over Hoogovens
Te weinig bekend over gevolg
van chronische vervuiling
'Hier staat het,
alsjeblieft IJ
EH3HBE1
PROF. DR. TESCH, OUD DIRECTEUR GG EN GD VOORSTROOIER VOOR GLADHEID
Formulieren
huursubsidies
liggen klaar
door Jan Gerritsen
BAD GROENOORD
ZET 17 APRIL
SLUIZEN OPEN
Stikstof dioxytle
Normen
Frans Protest
in Lijnbaan-
centrum
Politiek Kafee
in Sursum Corda
De kosten?
GEEN KRANT
ONTVANGEN?
B. EN W. OP
IN-HA-BÉ
Croter overschot
op Spaarbank
Marcus Bakker
in Schiedam
donderdag 15 april 1971 - pagina 5
Zeer terughoudend. Zo vat prof. dr J. F. Tesch zijn oor
deel samen over de plannen van Hoogovens/Hoesch op de
Maasvlakte een hoogoven- en staalbedrijf te bouwen. Na be
studering van de officiële rapporten over de onvermijdelijke
gevolgen van de stichting van een staalbedrijf op Rotter
dams nieuw verworven land-in-zee voor 't milieu van mens,
plant en diep motiveert prof. Tesch in een exclusief inter
view met HRP zijn mening als volgt:
„Als je de totale uitworp aan
verontreinigende stoffen bekijkt,
die het staalbedrijf zal veroorza
ken, moet je .eigenlijk nee zeg
gen. Maar bekeken vanuit het
standpunt van volksgezondheid
kan ik geen directe acute
aanwijsbare schade noemen, al
thans rekening houdend met de
verwachte concentratie van de
verschillende stoffen. Maar om
dat de Hoogovensvestiging wel
opnieuw een verdere aantasting
van het milieu betekent zeg ik:
zeer terughoudend".
.„Ik hou er niet van. boude uit
spraken te do-en, die je later mis
schien niet kunt waarmaken",
vervolgt prof. Tesch. „De aantas
ting van het milieu door Hoog
ovens kan moeilijk beschouwd
worden afzonderlijk van andere
belangrijke aspecten, zoals de na-
(Van een onzer verslaggeefsters)
SCHIEP AM, donderdag Zwcm-
Iusüge Schiedammers kunnen vanaf
zaterdag 17- april weer terecht in Bad
Groenoord. In het zwemseizoen, dat
tot ongeveer half september loopt, is
het bad dagelijks geopend van 6.30 tot
19.00 uur. Op zaterdag, zon- en feest
dagen van 9 tot 17.30 uur. De maan
dagavonden zyn gereserveerd voor
Fotowedstrijden.
Toegangsprijzen: voor volwassenen
1.25 en voor kinderen tot en met 15
jaar één gulden. Het seizoenabonne-
ment bedraagt respectievelijk 20 gul
den en 18 gulden en indien vóór 17
april gekocht 18 en 16 gulden.
Een seizoenïeskaart kost voor beide
leeftijdsgroepen ƒ12.50. Bezitters van
het diploma a krygen er een voor
ƒ6.25. Een gezinsabonnement is er
voor 60 gulden (vóór 17 april 54 gul
den). Een kaart voor 10 baden ten
slotte komt op 8 gulden.
En maar zwemmen!
SCHIEDAM, donderdag. Geboren: Me
an z. v. S. Kurt on G. Yalmaz; Esther J. d.
V- W, F, Meijer en 3. T. W. de Vos; Geert
M. z. v. B. J. Kuiper en O. G. Postma; Ni-
eolfna G. T. d. v. A. van der Poort cn G.
T. Buitendijk; Nathatie d. v. J. H. K. van
Stijn en J. Moerer; Miranda M, K. d. v. H.
H. E. Frlngs en M. Ducofiré; Esther M. W,
d. v. A. P. van Duffelen en \V. Poot; Jur-
nan A. W. z. v. K. Lucas en H, E. den Uyl;
Natasha d. v. P. A. M. Sttskoom en E. M.
Vejiselaar; Remco J, z. v. H- P. van Vliet
M. E. Butjes; Theo z. v. T. U. de Bruin
en C. Neuschjivanger; Didier-Laurent z. v.
J. M. Baudry en M. A. B. C. G- Vangêné-
«rg: Jenny d. v. A. J. G. Seller en
Henn; Arjan z. v. J. van den Drlessche en
K. H. Aroes; Robin A. z. v. A. X-. A,
Peute en M. A. W. B. Tromper; Vincent z.
v.J. C. Knaapen en J. C. Flooster; Sandra
d. v. C.. A, Bezcmer en J. M. Rulgrok; Ste
phen E. z. v. J. de Kleljn en H. J. de
Snaijer; Arne P, z. v. J. J. L. Hendriks en
A. Koczorowakl; Nico P. z. v. H. M. J. Go
jaart en N. Oosterberg; Cynthia M. d. v. L.
y- Bouman en M. van der Ven; Nancy P-
d. v. R. Hij mans en I. P. Wellcnstcin: Pa
tricia d. v. C. L. van den Melracker cn H.
o. Komen: Miranda d. v. J. Damen cn C
B- Zuidgeest.
Overleden: A. Struik. 08 jr.; J- van der
Waal, 90 jr.; P. van Bokkum, 85 jr.; L. J
Lansbergen, 70 jr.; A. Kastelein, 74 jr,
wed. W. Slepman.
tionaal-economische betekenis
van zo'n project en.de werkgele
genheid die ermee gemoeid is. De
gunstige ligging van Rotterdam,
en meer in het bijzonder van de
Maasvlakte voor grote industrie
vestigingen, zijn een feit waar je
rekening mee moet houden. Al
gaat het met te ver, zoals sommi
gen doen, vanuit een soort Euro
pese solidariteit te pleiten voor
verdere grote industrialisatie in
dit deel van Zuidwest-Neder
land".
De separate beschouwingswijze, au
tenslotte zelfs in de economie ten gra
ve gedragen, was nog niet zo lang gele
den niet ongewoon bij de natuurbe
schermers die thans terecht wijzen op
de veelomvattende consequenties van
elk ingrijpen in het milieu.
Prof. Tesch: „Ik herinner me, uit
1937 geloof ik, het boek „Het land
waarin wij wonen" van de grote Jacq.
P. Thijsse zelf, waarin hij beschrijft
hoe hij na een bezoek aan de Voornsc
„duinen terugkomt in Rotterdam. Hij
scrijft dan bewonderend over de ha
vens, de kranen, „alles wat de mens
daar gemaakt had". Maar mi zeggen
we: elke milieu-belasting betekent en
verstoring van het biologisch milieu.
De vraag is nu hoever je daarmee
kunt gaan. Bij elke nieuwe industrie
kun je zeggen, nou en, wat dan nog.
Ik geloof niet dat je moet zeggen
Rijnmond Is ongezond omdat er geen
korstmossen (een voor luchtverontrei
niging zéér gevoelige flora) meer
voorkomen. Tenslotte grijpt de mens
al duizenden jaren in het biolo
gisch milieu. Allen, en dat moeten we
ons goed realiseren, gaat dat ingrijpen
nu sneller en op een grote schaal,
waarvan het geval van Hoogovens op
de Maasvlakte slechts een component
is. We moeten er ons bovendien bewust
van zijn dat de daaruit voortvloeiende
natuurlijke achteruitgang onomkeer
baar is. Van de omelet kun je nooit
meer een ei maken".
moet met 'ri derde verminderen en de
verspreiding van stof (erts- en kolen
gruis) mag een bepaalde 'grenswaarde
builen het eigenlijke bedrijfsterrein
niet overschrijden.
Prof. Tesch: „Het is echter wel on
bevredigend dat met name de Conve
nantscommissie alleen naar Hoog
ovens heeft gekeken, vooral met het
oog op de verspreiding van stof, dat
het grootste probleem is. Het is heel
goed dat in het zgn. Yokom-rapport
(Research Corporation) ook de stof-
verspreiding door dc ertsovcrslagbe-
drijyen in Europoort en op de Maas
vlakte is bekeken".
In dit verband kan ook gewezen
Worden op het Rapport dat Rijnmond
het licht heeft doen zien. Daarin
wordt geconstaeerd dat de uitworp
aan stikstofoxyden door het Hoog-
ovenbedrijf en de op de Maasvlakte te
bouwen centrale tot gevolg zal hebben
dat het immissic-niveau van stïkstof-
dioxyde in Rijnmond dicht benaderd
zal worden.
En deze laatste stof speelt waar
schijnlijk een belangrijke rol bij de
vorming van de zgn. smog waardoor
Op grond van dit besef neigen
steeds meer milieu-deskundigen tot
het idee dat om het natuurlijk milieu
zoveel mogelijk voor onomkeerbare
verstoringen te behoeden, het stellen
van normen voor de emissie (uit
worp) van verontreinigende stoffen
aan industrieën, verkeer, hulsverwar-
ming en andere bronnen de enig juiste
weg Is.
©ij de beoordeling van het risico
voor de volksgezondheid door de te
verwachten uitworp van het hoog-
ovenbedrijf gelden nog steeds immis-
sienormen (grenswaarden op leefni
veau). Prof. Tesch: „Er zijn eigenlijk
geen andere mogelijkheden om crite
ria aan te leggen, voorzover het de
volksgezondheid betreft. Daar staat te
genover dat hét vroeger veelvuldig
gemaakte onderscheid tussen gevaar
en hinder, wat dan duidelijk verschil
lende dingen zouden zijn, eigenlijk
niet langer kan worden gebruikt.
Onze definities van gezondheid
richten zich nu op voltooiing en ont
plooiing van het leven. Hinder als ge
volg van milieu-belasting ^et-ge
vaarlijke" luchtverontreiniging en ge
luidshinder bijvoorbeeld) kunnen na
tuurlijk wel dégelijk de ontplooiing
van het leven nadelig beïnvloeden".
Tegen deze achtergrond heeft prof.
Tesch weinig toe te voegen aan d'
conclusies in de „uitstekende" rappor
ten van de commissie bodem, water,
lucht, de Research Cororation of New
England en van zijn opvolger als di
recteur bij de Rotterdamse GG en GD,
prof. L. Burema. Zoals bekend zijn op
basis van deze rapporten de volgende
eisen aan het hoogovenbedrijf gesteld:
de uitworp aan. fluor (een vooral
voor planten zeer gevaarlijke stof)
Prof. dr J. tv. Tesch, gewoon
hoogleraar in de gezondheidsleer
aan de Landbouwhogeschool te
Wagcningen, is een deskundige
op het gebied van milieubeheer.
Hij kent de problemen van Rijn
mond op het gebied van water-,
bodem- en luchtverontreiniging
van. dichtbij: hij was jaren direc
teur van de Rotterdamse GG en
GD, alvorens hij werd Benoemd
bij TNO, waar hij voorzitter Is
van dc Gezondheidsorganisatie-
Bij TNO is hij voorts lid van do
Commissie Onderzoek Milieube
heer.
Prof. Tesch, die een half jaar
geleden van Rotterdam verhuisde
naar Wageningen, waar hij o.a.
Tropische hygiëne doceert (met
welke enigszins ouderwetse term
de gezondheidsproblematiek van
de ontwikkelingslanden wordt
aangeduid) is verder voorzitter
van de bijna twee jaar geleden
opgerichte werkgroep Zuidwest-
Nederland van de Contactcom
missie voor Natuur- eft Land
schapsbescherming.
Binnenkort publiceert deze
werkgroep, als antwoord op Rot
terdams pretentieuze expansie-
plan 2000 een diepgaande
studie over dc ruimtelijke inrich
ting van Zuidwest-Nederland,
waarbij economische wenselijk
heden en mogelijkheden worden
getoetst aan een zo verantwoord
mogelijk beheer van het milieu ih
ruimere zin.
de inwoners van Vlaardingen en om
liggende plaatsen in oktober geteisterd
werden. Prof. Tesch: „Al kan de uil-
worp van een bepaalde stof nog tole
rabel zijn het lijkt me in het ge
val van Hoogovens mogelijk dat dit
door strernge maatregelen kan worden
bereikt dan blijft de vraag hoe ze
onderling op elkaar reageren. En juist
daar weten we nog te weinig van",
„Los van dc algemene benadeling'
besluit prof. Tesch, „moet ik zeggen
dat ik uit 'n oogpunt van volksgezond
heid toch zeer terughoueml moet
staan tegenover de plannen voor de
Maasvlakte met Hoogovens, een enor
me elektrische centrale ertsovcrslagen
eventueel nog raffinaderijen. Vooral
omdat we nog maar weinig weten van
dc gevolgen van een chronische mi
lieubelasting voor de gezondheid van
de mens".
(Van onze kunstredactie)
ROTTERDAM, In vier
Rotterdamse expositieruimten wordt
binnenkort de overzichtstentoonstel
ling „Protest" gehouden. Dc tentoon
stelling bevat geschriften, pamfletten,
tekeningen, spotprenten, e.d. betrek
king hebbende op protestbewegingen
in Nederland, Frankrijk, Spanje en
Amerika.
In het Lijnbaancentrum wordt van
af 18 april het Franse deel van „Pro
test" getoond; onderwerp is de stu
dentenopstand in Parijs van mei 1968.
In de expositiezaal van De Doelen, in
kunstcentrum 't Venster en in de
kunstzaal Zuid, vanaf 24 april respec
tievelijk de Amerikaanse, de Spaanse
en de Nederlandse onderdelen van
„Protest". De tentoonstelling in Dp
Doelen is gewijd aan de Black Pan-
ther-beweging en aan het studenten-
verzet op de Berkely-universiteït, het
Spaanse protest in 't Venster betreft
Estampa Popular en in Zuid komen
Provo en de Kabouters aan de orde.
„Protest" is samengesteld .in op
dracht van hot Haagse Gemeentemu
seum, maar kon in dat museum niet
getoond worden omdat de Haagse
wethouder voor kunstzaken, drs H, A
Wilzen de tentoonstelling verbood
(Van een onzer verslaggeefsters)
SCHIEDAM, donderdag. In
het kader van de Tweede Karaer-
verkiezingèn op 28 april kunnen
politiek geïnteresseerden in
Schiedam vanavond en dinsdag
20 april discussiëren in Sociëteit
Quesqne Tandem, Gebouw Sur
sum Corda, Nieuwstraat 12. Aan
vang van deze twee politiek ka-
feeavonden is 20.00 uur.
Het is de bedoeling tot een vergelijk
van de partijprogramma's te komen.
Vanavond is het onderwerp „ont
wikkelingshulp" aan de orde en op
20 april de punten, „partijconcentra
ties" en „partijvemieuwineen'V
ROTTERDAM, De
Nederlandse Vereniging ,van Krediet-
gevende'Detailhandelaren is sterk ge
kant tegen het ülan van de PTT vol
gend jaar via Postcheque en Giro
dienst en Rijkspostspaarbank nersoo: '-
lijke leningen te verstrekken. Voorzit
ter mr E, H. Kersbergen acht het on
juist dat „terwijl het verlenen 'var
consumptief krediet aan alle' kariteh
gebonden is, het rijk nu zelf we! kre
dieten gaat geven. Dat zal miet be
paald beperkend werken", aldus de
heer Kersbergen.
door FRANS HAPPEL
Twee bekende Rotterdamse
beeldhouwers, Perry Abramsen
(30) en Rob Maingay (32),
schenken de wijk IJsselmonde
een object. Vrijdag voor Pasen
reden ze met een lelijke bestel
eend naar het winkelcentrum
aan de Groenix van Zoelenlaan,
laadden daar een hoeveelheid
voorgevormd polyester, roestvrij
staal, alsmede zakken cement
uit. Op een groot stuk zéér leeg
trottoir gingen ze aan de gang.
Er werd een fundatie gelegd,
er werd flink wat beton gestort.
Een rijwiel-agent keek argwa
nend toe. „Wat moet dat?" vroeg
hij aarzelend. „We maken een
paasei", antwoordden Perry en
Rob. „Oh", zei de agent en fietste
verder.
Vrijdagavond was er een object
verrezen van zo'u zes meter hoog en,
aan de voet, ruim twee meter breed.
Een betonnen sokkel met po
lyester uitstulpingen, daarop een uit
dezelfde materialen vervaardigde pi
laar waaruit een aantal stalen bui
zen „groeiden", eeu soort grote wa
terpomp met grillige zwengels.
Tijdens de paasdagen stond het
object In plastic gehuld, gisteren en
vandaag zijn Perry Abramsen en
Rob Maingay druk doende geweest
met het leggen van laatste handen.
Hun geschenk moet vandaag vol
tooid worden, want morgenochtend
om elf uur zal de overdracht aan de
bevolking van IJsselmonde plaats
vinden. Of hét object op de Groenix
van Zoelenlaan zal mogen blijven
staan is tot op heden niet bekend.
De plaatsing gebeurde volkomen il
legaal, er werd aan geen enkele ge
meentelijke instantie toestemming
gevraagd. Het gemeentebstuur van
Rotterdam kreeg gistermorgen een
telegram waarin de beide kunste
naars hun plannen mededeelden en
tevens burgemeester Thomassen en
de wethouders uitnodigden om bij
de overdracht aanwezig te zijn.
De bewoners van IJsselmonde zijn
via stencils opgewekt om morgen
ochtend naar de Groenix van Zoe
lenlaan te komen om „hun" kunst
werk in ontvangst te nemen.
Waarom zijn Ferry Abramsen en
Rob Maingay zo vrijgevig?
Kunstenaars doen rich over het
algemeen voor als een noodlijdend
ras.
Rob Maingay en Perry Abramsen
bij hun nog niet helemaal
klaar weggeefobject
{Foto: Peter van Es)
Tussen de werkzaamheden, door
vertelden de twee wat hun beweeg
redenen zijn geweest:
„Ten eerste hebben wijsterk do
indruk dat grote groepen van de be
volking de gedachte hebben dat wij,
kunstenaars, hoofdzakelijk leren op
geld varl de gemeenschap. Z6 van:
Ze klooien maar wat aan, ze maken
de meest wonderlijke dingen die
vaak niks met kunst te maken heb
ben en ze worden door sociale zaken
of door de contraprestatie in leven
gehouden. Zo'n mening zit ons na
tuurlijk niet lekker. En dan kan je
wel tegen iedereen gaan verkondi
gen dat het niet zo is, maar daar be
reik je geen fluit mee. Wil je een
mening veranderen dan moeten er
daden gesteld worden. Dat doen wij
„We hebben dit object samen ont
worpen en samen uitgevoerd. Dat is
trouwens, dachten we, uniek voor
Nederland dat twee kunstenaars sa
men iets maken. Er wordt wel vaak
aangekondigd dat zoiets gaat gebeu
ren, maar resultaten zie je nooit.
Goed, de daad die we stellen. Dit ob
ject geven we weg. We hoeven er
niets voor te hebben. Hier staat het,
alsjeblieft IJsselmonde."
Waarom hebben ze hun object
juist hier, in deze wijk geplaatst? In
het centrum zou het toch veel meer
de aandacht getrokken hebben?
„Dat is een tweede argument van
ons. Er worden wel nieuwe wijken
uit de grond gestampt, maar kunst
zinnige verfraaiing, versiering, bo
maar. We helpen de gemeente Rot
terdam een beetje, zo kan je het ook
bekijken."
Perry en Rob hebben nog een re
den voor nun geschenk, deze: „Er
wordt de laatste tijd maar wat aan
gerommeld door kunstenaarsorgani
saties, de BBK en zo. Eln maar pra
ten jongens, en maar ageren en
maar ouwehoeren. Wat schieten we
daarmee op? De kunstenaar Inrijgt
bij de burgerij een slechte naam,
da's fout."
Hoeveel het ontwerpen en uitvoe
ren van het object Perry en Rob ge
kost heeft, willen ze niet zeggen.
Waarom niet? Niet belangrijk. Deze
materialen kosten veel geld, okee.
En we zijn samen ongeveer een half
jaar met dit werk bezig geweest,
Nou, graag gedaan."
De passerende bewoners van de
wijk IJsselmonde geven tamelijk
veel blijk van belangselling voor de
(tijdelijke?) nieuwe aanwinst.
De meest te noteren-opmerking is
natuurlijk: Wat stelt het nou voor?
Maar verder vinden de 'mensen het
wel aardig, zo'n vreemdvormig ding
tussen alle strakke flat-lijnen. En
wanneer verteld wordt dat de kun
stenaars het voor niets doen. kijken
de gezichten uiterst welwillend.
Op het bureau kunstzaken van de
gemeente is er op de vraag of de
kans groot is dat het object mag
blijven staan van welwillendheid
nog rüét zoveel te bespeuren.
„Een geschenk voor de bevolking
kan alleen aan de gemeenteraad
worden aangeboden," is' de uit
spraak.
En: „Of het mag blijven staan
hangt ook van een aantal teonnlsche
aspecten af. Is de fundering wel Vol
doende, bijvoorbeeld."
„En tenslotte kan je je ook afvra
gen of de tweo kunstenaars preca
riorechten willen betalen
De, gemeente Schiedam heeft een
zogeheten voorstrooier aangekocht die
in de winter zal worden ingezet bij de
bestrijding van gladheid, vooral op de
Lange en Korte Haven. Dit voertuig
heeft een sterk vergrote wendbaar
heid in vergelijking met de nu ge
bruikte strooimachines. Door beperkte
manoeuvreermogelijkheden is eens
zo'n verouderde strooier letterlijk van
de wal in de sloot geraakt.
Bel voor 19.30 uur
telefoon 135430
Abonnees buiten Rotterdam,
Schiedam, kunnen«zich wen
den -tot onze plaatselijke agen
ten.
(Van een onzer verslaggeefsters)
SCHIEDAM, donderdag Aan
vraagformulieren voor aanvullende
huursubsidie voor het tijdvak van 1
april 1971 tot 1 april 1972 zijn thans
verkrijgbaar bü de afdeling Algemene
Zaken, Grote Markt 1. De aanvraag
formulieren moeten vóór 1 juli 1971
Ingevuld bij de gemeente worden in
gediend.
Alléén huurders die in woningen
wonen waarvoor na 31 maart 1950
subsidie door het rijk is verleend bij
dc bouw en die in 1970 een inkomen
hadden beneden 17.000 cn minimaal
1100 huur per jaar verwonen, komen
in principe voor deze regeling in aan
merking.
(Van een onzer
(verslaggeefsters)
SCHIEDAM, donderdag. Tijdens
dc consumentenbeurs In-Ma-Bé (17
t.m. 25 april In Sporthal Margriet)
zullen in de gemeentelijke stand leden
van het college van b en w aanwezig
zijn. Daarvoor is het volgende schema
opgesteld:
17 april: zaterdagavond - wethouder
B. E. Collc; 18 april: zondagmiddag -
wethouder C. J. M. Bolmers; 19 april:
maandagavond - wethouder drs. J.
Houtman; 20 april: dinsdagavond -
wethouder mevr. G. D. Verweij-De
Graaff; 21 april: woensdagavond -
burgemeester H. Roelfsema: 22 april:
donderdagavond - wethouder drs J.
Hcutman; 23 april: vrijdagavond -
wethouder B. E. Colló; 24 april: zater
dagavond - wethouder C. J. M. Bol
mers.
(Vau een onzer verslaggeefsters)
SCHIEDAM, donderdag. Bij de
Spiarbank 1820 in Schiedam werd in
maart 1971 gespaard een bedrag van
8.209.523,58. Terugbetaald werd
7.829.461,69.
Het inlegoverschot over het eerste
kwartaal 1971 is nu bijna drie ton ho
ger'dan dat van hetzelfde kwartaal
1970, Op 31 maart 1971 hadden 62.253
spaarders tezamen een tegoed van
ruim 91 miljoen.
(Van een onzer verslaggeefsters)
SCHIEDAM, donderdag Marcus
Bakker, fractieleider van de Commu
nistische Partij van Nederland (cpn)
spreekt morgen, 1G april, in Schiedam.
Zijn onderwerpen zijn: Voor een
Nieuwe Regering - Voor een Nieuwe
Politiek.
Deze openbare vergadering wordt
gehouden in zaal Tivoli, aanvang 20.00
uur; toegangsprijs 50 cent-
