'Honderd
procent
veiligheid kennen
we
niet'
'Feijenoord heeft
al twee nieuwe
elftallen gekocht'
P. C. Buisman: lts niet
zien als lelijk eendje
LMKBIJi
I
IR. F. J.
FONTEIN:
MET
JE WERK
VERWEVEN'
Imitatie
explosies
voor jonge
werknemers
van Shell
Hanegem
ROTTERDAM RIJNMÖND
Extreem
ifeifc I 4 V
door
HANS RATSMA
Investering
Proces
Gewond op zebrapad
TREURE
Zuidelijke
winkeliers
ontevreden over
de Roteb
pagina 4 - dinsdag 12 maart 1968
EEN blauwe vlam kruipt om
hoog door de glazen kolf en
met een kort plofje ontbrandt,
aan de bovenzijde een in benzi
ne gedrenkt lapje. Shell-veilig-
heidsdoccnt A. van Wijk bekijkt
het resultaat: hij heeft in het
klein een explosie veroorzaakt
die in het groot tot tweemaal
toe twee mensen het leven heeft
gekost en Shell Pemis de twij
felachtige primeur van de
grootste oliebrand ter wereld
heeft geschonken.
In het veillfheldfllokftAl van de bc-
drtyrMcbool wur Van WQk voor on*
plraler 'ren p*»r kleine proefje* de
mon* reert, l> kt ultra herl verklaar
baar. Bui en lussen de pijpen. de
crackers en de opslag ank* ls de oor-
raak van ongeluk moelUtker te vin
den.
Over de twee explosie* die Shell
begin dit jaar teisterden worden nu
uitgebreide rapporten samengesteld,
die niet alleen voor de Sbellgroep.
maar voor de gehele olle-lnauatrie
van belang zijn. Het staat nu reeds
vast dat de klap van 20 januari
slechts kon gebeuren dankzij eet
tmvocrs'.c'-bnro Ideale situatie, waar-
In een aantal complexe technische
fncrrvii ?'ch konden ontwikkelen
iot de dreun dit het hart van de rat-
finacjpr'4 verwoes te.
Statistisch gesproken kan dit een
maal in de duizend jaar gebeuren.
Boven in het massieve hoofdkan
toor van Shell spreekt directeur ir.
T. P. van den Bergh zacht en rustig
over deze biltere Jaargetijden.
„Honderd procent veiligheid
kennen we niet De raffinaderij is
gebouwd met. alle wetenschap die we
in de olieSndualrie kennen. Ook de
veiligheid is hierop gebaseerd, maar
1a kunt niet tot in het extreme reke
ning houden met de ongelukken die
mogelHk zlln. Het Is zoiets als met
de OtisLften: ze gingen er trots op
dat In hun hele bestaan slechts één
lift naar beneden viel. Dat was toen
een vliegtuig zich in een wolken
krabber boorde.
ALS je het heel scherp stelt, dan
zouden de woonwijken mis
schien op twaalf kilometer afstand
moeten liggen om ongelukken te
voorkjinen. Dati zouden er geen
meiuen op 'l fabrieksterrein moeten
zijn. Dat is extreem. Dus moet je te
rug. je erop bezinnen hoever je in je
Directeur Van den Bergh: discipline vereist.
veiligheidsmaatregelen terug kunt
gaan.
Waar richt je Je veiligheid op: Sn
de eerste plaats op dc nationale
voorschriften. Die lopen in principe
achter bij de werkelijkheid.
Je moet nu eenmaal niet verwach
ten dat de overheid zelf progressief
werk gaat doen.
Daarnaast bouwen we op de erva
ring die we bij ongelukken in het
verleden opdeden.
(Ir. F. J. Fontein operation su-
peritvlerïderüfc die bij het gesprek
aanwezig is vertelt daar later een
voorbeeld van: de brand in 1034
kwam voor Shell als een verrassing.
Nu lang zoeken bleek statische elek
triciteit de oorzaak te zijn. Er is toen
rapport uitgebracht onder meer in
do vakbladen aan de gehele odicwe-
reld. Maar bij Pakhoek brandt een
tank af; oorzaak statische elektrici
teit). Veiligheid: een woord dat In
de olie-indu*trle en in de chemische
bedrijven een bijzondere geladen
heid heeft. Fontein: „Veiligheid is
helemaal met je werk verweven, van
het begin lot het eind,"
1 IOE is de veiligheid opgebouwd
-* op deze groots ie raffinaderij ter
wereld die bij nieuwbouw een Inves
tering van tweeënhalf miljard zou
eisen. (Oppervlakte Pernis 450 ha.
Europoort 130 ha, Vlaurdlngen 50
ha. Spoedige uitbreiding: ruwe olic-
Installalie met ontzwavelingsinstal
latie, met nieuwe opslag In Euro
poort).
Directeur Van den Bergh: „Het
begint reeds bij het ontwerpen van
dc fabriek, waarby de veiligheidsin
spectie wordt ingeschakeld. De hele
lay-out wordt tevoren bekeken.
waarbij rekening wordt gehouden
met de lokale etsen, die meestal ach
ter lopen bij de eisen die het bedrijf
zelf afelft Dat is de technische veilig
heid."
(Onder meer gebaseerd op de
Amerikaanse eisen van het Ameri
can Petroleum Institute).
„Daarbij moeien we wel bedenken
dat in sommige Landen de eisen an
ders worden geïnterpreteerd. Inches,
pounds omrekenen. Dc ontwikkeling
van nieuwe materialen brengt ook
zijn moeilijkheden mee, waarbij de
verouderde specificaties soms niet
meer voldoen.
Dan heb jc dc persoonlijke veilig
heid. Er wordt continu gehamerd op
de veiligheidseisen voor het toezicht
houdend personeel. Er zijn veilig-
heidscursussen. Iedere operator
wordt na verloop van Hid bijge
schoold. Iedere man moet met een
bmmlbUisiipparaat bobben gewerkt
en geoefend hebben ln de donkere
gaskeldcr, waarin obstakels zlln
aangebracht."
Als de raffinaderij nu werd ge
bouwd. zou hij dan gelijksoortig
wo rtle n o pjiezct
„In principe wel. Maar een plan
maken van tien jaar vooruit is een
wilde slag in de lucht. In de praktijk
komen er altijd atwiiklngen."
De laatste jaren is men bijvoor
beeld weer meer aan het concentre
ren: tie controlccentra mei de appa
ratuur bij elkaar in nieuwe eenhe
den. Met praktisch dezelfde beman
ning kun je dan een groter opper
vlak controleren."
minder
van 20 januari heeft die interpreta
tie gehad en rechtsomkeert gemaakt
om het aan zijn chef te melden."
Men zegt wel eens
mensen, minder veiligheid."
„Nee, dat is ndet juist. Het aantal
mensen dat nodig Is moet een volle
dige dagtaak hebben. Als er teveel
mensen zijn gaat de oplettendheid
achteruit. Het is een kwestie van
uitwerken. Als er iets mis gaat moet
de operator dit zien. Ze moeten het
ook direct interpreteren. De getuige
In he» veillgheidslokaal demonstreort docent Van Wijk (links) plofjes In het klein.
|S het juist dat een operator niet
A op eigen houtje het produktie-
proces mag onderbreken?
„Als er iets mis gaat móet de ope
rator ingrijpen als h;j dat kan. Hij
heeft geen machtiging nodig van ziin
chef. Hü móet optreden. Maar het
systeem is er wel op gericht om
als het even kan de chef od de
hoogte te stellen."
Wordt de operator disciplinair
gestraft als hij het proces voor loos
alarm onderbreekt?
„Nee, dat zou psychologisch on
juist zijn. De volgende keer zal hij
uit zichzelf beter opletten."
Van den Bergh is nu zeven jaar
direc.cur van deze raffinaderij
Voelt hij na twee ongelukken en
vier doden twijfel, emotie?
Een aarzelend antwoord. „Twijfel
natuurlijk wel. Aan de ene kant zal
de automatisering de mepselijke fout
verminderen, maar de machine be
geeft het ook wel eens. Fr is altijd
twijfel. Voor je gevoel twijfel je er
aan of de mensen hun verantwoor
delijkheid wel kunnen dragen."
Hebben dergelijke ongelukken
nog gevolgen binnen de groep, afge
zien van de financiële consequenties?
„Ja, er is >.en uitgebreide belang
stelling voor de oorzaak. Er komt
dan ook een rapport dat naar de an
dere raffinaderijen gnat, zelfs naar
de totale olie-industrie
(Shell kent de zogenaamde Safety
Newsletters die uitgebreid alle vak
nieuws van de olieraffinage bevat
ten, andere maatschappijen kennen
ook een soortgelijke interne bericht
geving).
Ik zou me kunnen voorstellen
dat in een dergelijk groot geheel een
aantal bedrijfsongelukken wordt In
gecalculeerd, die zelfs dodelijke on
gelukken kunnen zijn. Is dat juist?
„Nee, ieder ongeluk is er een te
veel. Het is in dit verband wel leuk
om te zeggen dat de Ondernemings
raad pratend over veiligheid
heeft gezegd dat de directie er meer
aan deed dan de werknemers. Voor
05 procent zijn de ongelukken die
gebeuren echt de schuld van de
mensen zelf. Het zijn gewoon kin-
doracotige stommiteiten."
Veil gheidsdocent Van Wijk pro
beert deze stommiteiten te voorko
men, In zijn veillgheidslokaal in de
bedr iV sen ooi rebben op mensen
na us, .sc.-.oom na kers gezeten en toe
gezien hoe Van W;ik plofjes veroor
zaakte in hol chemische glaswerk
voor mm neus. Of ze hebben mu dc
maskers op door dc donkere gaskel
dcr gestommeld, en dit alles oti hun
neoprecusehoenen met anti-statische
zool. Veilig held dus van het hoofd
lo. ,.c voeten.
In de wagen terugkerend van de
demonstratie vraag lk aan ir. Fon
tein of het gevaarlijk is op een raffi
naderij te werken.
Zijn antwoord is kort: „Als lk dag
en nacht moest denken aan het ge
vaar zou ik het niet doen."
De laatste vraag aan directeur
Van den Bergh luidt: wat zou u na
de ongelukken veranderd willen
Zi
Hij zegt: ..Dat is de 64.000 dollar
vraag. Daar sveet ik echt geen ant
woord op. Zeker is. dat je je twit fel
nooit emotioneel moet benaderen.
Het vereist zelfbeheersing want hel
is verleidelijk om te zeggen, hup dot-
dat maar anders.
Maar discipline is hier een eerste
vereiste."
■iAOVEHTtlN i
de koopavond
Nog noote is er over een onder
werp zoveel gepraat en geschre
ven *ls over de Rotterdamse
koopavond.
Vakbonden, die hierin een
langere werktijd zagen... mid
denstanden, die tegen de kosten
opzagen* «n tot slot de voor-
En dat zijn de werkende vrou
wen en de hulsmoeders, die de
kans zager om nu eens met
manlief op een avond, samen te
gaan winkelen...
En waar houden wij nu rekening
mee? Wat is voor ons, ter Meu
ten belangrijk?
De kosten natuurlijk,... maar
als U dat nu eens rustig aan ons
overliet.
De werktijden. - daar hebben
wij begrip voor. En daarom gaat
Iedereen, die bij ons tijdens de
koopavond werkt, vanaf 15
maart 40 uur per week
werken.
Bent U ai zo ver?
Heus, langere kooptijden, zelfs
met een koopavond en kortere
werktijden kunnen rustig
samengaan.
EnalsUdezaterdagnueens hele
maal vrij wilt houden: de ver
koop van de zaterdag-aanbie
dingen begint voortaan vrijdag
avond om 6 uur.
En dat allemaal omdat wij de
verlangens van onze klanten het
belangrijkste vinden.
Daarom zijn wij open, iedere
vrijdagavond tot 9 uur, want U
bent er niet voor ons, maar wfj
zijn er voor U.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM, maandag. De
77-jarige mevrouw M. Wouds is gis
teravond op een zebrapad in de Berg-
sel&an door een personenauto aangere
den. De vrouw werd door het reen ter-
voorspatbord geraakL en moest met
kneuzingen aan het been in het Berg
wegziekenhuis worden opgenomen.
(ADVERTENTIE)
MAURITSWEG 37
ROTTERDAM
TEL. 138061
"PEN ding is zondagmiddag in het Olympisch Stadion wel duide
lijk geworden: als Feijenoord in de komende jaren de race met
Ajflv wil volhouden en op Europees niveau weer een rol van be
tekenis wil gaan spelen, zal het in de komende transferperiode een
paar goede aankopen moeten doen
Feijenoord Is daar zelf ook wel van overtuigd, Hoewel men niet veel
waarde moet hechten aan de vele geruchten die de laatste weken de ronae
doen, kan men rustig aannemen dat FeUenoord achter de schennen arak
bezig is om Ticb over de aankoopmogeUjkheden te onenteren. De opmerking
„we slapen niet", die ik in de laatste weken veracheidene keren uit de
mond van Fejj en oord-bestuurders heb gehoord, zegt ui dit verband genoeg.
niets komen, te meer niet, omdat hij
vorig jaar een contract voor drie
jaar bij Sparta heeft getekend.
Het is niet zo moeilijk om te raden
in welke richting de gedachten van
Feijenoord gaan. Als we de kwali-
te-itsspelers die door een meerjarig
contract aan een club verbonden zijn
- Cruyff, Keizer, Van Bevaren, Eij-
kenbroek buiten beschouwing la
ten, is de groep waaruit Feijenoord
een keus zal moeten maken niet zo
heel erg groot.
A3 eerder heb ik gezegd dat War
ns s, Hanegem en Wery me de voor
naamste kandidaten lijken, voor ie
dere linie dus een man. De Telegraaf
meldde gisteren dat het al wijwei
zeker is dat Hanegem volgend jaar
voor Feijenoord speelt. De onder
handelingen zouden in een vergevor
derd stadium zijn.
Zowel Cees van de Peppel van
Xerxes/DHC als Guus Brox van
Feijenoord ontkende dit. „Dit soort
berichtgeving zou verboden moeten
worden", zei Van de Peppel. „Ais ik
alle persberichten moet geloven,
heeft Feijenoord al twee nieuwe elf
tallen gekocht".
En Brox: .Over Hanegem is niet
onderhandeld, net zo min als over
Jan van Be ver en." En met die laat
ste opmerking doelde hij op berich
ten als zou Feijenoord bij Sparta aan
de bel hebben getrokken voor Jan
van Beveren.
Dat Feijenoord met begerige blik
ken naar Van Beveren kijkt is be
grijpelijk Het zou best vijf ton voor
hem willen neertellen, want van zo'n
jonge doelman zou het net als
met Eddy Pieters Graafland is ge
beurd vele jaren kunnen profite
ren. Sparta zou echter wel gek zijn
als het Van Beveren verkocht. Trai
ner Wiel Coerver ziet het ook zo:
„Zolang als ik trainer bü Sparta
ben, gaat Van Beveren niet naar
Feijenoord. Zelfs niet voor een mil
joen. Je gaat je paradepaardje toch
niet verkopen en je grootste concur
rent voor tien jaar aan een steunpi
laar helpen." Nee, van een transfer
van Jan van Beveren zal dus wel
DE kans dat Hanegem naar Fefjen-
oord gaat lijkt me veel groter,
Vorig jaar heeft Feijenoord de heer
Hoogenbom al gevraagd wat Hane
gem moet kosten en boewei diens
prjjs nu nog wel wat gestegen zal
zjjn, ljjkt hjj me nor heel wat goed
koper dan Van Haaren, die volgens
berichten uit Duitsland vier k vflf
ton moet gaan opleveren.
Bovendien moet ik nog zien dat
Van Haaren beter is dan Hanegem.
Ik ben ervan overtuigd dat Hanegem
nog eens het oranjeshirt zal dragen.
Hij is nu al een van de beste mid
denveldspelers van Nederland .en als
full-professional zou hij zich bij
Feijenoord tot een ware lopspeler
kunnen ontwikkelen.
Ondanks de hoge transfersom dte
Xerxes/DHC voor Hanegem' kan in
casseren, zal het zijn topschutter-
(vierde op de topscorerslijst met 17
treffers) niet graag laten vertrek
ken. Trainer Kurt Linder zeker niet.
Hij heeft al een paar keer laten
doorschemeren, dat hij Xerxes/DHC
zal verlaten als het na Nol Heljer-
man nog meer van zijn talent gaat
verkopen.
Wat Sparta betreft: ik neem aan
dat Wiel Coerver en Dolf Aarse don
derdagavond op de tribune van het
Stadion Feijenoord zullen zitten om
Jan Klijnjan van DFC aan het werk
te zien. De Dordtenaar lijkt van het
drietal Mulder, Van der Kuylen,
Klijnjan de meeste kans te heb
ben om dc opvolger van Ole Madsen
te worden. Sparta zoekt verder naar
een goede middenveldspeler. Een
van de „mogeUJkec'1 die ik heb ho
ren noemen is Flip Stapper van He
racles.
DICK VAN DEN POLDER
£)IRECTEUR P. C. Buisman
(43) van de 5-de technische
en avond technische school aan de
Burgemeester Koningssingel is
teleurgesteld, omdat de mensen
die over de Mammoetwet schrij
ven vaak het lager technisch on
derwijs als „lelijk eendje" over
het hoofd zien. „En dat is vrese
lijk jammer," zegt hü, „want de
LTS heeft toch al niet 10*11 beste
image. Overigens geheel ten on
rechte"
„Juist uit de Mammoetwet blijkt
dat. Deze wet w4 de doorstroming van
LTS naar middelbaar technisch en
zelfs hoger technisch onderwijs bevor
deren. Voor de toelating op ben school,
waar middelbaar technisch onderwijs
wordt gegeven, wordt het LTS-diplo-
ma gelijkgesteld met het mavo-diplo
ma. Daarbij moet ik dan nog aanteke
nen dat de mavo-leerling (nu te ver
gelijken met een ulo-leerling) zijn
wiskunde goed onder de knie moet
hebben."
Het verdriet de heer Buisman, dat
in de beschouwingen over de Mam
moetwet het lager technisch onderwijs
zo weinig wordt genoemd, terwijl het
principe van de nieuwe wet in feite is
afgekeken van de LTS.
„Op onze scholen kennen we cl een
jaar of uü/tien een zogenaamde brug
klas al noemden ice die dan voor
bereidende klas. Wij hebben ai jaren
lang eermeden om jongens uan 12
jaar onmiddellijk ëén richting te laten
kiecen. Zo'n jongen wéét immer» niet
uiat h(j wil."
De heer Buisman weet, dat ruim
veertien procent van de kinderen die n*
de lagere school onderwijs volgen, dat
doen op een technische school. Hij
vermoedt, dat het percentage in het
dicht geïndustrialiseerde Rotter
dam misschien wel vijftig is, „Dat
is toch een Indrukwekkend aantal. En
daar komt bij, dat ln de moderne
maatschappij de vraag naar dienstver
lening (ook technische) groeit"
Op een LTS wordt uiteraard uit
drukkelijk aandacht besteed aan de
technische vorming, maar de algeme
ne vorming wordt echt niet vergeten.
„Want aan handigheid zonder Inzicht
heb je ook niet veel."
Ik ervoer als het ware aan den
lijve, met hoeveel graagte de leerlin
gen van de school van de heer Buis
man de handen uit de mouwen stekeh.
Een groepje LTS-ers zag dat een
De winkeliers van het Winkel-Cen
trum Boulevard-Zuid zijn niet te spro
ken over de Roteb. Op de vorige week
gehouden j aai vergadering vormde het
voorband van mijn auto „plat" stond.
In wag geen vijf minuten haddon ze in
eendrachtige samenwerking het wiel
verwisseld.
P. C. BUISMAN; met LTS-diplo-
ma naar het middelbaar tech
nisch onderwijs.
weghalen van huis- en winkelvuilnis
door de Roteb- een belangrijk punt op
de agenda. Aan de Groene Hilledijk
wordt het vuil 's maandagsmorgens
"de;
de rommel worden verloat. Aan de
Beijerlandselaan wordt het vuli op
twee dagen van da week 's middag»
opgehaald.
Reeds Jarenlang is het bestuur van
Boulevard-Zuid bezig daarin verbete
ring te krügen, maar het resultaat 1»
Ie eigen t
vakanties van de Roteb is hat afgelo
pen Jaar gestaakt. Besloten li met het
gemeentebestuur hierover contact op
te nemen.
