Vuurwerk, geen dynamiet
Geen ruimte voor rebellen
AAN HET EINDE
het
HOOFDSTUK
Prinses Beatrix volgt
zaak Elisabeth Boll
O-AM PO
van
f
M
De schrijver
SeÉktam
Seiktafte
door FRANK GODWIN,
SPROETJE SPARK
AVONTUREN
VAN
KAPITEIN
ROB
Wrijf Kou en Pijn
Dinsdag 30 september 1908
VANDAAG beginnen de algemene politieke beschouwingen o\er de
staalsbegroting \oor 1959. Deze begroting, met haar ongekend
hoog tekoit. biedt gelegenheid genoeg voor oratorisch vuurwerk;
doch in vuurwerk op zichzelf steekt geen gevaar. Gevaar steekt in
ontladingen van zwaarder gehalte, in kritiek die haar felheid ontleent aan
de overtuiging, dat het zo niet langer gaat en de tijd is gekomen voor
een andere geesl en een ander bewind. Er mag aan worden herinnerd, dat
de dit jaar gehouden verkiezingen getuigden van zekere verschuivingen in
de opvattingen van het Nederlandse volk. Er was sprake van een ver.
legging van het accent naar rechts, waarbij overigens naar liet oordeel
van veel waarnemer* het streven naar behoudendheid vee! minder sterk was
dan de teleuistelling ovei de praktijk der vooruitstrevendheid.
Wanneer wij spreken van gevaar, dan bedoelen wij daarmee gevaai
■voor de huidige regeling. Ieder weet, hoeveel tegenstellingen aan het
licht ziin gekomen bij de moeizame samenstelling hiervan in 1956. Men
zott zich kunnen voorstellen, dat de verkiezingen van dit jaar in de2e
tegenstellingen enige tekening hadden gebiacht. In pailementair ge
regeerde landen is het geen voordeel en eigenlijk ook in strijd met de
regels, dat politieke tegenstellingen zich in de boezem van de regering
doen gelden. De juiste toestand is. dat de regering tamelijk wel eensge
zind staat tegenover een oppositie, die er andere denkbeelden op na houdt
dan zij. Maar het eigenaardige Nederlandse partijenstelsel verhindert hier
«en zo eenvoudig schema.
Het is de V.V.D., die zich door de verkiezingen gesterkt voelt; en
gesterkt voelen zich ook die figuren in de confessionele partijen, die
politiek-economisch liberaal denken. Tot een kabinetscrisis kan het echter
alleen komen, wanneer laatstgenoemde partijen hierdoor zover naar rechts
2wenken, dat de P.v.d.A. niet langei mee wil doen.
ALS het aan de heer Oud lag, zou het stellig op korte termijn
hiertoe komen. Maar het ligt niet aan de heer Oud, ook al heeft
zijn mening sedert vorig jaai iets meer gewicht gekregen. Het ligt
vooral aan de K.V.P.-fractie en haar leider, de heer Romme. En
het ligt natuurlijk ook in sterke male aan wat de P.v.d.A. zelf aanvaard
baar en niet aanvaardbaar acht. Uiteraard is eveneens de mening van de
A.R.P. en C.H.U. niet zonder betekenis. Het prestige van deze partijen
is er echter door de verkiezingen niet groter op geworden. Daar komt bij,
dat de heer Bruins Slot om redenen, die wij alleen maar kunnen
vermoeden, zich tamelijk wel heeft ontdaan van de St. Joris-wapenuitrus-
ting, waarin hij. enige jaren geleden nog zeer manhaftig de rode draak
te lijf wilde.
Wie zich iet of wat op de hoogte stelt van de strijdpunten en van de
strijdlust, komt geenszins tot opzienbarende voorspellingen. Het is waar/
dat het in de P.v.d.A niet ontbreekt aan stemmen, die een overgang uit
de regering naar de oppositie bepleiten. De redenering is, dat ten op-
vichte van Nieuw Guinea en van de woningbouw radicale oplossingen
nodig zijn; oplossingen, die thans nauwelijks geopperd, Iaat staan voor-
gesteld, kunnen worden. In een deel van de K.V.P. is veel verzet tegen de
belastingpolitiek. De beier gesitueerden vinden, dat de staat al te veel
van hen vraagt; en als zij roepen om bezitsvorming, dan betekent dat, dat
xij zichzelf meer toedenken en de fiscus minder.
Er zijn echter geen aanwijzingen, dat de leidende groepen in de beide
partijen geneigd zijn, het tot een breuk te laten komen. Bij de K.V.P. J
voorziet men in dat geval ernstige moeilijkheden met de K.A.B.-vleugel.
Bij de P.v.d.A. kon de strijdlust wel eens getemperd worden door het
feit, dat de eigen ministers nogal duidelijk afstand houden tot de meer
radicate stromingen. Het gaat natuurlijk niet aan. het op zo iets belangrijks
als een kabinetscrisis te laten aankomen, wanneer over de noodzaak daar
van onvoldoende overeenstemming heerst.
NU is de politiek altijd een bedrijf, rijk aan vcriasringen, geweest.
Het is volstrekt niet uitgesloten, dat het zo gevoelige subsidie
beleid op enig tijdstip in de komende herfst of winter tot een
situatie leidt waarbij behoudendheid en progressiviteit zich on.
danks partijconsignes eensklaps duidelijk doen gelden. Wij kunnen
het ook anders zeggen: de lieer Romme voelt er niets voor om met de
heer Oud eamen te gaan, doch er hoeft zich maar één regeringsnederlaag
voor te doen om hem te verplichten over deze tegenzin heen te stappen.
Wij zeggen dit volledigheidshalve; niet omdat wij op grond van de
huidige verhoudingen zoiets verwachten. Er is in de Kamer misschien geen
overeenstemming over Nieuw Guinea, maar vrijwel alle leden zijn het
er toch over eens. dat het althans op dit ogenblik niet aan Indonesië kan
worden overgedragen. Er is misschien geen overeenstemming over de
handhaving van de tijdelijke be!aslingverhogingenr maar minister Hofstra
is geen man die vervuld van strijdlust met de portefeuille rammelt.
Het lijdt geen twijfel of de basis van de huidige regering is niet sterk
meer; en aan conflictstof ontbreekt het allerminst. Het zou dan ook iets
te houd zijn om te voorspellen, dat bet huidige kabinet zijn tijd wel zal
uitdienen. Maar volgens menselijke berekening zal het conflict, dal op
langere termijn onvermijdelijk lijkt, bij deze begroting nog achterwege
blijven. Vuurwerk zit er wel in, maar voorlopig ontbreekt liet dynamiet.
OVER de vrijheid in Joego
slavië moet men zich
!geen grote illusies maken.
Achter de gemoedelijke oom,
die Tito lijkt, staat een alert
politie-apparaat, dat snel en
hard toeslaat als echte en ver
meende politieke tegenstan
ders over de officiële schreef
gaan. Aanhangers van het re
giem verklaren dat, met te
wijzen op de „frontsituatie",
waarin Joego-Slavië aan de
rand van het IJzeren 'Gordijn
nog steeds verkeert. Vrijheid,
zoals de Westeuropese parle
mentaire democratieën die
kennen, zou op dit moment de
vernietiging van de jonge
staat betekenen, zo betogen zij;
hebt geduld en geeft ons tijd
om te groeien. Wie een ogen
blik geneigd is hierbij instem
mend te knikken, wordt daar-
GENEVE Te Genève is een con
ferentie begonnen, waarop PTT-men-
sen uit de hele wereld zich beraden
over de basis, waarop de komende
vijf jaren het beleid van de inter
nationale telegraaf- en telefoonver
bindingen zal berusten.
PEKING In de Gele Rivier,
bijgenaamd de plaag van China, zal
men twee grote stuwdammen bou
wen om noordwest-China van stroom
te voorzien en als onderdeel van een
plan ap lange termijn om de rivier
m bedwang te krijgen-
Bisschop Gregorius van Kin is een
van do grote historische figuren uit
de geschiedenis van Jocgo-Slavte.
HIJ Ijverde voor het gebruik van de
Kroatische taal in de eredienst.
Zijn enorme bronzen standbeeld in
Split is gemaakt door de beroemde
Joegoslavische beeldhouwer Mestrovic
van toch weerhouden door bij
voorbeeld de pijnlijke herinne
ring aan de veroordeling van
de bejaarde sociaal-democrati
sche leiders, nu enkele maan
den geleden. Zij kregen lang
durige gevangenisstraffen, niet
omdat de activiteit van deze
mensen gevaarlijk was voor de
staat, maar omdat hun .ideeën
niet bij de communistische
machthebbers in de smaak
vielen. Protesten van Weste
lijke socialisten veranderden
niets aan het harde vonnis.
Met Milovan Djilas, de rebel, die
eens ..one of the boys" was ge
weest, lag het enigszins anders. Hier
was sprake van een man, die on
verschrokken in het openbaar en
by herhaling het bankroet van de
communistische leer en praktijk en
van het hele Joegoslavische staats
apparaat verkondigde. De slag kwam
dubbel aan, omdat ze werd toege
bracht door een man, die zelf een
belangrijk aandeel had gehad m
de vorming van het nieuwe Joego
slavië.
Bij alle beschouwingen over de
rebellie van Djilas en over zijn
veroordeling is wellicht één aspect
van de zaak onvoldoende naar vo
ren gekomen. Djilas komt uit Mon
tenegro, het Land van de Zwarte
Berg. De Monienegrijnen zijn van
oudsher de meest strijdlustige krij
gers van de Balkan. Zelfs de Tur
ken hebben hen er nooit onder
kunnen krijgen. In de politieke are
na hebben de moderne Montene-
grijnen een nieuw slagveld ontdekt.
De politieke argumenten hanteren
zij met even grote virtuositeit als
vroeger het zwaard. Djilas is een
waardig zoon van dit krijgshaftig
volk. Hy heeft, evenals zijn meeste
landgenoten, een sterk gevoel voor
-het dramatische en dat heeft deze
Sturm und Drang-achtige figuur
waarschijnlijk de kracht gegeven
de prijs te betalen voor zijn een
mans-rebellie tegen zijn vroegere
politieke vrienden.
Voor Joegoslavische schrijvers
geldt ongeveer de uitspraak, die
een Poolse autoriteit onlangs deed:
„De intellectuelen mogen best schrij
ven wat zij willen, maar wij bepa
len wat er wordt gedrukt".
Van de Joegoslavische drukpersen
komen behalve werken van eigen
schrijvers ook veel buitenlandse
vertalingen. In de boekwinkels zag
ik vertalingen van voor- en na-re-
volutionaire Russen, van Duitsers.
Fransen (Stendhal Amerikanen
(zowel Dreiser als Norman Mailer)
en zelfs van Jan de Hartog. Het
goedkope pocketboek begint ook in
Jaego-Slaviè bijzonder populair te
worden.
In de grote steden hebben de
Westerse diplomatieke vertegen
woordigingen leeszalen ingericht,
waar een overweldigende belang
stelling voor is. In Zagreb stonden
de Joegoslaven voor leggers met
Engelse dag- en weekbladen in de
rij, terwijl ook de leeszaal van dc
Amerikaanse voorlichtingsdienst
stampvol was.
Bij het Joegoslavische bioscoop
publiek zijn de Franse en Ameri
kaanse films verreweg het popu
lairst, De Joegoslavische films ke
rnen, merkwaardig genoeg samen
met de Russische, op de laatste
plaats in de publieke belangstelling.
Op de filmaffiches zijn de namen
van de buitenlandse acteurs aange
past aan het Joegoslavische alfabet.
Wie Dzenet Makdonald is. ligt voor
de hand, maar het duurt even voor
men door heeft, dat met Sari Boa je
de heer Charles Boyer wordt be
doeld.
Tussen de kerken en de staat
bestaat een soort gentleman's agree
ment. De kerk krijgt %een subsidie,
maar bestaat van de giften van de
gelovigen. De eredienst wordt ver
der ongemoeid gelaten. In rooms-
katholieke streken worden open
bare processies gehouden, de pries
ters dragen op straat hun soutanes
en om twaalf uur luidt de Angelus-
klok, In Jajce woonde ik in een
rooms-katholieke "kerk een dienst
bij, die voor een groot deel in de
volkstaal werd gehouden. Het grote
gebouw was overvol mannen en
In kleine groepjes wandelen de vrou
wen in haar zondagse klederdracht
naar de (rooms-katholieke) kerk.
vrouwen, vrijwel allemaal in tradi
tionele klederdracht. Een priester
verzekerde my, dat het elke zondag
20 druk was en met alleen bij hem,
maar, in de meeste kerken. Reizi
gers, die andere delen van het land
hadden bezocht, bevestigden dit.
Ook het grootste deel van de
anderhalf miljoen moslims gaat
dagelijks, na de reiniging m de
voorhof, de koele moskeeen binnen
om Allah aan te roepen. De Ser-
visch-orthodoxe kerk, in wier my
stiek-schemerige bedehuizen de door
olie- en kaarswalm geblakerde iko-
nen vaak ternauwernood zichtbaar
zyn, heeft tijdens de drie eeuwen
Turkse overheersing zoveel moeten
schipperen, dat ook de „aanpassing"
aan de voorschriften van het com
munistische regiem zonder veel
strubbelingen is verlopen. Met de
kerk, die bovendien een strenge
binding heeft met het Vaticaan,
zijn er vooral in het verleden meer
wrijvingen geweest.
VANDAAG KW ZB DIE V JA.BAR...!'
NARE KAT Bb ZiCH IN F IK BEN BE-
BED, STÉL JÉ VOOR! j NIEUWD HOE
20 ONHYGIËNISCH' /CAROLER UIT ZAL
ZIEN IN DEZE.,..
ZE DRAAGT HEM
ookalsikde
COLLECTIE
JENNIFER 15
TML TEGEN HE GE
WEEST, ZE HEEFT
STRAF VERDIEND
ZE 15 ONMOGELIJK.
PAUL. J'J WEET
DAT NIET OM
DATJE HAAR
20WEINIG/*!*/'
Z.Ê.T JS*\
15 tAT NIET 'N BEETJE
SNEU VOOR HMREDÏÏH?
ZE VS ER DOL OP OM ER
Ö'J TE2'JN WANNEER
EEN VAN DE MAN
NEQUINS
HIER 15
=*3=-
SHOW
VERVELEND
datzejezo
PLAAGT...
ZEG,K'JK
EENS ÉVEN
NAAR DIT
ONTWERP
MAAR OMDAT DE MtN5EN ZOUDEN
KUNNEN DENKEN DAT
IK GETIKT WAb ALS Zt
ME HIER ROND ZAÊtn
SCHARRELEN, TRAD
IKOPAL5'SPOOKM0M
KljK.lft VIND HtT t£N BEETJE ÓAAl OM
DE hele dag te dammen met andere
6£PEN5(0NEERDfc-SOLDATEN DAAROM KWAM IK
ÓTEEDS NAAR HET FORT OM HET VERLEDEN TE
LATEN HERLEVEN ZOU JE KUNNEN 2EGGEN
IK WILDE NIET
ÓPECIAAL JULLIE
bAN6 MAKEN. IK WILDE
VOOR IEDEREEN
VOOR5POOK
5PELEN
Dt rOrrcKIlKtRo
ol
OP ttti flfoTAND
TE HOUDEN
3423. Bas en Rob treffen aan boord van dc
„Waterjuffer" de laatste voorbereidingen voor
hun expedities naar het. binnenland. Morgen zal
Bas contact zoeken met de gids-tolk Manuel Ca-
iiba. :.Hij kent dc "treek op zijn duimpje, ver
telt Bas. ..hijMs ook weegeweest met de tocni
van Léon Fiver en John Gilder. Jk heb ie daar
»i eens van verteld." „O ja." zegt Rob, „Piver is i al jaren gevangen op de rots in de rivier. Tegen
lamffroirnrnpn. nietwaar?" „Inderdaad en de avond woiden de gevangenen naai hun cel
nooit teruggekomen, nietwaar?" „Inderdaad en
op getuigenis van Manuel is later John Gilder
gearresteerd» verdacht van moord op Leon Fiver.
Of hij die misdaad werkelijk op zijn geweten
heeft, weet ik met" Gilder zelf weet het maar
al te goed: hy is totaal onschuldig, maar zit nu
de avond woiden de gevange
gebracht. Zij moeten hun handen tonen om dui
delijk te laten zien, dat zy geen stenen mee naar
binnen smokkelen, Met die stenen zouden zij
immers de bewakers kunnen aanvallen
DEN HAAG De voortgezette
behandeling van de zaak Elisabeth
Boll voor het Internationale Ge
rechtshof werd maandagmiddag bij
gewoond door prinses Beatrix, die in
gezelschap was van een vriendin.
Prof. Henri Rolin van de vrije uni
versiteit te Brussel verdedigde bet
Zweedse standpunt, aanvoerende dat
niet de officieel over het meisje Boll
aangestelde voogdes mevr. Idcma-
Postema te Dordrecht had verzocht
Elisabeth weg te halen uit het gezin
waar ztf thans vertoeft*— zoals prof.
Klsch namens de Nederlandse party
had gesteld maar Elisabeths vader
Johannes Boll.
- Mevr. Idema-Postema had zich,
zei de prof. Rolin, voor ogen gesteld
dat een verandering van land en
omgeving niet in 't voordeel van het
meisje zou zijn en had erin toege
stemd dat zij m een ander gezin te
Norrköping zou worden opgenomen.
Dat de beschuldigingen tegen de
heer Boll op grohd waarvan de
voogdijraad van Norrkopmg hem de
voogdij ontnam» later ongegrond zijn
gebleken en Boll van blaam gezui
verd werd, vormde volgens pleiter
met de kern van de zaak. Wél echter
het feit, dat de officiële Nederlandse
voogdes van Elisabeth, mevr. Idema,
te kennen heeft gegeven, dat Elisa
beth in het Zweedse gezin waar ze
nu vertoeft moet blijven.
(Advertentie l.M.)
weg met de genezende
A NTWOORD am een psychiater;
„Het wordt hoog tijd dat u eens
naar een goede psfjchopaath gaat".
Aldus de (jonge) auteur Harry
Mulisch, in zijn zojuist verschenen
boekje „Marsjesten", dot aforisti
sche uitspraken bundelt, grotendeels
over het schrijverschap.
Een proeve:
„Konservatoria en akademies, Om
dat iedereen een brief kan schrij
ven, lijkt schrijven jrermrkfcejyfeer
dan komponeren of schilderen. Dit
gemak is het gevaar, dat afgeleerd
moet worden. De schrijver moet
evenveel afleren als zijn kollega's
moeten aanleren; en afleren is
moeilijker dan aanleren omdat er
geen opleiding voor bestaal: iedere
schrijver moet zorgen voor zijn
eigen afleidingIedereen schrijft
met groter gemak dan de schrijver.
Schrijven is iets, dat moeilijker
wordt. De dag komt. dat het onmo
gelijk is geworden. Reikhalzend ziet
de schrijver uit naar die dag van
het volstrekte meesterschap".
U bemerkt dat de titel Manifes
ten" goed gekozen is. Mulisch
schrijft met de prikkelende stellig
heid die zulke geschriften ken
merkt, maar hij kruidt zijn waarhe
den met een uitdagende humor.
„Een minuut slecht schrijven is
beter dan een dag goed denken",
vindt hij.
En prent dit goed in urn geheu
gen.*
„Niet de schrijver, de lezer moet
fantasie hebben".
Maar de lezer in de schrijver dan?
Dat ts eenvoudig:
Een regel van hemzelf verheldert
zijn bestaan meer dan alles wat er
verder in de wereld geschreven is.
Er is voor een schrijver steeds min
der reden om te lezenNa elke re-
gel die hy geschreven heeft, loopt
hij maar zijn boekenkast en gooit
een boek in de kachel".
Wie meent dat hieruit een van ge
zondheid blakend zelfrespect spreekt,
zal toch, na enig nadenken, moeten
toegeven dat het volkomen waar is.
Smartelijk mist men echter man en
paard, by het lezen van het volgende
zinnetje:
„Vele critici moeten in het water
geworpen worden".
Maar gelukkip ontbrekende na
men niet, m deze uitspraak:
„Geloof niet in «de kunstenaars met
de verfijnde, de vergeestelijkte, de
gemenede ontstegende getekende
of op nog andere manier door de
geest getekende gezichten. Geloof
in de kunstenaars met de gekke ge
zichten, de boerengezichten, de boe
vengezichten, de proietenge2ichten.
Geloof niet in de fijnzinnige neuzen,
maar in de knolneus van Rembrandt
en Dylan Thomas, geloof niet in de
dromerige ogen, maar in de schele
bek van Sartregeloof niet in de
gewelfde voorhoofden, maar in -het
vogelkopje van Breekt, geloof niet
in de gevoelige mondenmaar in de
slecht door de baard verborgen idio-
renltppen van Dostojewsky. Dat zijn
de broeders van de onsterfelijkheid".
Het boekje bevat geen portret van
Harry Multsch.
Wel zijn vingerafdruk, een lila
labyrint, dat doet denken aan een
wandetkaartje 'voor maanbewoners.
KRONKEL
Pleiter bestreed verder de stelling
dat Elisabeths wettige woonplaats
Nederland zou 2yn en. wees er op dat
zij m Zweden is geboren, daar haar
gehele leven heeft gewoond en daar
vérbleef, toen de wettelijke maatre
gel werd getroffen. Ook de vader
Joh. Boll woont m Zweden, n.l. te
Norrköpmg en het was prof. Rolm
met bekend of hij ook een Neder
lands domicilie had.
(Advertentie LAL)
Voor 1Ó01 plakwerkjes
kleelband
Meetband
ij uw kantoorboekhandelaar
Door Nicholas Blake
74
Hij deed zijn regenjas aan, pakte
een forse tas op die op de grond
stond en ging de twee anderen, voor
de kamer uit. Ze namen de lift naar
de begane grond.
„De zij ingang is tot half zes ge
grendeld. Accoord?"
„Accoord." zei Stephen.
Nigel ging door de tochtdeur en
deed de grendel van de zijdeur, die
op de straat uitkwam, Toen keerde
hij om en liep, gevolgd door zijn
twee metgezellen, via de ontvangka
mer het gebouw uit door de hoofd
ingang, nieuwsgierig nagekeken door
Miriam Sandeis.
„Ik ben de moordenaar," zei hij.
„Lot goed op alles wat ik doe en stel
geen onnodige vragen."
Hij nam een sleutel uit zyn
zak en opende de zyingang, In de
ruimte tussen de zijdeur en de tocht
deur haalde hy snel een monty-coat
en een breedgerande zwarte hoed
uit zijn tas en kleedde zich om,
gluurde door de tochtdeur en rende
naar de lift, die slechts enkele pas
sen verwijderd was.
„U moet zich de baard maar ver
beelden," zei hij,
„Maar hoe wist hij dat de lift op de
begane grond zou zijn?" vroeg Ryle.
„Dat heeft hij geriskeerd. Of mis
schien heeft hij de deur open gezet."
„Maar
„Hier zijn we er. Volg mij, loop
niet in de weg en onthoud dat miss
Miles een bezoeker verwachtte."
Nigel haastte zich de gang door.
langs de kamer van. Stephen naar
die ernaast Ze waren tot dusver nie
mand tegengekomen. Toen hij de ka
mer van miss Miles binnenging hoor
de hij een van zijn metgezellen hard
ademen als een blazende kat; want
het licht in de kamer was aan, en
een vrouw zat aan de tafel te typen,
mét haar rug naar de deur.
„Lieve hemel!" riep Basil Ryle uit.
„Mond dicht! Ik draai de sleutel
achter me om. Ik zet de tas neer.
Miss Miles kijkt niet om, ze ver
wacht me. Ik neem een grote stap."
Nigei griste een zakdoek uit zijn
zak en propte die in de mond van
de vrouw achter de typemachine,
haar verraste kreet smorend, en trok
haar in dezelfde -beweging achter
over, met stoel en al, zodat haar
hoofd achterover schoot en haar
hals bloot kwam. Haar voeten begon
nen tegen de tafel te schoppen, hij
sleepte de stoel erbij vandaan, nam
een denkbeeldig wapen uit zijn zak
en haalde dat over haar keel.
„Ik zou eigenlijk handschoenen
aan moeten hebben natuurlijk," zei
hy. ,.U zult opmerken dat ik haar,
als ik haar zo van achteren vast
houd volkomen in mijn macht heb.
Tevens vermijd ik dat "t bloed over
al heen spat, behalve op mijn linker
arm die rond haar armen en lichaam
is gekneld."
Stephen Frotheroe huiverde. Ni-
gels vlakke .verklarende woorden
klonken als die van een chirurg, die
zijn assistenten verslag geeft van
een operatie. Met zijn rug tegen de
muur gedrukt, alsof hij erdoorheen
wilde keek Basil Ryle met woeste
blik naar het toneel.
„Er zijn pas een tien seconden
verlopen, sinds ik binnenkwam. Het
slachtoffer is stervende. De recon
structie door de politie laat zien dat
het precies zo gedaan is. U moet
zich het bloed op mijn onderarm en
op de vloer maar verbeelden terwijl
ik naar het volgende stadium over
ga."
Nigel ging een eindje van de stoel
vandaan staan en liet die zakken,
met zijn last, tot de rugleuning de
grond raakte. Hij nam de vrouw
onder de oksels beet, trok haar van
de stoel weg en sleepte haar naar
een hoek van de kamer, waar ze
bleef liggen met haar zwarte haar
in golven op de stoffige vloer.
„Eigenlijk moest ik overschoenen
aan hebben," zei Nigel. „De moorde
naar heeft ze over zijn schoenen
heen aangetrokken voordat hij de
kamer binnenkwam, in de lift waar
schijnlijk."
Nigel haaide een kram uit zyn
zak, pakt© een ebonieten liniaal van
de tafel en spijkerde het raam vast.
„De deur is op slot. Het raam is
dichtgespijkerd. Nu doe ik myn be
bloede handschoenen uit en een
schoon paar aan." Nigel maakte de
bijbehorende gebaren; toen zette hy
de stoel weer rechtop en ging achter
de typmachine zitten.
„Er zit bloed aan de stoel, maar
de monty-coat'wordt weggegooid
en tenslotte heb ik vreselijke haast.
Stephen leunde over zijn schouder
en fluisterde: „Zijn al die gruwelijke
details noodzakelijk? Ik geloof met
dat Basil het nog veel langer uit
houdt
Zonder antwoord te geven, haal
de Nigei het vel papier uit de ma
chine, draaide er een schoon vel m
en begon te typen.
„Ik neem dit over van het vel dat
de moordenaar getypt heeft om m
de biografie van zijn slachtoffer
in. te lassen. Hier kan mijn tijdsche
ma fout lopen. Ik weet namelijk
met hoe snel hij kon typen, maar
waarschijnlijk wist hij uit zijn hoof a
wat hy moest schrijven. Over enkele
minuten kunnen we de tijd controle
ren. als de uittocht van half zes be
gint. Susan hoorde hier binnen een
typemachine toen ze langs de deur
hep."
Nigels bedaarde, bijna pedante
stem verhoogde de onwerkelijkheid
van het toneel ten onwerkelijk
heid waarvan 't brardpunt gevormd
werd door het lichaam van de vrouw
die op haar rug in de hoek lag, en
naar wie de ogen van Stephen en
Basil steeds weer teruggleden die
van Basil in afgrijzen cn die van
Stephen met een soort verbazing.
Er klonk verward rumoer van
opengaande deuren en voorbijkomen
de voetstappen. Het was half zes.
„Een zenuwspannend ogenblik voor
de moordenaar," was Nigels coni-
mentaar „Maar die avond was bij
na iedereen op deze verdieping ai
eerder weggegaan.,. Goed. Ik ben
klaar met het typen van dit vel. IK
verwissel het met een bepaalde pa
gina in de autobiografie ik dun
wel te zeggen dat we nooit zullen
weten wat die pagina bevatte, maar
we kunnen er zekei van zijn dat het
een aanwijzing gaf voor de ideali
teit van de moordenaar. O.K. Maar
ifs ben er nog steeds niet gerust op-
(wordt vervolgd)