GEEN TALENT VOOR GELUK
Heinrich Kuff
Bram Bogart
K. van Zwieten
WOONHUIS OP STUTTEN OM
UITZICHT OP VOORPLAS
NIET TE MISSEN...
Memento-moment
C-C.C.-Schiedam
AVANTGARDIST
IN.EEN
FRONTGEBIED
Tachisme
Ifn'ri
Film
en vrouw:
Schilderij?
LITTERAIRE
KRONIEK
wandelt 50 km. per dag
nu warm in zijn atelier
lot in burcht van Artis
Zatcrnag 24 november 1936
www**
•WJÖSSPS!
v**rLT~:üiö'w!ï
HET Cultured Contact Centrum
in Scbfedam, dat in de afge
lopen jaren niet heeft geaarzeld
meer of minder belangrijke verte
genwoordigers van dc non-figura
tieve stromingen in de beeldende
kunst in de gelegenheid te stellen
te exposeren, zet deze traditie met
taaie, vasthoudendheid- voort. Het
plaatst zich. daarmede als avantgar-
dist in een frontgebied, dat door
Rotterdamse kunsthandels om voor
de hand liggende redenen wordt ge.
schuwd.
Thans is;, het de Uit Delft'afkom
stige en sinds een zestal jaren in
Parijs werkende kunstschilder Bram
Bogart, die de intieme ruimte vult
met olieverfschilderijen. Bogart
heeft slechts korte tijd' de Haagse
academie bezocht, n.l. in 1944, toen
hij'deze instelling als een soort on-
derduikadres beschouwde. Hij werk
te daarna afwisselend in Den Haag,
Keeuwjjk en Parijs, om zich ten
siotte voor. goed in de lichtstad te
vestigen, waar hij vermoedelijk hét
geëigende klimaat vond om zich in
de non-figuratieve richting te ont
wikkelen. In vroeger jaren moet hij
in de trant der Vlaamse expressio
nisten gewerkt hebben; het >s aan
één kant te betreuren, dat wij van
dit oude werk geen kennis hebben
kunnen nemen, omdat hij ons dan
«en oordeel hadden kunnen vormen
©ver zijn schilderkunstige prestaties
■Is ni et-abstract schilder.
WIJ zijn bepaald geen tegen
stander van de non-figuratieve
stromingen en een Appel of een
Coriteille, om enkele in Parijs wer
kende Nederlanders te noemen,
kunnen wij, wat hun kunst betreft
tot op zekere hoogte waarderen.
Wel staan we met Kandinsky op het
standpunt,dat het beslissende cri
terium is „of. de vorm uit innerlijke
noodzaak is gegroeid of niet".
Met Bogart is dit een moeilijke
zaak. Hij erke.i~« geen zelfstandige
voorstelling, de consequentie van het
mn-figuratïsme, maar ook geen
vorm, Het ritme en de lijn vindt hij
belangrijker dan de vorm. Hij is
een fervent aanhanger van het
tachisme, afgeleid van Ja tache",
de vlek.
De tachisten scheppen, een spon
tane. als het ware .„automatisch"
ontstaand, uit vlekken en verf stip
jes opgebouwd schilderij- Het is
een begrip, dat omstreeks 1950 voor
de eerste keer werd gebruikt door
de Franse kunstcriticus Michel Seu-
phor. Een andere Fransman, Tapié,
sprak later in zijn boek .,Dh art
autre" van abstract expressionisme.
Een automatisch begonnen schilde
ren wordt gedurende het arbeids
proces onder controle gebracht en
bewust verder gevoerd. Door de
schilderachtige structuur worden,
dank zij een meer of minder toe
vallige verwijzing, naar het motief,
natuurassociaties gewekt.
BOGART Is zo'n abstracte ex
pressionist en daarbij soms bij-
zonder duister en onsamenhangend.
Met gips, cement, stopverf en wie
weet wat voor andere ingrediënten
zet hij zijn verf aan om deze daar
na met forse streken- op het doek te
metselen. Hij bedient zich overwe
gend van doffe aardkleuren met
nier en daar een zwaarder accenten
hij geeft zijn doeken poëtische na
men 'mee. Hetkan van alles zijn,
maar of het resultaat nog iets met
een schilderij te maken heelt waag
ik ernstig te betwijfelen. Misschien
bedoelt hij het goed. Fond en. teken
wil hij tot een eenheid brengen. Wij
bevinden, ons dan in de sfeer van
de individuele, emotionele beleving,
wat een gevaarlijk terrein is, wan
neer daarop kortsluiting van de
beschouwer op volgt. Alles blijft
even vaag en onklaar en de toeval
ligheden liggen voor het grijpen,
In Parjjs denkt men daar anders
over. Enkele kunsthandelaren zeker.
Het is alleen de vraag, ïn hoeverre
commerciële belangen een rol spe
len, want non-figuratieve kunst is
tegenwoordig een gewild handelsar
tikel. Ik ben niet bane voor extra
vaganties. ïk ben wel bevreesd voor
een neiging om het steeds doller te
maken en daardoor aan de markt
te komen. Er is in dit frontgebied
een slag aan de gang. die ons met
enige zorg kan vervïillen-
Een boeiend medeboek, wat uiter
lijk, opzet en inhoud betreft, is het
kort geleden verschenen Duitse mo
de tijdschrift „Film und Frau", uit
gegeven by „Jahreszeiten-Verlag",
Hamburg.
Tal van modieuze bijzonderheden
voor deze winter, kleuradviezen,
reeksen modellen zówet van con
fectie als van de haute couture, pa
tronen voor kinderkleding en voor
dameskleding, belangrijke tips voor
de vrouw, haar huishouding, haar
huidverzorging, haar juwelen, haar
kleding voor de verschillende tij
den van de dag en voor speciale
gelegenheden en de confrontatie
met tal van. filmsterren en toneel
speelsters volgen etkaar in bonte
verscheidenheid, op. Bijzonder goede
kleurenfoto's en markante tekenin
gen wisselen de eveneens kleurige
advertenties en de artikelen af.
De toets van de foto's is een
tikje romantisch; kleuren en. lijnen
laten niet na te boeien, al wie ze
bekykt
Aan de -kleding voor moeder en
kind is eveneens veel aandacht
besteed. Niet storend voor de in
houd en dikwijls zeer knap 'zijn de
vele advertenties, die bijna een
voorlichtende in plaats van een op
de verkoop gerichte inhoud hebben.
Een blad, waarin de weelde kwistig
is verweven en dat nadrukkelijk
wijst op de buitengewone distinctie
en de originele charme, die de
Duitse couture onmiskenbaar heeft.
T.TJML. i
Zo nu en dan wordt er ook nog weieens
een particulier huis gebouwd in stede van
een pakhuiskazerneblok in dertien woon
lagen met dertien maal drie woondozen
Ziet men zo'n apart gebouwd woonhuis"
dan vraagt men zich af waarom het ge
bouwd werd zoals het daar staat.-Het hierbij
afgebeelde opent een open woonrij aan het
Prinses Beatrixplantsoen achter de Strek-
vaart in Hülegersberg. Het lijkt wel of het
woongedeelte op stutten is neergezet omdat
de bewoners het uitzicht op de Voorpias
(waar gaat tussen 2 haakjes de zon mooier
onder dan in de diagonaal Terbregse molen-
Lommerrijk?!) geen dag en geen nacht wil
de missenwant tegen de glooiing van de
Strekvaart opzien en de Plas daarachter niet
te zien, dat was geen doenEn 't Zijfci ook wel
of de holte binnen die stutten handig benut
kon wordenom er een garagedoos onder
weg te zetten. Om van de begane veengrond
in het veilige betonnen woonschip te ge
raken werd een ruime valreep in een slinger
neergeworpen
Van Prins Alexanderpolderse veendam-
pen en van een ondergelopen Hillegers-
bergse landhuiskelder heeft de bewoner be
slist geen lastEn artistiek verantwoord zijn
het exterieur eh het interieur ook nog. Zo
dat'men zich afvraagt waarom worden alle
nieuwe bouwblokken niet op Le Corbusier-
poten gezetOmdat er altijd ïets te vragen
moet overblijven.
p^EN schilder, die klaagt over gebrek aan. talent nee, niet aan talent
■*-* voor schilderen, maar over Geen talent voor geluk" moet
merkwaardig geval zijn. Een talent, immers, is een gave, dus een uit
gesproken positief element in een mensenleven, waar tegenover weliswaar
velerlei tekortkomingen kunnen staan, maar dat toch altijd een innerlijk
houvast heeft te bieden, waarop men in klagelijke omstandigheden terug
kan en terug zou moeten vallenHet bezit van een talent is dan ook,
naar ik meen, op zichzelf al een vorm van. geluk, hoe miserabel de ge
lukkige bezitter ervan zich onder bepaalde omstandigheden ook moge
voelen.
zijn eerste prozawerk „Geen ta
lent voor geluk" het woord
gegeven aan een schilder, de Neder
lander Frans Wolters, die allereerst
gepreoccupeerd is met deze jacht
op geluk, buiten zijn gegeven talent
om, In het begin van dit kleine boek
je vertelt de man al: „het is alsof
ik aan een ander denk als ik me de
ogenblikken voorstel dat ik gelukkig
geweest moet zijn." En tegen het
einde besluit hij zijn bespiegelingen
over dit thema, dat telkens als een
refrein weerkeert, met de opmerking:
„Ik weet niet of ik gelukkig was
De aanleiding tot deze repeterende
vraag is een vrouw, Elisabeth, die de
schilder in de jaren, vóór de oorlog
in Parijs heeft leren kennen en heeft
leren liefhebben. Zij heeft een voor
echtelijk dochtertje Olga, van een
Duitser die weer uit haar leven ver
dwenen is, Frans Wolters heeft in
Parijs eerst een vaste verhouding
met haar. Dan trouwen ze. De oor
log en het illegale werk komen
zeg maar letterlijk tussenbeide.
Het kleine gezin gaat naar Holland,
maar de andere omgeving en de ille
gale werkzaamheden van Frans Wol
ters leiden er toe, dat Elisabeth en
Olga terug gaan naar Parijs, waar
zij meer steun hoopt te hebben aan
haar ouders dan aan de haast voort
durend afwezige man.
Frans Wolters heeft in Parijs con
tact opgenomen met een Duitse of
ficier. Heinz W., een communist, die
hij op een kwade dag moet gaan
waarschuwen dat de Hollandse or
ganisatie is opgerold. Na zijn gesprek
met Heinz gaat de Hollander in Pa
rijs zijn vrouw opzoeken waar
prompt na hem ook de Duitse com
munistische officier binnenstapt:
zonder veel woorden blijkt dat Heinz
W. de vader van Olga is en dat hij
bij Elisabeth nu de plaats van huis
vader heeft ingenomen.
MET deze ontdekking begint de
catastrofe in het leven van Frans
Wolters. Hij is begrijpelijkerwijze,
gans ontdaan en wordt bovendien
nog bij zijn terugkomst in Nederland
prompt opgepakt. Na de oorlog keert
de schilder uit het concentratie
kamp terug als een menselijk wrak.
Kort na zijn arrestatie zijn ook Eli
sabeth en Heinz opgepakt Heeft hij,
Frans Wolters, bij zijn verhoren
soms hun adres verraden? Is dat een
bewuste of onbewuste wraakneming
geweest? Het wordt een rechtszaak,
in een tijd waarin de .verdachte is
opgenomen in een kliniek. Elisabeth
is In een concentratiekamp bij Ham
burg gestorven. Heinz W. is onvind
baar. Frans Wolters wordt vrijge
sproken, maar blijft geobsedeerd
Nochtans heeft Max Nord, de dich-
h. W. SCHMIDT ter van een paar verzenbundels, in
Een moment om te gedenken. Een jaar stroomt snel
maar lang duurt deze november. Een zesjarig meisje had
sinds ze kon pratenop de vraag wat ze later wou worden,
steeds geantwoord: ik word een moeder. Nu verzuchtte
zij: ik wou dat ik gauw groot was. Op moeders vraag:
waarom? zei ze: anders kan ik geen moeder meer worden
als ze alle mannetjes weghalen, U vindt dat misschien
heel onkinderlijk gedacht Hoe komt zo'n kleuter erbij?
Dacht u dat mensenroof onopgemerkt bleef? Dat de ge
weldenarij van mannentransporten in verzegelde treinen
uit Hongarije geen iveerslag had? Tot in kinderzieltjes toe.
Wij hebben velen te gedenkenTe velen. Wie kan 2icft
indenken in leed en nood van de verslagenen, van de van
vrijheid beroofden, van de vluchtelingendie gissender-
wijs met ronde getallen uan tienduizenden tuoTden geteld?
Wij kunnen geven aan de hulpactie. Wij kunnen bidden.
Nog bidden, of nu juist niet meer. Of nu pas echt. Van
mensen valt bitter weinig te verwachten. Het oude
Valeriuslied valt ons in:
Daar is geen hulp voorhanden
Voorhanden dan van God
Van God, die s werelds landen
houdt onder Zijn gebod.
Wie gedenkt en nadenkt komt terecht bij God. In
protest, dat kan. In machteloosheid en wanhoop, dat kan
óók. En dat is ook nog mogelijk: in vertrouwenin
hoop, in geloof.
Morgen, 25 november, is het de laatste zondag van het
jaar. Van hét kerkelijk jaar, de adventstijd begint op 2 de
cember. Nu past het ons te gedenken de velen, die ons
voorgingen. Waarheen? In de dood? Of dóór de dood
Heen ten leven? Wie dat zeggen en dus denken.kan,
heeft alweer met God te maken. Hier raken wij de ge
heimenissen van dood en leven, van mens en God.
Op een hek rond een kerkhof in Friesland staat:
memento mori: gedenk te sterven. Omdat het rond de
kérk is zon er moeten staan: memento vivere. Gedenk te
levert. Dat te gedenken is niet van één dag (de 25e novem
ber) maar van elke dag, die God ons geeft. Geen moment
maar een léven.
F. OBERMAN
Halbo C. Kool
over:
GEEN TALENT VOOK
GELUK
door
Max Nord
Uitg, Querido
Amsterdam 1958
Prijs ƒ4.90
door de vraag naar zijn eigen schuld.
Later komt de kleine Olga, inmid
dels al een meisje van veertien jaar,
haar pleegvader troosten, echter met
een uiterst matig succes. Dit is in
grove lijnen het verhaal, dat Max
Nord voor de schilder Frans Wol
ters heeft opgeschreven met een
aantal een aantal, ja, moet ik ze
onvergefelijke slordigheden noemen,
of mislukte slimmigheidjes? Om de
theatereffecten in dit verhaal te red
den, heeft de schrijver op een aantal
punten 2ijn ik-figuur namelijk onbe
kendheid laten veinzen met essen
tiële gegevens. Met name wordt het
feit, dat Heinz W, de vader van Olga
is, door de verteller telkens weer
verdoezeld tot het onthullend mo
ment van beider ontmoeting In de
woning van Elisabeth. De lezer voelt
zich door deze onhandige slimmig
heidjes terecht! genomen. Die
zijn overigens slechts de meest spre
kende trekjes voor een veel algeme
ner eigenschap van dit boekje na
melijk dat geen van de figuren, be
halve Frans Wolters zelf, uit de verf
komt, dat zij niet eens zijn gezien
met een schildersaog. Zelfs waar
Frans Wolters het heeft over zijn
eigen kunst, krijgt de lezer geen
beeld voor zijn geestesoog. De passa
ges daarover klinken veeleer air die
van een belangstellende toeschouwer,
dan ook slechts enigszins autentiek.
Toch heeft dit boekje wel degelijk
kwaliteiten in zijn beschouwende
gedeelten, en een enkele maal in een
beeld uit de illegaliteit of wanneer
de verteller na de oorlog meent
één ogenblik Elisabeth weer te
zien: 'een vrouw, in Den Haag die
voor een etalage staat, met de rug
naar hem toe en wanneer zij zich
omwendt, is de zinsbegoocheling ook
meteen verdwenen,
TA EZE tegenstrijdigheid tussen een
-*-* volkomen onwaarachtig aan
doend. dramatisch verhaal, en de
schrijnende overpeinzingen van de
ik-figuur, een enkele maal onder
streept door bijtend scherpe beelden
die volkomen levensecht aandoen,
dringen de conclusie op, dat Max
Nord, als zo menig debutant, getracht
heeft, subjectieve ervaringen te gie
ten in een verstandelijk bedacht mo
tiefje, als nieuwe wijn in oude zak
ken. Dat hem dit zo slechtis afge
gaan, pleit ergens, op een verdraai
de manier, voor zijn bezetenheid
door de probleemstelling, die door de
slordige aankleding ervan uitsteekt
als naakte menselijkheid.
Frans Wolters is noch als schilder,
noch als minnaar, noch als bedrogen
echtgenoot een aangrijpende figuur
hij wordt dat pas, waar hij ons
tegemoet treedt als een representant
van de intellectualistische jeugd, die
in de oorlogsjaren en door de illega
liteit is gerijpt. Reeds in haar onrij
pe tijd had deze jeugd vele handi
caps, met name een soort van lite-
rair-essayistische instelling, die door
de oorlog kapot gereten is als een
vitrage, waarvan toch de flarden en
de rafels tot vandaag de dag zijn
blijven hangen. Om het anders te
zeggen: „Geen talent voorge-
luk" maakt de indruk het werk te
zijn van een pre-existentjalist, die
de boot van Jean Paul Sartre heeft
gemist ik zou willen zeggen: ge
lukkig maar!
Na de kanttekeningen die ik tot
dusver heb gemaakt, blijft de vraag
over, welke weg Max Nord en zijn
generatiegenoten verder zullen kie
zen: die van het vluchtig aangeklede
essay, zoals dit debuut er een is, of
die van de ware verhalenverteller,
waartoe dit boekje een mislukte po
ging lijkt Uiteraard, de toekomst zal
dat moeten leren, maar daarom hoeft
nog de opmerking niet achterwege
te blijven, dat ervaring en traditie
hebben geleerd, hoe het talent zijn
geluk pleegt te vinden door het pro
bleem van de verbeelding voorop
te stellen de beelden plegen dan,
op schier wonderdadige wijze, van
zelf vol te lopen met de innerlijke
problemen van de begaafde, dat is:
talentvolle, kunstenaar.
...onbekende Fransman Is
i alles.,.
E ZESTIGJARIGE handels
bediende Heinrich Kuff.
uit Krefeld is bezeten van
een nieuw wereldrecord dat
hij wil vestigen. Einen Welt-
rekord im Zu-Fusz-Gchen, mem Lie-
ber! Hij zette eer. enorme met vlag
getjes: versierde rugzak neer en keek
ons monter aan. Zijn blauwe ogen
glinsterden. Dat hadden we vast niet
gedacht, zeiden ze- Maar hij had be-,
wijzen. Hij was géén bedrieger die de
goegemeente iets op de mouw wilde
spelden. Daar lag zijn' reisjournaal
reeds op tafel met stempels van de
politie, van burgemeesters en van ge-,
meentelbke instellingen, waaruit
bleek dat hij, Heinrich Kuff, op die
'en die dag ergens in Zwitserland, Ita
lië/Spanje. Frankrijk, België en Hol
land "was geweest. Sinds 1954 had hy
aiet'meer in een tram, een auto of een_
trein gezeten. Wel had hij zeven paar
schoenen aan flarden gelopen. Na elke 2000 km levert een schoenen-
fabrikant hem gratis een paar rueuwe schoenen
Waarom doe je dat? vroegen we.
Kuff lachte geamuseerd.
„Ik ben zestig jaar en niet getrouwd. Ik heb eigenlijk maar weinig om,
handen. Nu wil ik eens tonen, wat ik kan. Ik wil een voetreis maken van
40.000 kilometer."
Waarom 40.000 kilometer?
Kuff boog zich naar ons toe. Hij liet zijn stem dalen. „Er moet een
Fransman zijn van een jaar of veertig, ik weet niet hoe hij heet. maar hij
wil een voetreis van 27.000 kilometer maken. Kijk, dat kan ik niet op me
laten zitten. Ik wil eens laten ziv.., waartoe een Rijnlander in staat is, ik
heb er n*: voor mezelf 40.000 van gemaakt
Hy had er 20.000 op zitten, toen hij van die Fransman hoorde. Toen is
hfj opnieuw begonnen. Hij wandelt door België, Frankrijk, Zwitserland,
Italië, Joego-Slavië en. Griekenland om in Istanboel te eindigen. Dan terug
door de Balkan op Wenen aan en voorts naar Hamburg. Het kan twee jaar
duren, misschien langer, maar hoe het ook is, hij zal zijn wereldrecord
halen
Zijn belevenissen hebben reeds in 150 kranten gestaan. Dit is dus zijn
151ste. Hy slaapt daar, waar het goedkoop is, bij voorkeur in het Leger
des Heils. Hij leeft vannou ja, er zyn fabrieken en personen die hem
iets toestoppen. Nee. briefkaarten verkoopt hij niet. Wel verzamelt hij
foto's om ze in een boek te plakken. En de radio heeft hem ook aï een
paar keer ontdekt Dan houdt hij een praatje voor de microfoon over zijn
wandeltocht. Zoiets horen de mensen graag. We mochten vooral niet den
ken, dat hij wel eens stiekem een lift neemt. Dat doet hij uit principe niet.
Hy voelt zich de koning van de weg. Elke dag loopt hij trouw zijn 50 km.
Het i? helemaal niet moeilijk. Morgenging hy naarAntwerpen, dan naar
Brussel enz. Het gaat vanzelf. Alleen zijn schoenen slijten. Verder ge
beurt er niets. En het leven is schoon.
...schilderde met jas en
sjaal en wanten aan
OP NR. 20 IN de Rue San-
teuil te Parijs woont de
Delftse kunstschilder Bram
Bogart op een enorme zol
der, die hem ook tot atelier
dient. De straat ligt in de buurt van
de Rue Mouffetard, dicht bij de nvi-
denhallen- Als Bram Bogart naar be
neden kijkt, ziet hij in de goot het
bloed stromen. Er hangen altijd kwa
lijke geuren, die de bezoeker op zijn
tocht lang3 een stikdonkere trap naar
het prachtige, lichte atelier blijft rui
ken. Men moet er even aan wennen
en dat gaat vrij vlug. Bram weet al
lang niet beter. Hij zou dit atelier niet
eens voor een ander willen ruilen.
Trouwens, de andere schilders dïe_ in
hetzelfde huis wonen, ook niet.
Karei Appel. Kees van Bohemen en
Lotti v. d. Gaag, de Nederlanders,
kunnen u dat bevestigen.
Toen Bram Bogart (35) een jaar of
vijf geleden in dit Parijse huis zijn bivak opsloeg, kende niemand hem.
Hij kwam kersvers uit Zuid-Frankrijk, waar hij in Menton, Cannes en
Antibes had gewerkt. Hoe hij er leefde? Op de bonnefooi, zegt hij met
een glimlach. In Parijs bleef hij hangen. Zonder een cent Twee jaren lang
leefde hij in de Rue Santeuil van de hand in de tand. 's "Winters was het
er zo koud, dat de waterverf stond te bevriezen. Met een dikke jas aan,
een shawl om, en wanten probeerde hij te schilderen.
Maar op een keer stapte de kunsthandelaar Creuze het atelier binnen.
Creuze snuffelde als een hond langs de doeken, kneep de ogen half dicht
en gromde nu en dan iets in zijn baard. De meeste kunstenaars houden
niet van Creuze. Het is een uitzuiger, zeggen ze. AH ze wel waardering
voor hem hebben, dan komt dat, omdat hij durft te kopen. Het is verder
algemeen 'bekend, dat hij schilders, die iets in hun mars hebben, weet te
ontdekken.
Als Creuze eenmaal iets in zijn vingers-heeft, tien tegen-een dat de an
deren zich ook laten zien. En dat gebeurde prompt. Gimpel kwam. en
Eignon. Sindsdien brandt de kachel in het atelier van Bram Bogart en
kan de waterverf niet meer bevriezen. Hij hoeft ook geen jas of wanten,
aan te trekken.
Zijn werk hangt op het ogenblik in het Cultureel Contact Centrum te
Schiedam. Daar hebben we hem ook ontmoet tijdens een gezellig onder
onsje. Hij vertrouwde ons toe, dat 'zestig procent van de zogenaamde voor-
stellingsloze kunst in Parijs door Amerikanen wordt gekocht. Hij wist
alleen niet, of zijn werk daaronder valt. Het kon hem helemaal niet
schelen.
VIJF JAREN geleden begor. hij
met twee schrijftafels, twee
stoelen en een kast ergens in
diergaarde Biijdorp bet ge
raamte op te zetten van de
propaganda-afdellng. Nu staan die
nuttige voorwerpen er nog, maar ze
hebben gezelschap gekregen van mo
dem opbergmeubilair, waaruit men.
slechts een lade hoeft te trekken om
in een bepaalde rubriek een bepaald
adres te vinden. In het vertrek hangt
ook een grote kaart van Nederland.
Die kaart is bezaaid met kleurige
speldjes. De heer Van Zwieten
kan daarop precies zien in welke
plaatsen reeds propaganda- en film
avonden zijn gehouden. Hij komt in
de wintermaanden overal. Hij „ver
koopt" de tuin aan een publiek dat
van die tuin weinig of niets weet.
Verleden jaar organiseerde hij in sa
menwerking, met nutsdepartementen.
lersoneelsverenigingen, verenigingen
van plattelandsvrouwen ens. 160 avonden. Van de romer boekte Bliidom
de resultaten van d.e toemee. Ongeveer 40 pet van de meSi dte hS
gatlle2"" 8 gEtod- vereaieingsverband de dier!
De mntertoemee verzorgt de heer Van Zwieten met riln assistent. 7e
gaan s maandags de deur uit en komen er 's zaterdags weir in Maar et?
I"n daar "f?1" handelingen en toorbereidinS S
Jvtl. ?aa?' ^'aanmee reeds in augustus is begonnen Het tl,vet dan
meestal heel wat voeten in de aarde, voor de afspraken ktenrSv en hïï
programma voor elke week kan worden vastgesteld Ais het eenmaal ro
ver is. zet de heer Van Zwieten zich schrap! Dan' £Üt het liïStav™
beginnen, elke avond opnieuw, vandaag in Noo-d-HoUantL moroi? ra
Friesland, overmorgen in de Achterhoek aouand, morgen in
Hy vertelt de mensen in de zaal hoe Biijdorp aan de dieren komt w
er moet worden gevangen, geruild en ingekocht en hoe de rara ra dï' rara
wereld contacten heeft. Maar ook wat er allemaal komt kiiketfom óe dra
ren te voederen en wat het publiek vooral niet moSToon 25
de mensen mee op een wandeling door de tuin en daiTKA^no'g eGJsK?
over vissen, bloemen, reptielen en vogelsoorten. iS? ij "e burcht v»
£?.ud-t hij deze avonden. De verenigingen vragen er
gezien worden. h'J' Wat dmit
...„Verkoopt" diergaarde
overal in Nederland
MAX NORD
t°;udw ,dGZ® avo"d en' De verenigingen vragen er
worden denkt u- Rotterdamse diergaarde mag
JSdSuP** me6td Pe lezi^n ln de zelf zijn erg populair en het
maandelijks verschijnende Blydorp Geluiden Is een blad Xt aiU HW.
bijzonder welkom is. Elke keer staan er 15.000 op stapeL
ze worden verzonden naar alle reisbureau'*. V.V.V.'s
hm LÏÏÏLVa?? e.r uei bAHet bezoek neemt elk jaar toe ejUh^zS men
b °P Prils stelt, dat steeds meer vreemdelingen de weg naar Bliidorn
ZtF Jt heC verheuTf^dste is misschien w-el7dat er SS
terdamse gezinnen komen. Het is ten slotte hun diergaarde!
