Na zoveel jaren
heeft Lexington opnieuw
'n formidabele sigaret
gemaakt: deze king size
special filter
SOCIOLOOG
HURWITZ:
f£L!
ÊRH4u ET UNS-fRE PRÖDLIKT ON
EXTRA
WEST-BERLIJN:
ARENA VOOR
REVOLUTIONAIRE
GYMNASTIEK (slot)
DOOR
Klaas Peereboom
Foto's Charles Vlek
SYMPATHIE
JUBELEN
UIT ANDERE BLADEN
GELD
BUDDINGH'
JUBELEN II
ACTIVISTEN
LINKS
VERREIKEND
ERNST
BEKEKEN
Vincent
God
vrijdag 31 mei 1968 - pagina 7
Wat beweegt Berlijn.se studenten?
Vandaag besluit Klaas Peereboom
zyn serie van drie artikelen over
deze en dergelijke vragen met de
weergave van het gesprek dat hij
had met dr, Harold Hurwitz (links).
De zienswijze van een socioloog ov«r
de uitingen van rebellie als rechts
afgebeeld; een studente megafoon
gereed voor het uitschreeuwen van
leuzen te midden van geschreven
revolutionaire kreten waaronder ci
taten un \00r7ittcr Mao.
Test voor de Duitse democratie'
Westberlijnse radicale studen
ten beweren terecht man
daten te verdedigen, die de
Freie Universitat hun gal: een
zekere ruimte om mee te beslis
sen in zaken betreffende struc
tuur en. organisatie van de uni
versiteit, een politiek mandaat
ten aanzien van kwesties die
ook buiten de universiteit speel
den.
Dat was in 1948, het jaar van de
oprichting, toen deze instelling be
doeld was als een, aan de grenzen
van het communisme pralend, voor
beeldig democratisch model. Zolang
studenten zich conformeerden aan
de maatstaven van een anti-commu
nistische strijd ondervonden ze wat
dit betreft nauwelijks moeilijkheden,
maar de „gemeenschap van leraren
en leerlingen" waarvan men twintig
jaar geleden nogal hooggestemd
sprak is nooit binnen bereik geko
men.
In die twintig jaar is de Freie
Universitat teruggebracht tot het ni
veau van de gemiddelde, door nogal
autoritaire geesten beheerste Duitse
hogeschool. Vorige week nog meent
rector prof, Ewald Harndt er goed
aan te doen in een bijeenkomst met
parlementsleden voor te stellen in
een wetsvoorstel betreffende deze
universiteit een. passage te laten
schrappen waarin staat, a'at de uni
versiteit de taak heeft studenten
voor te bereiden op „hun verant
woordelijkheid in de maatschappij".
De manier waarop Westberlijnse
radicale studenten lichtinig-1968 het
door hen begeerde politieke mandaat
vaak interpreteren heeft ziin bezwa
ren.
Dr. Harold Hurwitz, socioloog,
medewerker aan het Institut für po-
litische Wissenschaft van de Freie
Universitat, schrijver van onder an
dere een nog niet gepubliceerde,
voortreffelijke studie, getiteld Aan
tekeningen bij DuiIslands ambiva
lente studentenrevolutie: „Dat poli
tieke mandaat wordt het principe
van een élite, als radicale studenten
er bovendien aanspraak op maken
zoals velen doen dat, omdat zij
niet volledig zijn geïntegreerd in het
gevestigde sociale en politieke sy
steem, studenten op dit ogenblik het
best in staat zijn de „ware belangen"
van andere groepen te begrijpen in
een overigens volledig gemanipu
leerde maatschappij".
Voorzover zij „ware belangen"
van andere groepen begrijpen
hebben zij invloed op andere groe
pen?
Dr, Hurwitz: „De studentenop
stand heeft in de afgelopen maanden
stellig sympathie en radicale kritiek
verwekt bij jonge vakverenJgïingsle-
den en ambtenaren. Een feit blijft
echter dat de zeer abstracte eo theo
retische termen waarmee zij discus
siëren op zichzelf wei een hindernis
blijven vormen. Niet weinigen ko
men uit kringen van beter gesitueer
den, hun opvoeding heeft hen nogal
arrogant gemaakt."
Wat heeft vooral de radicale stu
denten tot hun acties gebracht?
Dr. Hurwitz: „Nieuw links is ove
ral vertegenwoordigd door jonge in-
De Amerikanen hebben Zuidviet-
namese steden moeten vernietigen
om ze te bevrijden. Sommige men
sen vinden dat met zo mooi en zij
laten dait blijken. J. de Kadt schrijft
nu in Tirade: ,,Zij die er het luidst
over klagen, zijn tevens degenen die
het luidst jubelen over de tactiek
der verschroeide aarde die Stalin in
dertijd toepaste toen de vijand zijn
land binnenviel"
Als dat zo Is, houdt alles op na
tuurlijk. Maar is het zo? Ik heb een
steekproef genomen en Inderdaad: al
die mensen dde nu zo luid klagen be
ginnen te jubelen zodra je de ver
schroeide aarde ter sprake brengt.
De Kadt schrijft niet zo maar wat.
„Frau" ziet er deze week echt
weer prachtig uit. Het blad meldt
dat prins Hugo Carlos een priester
op de Morntejurra heeft laten bidden
om een kind. voor prinses Irene, om
zo weer eens de aandacht op zichzelf
en zijn politieke idealen te richten.
„Frau" weet ook te vertellen dat
prinses Beatrix met de heer Van
Vollenhoven om een kist champagne
heeft gewed dat zij hem wat het
aantal mannelijke telgen betreft
vóór zal blijven. Nog meer staat
deze week in dit altijd boeiende en
actuele blad. Het feit, schrijft
„Frau" dat koningin Fabiola met een
meisje op een postzegel is afgebeeld
zou wel eens als de eerste officiële
aarnvijziging gezien kunnen worden
dat er nu toch werkelijke een blijde
gebeurtenis op komst is. De
„Frau"-serie die gewijd is aan „Alle
opofferende moeders van de wereld
en hun lieftallige, dankbare kinde
ren" heeft deze week als titel: „Pas
na vier maanden vertrouwde Juliana
haar man toe Ik verwacht een
baby." Frau-Joumal meldt dat So
phia Loren geen kind verwacht. Het
behandelt verder de vraag of de pil
tot onvruchtbaarheid kan leiden.
Wat is dit toch een goed blad. Ko-
penl
Het Softenon-proces in Duitsland
Baat misschien wel tien jaar duren.
Het proces in eerste instantie duurt
zeker drie jaar en dat kost heeft
«e Sunday Times tenminste uitgere
kend enkele tientallen miljoenen
guldens. Nu kun jc wel zeggen, laten
ze dat geld liever ineens als schade
loosstelling aan de ouders van die
misvormde kinderen geven, maar
net zou leuker zijn als je dat ook
werkelijk kon doen.
C. Buddingh zegt:
„Wanneer je Westeuropeaan
bent, heteroseksueel en je zinnen niet
geprikkeld worden door meisjes on
der de veer
tellectuelen en studenten. Wat heb
ben zij gemeen? Zij zijn vervreemd
van bepaalde aspecten van de mo
derne beschaving: mass a-universi
teiten, de manipulatie van du mas
sa-cultuur, de groei van technocra
tie, het anonieme machtssysteem, ge
vestigde partijen en parlementen die
volgens hen niet democratisch
funotioneren. Zij richten in het bij
zonder hun aanval op deze kanten
van de maatschappij".
Wat typeert Duitse, Westberlijnse
radicale studenten?
Dr. Hurwitz: „Zij missen de trau
matische ervaringen nationaal-so-
ci al isme, wereldoorlog van dc ou
deren, ouderen die voortdurend te
rugkijken, met trots of met bitter
heid. Deze jeugd heeft in elk geval
het vermogen herwonnen om in iets
te geloven, zij ondergaat een sterke
behoefte om zich met iets te vereen
zelvigen. maar dan niet met ae waar
den, verwachtingen, houdingen van
die oudere generatie. Van die last
van hei verleden willen zij zich om
doen. Dit alles zegt ook iets met be
trekking tot het ambivalente karak
ter van een door jonge radicalen en
revolutionaire geleide oppositie die
democraten willen zijn. Hun handi
cap is dat zij niet geconditioneerd
zijn in een cultuur door familie,
school of universiteit waar krach
tige democratische tradities de over
hand hebben. Sommigen willen het
parlementaire systeem vervangen
door een zogenaamde directe demo
cratie, anderen geven er de voorkeur
aan om de parlementaire democratie
goed te laten functioneren."
De Sozialdemokratische Studen-
ADVERTENTIE)
ten bund het meest actieve en radi
cale centrum van de studentenop
stand, is wat de organisatie betreft
voor een buitenstaander met erg
doorachtig.
Dr. Hurwitz: „Nee, dat kan ik me
voorstellen. De invloed van de SDS
op de escalatie van de opstand is
niet het werk van een eterk georga
niseerd kader, want de SDS is niet
een gecentraliseerde organisatie.
Plaatselijke eenheden hebben de
neiging onafhankelijk te opereren.
Dit geldt ook voor leden en groepjes
in grotere eenheden. In deze beteke
nis is de SDS meer een anarchisti
sche dan een marxistische organisa
tie."
Voor leiders van de SDS wordt
ties, die nu in afleveringen al in ver
schillende bladen verschijnen en die
straks gebundeld een bestseller kun
nen opleveren. Die is dan gevuld
met meestal zeer alledaagse dingen:
„Morgen is Sacha jarig. Vanoch
tend een rekstok en ringen voor hem
gekocht."
Of:
„Ik ben een typische sherry-drin
ker, maar alleen omdat ik geen geld
heb om een whisky-drinker te zijn.
Zoals ook Mac Baren's Mixture al
leen mijn lijftabak is, omdat ik Bal
kan Sobranie mot kan bekostigen."
De fans van Buddingh' genieten
daarvan. BuxMimgh' heeft het literai
re star-dom bereikt. Alles wat hij
doet is aardig. En alles wat hij op
schrijft uit de alledaagse werkelijk
heid ls dat ook. Maar natuurlijk
loopt Budxtingh' zo vast. Want bij
zijn werkelijkheid hoort ook het pu
bliceren van die dagboeknotities en
ook weer de reactie daarop en dan
weer zijn reactie daarop en dan
weer.
Buddingh's dagboeknotitie van
vanavond:
„Toen Sacha kwam vragen of ik
de ringen wilde ophangen, wou ik
eerst zeggen: ik zit nu net Het Pa
rool te lezen, doe het zelf maar.
Toen las ik dat alles wat ik doe zo
aardig ls. Daarom besloot ik die rin
gen toch maar op te hangen. Maar
net toen ik de eerste ring had opge
hangen bedacht ik, wat heb ik ei
genlijk met Het Parool te maken en
ik ging verder met lezen,"
En over een jaar, na het verschij
nen van de derde druk:
„Ik was een typische sherry-drin
ker, maar alleen omdat ik een jaar
geleden nog geen geW had om een
whisky-drinker te zijn. Zoals ook
Mac Baren's Mixture toen alleen
maar mijn Kjftabak was; omdat ik
Balkan Sobranie nog niet kon bekos
tigen.
Punten al zo ontstellend geboft, dat
Je alleen al op die gronden dagelijks
toet diepe denkbaarheid zou moeten
htet diepe denkbaarheid zou moetf
aJn vervuld."
Het is een van zijn dagboeknoti-
Nu ik er nog eens oveh nadenk: ik
vond die verschroeide aarde-tactiek
eigenlijk ook altijd een uitstekend
Ldee. Dan zou ik nu dus ook voor die
Amerikaanse actie moeten zijn. Of
volgens De Kadt eigenlijk juist te
gen?
Zolang wij iemand die de arbeid
levert een werknemer noemen valt
het nog wel mee met het linkse ge
doe hier in dit land.
20 stuks
King Size Filters,
f 1.60.
het daardoor moeilijk extremistische
acties te controleren, die nie; goed
gekeurd of gepland zijn.
„Als men een en ander sterk ver
eenvoudigt dan kan men binnen de
SDS twee hoofdgroepen onderschei
den. De ene groep heeft een anar-
cho-syndicalistische oriëntatie ont
wikkeld die in de geschiedenis van
Duitse radicale bewegingen uniek is.
Deze oriëntatie is buiten de SDS
herkenbaar aan de organisatorische
vormen die de revolutie zelf heeft
ontwikkeld: directe democratie die
door algemene vergaderingen wordt
toegepast zelforganisatie door ac
tivisten die als vrijwilligers het werk
plannen en de revolutie in comités
organiseren.
„De andere groep in de SDS is
sterker marxistisch georiënteerd en
wordi „traditionalistisch" genoemd
door critici binnen de SDS, Zij
zijn minder geneigd om de sponta
neïteit elke dag zijn gang te laten
gaan.
„Hoe 't ook zij: weinig leden van
de SDS zijn aanhangers van de leni
nistische principes van discipline en
revolutionaire organisatie. SDS-lei-
ders krijgen geen kans helden te
worden. Hoewel Rudi Dutschke in
openbare vergaderingen een mees
terlijke demagoog was heeft hij in
de SDS toch voortdurend kritiek on
dervonden. Hij gedroeg zich in die
kringen erg bescheiden. Kort voor
dat hij werd neergeschoten heeft
men tijdens een bijeenkomst in
Frankfurt geprobeerd hem uit te
sluiten."
Mag men veronderstellen dat de
radicale studenten en hun aanhan
gers invloed hebben op ds Westduit-
se staat?
Dr. Hurwitz: „Hoewel zij een min
derheid vormen kan men rustig zeg
gen dat de studentenacties de West-
duitse staat aan een krachtige test
onderwerpen voorzover het zütt ont
wikkeling als democratisch systeem
betreft. Dit raakt het aanpassings
vermogen van zijn gevestigde instel
lingen, die totdusver nog niet met
een radicale ex tra-pa elementaire op
positie rekening hoefden te houden.
In de bondsrepubliek wordt sterk de
nadruk gelegd op de rol van politie
ke partijen als de dragers van de
publieke wil. Op hun beurt hebben
die partijen de neiging het par tij sy
steem als het enige legitieme en af
gegrensde domein te beschouwen,
waar de wil van het volk binnen het
proces kan wonden gebracht dat be
sluiten tot stand brengt. Dit systeem
biedt het Duitss volk maar weinig
institutionele mogelijkheden om
agressie te uiten.
„Toch, als deze beweging van de
radicale studenten meer dan een in
directe invloed wil uitoefenen, ver
der wil gaan dan horzels die door
provocaties de maatschappij sterk
bewust willen maken van de behoef
te aan hervormingen dón moet zij
toch een meer overtuigende demo
cratische hervormitiig ondergaan.
Want haar eigen mogelijkheden
ten goede of ten kwade zullen
worden ontleend aan het eul urele
karakter van die beweging, aan dc
morele nadruk die zij maakt door
wat gezegd en g3'taan wordt, aan de
geloofwaardigheid van hen dij ac.ief
zijn."
Radicale studenten houcien hard
nekkig vast aan de mening dat de
Duitse universiteiten slechts kunnen
worden gedemocratiseerd indien de
structuur van de maatschappij ver
anderd is.
Dr. Hurwitz: „Deze stelling is on
juist. Als Duitse universiteiten, door
passende hervormingen, produktie-
ver zouden kunnen worden gemaakt
m die zin dat z(j aan de behoeften
van een technologisch tijdperk zou
den kunnen voldoen als zij bo
vendien aantrekkelijker en toegan
kelijker zouden worden gemaakt voor
getalenteerde jonge mensen uit alle
lagen van do bevolking en als
tenslotte studenten en assistenten
medeverantwoordelijkheid zouden
hebben voor, en mede zouden kunnen
beslissen in universiteitsaangelegcn-
hedon. dan zou dit alles verreikende
gevolgen hebben zowel voor de so
ciale als voor de politieke cultuur
van de bondsrepubliek en West-Ber
lijn."
Slapen
Omdat ik vorige week op deze
plaats eens verstek heb laten gaan,
zit ik nu nog met een berichtje van
veertien dagen geleden waarover ik
wat wil zeggen. Weinig actueel dus,
maar dat maakt in dit verband niet
zoveel uit. Het is een stuk van archi-
tectuurmedeworker K. Wiekart in
Vrij Nederland, waarin een bouw
project van architectenbureau Qye-
vaar-Stoile-van Gooi in de Buikslo-
termeer zeer geestdriftig besproken
wordt. Nu zal dat best een goed en
modern woningbouwproject zijn,
maar één van de argumenten waar
mee Wiekart het aanprijst is zo
merkwaardig dat het roept om een
kanttekening. Hij schrijft namelijk
over de rust van deze nieuwe wijk
en zegt dan: „Parkeren gebeurt vrij
wel uitsluitend aan de slaapkamer
zijde van de blokken."
Nu woon ik zelf in een nieuwe flat-
blok waar om welke goede reden
dan ook de slaapkamers uitzien op
een brede parkeerstrook en in ons
flatgebouw wonen vast alleen maar
mensen, met een hekel aan gezonde,
frisse lucht, want op welk uur van
de nacht je ook thuiskomt, nooit zie
je één slaapkamerraam openstaan.
Het is natuurlijk een heel mooi
streven het uitzicht uit de woonka
mers vrij van autodaken te willen
houden, maar ais ik zou mogen kie
zen zie ik toch liever nog auto's
overdag, dan dat ik ze 's nachts hooi
en ruik. Want in zo'n flatgebouw
wonen nu eenmaal ochtend- en
avondmensen. En de enige overeen
komst tussen die twee soorten is, dat
ze in hun beste uren zéér luidruchtig
zijn. De ai'ondmensen komen 's
nachts tussen twaalf en vier uur
thuis, slaan met portieren, schreeu
wen elkaar een welterusten toe of
laten zich voor de hulsdeur afzetten
door voortdteselende taxi's of stoer
brullende sportauto's. De ochtend
mensen daarentegen rijden tussen
vier en zeven uur weg. maar laten
eerst hun motor vijf minuten
„warmdraaien", slaan fluitend met
garagedeuren, poetsen zingend nog
wat aan hun ruiten en roepen een
afscheidsgroet tegen de hoge gevel
op. Voordelig salao: twee uur abso
lute nachtrust en da's wat weinig.
Daarom, lieve architecten, een
mooi uitzicht is mooi, maar met een
chronisch gebrek aan nachtrust
wordt een mens zo prikkelbaar dat
hij zelfs niet meer van het uitzicht
kan genieten. X>us Hevea- geen auto-
slaapplaatsen vlak bij menaenslaap-
plaatsen als het kan.
Ik behoor tot de geestdriftige le
zers van het Amerikaanse maand
blad Playboy. Daarbij behoeft u niet
direct monkelend te gaan lachen,
want ik zei lézers. Uiteraard ontgaan
dc Traate blote meiden mijn oog niet,
maar na een eerste doorbladering op
jacht naar technicolor bloot begin ik
toch echt wel aan het meestal voor
treffelijke proza. Want wat tekst be
treft is Playboy een voortreffelijk
aangekleed blad. Alleen loop ik
door een leen- en doorgeef-systeem
meestal bijna een heel jaar achter
en dat geeft wat de ongeklede Play
mates betreft het geruststellende ge
voel dat ze waarschijnlijk al ge
trouwd en bijna moeder zijn op het
moment dat ik voor het eerst van
hun anatomie kennisneem.
Deze lange aanloop alleen maar
om u te vertellen dat ik in het juli—
nummer van vorig jaar onlangs zo'n
merkwaardige cartoon zag. Op een
geheel in de styl van Van Gogh ge
schilderd plaatje zien we Vincent
(rode baard, blauwe schilderskiel,
scheermes in de hand, verband om
rechteroor)een precieus geschenk
(z'n oor zoals bekend) aanbieden
aan een Provencaals hoertje dat
(rose kousenbanden, wit kanten
broekje, open kamerjas) in haar
deuropening staat. Commentaar van
het hoertje: „Oh, Vincent, dat had je
nu niet moeten doen!"
Maar het merkwaardige van het
plaatje Is dat cle tekenaar in z'n
onuitroeibaar bijgeloof over ons Ne
derlanders, Vincent van Gogh een
p>aar grote, gele klompen aan de
voeten gegeven heeft. Klompen zo
groot en zo Hollands als Van Gogh
ze zelf nooit geschilderd, laat staan
gedragen heeft. We kunnen doen
wat we willen, zolang buitenlandse
tekenaars ons nog klompen aanteke
nen lópen we ook op klompen. Want
tekenaars liegen de waarheid, zoals
bekend.
Een merkwaardig zinnetje in een
berichtje over een kegelklub In dit
dagblad: „GÓT bestaat 26 jaar," En
dat terwijl alom verkondigd wordt
dat Hij dood is. En wat die spelfout
betreft: wat maakt één D of Tuit op
ons aller eeuwigheid?
ERNST VAN ALT EN A