CRISIS IN DE CM
JA\A en het communisme
leefWussen sten
Mussen srenen-
étoomti inperk
Klokken luiden het jaar uit
m
1
1
Oerwoud-Papoea onder
slagschaduw van toverij
Jaarlijks vallen duizend
koppen onder snelmes
"SlMKERS
Irene en Margriet
naar Oostenrijk
Syrië beschuldigt
Israël
Tweejarig meisje in
rijver verdronken
Hammarskjöld
bii Pineau
Soc.-Dem. Centrum
wil geen raketten
in Nederland
SPROETJE SPAR
door FRANK GOEM
AVONTUREN
VAN
KAPITEINS
GAJTSKKLL. de leider van de Britse arbeiderspartij, helft na zijn
terugkeer van een reis door Zuidoost-Azië gewaagd van de moge
lijkheid, dat het eiland .lava onder communistische heerschappij
komt. Hij heelt daarmee eens te meer de nadruk gelegd op bet.
onderscheid tassen Java en de andere delen van Indooesië. Het is inder
daad zo, dat alleen op Java de dwangsituatie aanwezig lijkt,'die .bet com
munisme, tegen de zin van ongetelde bewoners en zelfs van grote delen
van het leger, aan de macht kan belpen.
De moeilijkheden op Java zijn van ernstiger aard dan die op de andere
eilanden vooral als gevolg van de enorme bevolkingsdruk. Hoeveel inwoners
Java telt is moeilijk met zekerheid te zeggen, tnaar een schatting van zo
tussen de vijftig en de zestig miljoen lijkt niet onredelijk. Dat komt neer
op een gemiddelde dichtheid van ruim vierhonderd mensen per vierkante
kilometer, aanmerkelijk meer dus dan in Nederland, dat, naar we dezer
dagen hebben kunnen lezen, ract zijn 335 mensen pei vierkante kilometer,
de dichtst bevolkte staat ter wereld is.
In aanmerking nemende, dat Java ook nog delen heeft, die voor be
woning ongeschikt zijn, en dat landbouw ook nu nog verreweg de voor
naamste bedrijfstak 19, kan het niet verwonderen,- dat er spanning heerst
op dit eiland. Een slechte oogst hiei of daar, onderbreking van de voedsel-
toevoer, ze maken zich onmiddellijk voelbaar. Het bevolkingsoverschot
vloeit af naar de steden, die in de ria-oorlogse jaren enorm zijn gegroeid.
Doch de werkgelegenheid is daar niet zo bijzonder groot, en de woon
gelegenheid is veelal slecht. Zo treden verpaupering en radicalisering op.
De Islam biedt hier weinig uitkomst, en de overheid doet dat evenmin,
leder begrijpt, hoe grote kansen in deze maatschappij de goed-getrainde
communisten bebbeD.
INDERTIJD had het Nederlands gouvernement een geregeld schema
voor emigratie van Javanen naar het veel minder volkrijke Sumatra.
Deze kleine volksverhuizing, die intussen lang niet opwoog tegen de
bevolkingstoeneming op Java. is nu vrijwel tot stilstand gekomen. Het
honkvaste volk van de Javanen betreurt het niet en op Sumatra betreurt
men het nog minder. Sumatra hoort aan de eigen volken, vjndt men daar,
zoels men ook vindt, dat de Javanen niet geroepen zijn, overal de hogere
posities te vervullen. Op Sumatra, Borneo en Celebes is nog ruimte genoeg,
maar nergens ia enige neiging om de Javanen uit te nodigen, zich maar
te komen vestigen. En de Javanen staan trouwens niet te dringen, behalve
dan dat ze veelal wel de leidende functies in leger en burgerlijk bestuur
ambiëren.
Java ie vanouds in hoofdzaak een land van dessa's. Op dit dessa-wezen
berust in hoofdzaak zijn sociale structuur, terwijl zijn economische struc
tuur behalve door de eigen landbouw mede werd bepaald door de aan
wezigheid van Nederlandse plantages en fabrieken. Dit systeem is voor een
deel verstoord. De gamelan klinkt nog wel als vanouds in de dorpen,
en de fslamietische leiders hebben daar nog altijd groot gezag, maar
onrustig is dit oude cultuurgebied toch in alle boeken; en in de steden
schoolt eeo ontwortelde, weinig productieve en tamelijk ontevreden massa
samen. Het geleidelijk wegvallen van het waardevolle Nederlandse aandeel
in de economie za! de toestand naar meer dan één kant verergeren.
Slechts een bekwame regering en een doelbewuste, op verbreding van
de economische basis gerichte politiek, zouden hier redding kunnen bren
gen; maar men ziet. dat de regering te Djakarta haar krachten verspilt
jn een politiek van nationalistische leuzen, die voor dc Javaanse'bevolking
in stoffelijk opzicht geen perspectief hoegenaamd opent Het tegendeel is
eerder het geval. Dan mag men zich wel afvragen, welke macht het com
munisme, dat zich thans in de centra voortdurend versterkt, tenslotte kan
tegenhouden.
HET klopt aiet in de Communistische Partij Nederland. Er is-sprake
van een open rebellie tegen Paul de Groot, die zolang de onbe
twiste leider is geweest, maar zicb thans meer en meer van zijn
luitenants ziet verlaten. Sommigen bedanken als bestuurslid,
anderen lopen zelfs uit de partij. Geugjes dient De Waarheid niet langer;
mag men aannemen, Hat Gortzak en Reuter en mevr. Lips leider De Groot
niet meer dienen? it..:,
Dat gaat toch wel wat te ver. In een gewone vereniging is het zo. dat
de leider jegens de leden verantwoording aflegt: een communistische partij
staat of valt bij het beginsel, dat de leden aan de leider verantwoording
afleggen. Een groot deel van bet partij-kader steunt Paul de Groot niet in
zijn opvatting, dat de E.V.C. moet verdwijnen, en dat de leden onderdak,
dienen te zoeken bij bet.ISW.V. Men protesteert, distancieert zich, bedankt.
Dit alles gaat echter dwara tegen de regels in.
Of Paul de Groot zeU heeft uitgevonden, dat "de E.V.C, metmag blijven,",
is zeer de vraag; hij staat.niet bekend om zijn rijkdom, aan ideeën. Zo hij
echter, wat aannemelijk is, in opdracht handelt, des te erger voor Gortzak
c.a. De rebellen zuilen daarom binnenkort wel onder het juk door moeten.
Tenrij zij kunnen aantonen, dat zij de rechtgelovigen zijn en de rebel
Paul de Groot heet.. Doch. dit zou wel een ongewoon kunststukje zijn ten!
opzichte van deze oude conformist.
(Van een onzer redacteuren)
«Toen -Abari's
laatste zoon was
doodgepijld en hij
moederziel alleen op
de wereld f achter
y..[: bl eefthetniein and
om. hem in zijn oudedag te ver
zorgen, vroeg hij zijn vrienden,
hem uit de nood te helpen. Zij
stemden daarin toe en sneden
hem dé keel af". Ziehier een no
titie uit de .levensgeschiedenis
van een Kaoweradjman aan de
grote Mamberanprivier. In on
ze oren klinkt dit zéér uitzon
derlijk, maar talrijk zijn in
Nieu w-Guin'ea de lotsverhalen
van inheemse; .bewoners, dié
aan dit relaas min of meer idenf
tiek zijn. „Deze Abari had een
dochter: - Eratje. Zij trouwde
Ebetja, doch hun ,zoon; stierf
zeer. jong en de echtgenoot
werd het slachtoffer van een to
venaar. Toén huwde Eratje met
Koniétji maar hij'zowél als hun
zoon Oneso werden door vijan
den doodgepijld". v
Dit is de harde waar- .s
heid van Nieuw-Gui- l .i',5©
nea, althans één waar- t
hëia, Want Nieuw-.
Guinea is een land van
véle waarheden, die
soms onderling •volko
men tegenstrijdig lij
ken; het is een land
van scherpe tegenstel
lingen waargoed en
kwaad, licht en. don
ker. gloednieuw en
oeroud vlak naast el
kaar bestaan. Voor de
buitenstaander lijkt 't
zo zorgeloos en roman
tisch, het leven van de
Papoeaj ager in zijn on-
metelijke hossen, van
de visser langs het" in
de zon stovende strand.
Maar wilt u een, enkel
cijfer? Uit een stam
boomonderzoek aan de
Bamberano in 1939
vermeldt Van Eechoud
dat uit een stamboom
met 340 namen 58 per-
sonen eén gewelddadi
ge doodbleken te zijn
gestorven en 59 vóór de spp
huwbare- leeftijd aan Mmk
ziekte of ondervoeding ip|||
waren bezweken.
Sindsdien is er in ve
le streken een duidelijk
ke keer ten goede:.sy
stematische en zich ge
durig uitbreidende ge
zondheidszorg deed het
aantal slachtoffers van
malaria, tuberculose én andere ziek
ten afnemen en drong de kindersterf
te; terug; onderwijs en beschavings
werk, intensivering van bestuurstoe-
zicht brachtén een sterke daling van
het aantal slachtoffers van sneltoch-
ten. stamoorlogen. bloedwraak en to
verij.
Maar nog slechts een paar jaar ge
leden kon men veilig schatten, dat in
sommige delen van Nieuw-Guinea
ook in gebieden, die formeel ..onder
bestuur geplaatst" heten een dui
zend koppen per jaar werden gesneld
en telkens nog hoort men van zoge
naamde ..soeangimoorden". dat wil
zeggen dood door toverij, één der
voornaamste oorzaken van talrijke
onderlinge oorlogjes. Want voor een
verloren leven wordt een ander leven
opgeëist.
Vrees voor de tovenaar is de zwarte
slagschaduw, die steeds valt over het
leven van de primitieve bosbewoner.
Kén men iemand dan ..dood toveren?"
Wij lachen daarom met onze westerse
verlichtheid. Maar de primitieve zélf
ook zelfs nadat hij al gekerstend
is gelooft in de macht dier tover
kunsten; hij geraakt dodelijk beangst,
zodra hij bemerkt of reden heeft te
Deze Papoea alt het Asmat-gebted
(Z. Nw Guinea) is In *Un streek een
gevierd en gevreesd tovenaar. Men
lette op de voor deze stam karakte
ristieke neusdoorboring (waarin
soms een bot als versiering wordt
gedragen) het halssnoer van var
kenstanden er de aan de Zuidkust
veel gedragen haar-aanvlcchtsels.
(Advertentie LM.)
menen, dat hij „betoverd", is. Zijn le
venswil is geknakt, hij trekt zich te
rug uit de dorpsgemeenschap, die
hem .harerzijds schuw ontloopt als een
,;getekende"; hij drhikt'niet meer. en
neemt geen voedsel méeri tot zich en
weldra:volgt inderdaad.de dood, ge
volg van de psychische „nekslag",
wélke het slachtoffer is toegebracht.
In de afgelegen dorpen'-van Nicuw-
Guinea komt het nog meermalen voor,
dat wie een vijand' of één lastig fa
milielid—wil ;,opruim.cn", de hulp
inroept van de tovenaar. Hij benadert
hem met geschenken en als de waar
de voldoende wórdt;geacht, laat de
tovenaar zich en. zijn helpers huren
voor het verlangde karwei
Wreed en barbaars? Ongetwijfeld.
„Moorden op bestelling^ zijn. geen re-
Maat'«te zonen der tovenaars leren
nu de wonderen der techniek be
heersen. zoals deze belde Papoea's,
aan 't werk bij de montage van een
scheepsschroef In t Marijke-droog-
dok te Sorong.
dame voor het morele peil .der sa
menleving, waarin zij voorkomen.
Maar primitief? In Amerika is enke-
le jaren geleden een uitvoerig onder
zoek.gedaan naar eerl gangsterbende,
die zulke moorden op bestelling ^aan
nam" en de.filmindustrie heeft ook.
Europa van die'sensatie laten" rnee-
„genieten",..;,,. De;metboden waren
moderner, maar!de terreur, door de
ze gangsiers uitgeoefend, was niet.
veel minder dan die van de „ouder
wetse" .Papoease tovenaar.
Volgend* uttwndlnr zatardog 4 [an.
9.45 n.in. ovar Hilvursum I f402 tn.).
Schrijf |n alk der Hon vok|ei s«ri 1 of .2
of 3. Opfeilen. Plok dit formulier op g».
frankeerde briefkaart met SO cent extra
porto op adresiijde. Inzenden aan: Klaver
Vlor,. Hilversum. Eén oploïïlng per kaart.
Wek*fl|k» prijzen tot aan jn nnn
total* waard* v. mln«t»n* I IU.UUU.-
All* cfifers
opgeteld:
Radio-actie In samenwerking met «n ten
bat» van $t.„Prlru Berrthardfands";St.„HBt
Nederl. Blindenwezen", Nod. Ver. Sociale
Zorg voor Minder-Validen „AVO" en St.
„Ned. Org. voor Intern. Bijjtand". Goed
gekeurd bil besl. v.d. Min. y. Justitie d.d.
27-8-1957 no. 1026/257. -
INNSBRUCK - De prinsessen
Irene en Margriet zijn gisteren aan
gekomen in Lech in Oostenrijk, ^vaar
zijeen wintersportvakantie, zullen
doorbrengen.
Het KLM-lijntoestel, waarmee zii
van Schiphol vertrokken, kon we
gens mist niet in Zürich landen en
vloog daarom naar Bazel, vanwaar
de prinsessen per trein verder reis-
den,.'
DAMASCUS Syrië heeft Israël
er vrijdag van beschuldigd twee aan
vallen in een gedemilitariseerde zone
te hebben ondernomen, aldus-wordt
uit Damascus gemeld. -.',!
Volgens een woordvoerder van het
Syrische leger vuurden Israëlische
soldaten vijftien minuten - lang - op
een Syrische voorpost Er vielen geen
slachtoffers.
Vif/IJ hadden het een schoon symboolgevonden, als één klok óf
vv althans de klokken van één toren vla beide Hllversumse zenders
net oude jaar uit en het nieuwe jaar in zouden luiden. Ellacie, bet mocht
niet zo zijn. Via Hilversum I kunt u Europese, via Hilversum II nationale
klokken horen. Die in het KRO-programma beginnen om 11.55 te beieren;
ze komen uit Straatsburg en ze dienen als achtergrond voor een korte
toespraak door de voorzitter van de Raadgevende Vergadering en die van
het Comité der Ministers van de Raad van Europa.
BOXTEL. Vrijdagmiddag is in
Licmpdc het 2-jarige dochtertje van
de familie Van Bocckcl in een vijver
bü de woning geraakt en verdronken,
geraakt en verdronken.
Maastricht. Uit de Maas is giste,
ren het stoffelijk overschot opge-
dregd van de 25-jarige kantoorbe
diende P. H. J. Polman uit Heerlen,
die sinds 25 november werd vermist
WARSCHAU Volgens het Pool
se persbureau P.AF. zijn twee
spionnen, die militaire inlichtingen
voor de Amerikaanse geheime dienst
zouden hebben verzameld, gearres-.
teexd. Zij zouden het ontwerp van
een der laatste modellen van een
straaljager van het type „MIG", heb
ben bemachtigd.
SYDNEY- Op de Fidji-eilanden
is een Russisch •onderzoèkingsvaar-
tuig aangekomen;- dat een maand ge
leden met 70 geleerden aan boord uit
Wladiwostok Is vertrokken voor een
wetenschappelijke reis in de Stille
Oceaan.; Het. schip heeft geruime tgd
byChristmas Eiland gekruist, waar
onlangs Britse- kernproeven zijn ge
nomen.
DARIJS. secretaris-generaal
van de V.N. Hammarskjöld, is gis
teravond 'in - Parijs aangekomen voor
particuliere besprekingen met de
Franse 'minister van Buitenlandse
Zaken. Pineau,
Hammarskjöld kwam uit Cairo,
waar hy besprekingen met Nasser
heeft gevoerd
Officieelbetreft het hier een pri-
vé-bespreking. Menvermoedt ech
ter dat .Pineau met. Hammarskjöld
de'toestand ih het Midden -Oosten,
in" het ^bijzónder de Russische' hou
ding, zal "bespreken. -.
f Advprtp-ntip l.M I
DE SUPERIEURE OWAFBRANDBARE LAK WOROT
TIJDENS DE 'OEHElE LEVENSDUUR VAN UW HA ARD
VOORTAAN TEN VOLLE GEGARANDEERD
AN-.VOOR. Dc BRANDSTOF
IS GESCHIKT.VODR ALLÉ' ft ATEty'AHÏhR AC IET
AMSTERDAM: Het hoofdbe
stuur van het Sociaal Democratisch
Centrum van leden der Partij van
de Arbeid heeft in een resolutie zijn
'grote verontrusting uitgesproken
over het voornemen der Nederland
se regering, grondgebied beschik
baar te stellen voor het vestigen ran
bases voor raketten met atoomladfn-
gen.
Het bestuur is van mening dat-met
een dergelijke stap geen enkel poli
tiek doel kan worden gediend, ter
wijl daarentegen het kwetsbare en
dicht bevolkte gebied "var Nederland
aan de grootste gevaren wordt
blootgesteld. Sommige Europese re
geringen en de voornaamste socia
listische partyen van de betrokken
landen wijzen de vestiging van der
gelijke bases af, aldus constateert
het bestuur In zijn resolutie.
BELGRADO Joego-Slavië en
Jemèn gaan diplomatieke betrekkin
gen aanknopen. Er zal een vriend-
schaps- en, handelsverdrag worden
gesloten en een overeenkomst voor
technische samenwerking.
In het AVRO-programma wordt
de jaarwisseling aangekondigd door
d° uurslag en het luiden van de
zeven grote Van Wou-klokken, ge
goten in 1505, in de Utrechtse Dom
toren, De grootste van deze klokken
de 26.000 kg
f I wegende San Sal-'
vat°J"-. Dit klók-
gelui wordt voor
in Kffiw afgegaan door
woorden vanbe-
zinning, te spre
ken door respectievelijk dr, J. P.
van Praag, voorzitter van het Hu
manistisch Verbond; A. Schuster,
opperrabbijn voor Amsterdam van
de Nederlands-Israëlische Hoofdsy
nagoge* pater S. Jelsma MSC en dr.
A, A. Koolhaas, praeses'Van dc Ge
nerale Synode-van de Nederlands
Hervormde Kerk.
NCRV-reporter Jan, dë Visser is
nog steeds in Singapore, Hij
geeft vandaar via Londen geregeld
rechtstreekse reportages,- o.a. in öe
Radiokrant, over de evacuatie van
Nederlanders uit Indonesië. In ver
band met de quarantaine-maatrege
len is De Visser tot dusverre nog
niet in staat geweest, met het op
name-apparaat indrukken im de
kampen zelf op te doen. Het ge
sproken woord, daar opgenömen,
'Zou bovendien tijdens het overspe
len op zijn lange reis. naar Europa
wellicht worden vervormd," De ver
binding Singapore—Uondfeh 'wordt,
namelijk door kortegolfzenders on
derhouden en de Engelse PTT „ver
voert" dé eommëntaréh. vanJan de
Visser op het iaatste traject naar
Hilversum over de lijn. Vandaar,
dat voor elke opname in de NCRV-
studio met de verslaggever in Sin
gapore stemproeven worden geno
men. De ene keer zijn de atmosferi
sche storingen sterker dan de an
dere. De Visser moet dus, al naar
de.invloed van die storingen, lang
zamer of sneller spreken. In ieder
geval zal de reporter trachten tij
dig een aantal bandjes naar ons
land te sturen voor 'een klankbeeld,
dat op woensdag 8 januari onder
de -titel „Singapore,, een evacuatie
station" zalworden uitgezonden,
DE AVROzal ook in 1958 de zo
gewaardeerde Logboek-uitzen
dingen, samengesteld door drs. D.
J. van Dijk en J. J. van Herpen
voortzetten. Voor donderdagavond 2
januari kondigt zij een uitzending
aan van - een Logboek' 1940. -Hierin
komen o,a.historische opnamemvoor
van de Nieuxvjaarsrede van minis
ter De Geer, diens neutraliteitsrede
van 19 april, van de meidagen 1940,
de toespraak van koningin .Wilhel-
mxn&-, via" de - BBC-microfoon Eede
voeringen van Churchill;de '-Ope
ning van Radio Oranje,, het-liedje
„Bomben auf Engeland", de: Slag
om Engeland,redev oeringen van
Hitier.-'.enz.
fp-EN merkwaardig beruys.-van dc
JLj intensiteit,waarmee luisteraars
eenradio-sprefcer; kunnen' volgen, is
in. :de kerstnacht'geleverd A'a de
uitzending van,. ée lROR-r.achtdienst
deelde de omroeper rhet - telejoon-
nummer mee pa?)- de- voorganger, ds.
H. w. Htelkemate Hilversum.: Tot!
half drie kon -dominee worden ge
beid, do or luisteraars' die daaraan
behoefte gevoelden. Welnu," domi-
nee's telefoon^ heeft tot, .ver- over
halfdrie roodgloeiend gestaan.
Twintig luisteraars hebben ondanks
het late 'üür'tyan de hun -.geboden
gelegenheiddankbaar gebruik' ge
maakt. Het IKOR stelt ook .na zijn
andere kerkdiensten de'- lujstemars
in de gelegenheid, telefonisch con
tact op te - némen met .de, voor
gangers.
MOSKOU .Maarschalk jWorbsji-
low heeft' gisteren de niéuwe Neder
landse ambassadeur indeSówjet-
Unie, dë heer J. G. de .Beus,;óp het
Kremlin ontvangen voor' dé aanbie
ding van de geloofsbrieven...
Lmo vAtiDfcoiTion. J Maar DtjAChTMUf
ötrii,.UiTbTAPPéri. \a rtöG.vEtk
lKH£6)ULUfcf1AAR Hbf
nyiTbRltWOUDGEBRACrtT
lt wRiiGt mtnAriD zo otKOri
tRlfl tt &AAn;DtRtiT nrr
ooe )t zelf-n aar
VERDER
DEHT U DAh rilET
&'JOELOVIO
IK?
WtLfltE..'
.^r W
8193. Binnen één minuut Isde „Taifoen" een
wrak géworden; De "fokkemast is overboord ge
slagen en oók de grote steng is/gebreken. -Boven
dien Is'de^aloep-. geheel versplinterd; Van de be-
~manning is gëlmckig; niemand gewond, maar ieder
een is zo versuft dat niemand goed weet, wat er
moet gebeuren. De storm neemt spoedig in kracht
af .en .Billy-kan nu .de. schade opnemen. „Wat
denk'je nou te gaan. dóen. schipper?", hoort" hïL
opeens Luciö vragen. „Dat weet ik nietant
woordt. Billy ruw „maar we drijven nog én je;
mag al blij zijn, dat je-niet'in het water ligt te
spartelen, juffie," ..Ik dacht, dat jo zo'n goeie
zeeman was," zei Lucia, „en dat cüt schip tegen
een beetje zwaar weer; wel bestand was..! Hoe
komen ..we op - die. manier ooit in Amerika?"
Bijly. gromt iets onverstaanbaars en gaat weg.:,
Mario sjouwt over het dek.met de juwelenkoffer
onder zijn. armen geklemd. De bemanning van de
„Taifoen" staat ondertussen aan de..pompen te
zwoegen.
-.!;; U 12. f'*
Hij wist niets van techniek van viool
spel af maar Lucy Car less had nog
geen paar minuten gespeeld, toen
hij ervan overtuigd was, dat hij
hier zat te luisteren naar een bege
nadigd kunstenares, die nog in top
vorm was ook. De warme, roman
tische klanken van Mendelssohn la
gen haar uitstekend. Het hele orkest
raakte in vuur en speelde op een
manier, die weinig amateurs gege
ven is. Pettigrew had de muziek! van
Mendelssohn de laatste tijd een paar
keer als „populair" horen aandui
den en daar hij zelf ook wel iets
van de intellectuele snob had, was
het: hem steeds gelukt het superieu
re gezicht te trekken, dat bij zo'n
uitspraak hoorde. Nu dacht hij daar
met schaamte aan terug. Hij vond
het alleen nog maar juist en recht
vaardig. dat dit soort werk populair
werd en hij hoopte de volgende keer
de moed té hebben voor die mening
uit te komen,
Na afloop van het stuk hedank-
ten en feliciteerden de soliste, de
orkestleden en de dirigent elkaar
spontaan en hartelijk, wat nog pret
tiger aandeed nu er geen publiek
was,; waardoor, zoiets.-vaak iets
kunstmatigs en theatraals krijgt.
Lucy was kennelijk verheugd over
zichzelf en de orkestleden, en de or
kestleden waren verrast over hun
eigen mogelijkheden. Zelfs Evans
maakte een tevreden en gelukkige
indruk. Hij had tot nu toe geen en
kele kritiek geleverd. Nu veegd° hij
met z'n zakdoek zijn voorhooi. af
en probeerde boven het geroeze
moes van stemmen uit te komen.
„Cello's," begon, hij, „jullie móe
ten er aan denken bij het langza
me gedeelte..-" Hier onderbrak hij
zichzelf en glimlachte met zijn hele
gezicht. „Ach", grinnikte hij, „jul
lie waren verdraaid goed allemaal".
Mevrouw Basset raakte er totaal
van uit haar doen. Ze wuifde hem
vrolijk toe en riep: „Dat, zullen we
onthouden, hè meisjes!"
Het orkest barstte in lachen uit bij
deze onverwachte uitroep. „Meis
jes" te worden .genoemd door me-
vrouw Basset was ongeveer hetzelf
de als toegelachen te worden door
het standbeeld van koningin Victo
ria op het marktplein.
Toen Pettigrew al die blozende,
gelukkige gezichten bekeek en Elea
nor stralend op haar bescheiden
plaatsje tussen de tweede vlolisten
zag zitten, begreep hij voor het
eerst waardoor al dat gestudeer en
gerepeteer de moeite waard was.
Niet om een concert met publiek.
Dat hadden ze niet eens nodig. Het
muzïekmaken zelf was een vreugde
voor ze. Hij benijdde ze diep en
voelde zich plotseling een buiten
staander en heel eenzaam. Boven
dien realiseerde hij zich, dat hij in
derdaad in z'n eentje zat. Dixon,
Ventry en Sefton waren alle drie
naar het podium gegaan. Iedereen
voelde blijkbaar, dat dit moment óm
een pauze vroeg. De spelers ston
den op, rookten een sigaret en praat
ten met elkaar of met Luqy Carless,
die er eerder verfrist dan. vermoeid
uitzag. Het amuseerde Pettigrew
te zien, dat Sefton vlak naast haar
had postgevat, wat Ventry niet ver
hinderde een geanimeerd gesprek
met haar te beginnen. De penning
meester besloot zich oók op het po
dium te-wagen, niet zozeer am met
de heldin van: de dag te spreken
als wel om zijn vrouw gezelschap
te houden. Hij voegde zich bij Elea
nor en mevrouw Roberts, een paar
meter verwijderd van Lucy en
Evans. Dit maakte dat hij de on
plezierige scène die volgde, tot in
de finesses kon waarnemen. Het be
gon met mevrouw Roberts, dacht
hij later, al moest hij toegeven, aat
het in alle onschuld gebeurde. Hij
had pas een paar woorden met haar
gewisseld toen een kleine, donkere
man zich. bij hen voegde.
.„En. mevrouw Roberts," zei hij
niet een zwaar accent, „u vond het
goed?"
„Fantastisch!" zei mevrouw Ro
berts. „Ik hoop .dat we vanavond net
zo in vorm zijn. O, die Lucy Car
less! Wat eén spel. Meneer Petti
grew, mag ik u even voorstellen aan
meneer 'ZbarZbar,neem me
niet kwalijk, ik ben zo slecht in na
men".- 'Y -Y"v":v.'
„Zbartorowski, Aangenaam meneer."
Pettigrew herinnerde zich - de
naam, maar hij kon niet garanderen
dat 't in zijn vermogen lag hem uit
te spreken. Dit melancholieke man
netje was dus de beschermeling van
mevrouw. Roberts. Hij schudde hem
de hand en vroeg zich af wat een
onmuzikale, Engelse .ndvocaat in 's
he aelsnaam kon bespreken mét een
Poolse klarinettist. Mevrouw Ro
berts bespaarde hem echter da
moeite;.-.-.v'Y .:v!
„U moet wel! erg trots op haar
zijn."- -'•'-
Eh... wat bedoelt u?"
„Trots op Lucy Carless. Zij a
toch ook een Eoolse? Tenminste...
„Ja, ja, dat is - waar," - zei Zbar
torowski en hij zag er triester uit
dan ooit. „Voor een deelis.
Pools." i."v.
„Kent u haar?" vroeg mevrouw
Roberts verder.
„Och, kennenIk..
„Maar dan moet ik u aan haar
voorstellen. Ik weet zeker dat ze
het -leuk zal vinden een landgenoot
te ontmoeten." r--
„Nee mevrouw Roberts, -ik ver
zeker u, dat hoeft niet. Excuseert
u mU..."
Hij stond op het punt zich uit de
voeten te maken, toen Dixon--hem
riep. „Hè Zbartorowski, ik; keek
juist naar je uit. Wil je. even hier
komen?" v
Ondanks zijn onbetekenend uiter
lijk, kon er soms .iets heel gebie
dends van Dixon uitgaan en de
Pool gehoorzaamde dan ook zo mak
als eer: hondje, Dixon nam hem by
de arm en.voor de arme Zbarto
rowski wist v/at hem gebeurde,
stond hij vlak by Lucy Carless.
„Lucy," zei Dixon, .„ik wou J®
graag even aan een landgenoot
voorstellen, een veteraan- van de
Warschau'se opera. Meneer Zbarto
rowski." ''Y'. f:4:'
Hij .was nog .nauwelijks uitgespro-,
ken toen bleek, dat hier een'grote
blunder was begaan. Lucy 1 trok
haar automatisch uitgestoken', hana
onmiddellijk' terug toon ze do naam
hoorde, en.trok een gezicht ais eeQ
donderwolk.„Zbartorowski?" '„her
haalde ze en vroeg iet» in. het Pools,
dat de ander een kleur als vuurhe^
zorgde. Hij antwoordde, in dezelfde
taal. Veel woorden gebx*uikte hij met
maar hetwa3.. iedereen dvidelUK-
dat ze niet aangenaam waren. Wet
effect dat 'ze op Lucy hadtien, i*®-!
ook niets te raden over. Hoar vol
gende zin, die ze langzaam en hel
der uitsprak, kon In geen
taal iets anders dan eeti dodelijKe
belediging Inhouden. Op dit moment
zei ook Dixon iels in het Pools. biyK-
baar in een poging de gemoedereu
tot rust te brengen, maar het re
sultaat was bedroevend.
