D
Bij
Dorus
op
schoot
;r<tf
■ÜüiMi
PHILO
BREGSTEIN,
EEN
NIEUW
BOEIEND
TAEENT
1 'Aa»"4»!'
GEJUBEL NA
POESJE MAUW
DOOR
HAN G. HOEKSTRA
PER ONGELUK
UITLEVEN
NIKS DOEN
JONG TALENT
FOTO'S PETER
MOLKENBOER
:Tr
1 lil»
üÉÜi
Pagina 2
Impressies
van het
PvdA-congres
door Peter
van Straaten
en Han Mulder
Pagina 3
Literatuur
2
Wonen
4
Mensen van het recht
4
Willem
5
Kind
7
Postzegels
7
Voor lOers en 20ers
9
Denksporten 4
en 7
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN DE SCHIEDAMMER
ZATERDAG 25 NOVEMBER 1967 NUMMER 282
f OOR een reportage uit zijn
kindercaberet die vorige week zater
dag op televisie kwam, werd Tom
{Dorus) Manders plotseling door heel
Nederland ontdekt m een gloednieuwe
kwaliteit: ais ongeëvenaard kinder
vermaker en -psycholoog.
Het was overigens al de tweede
uitzending van het VARA-programma
Bij Dorus Op Schoot, Maar waar de
prenv ère het moest stellen met (mag
aangenomen) vele geamuseerde huis
kamers plus een waarderend regeltje"
in de tv-kritieken, stak deze keer een
storm van geestdrift op onder vrije-
tijdbesteders en er oeps kijkers. De
bliksemsnelle reprise in NTS' Moni
tor van wat algemeen als het glans-
nummer werd beschouwd, gaf al een
aanwijzing. En de maandagkranten
trilden van jubelkreten, geen regel
tjes maar alinea's ditmaal, en in vele
gevallen vette koppen.
Géén plaatjes want zo'n reportage
heeft een onherroepelijk verleden tijd
vastgelegd en fotografen konden al
leen maar knarsetandend vaststellen
hoe jammer het was dat ze er destijds
niet bij waren; het was een plaatje
geweest dat geen krant had willen
missen.
n stil kan je de métro horen
voortreffelijk'.-
verrukkd-
,n,e«sferUjk_
Grote eensgezindheid dus onder de
kranteschrijvers, die op zoek gaan
naar zo min mogelijk clichétermen
om hun waarderi ng zo zuiver moge
lijk te vertolken - wat weer niet zeg
gen wil dat dat altijd lukt. Onder de
kop Kind stal de show schrijft Henk
Huurdeman in de Volkskrant 'de on
verstoorbare, magistrale improvisa
tie van een Rotterdams kind op het
thema Poesje mauw was een van de
leukste dingen die we de Laatste tijd
hebben gezien;1 G, B. Rubinstein (Al
gemeen Handelsblad): '...meester-
lijke improvisatie op Poesje Mauw,
Manders begreep dat het enorm zou
worden en liet kostbare minuten vul
len met kostbare kreten. Iets gewel
digs, daar staan we niet alleen in,';
in De Tijd meldt Herman Hofhuizen:
'Dorus gaat voortreffelijk met de kin
deren om. Hij verlokt ze tot een spon-
taan optreden zonder dat hij daarbij
met een oog lonkt naar de volwas
sene,.. werkelijk verrukkelijk om aan
te zien'; Joris van den Berg (Parool):
'...d? mimiek van Dorus, het zwijgen
van Dorus, sluit aan bij de gedragin
gen van het kind, zijn ernst is hun
ernst, en het resultaat is verbluf
fend'.,.
'...weet Dorus op weergaloze wijze
met die kinderen om te springen (bij
na zonder iets te zeggen of te doen),1
dat is dan Nico Scheepmaker in een
reeks provinciale bladen. Naarstig
speuren in Algemeen Dagblad, NRC
en Rotterdamsch Nieuwsblad leverde
mets op, en de plaats van handeling
was toch heus Rotterdam geweest.
Men wilde misschien zelfs de schijn
van chauvinisme vermijden.
Dit alles werd dan teweeg gebracht
door een televisieprogramma vaneen
kwartier,
Gestoken in oude broek en groen,
open hemd is Tom Manders ln zijn
woon/werkkamer in Rotterdam wel
ln zijn schik met de loop der dingen.
Niet alleen dan met het jongste tv-
succes maar met heel de feestelijke
toestand, die hij in de Mauritsstraat
te Rotterdam, ln de slagschaduw van
de schouwburg, waar Hamlet aan zijn
laatste voorstellingen toe is, heeft
opgebouwd. Uit zijn raam kijkt hij
op zijn voorplein, waar kraampjes
met spullen staan die de indruk vesti
gen antiek te willen worden of het al
zijn.
Zijn vertrekken zijnbovende'zaak'
gelegen, het serre-café, de bar die al
iets suggereert van een veelbeloven
de, halfduistere ruimte erachter, het
gangetje naar de zaai met de, drem
pelvrees-wegvagende, tekst VOOR
ZICHTIG, ALLES IS ZWART, de kas
sa met bordje 'Hier met de poen',
de vestiaire met bordje 'Hier met de
vodden'.
Hij heeft eens gezegd dat alle din
gen waar hij succes mee had eigenlijk
per ongeluk zijn gebeurd. DU ook?
Ja, dat kan je wei zeggen. Het vloe.t
uit de omstandigheden voort. Je
creëert iets, een atmosfeertje, en dan
doen zich dingen voor, Nee, hij wü het
anders vertellen. Drankwettelijk zijn
er in Rotterdam twee mogelijkheden.
In Amsterdam heb je de 8-2 (uur)za-
ken, in Rotterdam kanje tot één uur
open zijn of van 9-4 als nachtclub,
'Ik dacht, ik pak fijn tot één uur,
dan kan ik matinees hebben.' En zo
is het gegaan: matinees op woensdag
en zondag en alle middagen in de
herfst-, kerst-, paas-, pinkster-
vakantie.
Geboren Hagenaar Manders.dieals
Amsterdammer tot zijn Dorus-figuur
kwam, nü Rotterdammer is onder de
Rotterdammers ('een fijne stad, jon
gen') woont al jaren in Blaricum.
'Ik heb vijf koters die opgegroeid
zijn tussen de hei en de sparren. Dus
die konden zich uitleven. Maar stads
kinderen in stadshuizen - die moeten
binnen altijd stil zijn, omdat vader
slaapt of moeder werkt, of gewoon zo
maar. Waar kunnen ze heen? Een keer
naar de bioscoop, een keer naar Do
nald Duck, dan heb je het ongeveer
gehad. In de grote steden Is veel te
weinig te doen voor kinderen. Als ze
bij mij binnen zijn laat lk ze meteen
weten dat het de bedoeling is dat ze
zo hard mogelijk schreeuwen. Dat het
mag. Als het afgelopen Is, het doek
dicht, blijf ik ze gedag roepen, en zij
blijven terugroepen. Met rooie kop
pen gaan ze de zaal uit,1
Nee, hij heeft nooit eerder met kin
deren gewerkt. Zes, zeven jaar ge
leden was er een VARA-plan van Piet
(te Nuyl) en Gijs (Stappershoef) om
kinderuitzendingen te gaan maken.
Maar dan iets voor kinderen, niet
met kinderen. Nu, eenmaal bezig,
zegt hij: 'Het is zo eenvoudig, gek
dat niemand eraan gedacht heeft.'
Wat zeggen zijn eigen kinderen (4
tot 21 Jaar) van BIJ DoruB Op Schoot?
Ze vinden het heerlijke uitzendingen.
Ook Danny Kaye, ln zijn showB, treedt
met kinderen op. Ja, begrijp me goed,
lk vind hem de grootste artiest in
showbusiness. Maar wat hij doet met
kinderen is iets anders, het is neer
gezet, gemaakt, niet geïmproviseerd.
HIJ houdt er een eenvoudige, hout
snijdende filosofie op na over wat je
doen moet om kinderen een dolle mid
dag te bezorgen. Ze moeten zich lek
ker kunnen uitleven. Moet Je er ook
Iets voor laten. Ja, Je moet niet be-
gijinen van beste kinderen hier is ome
Dorus en die zal Jullie,,Ome Dorus
zal niks. Dat mannetje heeft een
soort goodwill. Je staat er gewoon en
Je zegt Hallo, en ze roepen nóóit
hard genoeg terug. Halverwege het
programma ga ik op dat ki6tje op het
toneel zitten en ze mogen komen. Wat
er dan gebeurt wisselt erg. Je weet
het nooit* Ik vraag wie er een liedje
wil komen zingen of een goeie bak
weet. Komen doen ze. Ln soms ne
men ze je in vertrouwen.'
Het meisje van Poesje Mauw.
Er staan drie camera's. Ze kwam
het trapje op en zei: ik ben zoveel,
stak drie vingers op, en ik dacht dat
hebben we niet ln close-up. Ze ver
telde van de oorbellen die van mama
waren en ik vroeg of ze het liedje
kende en de piano begon en zij begon.
Vijf minuten lang. Ze was de hele
wereld vergeten. Wat moet ik dan
doen. Bijna niks. Ik ben in dit geval
de aangever. Je mag nooit komiek
zijn ten koste van kinderen. Zij was
het helemaal. Er zijn er ook die het
niet hebben. Dan zingen ze gewóón
een liedje, krijgen een koek, klaar.
Andere kinderen die het hadden? Een
gitzwart negermeisje, ook nog vlecht
jes met strikjes. Zong. Meisjes ga
nooit uit/ met jongens uit Rotterdam-
Zuid/ want ze lokken je mee/ naar
het bos en de zee, enz. Ze reutelde
het achter elkaar af. Prachtig. Lndat
jongetje was toch ook mooi met i-
tesse is niks, Vitesse is niks, ze
hebben een luie keeper, een luie so
demieter. Maar nou moet ik me gaan
schminken,
Woe no dagmiddag. De halfduistere
zaal vult zich met kinderen inde leef
tijd van drie tot twaalf, vergezeld
van vaders, moeders, tantes, oma's,
opa's. Plaatsen worden aangewezen
door figuren in zwartwit gestreepte
broek en groene bloes. De tien stuks
Jong talent waarmee Dorus zich om
ringd heeft (uit 380 Rotterdamse jon
gens en meisjes gekozen).
Een paar spotjes geven rode licht
strepen. Kistjes als zitplaatsen. Aan
de ijzeren balustrade hangen oude,
geverfde fietsen, ketels, pollepels,
pannen, deksels. Aan het plafond em
mers, soms lampen erin. Een kabel
touw. Een scheepslantaarn. Betonnen
vloer. Als leder een binnen is heerst
het energieke rumoer van een paar
honderd kinderen die moeten wachten
tot er iets gebeuren gaat. Als schijn
werpers het gordijn (uit rode en
blauwe droogdoeken) gaan verlichten
wordt het even stil.
Dan begint het, metSpeenhoffs Daar
komen de schutters, gemoderniseer
de tekst. Dan Dorus, met dag en hal
lo. De zaal met dag en hallo. Dorus
met ik hoor helemaal niks, kan het
niet harder? Het kan. Een program
ma dat geweldig op de Rotterdamse
toer - métro, tunnel, Feijenoord,
hand in hand kameraden - gaat, Maar
het is ook van jalle zal wel zien en
Glaasje op laat je rijden, Smartlap
pen, een goochelaar, een duet trom
pet/viool.
De vloer heeft dan al geschokt en
mooi gekrijs ontketend na het ver
zoek even stil te zijn; kan jedemétfo
horen!
Bij Dorus Opschoot levert op: enige
Sinterklaaskapoentjes, Kortjakje, Op
een klein stationnetje. Een broertje
en een zusje met iets over maneschij n.
Een kordaat tantetje met iets enorm
hards en schrils en onverstaanbaars.
Het opgeruimde pakhuis is dan allang
een onvoorstelbare heksenketel maar
ze kómt er bovenuit, Ze krijgt con
currentie, Bij het gezamenlijk gezon
gen 'We gaan nog niet naar hufa'
maakt een miniem meisje zich van de
microfoon om de hals van Dorus
meester en krijst erin: Niet naar huls
gaan, niet naar huis gaan. Tien keer,
twintig keer.
Als er geen microfoon meer is, is
ze nog bezig.
i m
11
iGt I
I ff
