Shell-Pernis
toekomst
ROTTERDAMS DAGBOEK
Pe eerste 'sexboi ss er
■8^
8
MINISTER ROOLVINK OPENDE AARDOLIEDESTILLATIEFABRIEK
Kleine mode, kleine prijzen
95
ROTTERDAM RIJNMOND
Twee periodes'
'Balancing refinery'
Economisch belang
Hi
a
Brief aan
dagboek
Discussie over
uitbreiding
haven en
leefklimaat in
Capelle mislukt
ÏÏSif'!52, 16.95-24.95 ><»>-<« 19.95-28.95
pag. 4 dinsdag 28 oktober 1969
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM, dinsdag. Minister
B. Rooi vink van Sociale Zaken heeft
gistermiddag in Rotterdam-Perms «ie
Vijfde aardoliedqstiUaüefabriek van
Shell Nederland in gebruik gestold.
Hiermee is de verwerkingscapaciteit
van de Rotterdamse Raffinaderij ge
bracht op 25 miljoen ton ruwe olie per
jaar. Volgens Shell de grootste raffi
naderij ter wereld.
De bouw' van de nieuwe fabriek
Reeft ongeveer twee jaar geduurd en
een investering van ƒ100 miljoen ge
vergd. Volgens minister Rooi vink is
een verdere uitbreiding van de Indu
striële activiteit in het Rotterdamse
gebied mogelijk, wanneer de bedrij
ven meewerken aan het behoud van
een gunstig leefklimaat.
De minister zei ervan overtuigd te
zijn dat bij de Shell de wil bestaat Om
het nodige bij te dragen tot oplossing
van de problemen van- de milieuhy
giëne. De getroffen maatregelen van
deze raffinaderij moeten positief wor
den beoordeeld, aidus minister Hool-
vink. Aan de andere kant moet de
ontwikkeling van de industrie in har
monie blijven met de belangen van de
gemeenschap. Dit kan betekenen dat
ér grenzen aan uitbreidingsmogelijk
heden moeien worden gesteld. Br
moet voldoende leefruimte over blij
ven voor de werkende bevolking, al
dus de minister van Sociale Zaken.
Mr. J. H. R. van Sehaik, president-di
recteur van Shell Nederland N.V. ver
telde, dat totaal 31 man nodig zullen
zijn om de fabriek in produktie te
houden, Dat betekent een. investering
van 300.000 per man. De gemiddelde
investering in het Nederlandse -be
drijfsleven is een vijfde van dit be
drog en in de Verenigde Staten een
derde. „De enorme uitbreiding van
deze raffinaderij is niet alleen gesti
muleerd door de tegemoetkomende
houding van Rotterdam, maar ook
door de verwachting, dat verdere ex
pansie in dit gebied tevens van natio
naal gezichtspunt zal worden geleid
en aangemoedigd", aldus mr. Van
Schalk.
r- V! AUfSrry -"f. ...7, *;>->
door GEERT-JAN LAAN
Het is nu ruim 67 jaar geleden, dat DetercHng van de Koninklijke
Bataafse Petroleum Maatschappij bij het toenmalige gemeentebe
stuur van Rotterdam aanklopte om een stukje terrein waar hij een
installatie kon houwen voor de zuivering van uit Sumatra afkom
stige benzine. Deterding kreeg zijn, stukje grond aan de huidige
Sïuisjesdijk en in 1902 werd de Rotterdamse Benzine Installatie in
gebruik genomen.
Kleine beslissingen hebben
vaak grote gevolgen. Deterding
plaatste zich van de ene op de
andere dag in een bijzonder ster
ke positie, vooral tegenover zijn
directe concurrent Samuel van de
Engelse Shell. De „Koninklijke"
kon het belangrijke Rijngebied
veel economischer penetreren en
bovendien kon hy België, Frank
rijk en Engeland evengoed be
strijken als Samuel.
Deze gunstige uitgangsstelling op de
Europese bcnzinèmarkt was één van
de factoren, die in 1907 leidden tot de
volledige fusie tussen de „Koninklij
ke" en de Engelse Shell. Het Neder
landse meerderheidsbelang van 60
procent in de nieuwe organisatie was
ook mede een gevolg van de gunstige
vestiging in Rotterdam. Dat de beslis
sing om de installatie in Rotterdam te
bouwen verdere verstrekkende gevol
gen heeft gehad bewijst de ontwikke
ling van Rotterdam naar Europoort
als één van de grootste olie- en che
mische industriële centra van Europa.
Gisteren ook werd in Pernis he
melsbreed slechts enkele kilometers
ten westen van het oude terrein aan
de Sïuisjesdijk de uitgebreide raf
finaderij officieel geopend en die za!
dan met een verwerkingscapaciteit
van 25 miljoen ton ruwe olie per jaar
de grootste raffinaderij ter wereld
zijn.
De Rotterdamse Benzine Installatie
op de Sïuisjesdijk was eigenlijk een
van de eerste op de Europese markt
gerichte exportinstallaties.
Het terrein aan de Sïuisjesdijk
werd spoedig te klein. De Rot
terdamse gemeenteraad besloot ver
der stroomopwaarts bij het dorpje
Perniis een nieuw i terrein in te
richten voor een nieuwe raffinaderij
compleet met een insteekhaven voor
olietankers. De Shell voelde er wel
wat voor en liet er een volledige raffi
naderij bouwen geschikt voor alle
toen gangbare produktexi. Deze raffi
naderij kwam in 1936 in bedrijf met
een verwerkingscapaciteit van 1 mil
joen ton ruwe olie per jaar. In de oor
log werd de raffinaderij grondig ver
nield maar kon betrekkelijk kort
daarna weer in bedrijf worden ge
steld. -
In de na-oorlogse ontwikkeling
kunnen duidelijk twee periodes wor
den onderscheiden. Van 1946 tot 1954
cn van 1954 tot heden.
Om In. de snel stijgende energiebe
hoeften van de Europese markt te
kunnen voorzien wérd de rafflnageca-
pacltelt al snel uitgebreid. Pernis
werd. een relatief grote exportraffina-
derij met een primaire verwerkings
capaciteit van 10 miljoen ton ruwe
olie per jaar.
Pernis ontwikkkelde zich niet alleen
als „kustraffinaderij" maar ook als
„poortraffirtaderij", die toegang ver
schaft tot verschillende Europese
markten. Als zodanig werd Pernis een
tussenvorm van de specifieke bij de
olievelden gelegen' export-raffinade-
rijen en de typische locale-markt-raf- -
finaderijen, die dus bij het afzetgebied
gevestigd zijn-
Na 1954 blijft de totale produktie in
Pernis toenemen. Daarbij worden de
bestaande installaties gemoderniseerd
en nieuwe secundaire verwerkingsin
stallaties bijgebouwd om hoogwaardi
ger en zwavelarmer produkten te
kunnen fabriceren. De primaire ver
werkingscapaciteit stijgt zodoende tot
18 miljoen toiv ruwe olie per jaar én'
het 'produktiepakket omvat dan 1200
verschillende produkten,- "waarvan cir
ca 300 in het vlak van de energievoor
ziening. In de zestiger jaren krijgt
Pernis ook een „veem" functie door
de Rotterdam-Rijnpijpleiding naar
Duitsland. In 1968 bedroeg die „tran-
sit-crude (ruwe olie, die wordt door
gevoerd) reeds 15,6.5 miljoen, ton. Bij
na evenveel als de eigen aanvoer voor
Pernis (15,75 miljoen ton). Met de
komst van. de grote tankers (100-000
ton); in '63' ontstond tevens behoefte om
De niéuwe aardoliedesti!latiefaöri"ek van Shell
Europoort in ie schakelen als tussen
station voorJde aanvoer van ruwe olie
naar die havens, die nóg' gcèn. super
tankers kónden accommoderen'.
Pernis kreeg binnen öe Koninklij
ke/Shell Groep nu de taak van „balan
cing refinery", sterk gericht op de Eu
ropese markt, pernis moet In het
kort alle oneffenheden in het pro
duktie- cn verwerkingsprogramma
van de gehele Groep opvangenen
wegwerken.
Deze taak werd aan Pernis toever
trouwd om redenen van haar ligging,
grootte eti uitgebreide verwerking?--
en veredelingsinstallaties en haar uit
stekende aan- en afvoerfaciliteiten.
De raffinaderij is nu in staat vele
en onderling sterk verschillende ru
we oliën te absorberen en optimaal te
verwerken tot stapelprodukten, die
voldoen aan onderling vaak sterk af
wijkende specificaties in de verschil
lende landen. Aanvoer ..van' 20. tot -^5
verschillende soorten ruwe olie per
jaar is dan ook geen uitzondering.
Naast de raffinaderij ontwikkelde zich
sadert 1949 een chemische industrie.
Dat begon in 1949 met een fabriek,
die was gebouwd voor de vervaardi
ging van het wasmiddel „Teepol". Se
dertdien zijn vele fabrieken in bedrijf
gesteld. Het petto-chemisehe bedrijf
in Pernis beslaat qua oppervlakte
slechts een zesde gedeelte van dé tota
le oppervlakte. In het afgelopen jaar
droeg deze nog vrij jonge, chemische
doenier echter al iets meer bij tot de
verbevérlng van de Nederlandse beta
lingsbalans dan haar veel grotere en
ouocre olie-moeder.
Totaal heeft Shell 5n de na-oorlogse
jaren in de sectoren olie- en chemie
op vervangingsbasts 3 miljard geïn
vesteerd in de installaties in Pernis ea
tn Europoort,
Volgens Shell kan. - men gevoeglijk
aannemen .dat rond 80. procent vu al
het materieel in Nederland is besteld.
Het, huidige niveau- van de bedrljfs-
en kapitaalsuitgaven exclusief de
preciatie bedraagt voor olie en cue-
mie 676 miljoen per jaar.
De toekomst van Pernis. De situatie
voor Pernis is zo wordt bij de Shell
gezegd na de aankondiging dat uit
breiding in Moerdijk mogelijk is ge
worden in zekere 2in gemakkelij
ker geworden, Er Ls weer terrein'bij
gekomen en dat Impliceert dat weer
„ruim gedacht') kan: worden. 'De ver
wachting bestaat dat in 1974 de olie
consumptie in West-Europa die van
de Verenigde Staten overtroffen zal
hebben. Een versnelde groei van de
energiebehoefte in Europa blijkt ook
alleen al uit bevolkingscijfers. (Euro
pa 320 miljoen, V.s. iöo miljoen en Rus
land 230 miljoen).
De totale vraag naar petroïeurapro-
dukten zal dah ook in de-komende ja
ren van deze eeuw een. veelvoud zijn
van die van het - ogenblik. In
TS onze sex-over!a4en cultuur nog
vatbaar voor vernieuwingen? Ja
zeker. In de Max-lnn Bar heb- ik gis
terenom u een treffend voorbeeld
te geven op aandrang een gulden in
het gleufje van een zogeheten sexbox
mogen gooien, Ren fascinerende be
zigheid. En weet je wat ik voor vi'n
honderd centen te consumeren kreeg?
Een twintigtal half en geheel ontklede
dames. In kleur. Ik mocht er twee
minuten over doen.
Onmiddellijkgebiedt nu de waar
heid te zeggen, dat ik in die Max-lnn
Bar niet behoorde tot de categorie
niets vermoedende klanten. Integen
deel zelfs. Ik, wist drommelsgoed wat
me te zuachten stond. Daarvoor had
Max Grandiade eigenaar van Max
Inn, een kloekmoedige kastelein met
een snaakse natuur die in de breedte
Iaat uitkomen wat hij in de lengte
mist, wet zorg gedragen.
Ik ben. overigens direct bereid toe
te gevendat ik schoorvoetend op
mijn doel afging. Heel gek. Er maakte
zich een soort angst-psychose pan me
meesterIk moest ambtshalve een
gulden in een sexkast gaan gooien en
te midden van wie weet hoeveel bor-
re Jaar s quasi ongeïnteresseerdgaan
staan afwachten wat de matte plexi
glazen ruit van 9 bij 60 cm mijte
bieden had. Een zotte klus.
En als ik nu heel oprecht mijn me
ning mag'zeggen over de kwaliteit
van de twee minuten durende voor
stelling, dan zeg ik; ze viel tegen. En
ik heb stellig het vermoeden, dat de
meeste klanten er zo over zullen den
ken. Men zal één keer royaal een gul
den in de gleuf werpen, misschien nog
een tweede keer, maar uoor de rest zal
de sexbox het moeten hebben van de
plaatjes-maniakken. Beslist. Ook al
bestaat de mogelijkheid van het om de
week wisselen van dia's, Dit om de
sleur te breken.
Ik heb me gisteren aan de huidige
normen des fcijds aangepast en ronduit
alle vragen gestelddie ik op dat mo
ment over dit onderwerp maar kon
bedenken. En het moet gezegd: Max
Grandia was even openhartig. Hij
vertelde me dit:
„Ben probeerseltje. Meer is het niet.
liet is de eerste sexkast in Nederland,
•maar nog niet de mijne. Voorlopig wil
ik eerst de behoefte peilen alvorens
vijfduizend gulden neer ie tellen. Ja-
MAX Grandia, de eigenaar van
de Max-lnn bar: „Ik wil eerst we)
'ns de behoefte peilen".
zeker ik zei behoefte.-Ik zeg zo het
is. Ik heb een intematiónalebar inct
gezonde -jongens. "Waarover gesproken
wordt, mag gezien worden. Punt uit.
Geen kiekeboe spelen. Daar koop je
niets voor.
Maar je brengt me van mijn a pro
pos af. Ik had het over de behoefte. Ik
weet namelijk niet of die er is. De
kast staat er pas sinds donderdag.. En
het loopt geen storm 'naar de gleuf.
Weet je hoe dat komt? Als Pietje er
een piek ingooit, vreet de hele zaak
mee. Logisch. Maar het ken nog ko
men. Ik. weet het niet. Ik kijk het
voorlopig nog een maandje aan. Als
die kast me' niet bevalt, geef ik. alles
zo weer aan. Peet.Hof land, vertegen
woordiger van'het Scheveningse Spor-
tex Projectiescherm terug. Zonder
verplichtingen.
Misse)tieH zijn de plaatjes niet pi
kant genoeg. Je ziet amper de vitale
delen. Maar het moet tot een bepaalde
grens. En ik zie niet, dat de éisen bin
nen korte tijd verslappen.
Tussen twee haakjes bij Peet Hof
land is ook een aanvrage binnengeko
men uoor een sexkast wet dia's van-
mannen. Nee, niet van mij. Dat zal
wel een cafë voor homofielen geweest,
zijn. Dat neem ik aan tenminste. - -
Maar wat die eisen betreft. Het is
droevig gesteld hier in Rotterdam. Je
moet rekening houden met het feit,
dat toe de eerste haven in de wereld
zijn. Mag er dan asjeblieft wat meer
gedaan worden voor de zeelui. Mag er
dan een kickkastje zijn, 2oals hier. En
mag er dan ook wat meer te zien zijn,
dan nu het geval is".
De bomen aan de Mathenesserdijk
Geachte dagboekschrijver,
Wethouder Worst vertelt In de NRC
van zaterdag jl. over het „sparen" van
één boom aan de Van Vollenhoven-
straat. Mijn vraag: wat is men van
plan te doen met de- bomen aande
Mathenesserdijk (tussen de brugen
het Marconiplein)
Volgens een bericht in de krant van
enkele dagen geleden moet de dijk
acht meter breder worden. Hierdoor
zuilen Wee rijen bomen verdwijnen,
wat een aantasting van de leefbaar
heid van dit stadsdeel is.
Is het nu niet mogelijk dat de be
woners in deze wijk. via de wijkraad,
in hei vervolg, inspraak heboen ir.
dit soort zaken? Bij Gemeentewerken
is men dikwijls zeer geheimzinnig ten
aanzien van dezcpJannen. Waarom
krijgt men geen inzage? Is wat Ge
meentewerken doet, altijd goed? Nog
maals: het is onvoorstelbaar deze aan
tasting van de leefbaarheid.
A. Kroon
Bellamy straal
Rotterdam
DAGBOEKSCHRIJVER
Geachte lezer
(Het is een schrale troost - ik
•meet het maar de bomen die aan de
Mathenesserdijk zullen verdwijnen,
blijven behouden voor het westelijk
deel van deze stad. Ze zullen, aldus
een woordvoerder van de 'Gem. Plant
soenendienst, overgeplant worden
de Grote Visserijstraat (nabij de
markt).
Voorts kan ik u de garantie geven
dat in het nieuwe groenplan Mathe
nesserdijk het planten van bomen is
opgenomen. Het is alleen- nog de
vraag of erevenveel zullen morden
geplant als er nu -staan, dagboek
schrijver).
prognoses wordt rekening gehouden
mei nieuwe energievormen zoals Kern
energie en aardgas. De totale vraag
naar energie zol in de komende jaren
zo sterk stijgen dat aardolie als ener
giebron wel nodig zal blijven alleen al
om in die sterk gestegen behoefte te
voorzien. Het produktenpakket zal er
ongetwijfeld in de toekomst anders
uitzien. Relatief wordt Ixd accent van
de vraag meer gelegd op lichtere pro
dukten omdat aardgas en kernenergie
een deel van de groei in de vraag
naar brandstof voor stöokihstaUaties
voor zich zullen opeisen en de chemi
sche industrie juist lichtere compo
nenten van de ruwe olie nodig zal
hebben. En in clat licht bezien ziet de
toekomst van Pernis als grootste raffi
naderij ter wereld er beslist zeer roos
kleurig uit, zo verzekeren de deskun
digen van de Shell.
ROTTERDAM, dinsdag Een
poging van. de havenvereniging
Rotterdam om in Capellle aan den
IJssel een discussie op gang te
brengen over de gevolgen van de
Rotterdamse havenuitbreidingen
voor het leef- en woonklimaat in
het Rijnmondgebied is gisteren
avond mislukt.
Minder dan twintig mensen luister
den In de aula van de 3. C. de Glop-
persohool naar een inleiding- van drs
ti. A. Welters, één van de samenstel
lers van het rapport „Wonen, loven
werken in Rijnmond".
B'j .gëbrëk aan vragen gin.gen hier
na leden van een orum otidor leiding
van drs Ch. E. van Bommestein on
derling in discussie,
Mr A. J. Jansen hoofd bureau Ha
venbeheer van de gemeente Rotter
dam en dr A, J. Teychl-né Stakenburg,
secretaris van do scheepvaart vereni
ging Zuid zetten vraagtekens bij de
werkgelegenheidscijfers van drs. Wel
ters.
Onder meer betwistten ztj de juist-
(ADVERTENTIE)
nubeduidend
goedkoper
D&ze robuuste jongensschoerj
is "speciaal gemaakt voor jon
gens drè graag klauteren, stoei
en en holler»..,.. kijkt U maar
eens naar die enorm dikke
IJzersterke zooil
Solide Jonjjensichoeri met lede
ren binnen voering en sterke
zool Drie maanden garantie
geven wij op, deze jongens-
molières, die wij nu verkopen
voor nog géén negen gulden.
3 maanden
garantie
Morgenvroeg om 9 üür begint
op do parterre de verkoop van
deze jongensschoenen met
ijzersterke zool en lederen bin-
nanvoaring, in de maten 34
i/m 38 en de kleur zwart, nu
met drie maanden
garantie,
per paar
heid van het getal 20.0ÖQ, dat drs.
Welters noowie els zijnde het aantal.
arbe.;d£p!i3'a<Csen tn het Rijnmondge
bied, dal op het ogenblik niet wordt
bezet.
De havenverenfglng Rottendam, die
dïit jaar 30 ja aar bestaat, belegt ook
bijeenkomst over „Wonen, loven en
werken in Rijnmond" in Hoogvliet, i.i
zaal Flamingo op 3 november, in Spij-
kem."ase, in theater De Keizer op 4 no
vember, jn 'Vla a rd ingen, in de Stads-
gehcoraael op 10 november en In Rot
terdam-Surd In de Groote Schouw
burg, cp 17 november. -
Draion gebreid tuntekpak Wollen tons! galgenrok Bended lercey pantalon
-ÏQ -TC cn -re y colpullover Acryl/wol pullover
H6-152 39.75-59.75104-152 12.95-16.95104.152 19.95-24.95
Jersey Acryl shirt Zuiver wollen velours Lakleren lack
mod? topmodel 8esned9n Overjas met brede kraag an Met Acryl bontkraag en -voering
model topmodel revers, lange achtersplit. Sportlef gssneden.
8oordmt2s-37l2.95-16.95 152-172 69.75-89.75 m.176 39.75-69.75
uw Modehuis