D:
D
D
KRACHTPROEF
H!
STEEDS MEER TANKERS BRENGEN
GRAAN DE HAVEN BINNEN...
H
Zó druk was het nimmer tevoren
ROTTERDAMSE HAVEN verwerkt
- dank zij enorme krachtsinspanning -
KOLOSSALE AANVOER
...en ook problemen die
hoofdbrekens kosten
rn^m
IllfSlili
Hl
Genoeg water
in de Rijn
o O—
f In tie Maashaven, Europa's groot- 1
ste korenveld, heerst op het ogen-
blik een ongekend grote drukte.
i Vorige week kwam op écn dag j
1 niet minder dan 120.000 ton J
schcepsruimte met graan binnen.
Ais onverzadigbare vraatzuchti-
i gén hebben de elevators, bijge-
staan door de Iosinstallatie van
de silo, zich op deze korenstroom
geworpen. .In anderhalve dag, j
hooguit soms twee dagen, werden
de graanschepen gelost en waren
de Rïjnschïppers met hun kost
bare vracht op weg naar Duits
land, dat door verlies van zijn
oostzone bij zün graanyoorzlening I
nu vrijwel geheel is aangewezen
op import
ARBEIDERS
et wel en wee van de Rot
terdamse haven zal in de
komende jaren ongetwijfeld
In veel sterker mate van
het aantal beschikbare men
sen dan van de technische uitrusting
afban)
Bü
(Van één onzer redacteuren)
E stroom van goéderen door de Rotterdamse ha- -y y
ven blijft groeien. Wat velen aan liet eind van het I I
vorige jaar voor- onmogelijk hielden is in de nu
bijna afgelopen eerste acht maanden van dit jaar bewe- afbangen
J C l. 7 J Bij 'n dergelijke massale omzet
zen: nog meer schepen, nos meer goederen dan m 1955van goederen, waarbij men terecht
- p 1 D c uit weloverwogen nationaal belang
Vooral sinds enkele weken heerst er weer een schier adem- ook nog 'n stijging van de stukgoe-
benemende drukte; alle havenbekkens liggen vof met schepen deren zou wensen, is 'n groot aantal
en nog is de spankracht van de Rotterdamse havens niet ge- |esewSds~—^onmisbaa^Dezom?"
broken. Sneller en beter gaat het dan waar ook ter wereld, al maanden met hun welverdiende va-
j_inmnnninncv. kantles en de laatste maanden van
het jaar vormen de moeilijkste pe
rioden voor hen, die zich met de ar
beidsvoorziening in de haven belast
weten.
In de laatste maanden van het
jaar zijn, tot dusver de Schevening-
se en de Katwijkse vissers, die dan
niet ter vangst uitvaren, een on
schatbare reserve gebleken, maar
in de zomermaanden, wanneer het
seizoenwerk overal aan de gang is,
vertoont het tekort aan werkkrach
ten zich wel in zijn scherpste
vorm. Temeer als daar - zoals nu
het geval is een scherpe stijging
van de kolen-, .erts- en graanaan-
voer mee gepaard gaat-
zijn daartoe soms bovenmenselijke inspanningen nodig.
E zeer snelle stijging van
dc industriële bedrijvigheid
in West-Europa, waarbij die
van West-Duitsland in het
bijzonder, vindt men weer
spiegeld in de activiteit in de Rot
terdamse haven. Europa vraagt staal
en kolen en van alle kanten stroomt
het erts door de Rotterdamse haven
naar de smidse in het Ruhrgebïed,
Kolen zijn er nodig om dat erts
tot staal te verwerken en om te
voorzien in de steeds stijgende be
hoefte aan energie,-zowel voor huis
houdelijk als voor industrieel ge
bruik.
Duitsland, vroeger één van de
grootste koienexporteurs voert nu
bij massa's de kolen in uit de Ver
enigde Staten en inplaats van
stroomafwaarts varen nu de sche
pen met zwarte energie stróom-
opwaarts. Wel. gaat de olie lang-:
zamerhand een deel van de taak
van de kolen overnemen, maar
op de totale vraag naar kolen zal
dat weinig uitmaken omdat ook
de vraag naar energie blijft stij
gen.
Zolang de kernenergie nog niet
tot voldoende ontwikkeling is ge
komen. blijft West-Europa aangewe
zen op kolen en olie. En geen ha
ven ligt gunstiger tussen winplaats
en verbruiker dan Rotterdam, de
graadmeter van de economische be
drijvigheid in West-Europa.
ENORME TAKEN
ENORME taken liggen hier
voor de havenstad aan de
Maas, die New York wat goe-
derenonizet betreft naar de
kroon steekt van eerste we-
rei^haven.
J lijpiflïï |i j!' iPliP ";ï;i!!!
Andere Westeuropese havens zul
len de ontwikkeling van Rotter
dam op kleinere of op grotere af
stand volgen. In Antwerpen. Am
sterdam, Bremen en Hamburg
breekt men. zich op het ogenblik op
dezelfde wijze als in Rotterdam het
hoofd over de vraag hoe men die
enorme stroom van goederen, die
Europa in- en uitvloeit, op de bes
te wijze kan opvangen en onwille
keurig kijken daarbij alle andere
naar Rotterdam, de grootste, de
snelste en de beste.
De nieuwste kraanmodellen kan
men in de Rotterdamse haven
vinden, Nauwelijks is een ont- j
werp gemaakt voor een kraan, J
die nog sneller werkt of de be- j
stellingen komen uit Rotterdam.
Bij C. Swarttouw aan de Menve-
haven zijn sinds kort deze nieuwe
modellen in gebruik.
e haven, onze nationale wel-
vaartbron, heeft mensen
nodig en die mensen zijn er.
Een groot deel van hen
bijna 3000 komt dagelijks
per bus uit Brabant, van Goeree en
Overflakkee, kortom van heinde en
ver, maar datgene wat ze naast
werk in Rotterdam zoeken, nl. een
huis, ts niet te vinden-
Naast Arnhem was Rotterdam de
zwaarst door de oorlog getroffen,
stad. In sommige plaateen is de wo
ningnood nu vrijwel tot nul geredu
ceerd, maar ih Rotterdam is van ver
lichting geen sprake. De Scheep
vaart Vereniging Zuid. die zich als
overkoepelende organisatie met dit
probleem bezig houdt, heeft wsl
overwogen de arbeiders, die van ver
buiten Rotterdam werden aange
trokken, onder te brengen in een
kamp op het eiland Van Brienen-
Het is een bekend verschiinsei, oord. Men heett hier.nn aiacrien
dat kolen uit de V.S. en graan in omdat het sociaal niet aantrekkelijk
Uit alle hoeken, en gaten moeten de havenarbeiders het graan
uit. de tanks van de tankschepen vegen. Het is een schier onbe-
WONINGEN gonnen wérk. Maar het graan is een kostbaar goed en Rotter
dam wenst ook ten aanzien van deze oneconomische ladingen
zijn naam van goede en snelle haven hoog te houden.
N 1955 is liet lot ver in liet najaar de vraag geweest of Rotterdam „de
20.000 zou halen". Het werden 20.318 schepen die in dit recordjaar do
Rotterdamse haven binnenkwamen. Toen wij in dat najaar de toenmalige
wethouder J. van Tilburg vroegen naar zijn verwachting ten aanzien van
de goedcrenomzet zei hij„We zouden erg blij zijn met een omzet van 55 mil
joen ton." De omzet bedroeg in 1955, zoals bekend, meer dan 66 miljoen ton.
Waarmee wij willen zeggen dat zelfs voor de ingewijden de ontwikkeling
van het haven verkeer nóg stormachtiger verloopt dan op grond van ervaring
en inzicht mag worden verwacht. En 1936 biedt hetzelfde beeld: het zoveel-
duizendste «chip komt telkens weer een paar dagen eerder binnen dan het
zelfde in het jaar tevoren en de belangstelling voor de Rotterdamse haven
groeit nog steeds in overrompelend tempo.
Is het nog bij te houden? Dat is op het ogenblik de grote vraag. Kan de
haven het nog aan? Is er ligplaats genoeg en is de havenoutillage toereikend?
Er wordt hard gewerkt aan uitbreidingen: nieuwe havens, nieuwe pieren,
nieuwe, kaden; nóg moderner wordt het kranenpark, nóg meer wordt de
havenarbeid gemechaniseerd. Maar werken als deze zijn voorbereid in een tijd
toen niemand de fantastische ontwikkeling van de laatste jaren kon voorzien.
Wanneer zal de grens bereikt zijn?
DAT is in de eerste plaats een vraag voor dc particuliere ondernemers
in de Rotterdamse haven. Zij hebben, met bun medewerkers en hun
personeel, de krachtproef Ie doorstasn. waarvoor de huidige hoogcon
junctuur Rotterdam thans plaatst. Wie zijn licht in de haven opsteekt
zal ervaren dat de boog wel heel strak is gespannen. Zeker in deze vakantie
maand wordt van ietier het uiterste gevergd. Zijn we dus aan „het uiterste"
toe?
Het is een kwestie van materiaal: kranen, elevators, hulpwerktuigen bij
tientallen. Hierin onderscheidt Rotterdam zich gum-lig van concurrerende
havens. Dat He Rotterdamse haven zich na de deplorabele oorlogsjaren zo
snel tot tweede wereldhaven kon ontwikkelen, is o.m. hieraan te danken. Voor
wat dit betreft wordt de krachtproef dan ook glansrijk doorstaan.
Het is ook een kwestie van mensen. Daar schuilt het grootste probleem.
Kosten noch moeite worden gespaard om in het schrijnend tekort aan mensen
te voorzien. Dit kan raen lang volhouden, maar liier dreigt de grens inderdaad
beangstigend dichtbij te komen. Er is maar één afdoende oplossing: woningen,
véél woningen bouwen. Maar dat hebben de particuliere ondernemers niet
in de hand.
ET is. in de tweede plaats, een vraag voor de gemeente Rotterdam.
Rotterdam dankt zijn groei en zijn welvaart vooral aan de haven. Het
is moeilijk, vast te stellen, welk percentage vr.n de Rotterdamse be
volking, direct of indirect, bij de haven is betrokken maar men kan
veilig aannemen dat dit zeer, zeer groot is, De dynamische groei van de haven
bedrijvigheid komt de gehele stad ten goede. Zal aan die groei, binnenkort
misschien, een einde moeten komen?
De gemeente moet de havenarbeid mogelijk maken. Zij heeft de zorg voor
de aanleg van havens, voor de bouw van pieren en kaden. En die zijn in Rot
terdam uitstekend. Nieuwe.plannen zijn in uitvoering (Eemhaven, Derde Pe
troleumhaven, Waalhaven) of in voorbereiding (Botlek, Vierde Petroleum
haven). Rotterdam zou best in hoger tempo willen uitbreiden, maar is, o.m.,
van het.rijk afhankelijk.
De gemeente moet ook.woongelegenheid scheppen, en dit is een zaak, die de
gemeente slechts ten dele in de hand heeft. Zij stuit hierbij op beperkende
regelingen, die voor het gehele land gelden. En al blijft het opmerkelijk
dat sommige kleinere gemeenten in de omgeving naar \*erhouding meer bouw
volume weten te bemachtigen, men kan het niet de gemeente verwijten, dat
"Rotterdam geen havenarbeiders kan aantrekken doordat er geen woningen
zijn.
HET is. tenslotte een vraag voor liet rijk. Niet alleen omdat Rotterdam
voor de uitbouw van zijn mogelijkheden zo van het rijk afhankelijk is
maar ook omdat de Rotterdamse haven een nationale bron van wel
vaart is. Wanneer de zaken in Rotterdam goed blijven gaan, is dat
van het hoogste belang voor het gehele land. De Nederlandse koopvaardij,
om maar één voorbeeld te noemen, is een van de zeer belangrijke deviezen-
bronnen.
Daarom dient bij het overleg tussen rijk en gemeente Rotterdam over de
havenuitbrcidingen en He verbetering van de Rotterdamse Waterweg de
grootst mogelijke spoed t° worden betracht. Het rijk zal de Rotterdamse wen
sen met veel begrip in overweging moeten nemen in het besef dat de nationale
welvaart met die van Rotterdam ten nauwste samenhangt.
Daarom ook verdient Rotterdam bij de toewijzing van bouwvolume met
andere maatstaven te worden gewaardeerd. En het verlies aan woningen ten
gevolge van de oorlog, én de noodzaak voor haven (en industrie) arbeiders
aan te trekken, dienen in versterkte mate in aanmerking te worden genomen.
Indien het rijk meewerkt, is de vraag, of de grens spoedig zal worden bereikt,
geen vraag meer. Want aan Rotterdam zelf zal het waarlijk niet liggen.
lllüiiTi!
iliillli
In Engeland heeft men zich
reeds lang moeten verzoenen met
het beeld van schepen, die eerst
naar Rotterdam varen met goede-
Ten, die gedeeltelijk voor kleinere
Engelse havens bestemd zijn. Voor
die havens is de Maasstad soms
de centrale verdeelpost geworden.
graan
de. Rotterdamse haven worden over
geslagen in kleinere schepen, die 't
dan weer naar Engeland brengen,
'n Schijnbaar tijdverlies, maar in
werkelijkheid een enorme tijdsbe
sparing voor de grote schepen, die
in de Engelse havens soms zéér
lang zouden moeten wachten voor
ze gelostwerden.
SNELLER
bleek. Op het ogenblik is een. actie
(Van een onzer redacteuren)
De Rotterdamse haven wordt op het ogenblik
overstroomd met graan. Vorige weck kwam op
één dag 520.000 ton goed ter verwerking de haven
binnen, waarvan niet minder dan 120.000 ton graan.
Een van de oorzaken van deze grote aanvoer Is de
gaande om voor deze werkers kost- minder gunstige oogst van vorig jaar. die een extra
huizen te vinden, terwijl als een g, 9 j i i--i i
zeer kleine druppel op een gloeiende aanvoer naar Europa noodzakelijk maakte,
plaat 200 woningen gebouwd worden
in Fendrecht.
Een andere oorzaak is de oogst- Men vraagt zich af bij het zien Bij een tanker lost men In 8M uur
OCT? "X7T TT?l'"*rTTTFf verwachting van dit jaar, die gezien van deze werkzaamheden of de maximaal 600 ton graan {wanneer op
r Kit V LiILjLt JL U JlLt de weersomstandigheden niet erg overbekende praktische zin van de de bodem gewerkt moet worden is
dat hoogstens 200 ton) en bij een
normale graanboot ïn dezelfde t(jd
1000 tot 1500 ton, maar ook wel eens
2000.
erg overbekende praktische zin van de
oezeer evenwel de nood ee- ll00S gesteld is- Europa en vooral Amerikanen hen In dit geval in de
ste«n ifbrnkt wel uit het ook West-Duitsland hebben graan steek heeft gelaten,
San» stmradoorsbcArtJf om dat hrt ««<*-
arbeiders op de Zuidhol-
landsc eilanden, die bereid waren
om in de Rotterdamse haven te wer
ken,
naar de Maasstad te brengen.
Alleen het ontbreken van ^oede
startbanen op die eilanden heeft er
maal zo snel in de Rijnhavens is ats
dat uit Bremen en Hamburg verla-
H'ÏU ie wet- - -
ji,r_vlitprtuie van hun eiland eleva.urbedrijven die
deze ongekend grote hoeveelhe
den nu plotseling te verwerken
ROTTERDAM trekt op het
ogenblik de tcereldscheep-
uaart naar zich roe zoals de
lamp de nachtvlinders aan
trekt. Het gaat vlag in Rot
terdam, plugger dan. elders, en daar- starwianeii op aie euanuen aeeit er r-t? u-, v~
om wordt de naam van de Afaosstad toe geleid, dat het plan voorlopig krijgen, levert.het ..mannen van de
op de vele vrachten-markten en dik- B - -»»*
wijls genoteerd.
In Rotterdam zelf vraagt men zich
evenals in 1955 echter af hoe
lang dit allemaal nog kan duren.
„Wanneer zal de top bereikt zijn,
wanneer zal er een andere haven
zijn, die meer service kan bieden
dan de Rotterdamse?"
Het is uit organisatorisch en tech
nisch oogpunt ontzaglijk veel een
voudiger om in één jaar duizend
schepen méér naar een haven te hoogste peil ZOU stijgen niet
sturen dan die haven in één jaar zal terugschrikken voor maat-
ONWERKBAAR
Tot welk een tijdverlies graanlos-
sing uit tankers leidt blijkt wel uit
den de Duitsers dus maar het liefst lostijden van ce>, normale graan-
Ïti Dnffn.nom i
boot en een tanker.
houding met vorig jaar toch nog
toegenomen. Vorig jaar kwamen er
in totaal 29 van deze schepen in de
Rotterdamse haven: op het ogen
blik heeft men er al 39 binnen. Er
bestaat echter een kleine kans op
verbetering omdat de vrachtprijzen
voor olie sinds de naasting van het
Ondanks deze ontzettende moei- Suezkanaal gestegen zijn. wellicht
zullen de tankers zich hierdoor weer
bij hun olie gaan houden.
lijkheden en vertragingen is de aan
voer per tanker in dit jaar in ver-
nog werd opgeborgen.
Anderzijds blijkt hieruit, dat
men in Rotterdamse haven
kringen geenszins geneigd is
het hoofd te buigen voor het
tekort aan arbeidskrachten.
Het ontstaan van dit plan wijst
erop, dat men wanneer de
nood werkelijk tot het aller-
zaak wel enige problemen op. Dit
jaar bijvoorbeeld zal (wanneer de
aanvoer in het derde trimester op
hetzelfde peil blijft) er ongeveer
20 tot 25 procent meer omgezet wor
den dan vorig jaar.
Deze stijging, die ongeveer neer
komt op een hoeveelheid gelijk aan
de behoefte aan buitenlands brood
graan voor heel Nederland gedu
rende een jaar, is echter niet het
grootste probleem, waarvoor de ele
vator bedrijven zich geplaatst zien.
GRAANTANKERS
aan die duizend schepen aan te pas
sen.
Toch heeft Rotterdam in de af
gelopen jaren niets anders gedaan
dan zijn haven steeds weer open
stellen voor de duizenden schepen,
die er telkens meer kwamen. Ha
vens, kaden, boelen, laadbruggen en
kranen, elevators en drijvende over
slaginstallaties lagen in die jaren
gereed om de wassende stroom op
te vangen.
De bedrijven in het Rotterdamse
havengebied hebben er voor gezorgd
dat zij uitgerust wmvn met de mo
dernste technische middelen, die er
te krijgen waren. Nauwelijks was
het ontwerp voor een kraan, waar
mee sneller gewerkt kon worden,
gereed gekomen of de bestelling
kwam uit Rotterdam.
Bij de vele nieuwe modellen, die
mei» op dit ogenblik langs de Rot
terdamse kaden kan zien, zal straks
nog weer een nieuwe stuk goed -
kraan komen, die zijn last niet
rondzwaait, maar haar in een rechte
lijn var. losplaats naar laadplaats
brengt. Onder die kraan zullen de
nieuwste modellen vorkhofwagrns
rijden, want tot in de kleinste on
derdelen grijpt de mechanisatie om
ztch heen nu de schaarste op de
arbeidsmarkt steeds knellender
wordt.
regelen, die in Nederland hun
weerga niet vinden. Ook in
1956 zal Rotterdam weer het
bewijs leveren sneller en beter
te zijn.
Voordeel natte zomer:
De enigen die waarschijnlijk niet
klagen over het barre weer ran
deze zomer zijn de Rijnschippers
en de verzenders van goederen i
over de Rijn, Sn tegenstelling tot j
vorig jaar. toen de uiaterstanden j
zo laag maren dat de schepen t
slechts gedeeltelijk geladen kon-
den worden, is er nu dank zij de
grote regenval water genoeg in 4
de i?ün. En de schepen kunnen i
lot hun merk geladen worden.
Voor de RoRerdfim.se Jiauen be
tekent dtt een buitenkans, trant
ook al weer in tegenstelling tot i
vorig jaar nu kunnen de goe- 1
deren, direct doorgezonden wor- 1
den. Bovendien kan de scheep.»- i
ruimte in de Rijnvaart nu in syn
volle omvang worden benut.
By de verscheping van graan is
men de laatste tijd meer en meer
tankschepen gaan gebruiken. De
vrachtprijs voor die schepen lag wat
beneden de vrachtprys met normale
graanschepen, maar hoger dan de
vrachtprijs voor olie.
Nadat een scherpzinnige Ameri
kaan erin geslaagd was de olielucht
uit de tankers te verdrijven vorm
den deze schepen op het eerste ge
zicht dus een ideale vervoersmoge-
lijkheid, ware het niet dat men bij
het lossen voor de grootste moeilijk
heden komt te staan.
De zuigpijpen van de elevators
moeten door nauwe mangaten in
de tanks van het schip worden
gewormd. wanneer een verleng
stuk nodig is omdat men op gro
ter diepte moet zuigen, moet eerst
de zuigpÜP "it het mangat worden
gebaald, terwijl de arbeiders in de
tanks als mijnwerkers hun taak
moeten verrichten.
Daarbij komt, dat de mangaten
meestal boven een platform in de
tank zijn aangebracht, waardoor
men de zt'igPÜP In allerlei bochten,
moet gaan wringen. De talrijke ver
warmingsbuizen, die door de tanks
lopen, en de verwarmingsspiralen, - -
die op de niet afgedekte bodem tot de specifieke graanschepen, waar men te maken heeft met
liggen, noodzaken de arbeiders het open ruimten van acht bij twaalf mHer, breken de arbeiders
graan met stoffer en blik uit allerlei v u" u j
hoeken en. gaten te vegen want aan boord van deze schepen bijna hun nek over de buizen,
graan is een kostbaar goed en de Enorm veel tijdverlies levert het lossen van zo'n graantanker
ruimen moeten dus goed lecgge- - - -
maakt worden.
Door smalle mangaten moeten de zuigpijpen van de elevators
in de tanks van de schepen. Wóï'dén gewurmd. In tegenstelling
op. Een normaal schip wordt drie tot vier maal sneller gelost.
NIET ALLEEN HIER
Ook in andere Westeuropese ha
vensteden beeft men met dit pro
bleem te kampen, maar omdat Rot
terdam een uitzonderlijk grote plaats
inneemt bij de graa no verslag, doen
de moeilijkheden zich hier in groter
omvang gelden.
Om echter het normale vervoer
niet te schaden heeft men reeds
enige tyd geleden de beslissing ge
nomen de moeilijk hanteerbare
graantankers zo goed mogelijk te
bedienen zonder de gewone graan
schepen daarvan de nadelen te doen
ondervinden.
Ook bij de graanoverslag doet
zich het tekort aan personeel gelden.
Het gebeurt wel eens dat een of
meer elevatoren niet kunnen wer
ken en stil liggen, omdat er niet
voldoende mensen zijn. Ondanks dat
hebben de elevatorbedrijven toch
kans gezien de moeilijkheden van
de laatste weken het hoofd te bie
den.
Naar men ons mededeelde is
men de grootste problemen al
weer te boven mede dank zij
de perfecte technische outillage.
Dc elevatoren zijn voorzien van
de laatste technische snufjes,
één elevator, die nog in Liver
pool in gebruik was, is terugge
haald en twee van deze machi
nes zijn in aanbouw om de
vloot te versterken en uit te
breiden om zelfs onvoorziene
grote aanvoeren met goede ser
vice te verwerken.
B(j de elevatorbedrijven heeft
men naar men ons meeueelde -
de mobilofoon, een zeer veel ge
bruikt apparaat in de haven, ver
vangen door walkie-talkies met een
groot zendbereik. Van een centraal
punt uit kan men nu vele ele
vators dank zjj deze kleine zen
der» bereiken en omgekeerd. (B(j de
mobilofoon deed zich nog wel eens
de moeilijkheid voor dat de golf
lengte druk bezet was). Hierdoor
bestaat een uitstekend contact tus-
oen het te lossen schip en de be
drijfsleiding.
