven voor
de Italiaanse kolonie in Belgie. heeft
onthuld, dat in de Belgische kolen-
rmm ..Many" reeds lang mnngassen
waren ontdekt, voordat de explosie
geschiedde, ten gevolge waarvan
veertien Italiaanse mijnwerkers om
hot loven zijn gekomen
„Een van de mijnwerkers, die dc
ramp overleefde, heeft het volgende
verteld," aldus het blad. „Negen van
ons waren nog m leven, maar we za
ten ingesloten in gang 17. als gevolg
van oen instorting in de hoofdgang.
We hebben ons een weg gebaand
door de brokstukken, omdat aan de
andere zijde de gang eveneens was
ingestort Dit was reeds een paar
weken eerder gebeurd, maar er was
nog niets opgeruimd."
..Een andere mijnwerker, die en
kele maanden m gang 18 gewerkt
heeft, vertelde, dat hy alleen door
de gang kon lopen, wanneer hij zijn
hoofd naar beneden hield. Zodra hij
1 rechtop gmg staan, kreeg hij een ge-
voel of hy in slaap viel."
