Veilig Verkeer
gaat acties
herhalen
LUCHTMACHT
VERMINDERT
TIJDELIJK
STERKTE
Overeenkomst tussen televisiefenomenen
Herman Wigbold en Fabeltjeskrant
Hoogleraren door
Atheens proces
'ernstig geschokt'
Hoogleraar bepleit 'zachte dood' voor
geestelijk ernstig gehandicapten
Frankrijk in
WEU terug
Gladde weg?
Pompend
remmen
Glaasje op?
Laat je
rijden!
Drie kinderen
omgekomen
bij brand
VS ontwikkelen
nieuwe zware
bommenwerper
Dienstplichtigen
uit Ermelo
sturen minister
tweede brief
NIPKOV-SCHIJF VOOR
TV-SATIRICUS
AR-partijconvent
krijgt 800
amendementen
te verwerken
Twee kleuters (2 en 3)
verdronken
dr. Peter
Hofslede
pag. 6zaterdag 6 juni Itt,o
ALMELO, zaterdag (ANP). Bij
een korte maar felle brand in Almelo
zijn vanochtend vroeg- drie jongens
van respectievelijk vijf, vier en één
jaar om het leven gekomen. Op het
moment van de brand lagen de kinde
ren op één slaapkamer nog in hed. De
ouders, het echtpaar Burgers, konden
zich nog net op tyd redden. Belden
moesten uit het raam van de eerste
verdieping springen. Mevrouw Bur
gers werd met een heupfractuur in
het ziekenhuis opgenomen, haar echt
genoot met brandwonden aan gezicht
en armen en een gebroken arm. Po
gingen om de kinderen te redden faal
den, doordat de ingang van de slaap
kamer door een vlammenzee werd
versperd.
De brand werd door buren ontdekt,
waarna de brandweer direct werd ge.
waarschuwd. In zeer korte tijd greep
het vuur, dat waarschijnlijk op de hal
bU de slaapkamers is ontstaan, om
zich heen. De bovenverdieping brand
de geheel uit.
De brandweer die met groot mate
rieel was uitgerukt, had het vuur na
een uur onder controle, De oorzaak is
nog onbekend.
(Nieuwsdienst NY Times)
WASHINGTON, zaterdag Het
Amerikaanse ministerie van defensie
heeft gisteren de North Rockwell'fa-
brlek in Los Angeles opdracht gegeven
tot het ontwikkelen van een aantal
prototypes van een nieuwe zware
bommenwerper, die de langzamerhand
verouderde B-52 moet kunnen ver
vangen. Het nieuwe type za! worden
aangeduid als B-I.
Een woordvoerder van het Penta
gon verklaarde dat het ontwikkelings
contract tegen de twee miljard dollar
bedraagt. Het eerste prototype zou in
1974 in de lucht moeten zijn. Er is nog
niet besloten, daarna ook daadwerke
lijk een nieuwe luchtvloot 33-I's te
bouwen. Dat is afhankelijk van de re
sultaten van het ontwikkelingspro
gramma en van de vooruitgang die zal
worden geboekt bij de besprekingen
over beperking van de strategische
bewapening die op het ogenblik in
Wenen worden, gevoerd, zo is meege
deeld. Zou worden besloten tot pro-
duktie op grote schaal dan moeten de
eerste vliegtuigen in 1978 operationeel
zijn. Gedacht wordt aan een lucht
vloot van 200 tot 250 B-l bommen
werpers.
De B-l wordt een viermotorige
straalbommenwerper die snelheden
tot drie maal die van het geluid moet
kunnen halen. Het toestel, dat verstel
bare vleugels krijgt, zal een actieradius
hebben van 16,000 km. De bommenia-
ding zal twee keer zo groot zijn als
die van de B-52.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, zaterdag. Enkele kernthema-acties van het
Verbond voor Veilig Verkeer zijn zo ingeslagen, dat zij herhaald
kunnen worden. Het verhond zegt dat in zijn jaarverslag dat eer
gisteren is verschenen. Het jaarverslag noemt als voorbeeld de actie
„Gladde weg? Pompend remmen!", die de afgelopen winter is ge
voerd.
Uit vooronderzoek bleek dat 15%
van de ondervraagden, wist wat
„pompend remmen" betekent. Na
vertoning van het teïevisiefümpja
was dit percentage gestegen tot
43 procent. Andere acties die her
haald zullen worden zijn „Glaasje
op? Laat je rijden" (4000 carna
valsvierders lieten zich na afloop
van een feestje inderdaad naar
huis rijden) en de actie „Inhalen"
(bij het inhalen gebeuren jaar
lijks 45.000 ongelukken).
hier over een vervolg-actie denkt. De
borden blijven nog enkele maanden
bij de overgangen staan.
Ook vraagt het Verbond zich in
haar jaarverslag af, of de gebrekkige
verlichting van fietsen niet te wijten
is aan een achterblijven van het ver-
liehtlngssyteem bij de technische ont
wikkeling. Het onderzoekt of door een
verbeterd systeem een grotere veilig
heid mogelijk is.
Dodental omlaag
Het dodental ten gevolge van onge
lukken op de wegen is voor 1969 nog
niet bekend, maar het zal volgens het
verbond beneden de 2900 blijven. Dat
aantal is gepasseerd op de cijfers voor
de eerste tien maanden van het afge
lopen jaar, die zijn verstrekt door he'*
CBS. In 1968 vielen er 2907 doden op
de Nederlandse wegen. Het aantal ge
wonden in 1969 was ongeveer 65.000
180 per dag hetgeen 3000 meer
is dan het jaar daarvoor. Het Verbond
schrijft dat het „nog te vroeg is aan
de cijfers optimistische conclusies te
verbinden. De ontwikkeling van de
cijfers vertoonde in het verleden een
op- en neergaande lijn".
In 1969 zijn 324.Ö62 veiligheidsin
specties in door het Verbond speciaal
geselecteerde garagebedrijven uitge
voerd. Dit is vergeleken met 1968 een
verdubbeling. Er zijn nu 1363 inspec-
tiestations van het Verbond voor Vei
lig Verkeer.
Voorlichting
Verschillende malen heeft de minis
ter van verkeer en waterstaat het
Verbond gevraagd voorlichtingsacties
te gaan voeren bij het van kracht
worden van wettelijke bepalingen, zo
blijkt uit het jaarverslag. Het effect
van dergelijke acties zou volgens het
Verbond vergroot kunnen worden als
van te voren bekend Is hoe de wegge
bruiker zal reageren en hoe eventuele
weerstanden tegen de maatregelen uit
de weg kunnen worden geruimd. Het
gunstigst zou het volgens het Verbond
zijn als dergelijke vooronderzoeken in
de beschouwingen bij het indienen
van dergelijke maatregelen betrokken
kunnen wonden, zodat maatregel en
reacties zoveel mogelijk op elkaar af
gestemd worden.
Ho, geen risico
Als één van haar essentiële taken
beschouwt het Verbond het wijzen op
gevaarlijke situaties in het verkeer.
Het heeft, als meest recente activiteit,
een nota gestuurd aan de directie van
de Nederlandse Spoorwegen. Hierin
wordt het probleem van de beveili
ging van spoorwegovergangen aan de
orde gesteld. Deze nota werd ver
stuurd aan het eind van. de actie „Ho,
geen risico" waarin bij elke spoorweg
overgang borden met deze tekst ge
plaatst werden. Volgens de persdienst
van het Verbond heeft deze zoveel
succes gehad sinds het begin van
de actie op 3 maart zijn nog maar
twee ongelukken op overgangen ge
beurd -dat men. bij het Verbond ook
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, zaterdag -Het Minis
terie van defensie kon vandaag nog
geen commentaar geven op een twee
de brief, die dienstplplchtige soldaten
van bet 103e geneeskundig bataljon In
Ermelo hebben geschreven aan minis
ter W. den Toom van Defensie.
In hun brief stellen de soldaten
nogmaals de gewetensconflicten aan
de orde, die bij deelname aan militai
re acties kunnen ontstaan, waardoor
zij er toe zouden kunnen komen hun
medewerking aan de legerleiding te
weigeren. Zij tonen zich in hun twee
de schrijven verbaasd over het
feit dat het departement van defensie
nog steeds niet heeft gereageerd op
een manier die kan bijdragen tot het
vinden van een oplossing voor hun
problemen.
Op 20 april jl. stuurden dienstplich
tigen van het 103e geneeskundige ba
taljon ook een brief naar minister Den
Toom, waarin zij hun gewetensbezwa
ren bij het deelnemen aan militaire
acties naar voren brachten. De mare
chaussee en de militaire inlichtingen
dienst verhoorden toen een groot aan
tal militairen van het Ermeiose batal
jon, terwijl m de Tweede Kamer over i
deze kwestie vragen werden gesteld. 1
De zilveren NIpkov-schijf 1970, de jaarlijkse prijs van de Nederlandse
televisiekritiek, is gistermiddag in het Apoiiohotel in Amsterdam uit
gereikt aan Dimitri Fr enkel Frank wegens zijn verdienste voor de Neder
landse tv-satire. De satirische activiteiten van Frenkel Frank omvatten
onder meer het optreden voor „Zo is het toevallig ook nog 's een keer",
het auteurschap van de series „Cesar en Cleo", „Een zekere Jozefisn"
en het televisiespel „Het kind van de Tsaar". De schijf werd hem voor
namelijk toegekend voor het aandeel, dat hij als regisseur heeft in de
tv-satire „Hadimassa".
LEIDEN, zaterdag (ANP) Dank
zij de techniek is de neuroloog in
staat om een aantal ernstig zieken of
gewonde mensen te „genezen", die
zonder deze hulp ten dode zouden zijn
opgeschreven. Onvermijdelijk heeft
het tot gevolg, dat een aantal van deze
patiënten „geneest" met een onher
stelbare handicap. De geestelijk ern
stig gehandicapten onder hen kan men
beter een zachte dood laten sterven,
dan hun ontmenselijk bestaan te rek
ken door het toedienen van medi
camenten of door operaties.
Deze mening gaf prof. dr A. Verjaal
vrijdagmiddag in Leiden m een rede
getiteld: „Weten wat men niet weet",
waarmee hij het ambt van gewoon
hoogleraar in de geneeskundige neu
rologie aanvaardde.
Daarentegen vond prof, Verjaal,
dat men alles te baat moet nemen om
het leven te behouden van lichamelijk
gehandicapten, die geestelijk goed
gezond zijn. In de praktijk zal de
arts zich vaak geplaatst zien voor een
combinatie van een min of meer ern
stig lichamelijke en geestelijke han
dicap. Het denken en handelen van de
arts zal zich volgens prof. Verjaal dan
moeten bewegen tussen zijn techni
sche kunde en zijn medemenselijk
heid.
DEN HAAG, zaterdag (ANP). Op korte termijn zal bij de Ko
ninklijke Luchtmacht tijdelijk een aantal beperkende maatregelen
worden genomen dat ten doel heeft een dreigend tekort op de begro
ting van dit onderdeel vin de krijgsmacht te voorkomen. Daartoe
wordt de vliegtuigensterkte van de met FJ.04G uitgeruste squadrons
verminderd en worden enkele in de Bondsrepubliek Duitsland gele
gerde squadrons geleide wapens „gedeactiveerd".
De sterka toeneming van de exploi-!
tatiekosten van de luchtmacht en. eni
ge onvoorziene uitgaven veroorzaken
dit jaar, maar vooral in 1971 in toene
mende mate, een dreigend tekort op
de begroting.
De tijdelijke maatregelen' beogen be
sparingen m de exploitatiesector. De
vredesparaatheid van de luchtmacht
zal door die beperkende maatregelen
tijdelijk verminderen.
De staatssecretaris A, E. M. Duyn-
stee van defensie heeft hiervan in een
brief mededeling gedaan aan onder
meer de defensiecommsile en de vaste
commissie voor defensie uit de Twee
de Kamer.
Voordat deze maatregelen zijn ge
nomen, zijn ze besproken rnet het op
perbevel van de geallieerde strijd
krachten. in Europa. De maatregelen
zijn genomen in overleg met de schel
dende bevelhebber der luchtstrijd
krachten, luitenant-generaal A. B,
Wolff, en met generaal-majoor G. var
der Wolf, die met ingang van 16 juni
bevelhebber der luchtstrijdkrachten
wordt.
De vliegtuigen die door de vermin
dering van de vliegtuigehsterkte van
de Starfightcr-squadrons vrijkomen,
zullen wei blijven meerouleren bij de
eenheden. Dat zal ook het geval zijn
met de gedeactiveerde squadrons ge
leide wapens.
Als oorzaken voor de sterke toene
ming van de exploitatiekosten noemde
de luchtmaehtvoorhchtingsdienst een
,hogere stijging van de personeels- en
salariskosten. Daarnaast duidelijk ho
gere aansehafflngs- en exploitatiekos
ten dan waren begroot. Verder een
doorwerking van de verhogingen, be
lastingen, accijnzen, invoerrechten en
BTW.
Die doorwerking is vooral voor een
bedrijf als de luchtmacht heel nadelig,
alleen al op het gebied van de brand
stof. Zo verbruikt een Starfxghter in
een uur vliegen zesduizend liter kero
sine.
In de praktijk zullen de maatrege
len betekenen dat een aantal oudere
vliegers met meer geregeld de Star-
fighter zal vliegen. Dat zullen voorna
melijk vliegers zijn die op de bases
ook nog een leidinggevende verant
woordelijkheid hebben. Het tot dus
verre ook voor deze oudere vliegers
geldende jaarlijkse oefenprogramma
zal voor die vliegers nu worden gehal
veerd.
Het is met mogelijk nadere bijzon
derheden te krijgen over de hoogte
van de exploitatiekosten in dit jaar,
noch over de begrote exploitatiekosten
in 1971. Evenmin over de omVang van
het dreigende tekort op de begroting
1970/1971, noch over het „vooral in
1971 jn toenemende mate" dreigende
tekort.
Exacte cyfers over de aantallen
vliegtuigen per squadron of over de
aantallen squadrons geleide wapens
waren niet te verkrijgen.
DEN HAAG. zaterdag (ANP) De
kamercentrales en de kiesverenigin
gen van de Anti Revolutionaire Partij
hebben meer dan 800 amendementen
ingediend op bet ontwerpprogramma
van actie, dat onlange Is gepubliceerd.
Van deze amendementen Is meer
dan de helft overgenomen en/of ver
werkt tn het programma en de root
zal besproken worden op het volgende
week te houfioa AR-partijconvent. Da
kamercentrale Amsterdam van de
ARP stelt In een amendement onder
meer voer, in het programma van ac
tie geen speciale voorkeur uit te spre
ken voor een samenwerking met CHU
en XVP.
Zoals bekend wordt in het ontwerp
gesteld dat in bijzondere mate samen
werking gewenst is met die partijen,
met welke naast overeenstemming
over het programma en. de uitvoering
daarvan, ook overeenstemming be
staat over het uitgangspunt. Mot name
geldt dit voor de CHU en KVP.
De kamercentrale Amsterdam
spreekt zich uit voor een. samenwer
king en gezamenlijk optreden met an
dere partijen, die een gelijke pro
grammatische opstelling hebben en in
hun praktische politiek eveneens van
een duidelijke wü tot vernieuwing en
herstructurering van de samenleving
blijkgeven. „De ARP", aldus de ka
mercentrale Amsterdam, „heeft der
halve geen speciale voorkeur voor sa
menwerking met CHU en KVP." Ook
de kamercentrales Groningen. Leiden
en Den Bosch hebben er, zo blijkt uit
de amendementen, op aangedrongen
het aanduiden van zowel de CHU als
van de KVP in dit programma van
actie achterwege te laten.
BONN, zaterdag Frankrijk is gis
teren in de West-Europese Unie terug
gekeerd door zijn zetel in de minis-
tersraad opnieuw in te nemen.
Hiermede is e*n einde gekomen aan
de vijftien maanden lange boycot van
de organisatie» die een band vormt
tussen Gxoot-Brittannië en de zes lid
staten van de Euromarkt (EEG), t.w.:
West-Duitsland, Frankrijk, Italië en
de Beneluxlanden.
DEN HAAG, zaterdag. De Ver
enigde Staten en Nederland hebben
gisteren een overeenkomst getekend
om in augustus 1974 een Nederlandse
astronomische satelliet in de ruimte te
brengen. De satelliet die de naam
ANS zal dragen, zal 134 kg wegen en
uit Catifornie worden gelanceerd, om
in een baan synchroom met de zon
8480 km boven do aarde te komen.
DEN HAAG, zaterdag (ANP). Tweehonderdvijftig Nederlandse
en Belgische hoogleraren hebben in een aan de ministeries van bui
tenlandse zaken in Den Haag en Brussel gezonden verklaring gezegd,
ernstig geschokt te zijn door de berichten over het recente te Athene
gevoerde proces tegen vierendertig van samenzwering verdachte per
sonen. Zij zijn niet minder geschokt door de zware straffen, waartoe
laatstgenoemden op dit proces werden veroordeeld.
„Zij protesteren", aldus de verkla
ring, „vooreerst tegen de wijze waar
op dit proces is gevoerd, omdat daar
bij aan de verdachten geen fair trial
gewaarborgd was. Met name wensen
zij hier hun protest uit te spreken te
gen de martelingen, die, zoals uit ver
klaringen van beklaagden is gebleken,
bij de verhoren zoqden hebben plaats
gevonden. Tevens protesteren zij hier
bij tegen alle overige in Griekenland
gesignaleerde gevallen van marteling
Zij wensen deze feiten te brandmer
ken als ernstige schendingen van de
rechten van de mens."
„Op de tweede plaats spreken zij
hun verontwaardiging uit over de ook
op dit proces weer duidelijk geworden
wijze- waarop in Griekenland het
recht van vrije meningsuiting en vrije
wetenschapsbeoefening wordt ver
trapt. Zij wensen nadrukkelijk te on
derstrepen dat zij dit recht, zoals dat
in Griekenland zelf onder meer werd
verdedigd door één van de beklaag
den, prof. Mangakis, in zjjn afscheids
rede voor de universiteit, een eerste
vereiste achten voor elke werkelijk
„Ten slotte protesteren zij niet min
der nadrukkelijk tegen het huidige
Griekse kolonelsregime als zodanig,
Want het is dit .regime waardoor» op
bovenstaande punten, de elementaire
rechten van de mens met voeten wor
den getreden. En het is dit regime
waardoor een herstel van de democra
tie. als enige maatregel die de ge
noemde rechten weer zou waarborgen,
metterdaad wordt verhinderd." aldus
de verklaring.
WOERDEN, zaterdag (ANP) Ia
Woerden zijn vrijdagavond in een
waterpartij dicht bh hun woningen
twee kleuters verdronken. Het zijn
de bijna 2-jarige Kees Jan Suuren-
donk en. de 3-jarige Arthur Vincent
Kretzer. De familie Suurendonk
was pas lilt Haarlem naar Woerden
verhuisd, de familie Kretzer enkele
dagen geleden uit Kortenhoef bij
Hilversum, eveneens naar Woerden.
MAASEREE De ai-jarige J. Pe
ters uit Maasbree, die sinds
woensdagochtend werd vermist,
blijkt te zijn verdronken. Zijn stof
felijk overschot is vrijdagmiddag
In het Vlasroot onder Maasbree ge
vonden.
Tussen Wigbold en de Fabeltjes
krant, twee televisiefenomenen die
door liet vertrek van de bufs nog eens
de oeroude waarheid onderstrepen,
dat niets bestendig is bier benecn, be
staan nog meer punten van overeen
komst. Belde zijn zij sinds jaar en dag
ln onze huiskamers vertrouwde beel
den geweest, zij hebben de kijkertjes
weinig avonturen bespaard, hun func
tie in onze cultuur kan als „spraak
makend' worden gekenschetst. Voorts
blijkt, dat hun verdwijnen verwante
oorzaken heeft. Over de Fabeltjes
krant schreef de Volkskrant: „De ma
kers raakten uitgeblust en uitgedacht
en zo Is dan de dlerenmaatschappy ten
onder gegaan aan een gebrek aan
creativiteit, zoals dat ook bij mensen
wel het geval schijnt En in Hei Pa
rool verklaarde Herman Wigbold: „De
actualiteitenrubrieken dreigen verve
lend te worden, dat zie je in heel Eu
ropa. De ploegen zijn moe, zoeken al
lemaal naar een andere vorm en dat is
gedeeltelijk de oorzaak van mijn ver
trek, omdat ik bang ben voor verstar
ring en verveling.' Voor het overige
lopen de wegen uiteen, want terwijl
de Fabeltjeskrant naar het buitenland
afreiBt, leidt de aftocht uit bet Gooi
Wigbold naar de Maasstad. Als tv-
grootheden laten ze allebei een leemte
achter. De Fabeltjeskrant ln heel veel
gezinnen het gevoel, dat een knusse
familie met wie je het goed kon vin
den, plotseling is verhuisd, Wigbold
vervulde voor talloze kijkers de voor
onze psychische hygiëne zo uitermate
belangrijke rol van irritatie-object. Ik
ken een gewezen majoor van de cava
lerie, die. geen Achfer-het-nfenws uit
zending ooit verzuimde in de hoop de
hoofdredacteur persoonlijk op het
scherm aan te treffen. Dan werd hij
vuurrood, balde de vuist en sloeg de
grofste paardentaai uit tegen zijn or
dentelijke phi Ups-ontvanger. En wat
moet zo'n majoor nu? In zijn soort is
hij even zielig als het kleine jongetje»
dat bij het naar bed gaan zachtjes
huilt omdat Bor de Wolf er niet langer
is. Je zou dc ontheemde krijgsman na
tuurlek kunnen adviseren om met in
gang van 1 september a.s. Het Vrije
Volk te gaan lezen, maar of dat hel
pen zalHet vertrek van Herman
Wigbold lijkt mij evenmin bevorder
lijk voor het project- „agressiebal',
dat ln voorbereiding is bij de VPRO
onder auspiciën van de socioloog Ad
Kooyman. Dc bedoeling ervan is, zo
veel mogelijk kijkers toe te rusten
met een fel gekleurde, gebreide wol
len bal, die zij naar hun tv-scherm
kunnen werpen. Met grote kracht,
zonder schade aan het toestel te be
rokkenen. Om hun natuurlijke agres
sie, door welk smoel, gezegde of ge
beuren ook opgewekt, op een gezonde
manier te kunnen afreageren. Ieder
nieuw lid van de VPRO zou bij wijze
van aanmeldlngspremle, ln plaats van
de ln de omrocp-concurrentiestrijd
gebuikelijke zwaar verzilverde thee-,
schoen- en oorlepeltjes, de gepaten
teerde agressiehal ten geschenke ont
vangen. Nu Wigbold de bufs verlaat,
bestaat er uiteraard gevaar dat dit
uitstekende project iü dc ijskast te
recht komt; ik zie nu voorlopig ook
niets komen van de massale trek, ge
lijk lemmings, van AVRO- en TROS-
leden naar de VPRO, om in godsnaam
zo'n bal deelachtig te worden. De
VARA-strategen voelen wel enige nat
tigheid, door de op handen zijnde irri-
(aielcemle: ze hebben alvast Frits
van der Poel geëngageerd om de door
Wiffbolds vertrek dreigende menopau
ze in de programmering enigermate te
overbruggen. Van der Foei, die door
een arbitrale uitspraak ten nadele van
de KRO, uit de paria-achtige bniten-
bceldpoaitle is verlost waartoe de dis
criminatie door hei omroep-establish-
ment (waarin een verdeeld bestel so
lidair kon zijn!) hem had veroor-
deeeld.
TTET zou niet erg juist zijn, over het
xx heefd te zien dat Wigbold niet nog
hele andere dingen achterlaat. Aller
eerst, de leegte van een sterke per
soonlijkheid die verantwoordelijkheid
durfde te dragen, initiatieven te ne
men, die niet opzij ging voor zijn ba
zen en hun achterban. Dan, een grote
kennis van het medium tv op het ge
bied van informatie en actualiteit, ge
paard aan psychologische en maat
schappelijke inzichten waarvan de ge-
nuanccecrdhcid diametraal stond te
genover de geborneerde eenzijdigheid
van zijn luidruchtigste bestrijders.
Het is voor Wigbold als hoofdredac
teur van een grote en dynamische ac
tualiteitenrubriek duidelijk geworden,
dat je met tv best meningen kunt ver
anderen, alleen niet op korte termijn.
Een uitermate boeiend voorbeeld van
menlngsverandcring door televisie
biedt de onstaansgescbiedenis van het
boek „Ontsporing van geweld" door J.
A. A. van Doom en W. J. Hendrix. De
VARA-tv wijdde er vorige week een
uitzending aan. Wigbold was ten
nauwste bij deze geschiedenis betrok
ken. I
Gisteren was het een jaar geleden,
dat de regering-Da Jong een nota op
tafel bracht over dc wandaden, door
Nederlandse troepen gepleegd in Indo
nesië van 1946-49. De nota was het
antwoord od de beschuldigingen door
Dr. Hueting, eerst in een dagblad
(december 1968), een maand later m
dc rubriek Achter het Nieuws. Zelden
heeft een tv-uitzending in ons land de
gemoederen zo in beweging gebracht
(of het moest .Beeldreligie" uit het
programma „Zo is het" zijn, eveneens
onder redactie van Herman Wigbold).
Na de regeringsnota, die het gesigna
leerde geweld terugbracht tot een
reeks losstaande ontsporingen op de
lagere niveaus van een krijgsmacht
opereread onder moeilijke ©mstandig-
heden.vwerd het weer stil rondom
deze affaire. Totdat vorige week dat
hoek van twee vooraanstaande sociale
wetenschappers verscheen. Het dankt
zijn ontstaan rechtstreeks aan de VA-
RA-uitzendlngen over de politionele
acties van begin vorig jaar. De au
teurs, indertijd zelf bij die acties be
trokken, ondervonden door het kijken
naai die programma's een schok der
herkenning. Z(j gropven vergeelde do
cumenten op, die zij om achteraf ook
door henzelf niet geheel verklaarbare
redenen nooit eerder hadden uitge
werkt (hoewel zU daartoe 29 jaar ge
leden wel pogingen in het werk
hadden gesteld). Als socioloog heeft
een man als prof. Van Doorn, een van
de hoofdmannen er. koplopers van het
vak in Nederland, zijn studenten nim-
jner de barricade opgejaagd, noch in
(Leiden, noch in Rotterdam, noch in
iBreda (aan dc K.M.A.) Veeleer
[bracht hij ze ontzag bij voor het ge
wicht van bestaande sociale structu
ren, die een taai leven leiden en niet
gemakkelijk te veranderen zijn. Maar
het boek dat hü nu geschreven heeft,
„een sociale geschiedenis van militair
geweld", toont wetenschappelijk aan
dat het geweld van de Nederlandse
troepen in Indonesië deel uitmaakte
van een alomvattend systeem. De ho
gere legerleiding, gedekt door de poli
tieke machthebbers in Den Haag,
voerde een systematische terreur, Van
Doom en Hendrix signaleren een af
schuwelijk mechanisme:, dat politieke
en burgerlijke leiders de door ben
wel degelijk beoogde confrontatie met
het geweld zoekeu te ontvluchten door
de verantwoordelijkheid voor het ge
bruik ervan te delegeren aan specia
listen van leger, justitie en politie. In
feite is do delegatie een kolossaal af
wentelingsproces uit onvermogen om
mot geweld om te gaan. De technische
geweidspeclalisten „ideologiseren"
dwz. rechtvaardigen hun ingrepen
vervolgens Met een gepolitiseerd vak
jargon dat wij ook heden ten dage
maar al te goed kennen, in Amerika
en hier: de tegenstanders zijn subver
sieve elementen, kwaadwillige onrust
stokers (in tegenstelling tot de „goed
willende" meerderheid van de bevol
king), bendes en terroristen.
Dat de officiële sociale wetenschap
in Nederland op deze actuele gebieden
tot nieuwe, onthullende inzichten is
gekomen, daartoe hebben het medium
televisie en het gebruik dat Wigbold
ervan maakte, aantoonbaar bijgedra
gen. Het is moeilijk, de waarheid te
laten doordringen In fabeltjesland.
Maar in dit geval zal zeifs de regering
er èoht Nota van moeten nemen.
