Theo Bay Ié,
bariton, overleden
STUDIO TOONT
ONMACHT MET
'ELCKER-IK'
Kleurig huwelijk tussen
Raggedy-clowns in VS
i
Albert de Booy
(Appie) overleden
Regie-debuut van drie studenten
m
'Dief Wagner met Tina Sinatra
KUNST
Constant Nieuwenlinys
weigert zijn lintje
Christie's vindt en veilt
verdwenen doek
van Caravaggio
Film- en tv-sler Glenda
Farreïl (67) overleden
Onderscheiding voor
Nederlandse film
GERARD JAN RLJNDERS: HOOGTEPUNT MET DE GHELDERODE
Proloog met en
voor werkende
jeugd op toneel
Charles Chaplin (72)
in VS onderscheiden
Rijk
WSmM
rwf-
Weinig
nieuws
pp
pag. 4 - maandag 3 mei 1971
(Van onze muziekredacteur)
ZWOLLE, maandag Irt het
Sophia Ziekenhuis te Zwolle
waar hdj kort geleden voor het
ondergaan van een hersenopera
tie was opgenomen, is in het af
gelopen weekeinde de zan«er
The<y Baylé overleden. Theo
Baylé die de laatste jaren in
Kampen woonde, waar hij zang
doceerde aan de muziekschool,
werd 58 jaar. Hij genoot vooral
als operabariton internationale
faam.
Baylé die 29 mei 1912 in Laren was
geboren, ontving zijn opleiding van
mevrouw Aaltje Noordewier-Reddin-
gius. Hij maakte in 1931 zijn debuut
In Haydns oratorium Die Jahreszeiten.
gaf sindsdien tal van Hedercnavonder,
met zijn vrouw Kitty Johns als pia
niste en besloot in 1937 zich voorna-
•melijk aan de opera te wijden. Hij
werd één; van de steunpilaren van de
vlak na de twee wereldoorlog opge
richte Nederlandse Opera waar hij
onvergetelijke glansrollen op de plan
ken brach:: o.a. :n R solelto. Carmen.
Hoffmanns Vertellingen. Bohème, De
Barbier van Seville en Toscr. Ook in
het bui'.erilim «.-iel name in New
York en Bavce'ona z*».e men '\--n Iw-
haaldclijk in operaveor.*tol1:ngcn. !n
1931 werd hij nl* ver?:? fc-»r""on
dc Weenso Staalsopcra en Vo'ksepern
benoemd waar hij ruim tien jan:-
.triomfen vierde.
Z'jn verston:lhoud:ng m-y de Ne
der'andre Opera was :nmid.-'e"< zoda
nig vcrtl-nr-rd da'. h;i !>:cr nr-
slechts spora-'ij4*h op'rad. Torn hi: in
1962 nao- Neder"md
kcerd. concentreerde h:.j zich op'dc
zangpedagogio. Als leraar was hij uan
het Utrechts Conservatorium en het
Muzieklyceumte Arnhem verbonden.
<Van onze kunstredactie)
'AMSTERDAM, maandag. De
'Amsterdamse schilder Constant Nieu-
wenhuys heeft geweigerd zijn onder
scheiding van ridder in de-orde van
Oranje Nassau te aanvaarden.
Als reden geeft hij „zijn opvatting
van de maatschappij en de cultuur,
die niet te verenigen is met het beeld
van een autoriteit die een waatde-
ringsoordeel over individuen uit
spreekt."
THEO BAYLÉ als Rigoletto (in 1960), een van zijn glansrollen.
(Van onze fcunstedactie)
LONDEN, maandag. - Het Lon-
dense •veilinghuis Christie's gaat op 25
juni een verloren gegaan meesterwerk
van de zestiende eeuwse Italiaanse
schilder Caravaggio veilen.
David Carritit, Christie's raadgever
voor schilderkunst, heeft het ontdekt
in een buitenlandse verzameling. Hij
wil niét onthullen waar. Het is het
doek „Martha die Maria berispt voor
haar IJdelheid". Sinds 1897 was het
verdwenen. Het is nu ontdekt bij een
familie die het in dc negentiende
eeuw bij toeval ivenwierf en niets wist
van dc waarde van het schilderij. Het
werd gekocht om de zitkamer op te:
sieren.
NEW YORK, maandag JAP). Do
actrice Glenda Farrell is' zaterdag in
haar huis in New* York overleden na
een lange z'ekte. 2e is 67 jaar gewor
den.
Zo heeft in meer dan honderd films
en televisie-shows gespeeld. In 1903
kreeg ze een Emmy Award voor haar
bijrol' ln de televisie-show „Ben Ca
sey". Verder was ze onder meer tc
zien in „Dr Kiklare", „Defenders" en
„Bonanza".
OBEKHAUSEN, maandag (DPA)
Op het festival van korte films in
ObcrhaUscn heeft de jury een eervolle
vermelding gegeven aan de Neder
landse film „Bevrijdingsfeest" van
Hans Hylkema.
Sinds de invoering van de
mammoetwet kent Amsterdam
één grote overkoepelende thea
teropleiding; waarvan o.a. „de
Toneelschool", de kleinkunstaca
demie en de mime-cursus onder
delen zijn.
Ook hoort in dat grote verband
thuis de opleiding voor regisseur,
vroeger verbonden aan de Academie
voor Dramatische Kunst in de Mar-
nïxstraat. Nu opereert deze afdeling
min of meer zelfstandig en zaterdag
avond bood het keldert heatertje Zo
diac in de Vondelstraat dc gelegen-'
he cl drie werkstukken van afstude-
renden aan deze regie-opleiding in
het openbaar te beoordelen.
Hel is alleen wonderlijk dat de drie
kandidaten hun kunnen op het gebied
van m is c-en-scène cn tekstanalyse
moeten demonstreren met (op zichzelf
wellicht verdienstelijke) amateur-spe
lers. Het verhaal gaat namelijk dat de -
leerlingen van de toneelschool niet als
proefkonijnen willen dienen voor hun
collega's aan de regie-opleiding.
Als dat waar is, lijkt het een punt
dat in het kader van de mammoet-sa
menwerk ing beter aangepakt zal
moeten worden, want wie kan bij oen
gebrekkige presentatie vaststellen
of de regie-aanwfjzingen in aanleg
doeltreffend geweest zijn?
Onder deze twijfel leed vooral de
realisatie van een Arrabal-eenacter,
ingestudeerd door Natas ja Han u so va
en opgevoerd met een uiterste aan on
beholpenheid. Het is best mogelijk dat
hier met talentvolle krachten iets be
ters bereikt zou zijn. ook al maakte de
regie in dit geval de indruk neer te
komen op een soort tijgerdressuur,
ven het ene standje in *het andere,
waarbij de tekst een te verwaarlozen
factor werd.
Henk dc Vilder had een scène van
Ibsen's Spoken niet onhandig geënsce
neerd. met originele, zij hét niet al
door erg functionele opstellingen van
de personages, die voor dilettanten
een prijzenswaardige intensiteit te
zien gaven wat ik de regisseur
graag als neven verdienste wil aanre
kenen.
Het hoogtepunt werd een uitzonder
lijk knappe ..en rond"-presentatie van
een eenacter van Dc Ghelderode: ..De
Blinden". De barokke Brueghel-sfeer
van dit allegorische spektakelstukke
was prachtig uitgebuit door Gerard
Jan Rijnders d:e hiermee in mijn ogen
bewees over een zeldzaam creatief to-
neeltolent en poëtisch vormgevoel te
beschikken.
H. VAN DEN BERGH
(Van ortzc kunstredactie)
EINDHOVEN, maandag. De To
neelwerkgroep Proloog in Eindhoven,
die zich richt op de jeugd, zal voor het
eerst in het komende seizoen een pro
gramma brengen voor werkende jon
geren. Het heeft als werktitel gekre
gen: „Samenwerking". Twee maanden
Lang zal een groep acteurs samenwer
ken met groepen van verschillende le
vensscholen, Het "programma dat
daaruit ontstaat kan daarna voor en
met andere groepen gespeeld worden
in hun vormings- cn jeugdcentra.
Proloog gaat verder op verzoek van
de Nederlandse Stichting voor Kunst
zinnige Vorming en het Katholiek Pe
dagogics Centrum een programma
maken over de veranderde taak van
de hoofdonderwijzer.
Voor de onderbouw van het voort
gezet onderwijs gaat Proloog experi
menteren met toneel met kinderen,
waartoe een simulatieprogramma zal
worden gemaakt. Voor deze groep
(13—15 jaar) staat voorts een musical
op het repertoire, die als voorlopige
titel „Je hebt 't" heeft gekregen. Een
tekstschrijver wordt nog aangetrok
ken. Een popgroep zal de muziek ver
zorgen. Dc regie Is in handen van Jan
Cornells Nouteboom.
Aart. Staartjes en Karei Eykman
schrijven een programma voor dc
vijfde en zesde klas van dc lagere
school: „Jan Klaassen en de chauf
feur".
Voor dc leeftijdsgroep van 15 toi 18
jaar brengt Proloog tenslotte twee be
staande toneelstukken. „Het gezang
van dc Lusitomese bullebak" van He
ter Weiss in'de regie van Rik Hancké
en „Partners" van Ronke Korn in de
regie van Joop Keesmaat.
Proloog staat evenals het afgelopen
seizoen onder leiding van een team.
Rik Hancké vervangt Proloogs artis
tiek directeur Jurg Molenaar die per I
september weggaat. Kommer "t Man
netje blij ft zakelijk directeur. Het ge
zelschap wordt in de leiding vertegen
woordigd door deactrice Wilma van
Klaveren, de technicus Theo van der
Hoorn en de pedagoog Jan Smeets.
NEW YORK. maandag (AP)
Charles Chaplin (72) was een van de
negen mensen die gisteren door de
Brandeis universiteitin New York
werden geëerd met de Rodalc onder
scheiding voor scheppende kunst. Zijn
dochter Josephine nam de onderschei
ding in 'ontvangst.
De anderen die werden onderschei
den zijn de beeldhouwster Louise Ne-
velson. choreograaf George Baïanchi-
ne, componist Earl Kim. dichter" Ri
chard Wilburg, filmer Bruce Bail lie,'
componist-dirigent John Harbison,
dichter James Wright en beeldhouwer
Claes Oldenburg.
Stuk; ElcXtr-lk, jrocps-proJ«ct vim
toneelgroei) Studio; plaats: Studio
Theater, I>c Brakke Grond, Am
sterdam.
Na een reeks openbare repeti
ties komt toneelgroep Studio dan
eindelijk eens af met een „echte
voorstelling", dat wil iri dit ge
val zeggen; een groeps-project
waarin kennelijk alle'in het col-
leetïëf levende gedachten over de
functie van het hedendaags thea
ter voor een kort ogenblik vast
gelegd, gestold, zijn.'En als het
allemaal niét zo verschrikkelijk
droevig en zielig was geweest had
ik me hier ter plekke ontzettend
kwaad of vrolijk kunnen makéö
over een gestumper dal zelfs in
de vaderlandse toneelwereld zijns
weerga niet kent; maar elke ge
richte emotie daarentegen is je
reinste verspilling.
In hei fraai uitgevoerde program-
jna-blad wordt liet zo geformuleerd:
„Eleker-ik. dat bent u, dat is 'meneer
Nlxon, dat is de hoestende juffrouw
achter in de zaal en dni zijn dc leden
van Studio. Allemaal bezis» zichzelf te
rug tc vinden ln dc hedendaagse auto
ritaire consumptiemaatschappij. Op
zoek naar dc hemel die we liever in
een betere samenleving zouden willen
vertalen. Dat is me nogal wat. Dat
vraagt van de acteurs alleen al zóveel
eerlijkheid dat ze niet langer zélf
met de billen bloot moesten komen.
Zeggen wat ze voelen vooral, zirb im
proviserend geestelijk cn publiek vol
komen te ontkleden en wie durft
zover te gaan?"
Wc hoeven niet lang te raden: to
neelgroep Studio durft zoiets!Met
soortgelijke, wanhopig r'iché-malig en
krukkerig gestelde teksten als dc
hierboven geciteerde kreé: gaan een
aantal spelers en speelsters het pu
bliek. maar vooral ook zichzelf tc lijf.
Een potje theatraal masochisme van
hier tot gunder. Gespannen tot jn de
nagels van hun tenen, de ietwat Mes
siaans aandoende glans over het ge
laat. zo van „Wij Hebben Het
(Voot)LichL Gezien!1*, stort een stel.
op zichzelf waarschijnlijk helemaal
niet zo onbekwame jongens cn meisjes
zich in een hysterie, iets beters waar
dig. Wat te denken, bijvoorbeeld, van
een échte, heuse groeps-therapie on
der leiding van een afgestudeerde ze
nuw-arts; of simpeler: een aardig to
neelstukje' onder bezielende regie van
NOOIT zal dc Mcthodis-
tenkerk waarin Kaggcdy
Jane en Raggedy Kobin.
twee clowns, trouwden
zo vol en vrolijk zijn ge
weest als zaterdag jl. in
San Francisco. Twee uur
duurde dc huwelijksvol
trekking, die kracht
werd bijgezet- door tra
pezewerkers, buikdan
seressen, vuureters etc.
Het huwelijksfeest van
Jane cn Kobin werd
door zo*n 750 gasten bij
gewoond.
Albert tie Booy, bij talloze
Nederlanders beter bekend als
Appie, is gisteravond in zijn
woning aan de Noordsingel in
Rotterdam overleden. De zan
ger is drieënzeventig jaar ge
worden, Hij leed aan trombose.
Ruim vijfenveertig jaar gele
den begon Appie zijn zangers
loopbaan in Tivoli aan de Ccol-
sirtgel, waar hij zijn grootste
triomfen vierde met 'n schlager
als ,,Dat moet je niet doen Ama-
lïa".
In de jaren dertig trad Appie re
gelmatig op jn het Kurhaus in Sche-
veningen, waar hij begeleid door
Pierre Palila liederen uit opera's en
operettes zong. Na de oorlog trad
Appie véle malen op vooi* radio en
televisie. Tot voor enkele jaren was
hij nog zeer vitaal. Op 70-jarige
leeftijd was hij nog altijd present op
avonden voor bejaarden. Hij heeft
wel eens gezegd: „Ik treed het liefst
op voor bejaarden en in gevangenis
sen. Als je die oudjes moeizaam
overeind ziet komen om le zingen
,l«ng zullen we leven' dan krijg
ik 'n brok in m'n keel. In de gevan
genissen vragen ze altijd een ver
zoeknummer: „Wc gaan nog niet
naar huis, nog lange niet".
ALBERT DE BOOY
Ik ben ook in Breda geweest, waar
de levenslang gestraften zitten opge
sloten. Daar zijn de bewakers met
mitrailleurs bewapend. Toen ik bui
ten stond voelde, ik me toch wel ont
zettend rijk".
Apple's lijfspreuk, die hij overi
gens ook op muziek zette was:
„Waarom ik zing, zo vrij, zo onbe
vangen Waarom ik zing een lied
vol zielsverlangen. Een lied vol
vreugd, van liefde en van leven
Van wat geluk en blijdschap ons kan
geven".
ROBERT WAGNER
Frank Sinatra's dochter Tina is de
afgelopen maanden opvallend veel
gesignaleerd met Rooer; Wagner,
ons beter bekend als dc Dief van
Washington. Ais pikant detail mel
den de Amerikaanse roddelrubrie
ken ook nc,g dat Wagner scheiding
heef', aangevraagd var» zijn (tweede)
vrouw Marian Marshall.
D- 41-jarige acteur en zijn vrouw
zijn in juli 1963 getrouw:! :n hebben
een doch. en je Katherine, zes jaar
o-ju. De gronden waarop Wagner
schsjing aanvraagt zijn ..onover
brugbare verschillen in karakter".
Vroeger -was Robert Wagner ge
trouwd mei de Amerikaanse actrice
Najade Wood.
een daartoe opgeleid vakman F Wel
licht Is dat wel de toekomst van het
theater. Maar daar zijn ..de mensen
van Studio helaas nog niet aan toe;
met een tergend slecht gespeelde ne«.
derigheld (ook dat kunnen ze niét)
proberen ze het publiek op do mouw"
tc spelden dat ze „alleen maar" het-
wereldraadsel te lijf wilden gaan
con matige schuchterheid jegens ei
gen onmacht had ze beter gestaan;
Vale teksten, op-n iets-sla and e-be wc-
gingen, een totaal gebrek aan zeg
gingskracht daarmee wordt ons dc
weg naar het slop gestuurd waar de
spelers cn speels', ers zelf zo graag lij
ken te toeven: daar waar dc acteur
zozeer op zichzelf teruggedrongen Is.
dat het publick In feite overbodig
blijkt geworden.
ISCHA MEIJER
TTONING KLANT, een wegwijzer
voor dc bewuste consument en
niet zelden een wegwezer voor de jn
de pubi'.cHcit gezel.c producenten of
verkopers, liet luttele weken van het
moment waarop zich weer de auto-
karavanen op het Europese wegen-
net gaan stor.cn, nog eens weten
welke pijnlijke sof het publiek kan
halen bij bet kopen van een tweede-
hands au.o. fn dit geval kwamen cr
•n hoi b'Jzotider hoewel het een
zwartwit programma betrof, enkele
Brabantse handelaren gekleurd op te
staan. Voor een vicinal tweedehands y
wagens werd in tonaal 12.000 gulden
betaald terwijl technostaLions van de
ANWB maar tot een waarde van 1
zesduizend gulden kwamen. Nog een
andere schatting uit die deskundige
hoek: jaarlijks betaalt een onge
noemd aantal vaderlanders zo'n slor-
dige 45 miljoen gulden te veel voórV
een tweedehands-autogenot, waarbij
dit genot dan vaak van vele vraagte
kens kon worden voorzien.
T^E ook bij de VARA door Abram
dc Swaan cn Paul van den Bos
geserveerde zaterdagse „Boterham
met Tevredenheid" Liet enkele re
presentanten aan het woord uit het
gCDte leger van werknemers dat.
meestal door het ontbreken van een -
goede vooropleiding gedwongen was
in het dagelijks werk geestdodende
automatische handelingen le ver
richten. Op de voor halve dagen
werkende koekjes rapende huls-
vrouw na bleek dat achter de keuri-,
ge Hollandse binnenhuisjes facade
meestal toch een niet gering brok:
menselijke tragiek schuil ging. 'n J
Zekere materiële tevredenheid ging
er bepaald niet hand in hand - met
veel niot in geld uit te drukken ver-
langens.
Even kon er op lichtere adem
worden gekomen bij de Euroshow
'71, het door de Südwestfunk gecom-
pliceerde amusementsprogramma uit
zes Europese landen, dat voor ons
althans meer beloofde dan het
gaf. Een oude en vertrouwde Do-
rus-act uit de vervlogen St. Germain
des Prés-jaren kwam cr in dit be
stek nog bepaald niet als de zwakste -
uit.
Dc VARA bood geïnteresseerden .'li?
ter afsluiting een telcvsieportret aan
van de scheidende voorzitter Jan W.
v'tSf c'li' ge/-,en diens persoon
lijkheid al op voorhand bestemd was'
niet op te vallen door een vrolijke
zwierige toz.s. In meestal strakke'
con.ourcn kwam cr de man uit die
door o.a. hooi" pd regisseur S. dc
vn-és jr. „wonderlijk, dominerend"
cn door ciiu Den Uyl omand vo! ze-
jUff '1 rïisïir pok wel eens irri
tant" gun oom d voor zijn omroep i
zeer veel h-L be ekend. En die' in
een ixrry. w nu K:cu FO;„ema nog
een? hervnalde wat li ij in de loop
der jaren al vaker had gezegd: Dc
BBC is in zijn s.crc un.ek en kan
ne.^j~is -or:, en overgeplant. En:-
l)roü°ri. aandeel van de"
NOS in h t vaderlandse omroepbe-,
stel is t; gr col. 1
"YTAN de met steeds meer lauwer-
j kransen omhangen regisseur
Bob Rooycns, the n deze. dagen te-
kerj; voor succes of falen van de
Joaiiny en Rijk-inzending bij de
jaarlijkse compe'Xtle in Montreux.
hoorden wij 'n NOS' Vi-deo op zon-
rtagpiU cck al we'nl-g nieuws. Zijn al
vaak. ga Jan? uitspraak dat er voor
esn pak zeeppoeder een heel re-
s arch cam blaar staat maar voor
het maken van een tv-program ma
als regel nie.s, lijkt ons de moeite
van he. r M.-'en waard.
En verder stortte Video zich cm-
tle.* aajv-.ei ne van Ne; y Rosenfeld
nog eens gretig in VARA's mara
thonuitzending Tuin der Lasten die
tamelijk grondig werd omgespit.
Netty Rosenfeld meende er nog
wel wat „brandnetels" in ontdekt te
hebben waar bij de twee avonden
oinz:ch ig omheen gelopen zou zijn.
Er kwanten nog eens uitgebreider
enkele f'guren uit de Tuin aan het
woorj zoals de frul!kweker Ter Hof-
ftede en da onderwijzer Lanssen, die.
Herman W nbcild c.s. plof toi naden-
wen konden geven. Maar in elk geval
wUe.i wij nu, oax de VARA nog wel
eens opn- euw een dergelijke tuin zal
aaiiiCzgen. Met alle luslen en lasten
van cuen.
H.P.M.