„"V i eer m uisbra n cl ers brach ten een
eeuw geleden 'n nieuw I ICIIT!
C
Raad was bang voor
de ontploffingen
jart-competitie
Nico Kolmeyer verlaat
DRZvoorEBOH
Koeriersters
GASFABRIEK BESTAAT HO
G.T.B.
TIMMERLIEDEN
Ontploffingen
Gemeente-beheer
Nieuwe lichtbron
Niet populair!
Jubileum
Afhankelijk
Zuiver water
Wereld Dierendag
mèt feest, maar
zonder asiel
V egla-competitie
Cholera hielp
Burgerlijke stand
WALDO-RIJSCHOOL
69915
Duits schip bij
Hoek v. Holland
gekapseisd
Door omslaande
bok geraakt
SCHIEDAM
VRIJ BANK
SLACHTHUIS
\Voensclas 2 oktober 19.5.7.
3
Hèt was gisteren precies een eeuw geleden, dat op 1 oktober
in de avonduren half Schiedam de straat op liep om zich te
vergapen aan een nieuw „wonder van de techniek". Wan: op
die dag wierpen 350 straatlantaarns een gloed-nièuw licht op
Schiedam: gaslicht! Voor het eerst gaslicht in de branders-
stad! Dat was een evenement van betekenis, waar de branders
knechts van die dagen, niet op uitgekeken raakten. Een héle
verbetering vergeleken bij dè raapolie-lantaarns, was het alge
méne oordeel.
Wij zouden nu met ontzetting: kijken naar hot vlerkende ltchtvan die
eerste „vleermuis-branders", die slechts een flauwe mat-géle schijnsel
langs; de straten verspreiden, maar toentertijd was men er hogeïjjk mee
Ingenomen. En voor ons is die dag van betekenis omdat toen. het glas z'n
intrede deed in Schiedam - precies een eeuw geleden.
Advertentie LM.)
Moesten de „kleyne luyden" uit'die
dagen de straat op trekken, voor de
best-gesitueerden, de rijke branders,
was dat niet nodig: zij konden het
wonder van de nieuwe gas-verlich-
tin'g in hun eigen woning aanschou
wen. Want. tegelijk met de aanleg
van de straatverlichting werden ook
150 particuliere woningen aangeslo
ten, .Woningen van: die mensen, die
hetbetalen konden want de gas
verlichting was nog.een zcér kostbaar
nieuwtje, dat twintig centen per ku
bieke meter kostte. Een héél bedrag
in die dagen.
De invoering van deze nieuwigheid
beeft overigens nogal \vat. voeten, in
de aarde gehaden er waren velen,
die diepgaande bezwaren hadden te
gen de bouw van een eigen gas-ia-
briek in Schiedam. Reeds vanaf 1845
waren er al vrij geregeld verzoeken
bij de gemeenteraad binnengekomen
om een concessie tot de ^oprichting
van een gasfabriek, maar de vroede
vaderen voelden er weinig voor en
maakten ook beslist geen haast.
In 1852 werd schoorvoetend een
raads-commissie ingesteld, die een
onderzoek zou instellen naar de wen
verre van dat! Ruim twintig jaar na
de oprichting van dé gasfabriek wa
ren er nog maar 733 paticuliere aan
sluitingen en dat terwijl Schiedam
toen al een stad was die 4000 gezin
nen telde. Nu is het wel zo. dat bij
de oprichting van de fabriek niet de
bedoeling voorzat om de de burgers
aan meer comfort té helpen; het ging
in de eerste plaats om de veiligheid
op de weg. Dat blijkt hieruit wel dui
delijk, dat de omvang en de kwaliteit
Van de straatverlichting- in het ge
meenteverslag werd besproken onder
de rubriek: Politie. Maar toch, het
liep niet vlot met;de aansluitingen.
De populalriteit van de. gasver'ich-
tiJng kwam pas in 1899 én wel door
twee nieuwe technische vindingen:
de gloeikous en de muntgasmeter.
Door deze gjoeikous werd de licht
sterkte zeven-voudig vergroot, waar
door het gas voor de verlichting in
de huiskamer veel. aantrekkelijker
werd. De muntgasmeter maakte het
bovendien mogelijk dat ook de bur
gers met de kleinere beursen, die erg
opzagen tegen de boge maandelijkse
rekeningen, op gas overschakelden.
Si'nds dat jaar 1899 liep het gas-ver
bruik met sprongen omhoog en na
selUkheid van een eigen gas-produ- ^®dams huis op le'dl"S «ar
cerende installatie en het ant
woord van de commissie was: „Géén
gasfabriek!". Men vreesde n.l. voor
ontploffingen.'
Het klinkt erg ongeloofwaardig,
dit argument, maar mén moet beden,
ken dat in die tijd de jenever-indus
trie veruit de belangrijkste industrie
was en de „fabrieken en trafieken"
waren gevuid met lichtontvlambare
stoffen, die bij de open gasvlammen
best eens tot ontploffing zouden kun.
nen komen. Bovendien was men er.
voor beducht dat het „onmisbare zui
vere water", in de havens en grach
ten» verontreinigd zou worden door
de afvalstoffen, die uit de gasproduk.
tie zouden.vrijkomen.
En als men dan weet dat de leden
van de gemeenteraad en dus ook die
var» de raads-commissie nagenoeg al
len dicht waren betrokken bij het
brandevsbedrijf. dan kan men. nagaan
da„ deze argumentatie zwaar woog.
Toch hebben de heren de ontwik
keling niet tegen kunnen houden,
vooral ook omdat men elders in het
land zich enthousiast toonde voor de
gas-verlichting. Enop 30 november
van het jaar 1855 viel het moeilijke
besluit, in de Raad: Schiedam. ,.de
derde handels-stad van het land", zou
door gas verlicht worden! Opmerke
lijk is overigens, dat zelfs in die libe
rale, tijd men .direct tot het besef
kwam dat de gas-produktie een ge
meentelijke aangelegenheid zou móe
ten zijn. In het belang van de inge
zetenen zou dé controle op de prijzen
en op de kwaliteit, geheel in over
heidshanden moeten berusten. Op
zichzelf al een revolutionair idee.
De tragiek 1b nu. dat juist in die
tyd een nieuwe bron van verlichting;
Meen echter niet dat het gas dii'cct j
populair zou zijn in de stad. O. neen, I
Bij de Gemeente Technische
Bedrijven Schiedam viert men
een jubileum: de Gasfabriek
bestaat een eeuw en op I ok
tober 1J357 werd voor het eerst
Schiedam verlicht met ga«.
Een: Jubileum dus dat ook
voor alle burger* van opze
stad van belang, is.
Hoewel het personeel van
de G.T.B, reeds eerder, n.1. op
vrijdag 4 oktober een grote
jubileum-feest-avond krygt
aangeboden In de Rtvièra-hal
te Rotterdam, zal de offfciële
herdenking, door allerlei rede
nen wat uitgesteld, plaats heb
ben op vrijdag 18 oktober in
de Aula van het Sted. Mu
seum. Hierbij wordt ook het
Jubileum-boek uitgereikt,
waarvoor' de. gemeente-archi
varis. drs. P. Th. J. Kuyer in
het verleden is gedoken. Van
wat hij gevonden heeft over
de geschiedenis van het gas-
hedrijf heeft hij een zeer le
zenswaardig artikel gepubli
ceerd in het maandblad „De
Schiedamse Gemeenschap'',
aan welk artikel wjj neven
staand verhaal hebben ont
leend.
Deze oude gas-lantaam da
teert niet uil de periode van-
de „vleermuis-branders", die
precies een eeuw geleden in-
gezet werden voor de straat
verlichting, Maar de leef tyd
van ongeveer een halve eeuw
mag. er ook wel zijn! Ze zijn
er nog, in Schiedam, maar ze:
worden zeldzaam!
de taak van het gas overnam: de
elektriciteit. Ook hier ziet men, dat
er stryd en actie gevoerd moet wor
den voordat deze nieuwe licht- en
krachtbron in Schiedam werd Inge
voërd.
In het begin van deze eeuw had het
branderij-bedrijf sterk aan betekenis
ingeboet en de tijd van de Industria
lisatie staat voor de deur, die periode
die Schiedam een geheel gewijzigde
structuur zou geven. Reeds in 1903
betoogde de „Sehiedamsche Cou
rant" dat, wilde-men succes boeken
bij het aantrekken van nieuwe indus
trieën, men ook moest zorgen dat
deze de beschikking kreeg over elek
triciteit,de krachtbron, waarop de
moderne machinerieën steeds meer
waren ingesteld.
Toch duurde het tot 1913vóór
Schiedam van elektriciteit voorzien
werd en dan niet uit eigen stedelijke
bedrijf, maar door de centrale van
Rotterdam, die reeds in 1894 gebouwd
was. De gemeente trad uitsluitend als
distribuant op, een toestand die tot op
heden gehandhaafd is gebleven. In
1918 werden de Hoogstraat en de
Dam als eerste straten van elektrisch
licht voorzien.en daarop volgden in
zéér langzaam tempo de andere we
gen. Nog is dit otnschakelings-próces
niet voltooid.-want er zijn nog steeds
wegen, (al zijn het ook de meest af
gelezen straten) waar de oud-mo-
disehe gaslantaarnsprijken. Maar
voor de huisvëriichting 'is het pleit
allang beslecht.
Hoewel het water geen rol speelt
bij de verlichting, kan in dit verband
de derde afdeling van de nu in jubi
leum-stemming verkerende Gemeen
telijke Technische Bedrijven, de wa
terleiding niet onbesproken blijven.
Deze kwam voor wat Schiedam be
treft in 1886 tot stand. Dus btjna der
tig jaar naar de gas-voorztening.
Eigenlijk wel merkwaardig, omdat
het verkrijgen van zuiver drinkwater
een veel eenvoudiger technische in
stallatie vereist en zelfs met vrij pri
mitieve middelen te verkrijgen zou
zijn. Men zag het blijkbaar een eeuw
geleden anders dan nu; men had min.
der behoefte aan zuiver water. Of.
cn dat is waarschijnlijker, men be
sefte toen minder het gevaar van on
rein drinkwater!
Men vergete niet dat een eeuw ge.
leden rie bacteriologie nog pas ir; de
kinderschoenen stend en het verband
tussen volksgezondheid en zuiver wa
ter was veel minder duidelijk dan
nu. Wel was het sterfte-cijfer van de
bevolking hoog cn de sterfte onder
de kinderen bensden de drie jaar
zelfs ontstellend hoog: 66" in 1875.
Men weet deze hoge cijfers niet aan
het vieze water uit de havens en
grachten, dat toen nog uitsluitend als
drinkwater weH g-bezigd. maar aan
dc ..kwade damden en uitwasemin.
gen'!
Apothekers nachtdienst: apotheek
Van Westendorp, Singel 81.
Bellen oy ongeval: G.G en GJ3-.
Tujnlaan 80 telefoon 69290.
PolJtie-alarmnummer: 64666,
Gemeentelijke Openbare Leeszaal en
Bibliotheek, Lange Haven: Ge
opend'iedere werkdag (behalve
maandag> van 9.30 .tot 4.30 uür en
iedere avond (behalve woensdag
en zaterdag) van 7 tot 5.30 uur
Zondags gesloten.
E--K, Leeszaal en Bibliotheek, Dam.
Geopend tedere dag (behalve
maandag) van 2 tot .4 uur; iedere
avond (behalve donderdag en
zaterdag) van 7 tot 8.30 uur
Zondags gesloten.
Stedelijk Museum: dagelijks geopend
van 10 tot 5 Uur; zondagen van
2 tot 5 uur
BIOSCOPEN
Passage, 2 en 8.15 uur: „Op naar
Hollywood"..
Monopole,. 2. 7 en 9 uur: „Het schot
in de nachtclub".
DIVERSEN
Volksgebouw, 8 uur: NW-Vrouwen-
bohd. Toneel-avond.
Musis Sacrum, 8 uur: Kees; Manders.
Jubileum-voorstelling.
Wijkcentrum Nieuwland, '7.30 uur:
Dameskring N.H.G, Bazaar.
De Schiedamse afdeling van de
Ned. Ver. tot Bescherming van Die
ren zal „Wereld Dierendag" vieren
met een grote propaganda-feestavbnd.
op vrijdag 4 oktober in Musis Sa
crum, De dierenvrienden kunnen
dangenieten van het cabaret dat
hen dobr: (het ensemble van Mas
Phail wordt voorgezet;
Het is wel erg jammer voor de
Dierenbescherming' in Schiedam
maar het asyl, waar men zo naarstig
aan gewerkt, heeft, zal op die (dag
•niet in gebruik genomen:kunnen'
worden; daar het nog. niet voltooid
is. Maar ovezi enkele weken zal het
er toch wel van komen, dan kan
dit beschermings-oord voor het ver
waarloosde diér kunnen functione
ren,
Ten huize van een harer leden
hield-de afdeling Vlaardingen-Schie-
dam van de Jongeren Organisatie
Vrijheid en Democratie gisteravond
haar jaarijkse ledenvergadering.
In zijn openingswoord wees de
voorzitter op de toenemende liberale
belangstelling onrler de jongeren, ge
tuige, het groeiend ledenaantalvan
de afdeling.''
Na goedkeuring der jaarstukken
werd voor het verenigingsjaar 1957
1953 het bestuur als volgt gekozen:
voorzitter G.'Brouwer. seer, mej. M.
Engelberts. Binnensingel 18 te Viaar-
dingen; pen.ningm. H, van der Broek,
vice-voorz. T. Sunderman en. lid me
juffrouw C. W. Wijntjes.
Voor de J.O.V.D.-fractie in de
Schiedamse jeugdgemeenschap wer
den' benoemd J. Bós, M. de Bruijne
en T. Sunderman.
Voor een aantal interessante on
derwerpen. zullen het komende jaar
bekende sprekers worden aange
zocht. terwyi tevens .het plan opge
vat werd gezamenlijk een bezoek
aan de Tweede Kamer te brengen.
Wat dacht J« van een fbls, Lekfcerman?
g Best jongen
De boterham was goed
belegd en die Ibis
shag is prima.
Welke shag je ook rookt
Virginia, Half Zware of
mer
Dobbelman
lekker
In cellofaan
verpakt
De eindstand van de VEGLA-be-
drijfsvoetbalcompetitïe is:
Omdat wjj, na een eeuw, niet meer de beschikking hebben over een
foto van de Gasfabriek, zoals die een eeuw geleden in Schiedam
werd opgericht, plaatsen we in,stede daarvan maar eet» foto van de
nude watertoren, die In 1SS6 gebouwd' werd op de plaats waar nu
de Merwé-haven ligt. Want het „water" deelt,Immers ook een beetje
in de glorie van het 'n eeuw-oude „gas".Deze watertoren bestaat
niet meer, we-drinken nu' het Rotterdamse water.
Pas een cholera-epidemle kon ver
heldering brengen. Het was toen, In
1876, dat onder toezicht van de politie
de „zulverdrinkwatermannen", ge
kenmerkt door hun witte banden, als
particuliere ondernemers water per
schuit naar Schiedam voerden. Maar
dat was ook maar Maaswater! En er
werd nog stevig mee geknoeid nok.
Toen Rotterdam in 1881 z'n eigen
drinkwater-installatie kreeg, was het
rie Maatschappij tot Nut van 't Alge
meen. die cr voor zorgde dat dit zui
vere drinkwater, wederom per schuit,
naar Schiedam werd overgebracht.
Het was echter vrij duur water en
men bleef de voorkeur geven aan het
Maas-vocht van de ..zuiver drinkwa
termannen". Of. en dac veel erger,
men haalde het drinkwater tóch uit
dc havens en die talloze grachten in
de stad. waar al riolen ook op loos
den. Water, dat verschrikkelijk kon
stinken cn uiteraard wemelde van dc
ziekte-kiemen.
In 1886 kwam uiteindelijk de oude
watertoren met de zuiverings-lnstal-
latle tot stand, file voor beter drink
water moest zorgen, Deze toren stond
op de plaats wa; r nu de Merwehaven
ligt. De gemeente Schiedam heeft la
ter de grond mèt de foren verkocht
aan het uitdijende Rotterdam, welke
stad toen de verplichting op zich nam
om Schiedam drinkwater te leveren.
Deze afhankelijke positie Is tot op de
dag van heden gehandhaafd gebleven.
Vandaar dat de Schiedammers het
zuivere, maar vaak kwalijk-smakende
Rotterdamss water drinken.
wso
Komeet
Kleiss
DES
Metallicus
Simons
GZV...
Vegla
Fontijne
SCF
Sneep
De uitslagen van de gisteravond
gespeelde biljartwedstrijden voor de
competities en F in het District
Schiedam van.dé Kon. Ned.-Biljart
Bond. zijn als volgt:
Competitie E afdeling 1
O.B.K.—Het Oosten 44
j. van Dorsen 83 83. - 29 18' 2?
75 S3 31 16 2.52
76 68 31 12
loetman55 55 32 S 1.71
De Sluis—Conffance 4—4
J. Schra 75
H. Boomert 79
De party- SchraBoomert kon
geen doorgang vinden, zodat
Schra gewonnen kreeg.
Geboren: Jacobus A,. z.v. J". A. v.
Til en E. IJronk; Pïeter N.. z.y. P.
N. de Vries "en A. Bovenberg:. Nico
la as J. z.v.- J. A„ van de Bult en
M. J. A. Gemen.
Overleden: P. van der Heul- 83 jr.
N.E, de Groot,- 73 jr. wed, van: H..
de Vries; C. A. TuyL:77 jr.
Advertentie IJl.)
P van- Brnaren
71
63
37
10
1.70
J.' Vink
72
72
37
18
1.94
Th. Knipman
37
37
39
8
1.46
C. Coens
66
55
30
5
1,41
W. Dröre
55
26
36
i
1.69
H. van Wijk
61
61
38
8
0.72
Unie—Pleinxicht 2—8
A. van Geloven
89
60
ia
13
3.B3
J. v. Nu gt eren
73
47
18
.3
2.81
Th. Veth
64
56
29
12
1.83
W. Slootweg
63
63
29
16
2.17
J. Hagesteijn
63
40
30
6
1J3
H. Oostendorp
60
60
30
6
2.00
Meereeman
68
33
18
f
1-83
M. Xerkiaan
58
58
18
13.
3.22
Coens 43 33 35 6 1.08
[olenoiik 39 30 35 4 1.08
Slieksloot 42 34 36 7 0.94
Entre Nous—Karseboom 5-3
chellebeek. 73 44 30 10 1.46
d. Giesen76 76 30 13 2.53
70 70 38 II 1.64
.69 64..38 10 1.68
89 69 36 12 1.91
53 58 37 12
51 *45 48
47 - 47 33 9
81 46 33 13
40 27 33
Flelnxicht—Unie 4
.72 72 35
70 61 47
66 35 16
ConfianceEntre Notts 6
65 44 35
Nico Kolmeyer heeft overschrij
ving aangevraagd van D.R.Z. naar
E.B.O.H. Dinsdagavond haalde de
Schiedamse trainer Huug van der
Moer de voetballer af In zjjn woning
In de Gordonstraat en In de auto van
Van der Moer ziin beiden naar
Dordrecht gegaan. Daar heeft Kol
meyer onder leiding van Van der
•Moer aan de training van E.B.O.H.
deelgenomen. Binnenkort zal hij een
contract met deze seml-profcluh
tekenen als de onderhandelingen ztfn
afgewikkeld,
Nico Kolmeyer heeft deze zomer
een groot aandeel gehad in de pro
motie va» het honkbalteam van
SVV, Hij is dus geen eenzijdig sport
man. Op 7*3tienjarige leeftijd speel
de hy ree :s in het eerste elftal van
D.R.Z. Enkele jaren terug ua een
overschrijving van DRZ naar SW
debuteerde hij in het eerste elf-
tal van SVV als linksbuiten. Na vijf
wedstrijden werd hij in het tweede i
team opgesteld. Daarna heeft Kol-
meyer géén kans meer gehad voor
het standaardteam' van de rood-'
groenen.
Dc conditie-van N. M. Kolmeyer
werd er ook, niet beter op en vorig
seizoen speelde hij weer in zijn oude
club. Daar toonde Nico echter dat
hij een aanwinst was want D.R.Z.
steeg van de onderste regionen tot
dicht, bij de leiders.
Of de zesentwintigjarige atleet zijn
conditie weer zó zal kunnen opvoe
ren dat hij zich een plaats in het
betaalde voetbal kan veroveren
heeft de laatste dagen al heel wat'
tongen in beweging gebracht.Nico
Koiméyer heeft een keihard schot
en een goede techniek» hij zak aan
dacht aan zijn lichaamsconditie
moeten besteden.
E.B.O.H, heeft als trainer Huug
van der 3Iber. Deze bekende Schie
damse voetballer was jaren een do
minerende figuur in Martlnit. Hij
trainde zUu ciubmakkers tot hy een
tralnersllcentie kreeg. Daarna heeft
hö een tijdje de lagere elftallen en
in «en periode dai er geen oefen-
meester was het eerste team van
Hermes D.V.S. getraind.
Als eerste grote taak is deze
Schiedammer du? nu aan de op
bouw van E.B.O.H. begonnen. Mo
gelijk dat hij daarbij de. assistentie
van Schiedammers uit het lagere
voetbal verwerft»
Kuijper*
K. Rij kuiter
Z. r. d. Engel
C. Vrede bregt
63 63 40
60 42 40
58 58 34
57 33 25
53 35 24
56 56 34
Doordat hij bij het afslaan geen
voorrang had verleend aan een
bromfiets, reed de 73-jarige heer M.
S. gisteravond om kwart over zes
op het kruispunt Boerhaavelaan—-
Van 't HoffpleiaSwammerdamsin -
gel tegen deze bromfietser op. Dft
was een horlogemaker, H. J. H.,
die bij de botsing en de daaropvol
gende val een wond aan de kin en
een paar losse tanden in de boven
kaak kreeg. Hij is naar de Dr. No»
letstichting overgebracht, maar kon
later naar huis. Tegen S_ is proces
verbaal opgemaakt.
HOEK VAN HOLLAND. - tn d«
vroege morgen is op een halve mijl
len noordoosten van de groene wrak
ton, noordelijk van Hoek van Hol
land de Duitse kustvaarder Komtur
(623 hun) gekapseisd.
De loodsboot heeft de veertien
koppen tellende bemanning uit het
water gered. Enkele bemannings
leden liepen lichte verwondingen op.
.De „Komtur" is nog niet gezon
ken. Het schip bevindt zich- onge
veer vier mijl van' Hoek' van Hol
land.- De sleepboot „Maas", dié van
ochtend vroeg is uitgevaren, ligt
naast het schip.
De „Maas" heeft later de Duitse
kustvaarder vastgemaakt aan de an
kerketting en zaï trachten het schip
rtit de vaarlijn te slepen. Dé beman
ning is in hotel „America" van dro
ge kleren en voedsel voorzien.
Bij het leggen van een nieuw®
dakbedekking op de scheepsbouw-
loods op de werf Wilton-Fijenoord
te Schiedam is gisterochtend om S
uur een ongeluk gebeurd. Doordat
het tegenwicht van de bok, waar
mee de rollen dakbedekking 'om
hoog worden getakeld, was wegge
haald. zonder dat men het gemerkt
had, sloeg die bok om en raakt®
de benedenstaande dakbedekker J.
Ciermans uit Rotterdam, Deze ia
met een hersenschudding naar het
Gemeenteziekenhuis in Schiedam
overgebracht.
GEVRAAGD
voor ïmrger- en onderhoudswerkzaamheden
N V, v/h KUYPERS
P.R. Onneslaan 193 - Tel. 69780 - Schiedam
Spaefi
WIE WIL MIJ 300.- LENEN
tegen hoge rente.
Terug ,te betalen in 3 mnd,
Br. no. S 605, bur. v.d. blad.
OPENBAAR
Schiedam i:
Donderdag 3 oktober vanaf
2 uur grote voorraad vers
rundvlees a 2.2,50 en
3.per kilo.
Zo nodig ook vrijdag 4 ok
tober vanaf 2 uur.
Te huur gevraagd j
Kosthuis gevraagd door ge
pensioneerd ambtenaar. Er.
onder no. S 604, bur. v.d. bl.
Fotografie
Voor pasfoto's naar TC van
Vuuren. Hoogstraat 108, tele
foon 66720. In spoedgeval
desgewenst in 1 uur klaar.
Kolfilms vergeten? Automaat1
siaat voor u klaar. Alle soor
ten films. Foto K. van -Vuu
ren Hoogstraat 106.
Personeel gevr.
Schoonmaaksters gevraagd
voor het schoonhouden van
kantoren te Schiedam.
Werktijd wordt in overleg
met u geregeld. Alle sociale
voorzieningen. Aanmelden:
Mevr. Linders, B.K. laan 232,
Schiedam.
Nummert»neren die naar or.*-
■wrdeei met bonafide op, d«
tn'oaud der advertenties reage
ren worden niet doogejondea.
