Pablo Neruda: 'Mijn gedichten
zijn eigenlijk niet te vertalen'
"W
il
FOLKLORE OP DE PLEINEN
De handdoekjes van
Mathieu Ficheroux
POETRY, 4e DEEL: BIJ DE WETHOUDER OP BEZOEK,
ANARCHISTEN, TINTELEND SFEERTJEEN NERUDA
'r
1
Schietpartij op
Westkruiskade
Bijna genoeg bedden voor
hart-infarct- patiënten
Veel klachten
over lawaai
Eigentijdse
Manken bij
Muziekschool
uitvoering
ROTTERDAM RIJNMOND
i.\ IK.'"1
Apart ritme
381
;i«
;*j
Volksdansen door
groepen en publiek
I Beeldende kunst in Rijnmond
-
NIEUWE OBJECTEN
LEEN 'N KUNSTWERK
vanROSSUM
Oranje-ploeg in
Schiedam tegen
Westduitsers
IÉ
door FRANS HAPPEL
De aan Poetry International
deelnemende dichters kwamen
gistermiddag al bijeen. Om vijf
uur werden ze door Rotterdams
wethouder voor kunstzaken,
G. Z. de Vos, ten stadhuize ont
vangen. Tijdens het samenzijn in
de kamer van b. cn w. sprak de
wethouder waardering uit voor
de in handen van de RKS zijnde
organisatie van het festival. Tot
de dichters zei hij het bijzonder
te vinden dat zoveel poëten van
naam gehoor hadden gegeven
aan de uitnodiging voor Poetry.
4 Een voorafje voor 's avonds,
Want de vierde avond van Poetry
bracht dan eindelijk het Ttanon' van
de aanwezige dichters. Do Chileen
Pablo Neruda. Na de pauze was de
microfoon voor hem alleen. Neruda
las uit de cyclus „De toppen van
Macchu PJcclm", Zang II van „Canto
General". Dolf Verspoor was het le
zen van dc door hem zelf ge
schreven vertaling toevertrouwd.
Neruda, zijn poëzie stamt In feite
uit een andere tijd, uit vroeger.
Dichtkunst afkomstig van het Zuid-
Amerikaanse continent, waar de te
levisie-cultuur zijn intrede nog niet
heeft gedaan. Conservatieve poëzie
vol prachtig woordgebruik, voorti er
felijke beelding van stemming en si
tuatie. zinnen en woorden in pure
beweging, wars van alle modernis
me. Poezie die door jonge dichters,
eigentijdse dichters vrijwel niet
meer gemaakt wordt. En gebeurt het
wel. dan zal het negen van de tien
keer op een imitatie van Neruda lij
ken.
Zowel Neruda als Dolf Verspoor
lozen bijzonder geïnspireerd, Spijtig
voor beiden en voor het publiek, dat
het einde van de voot dracht ver-
De dichters in de kamer van b en w. Uiterst rechts wethouder G. Z. de Vos.
S'n^lfcuS en RKS-functionarissen beletten leden van het Anarchistisch
volkstheater het gooien rnet boekjes door simpelweg boven op de boekles
te gaan zitten.
stoord werd door het rumoer dat
veroorzaakt werd door het ziaar huis
gaan van een talrijk publiek dat een
programma van de Rotterdamse Mu
ziekschool in dc kleine zaal had bij
gewoond,
A Poetry wordt met de avond be
ter. De vierde episode kende een op
perbeste sfeer, het tintelde m de
Doelen-foyer. Daarbij kwam dat alle
beschikbare plaatsen vrijwel bezet
v/aren. Een fors bezoek, Nerada 231
waarschijnlijk de grote trekpleister-
zijn geweest.
0 Onder het gehoor ook een viertal
leden van het Anarchistisch Volks
theater (wat dat ook zijn mag). Met
clowns-kopjes, maskers en allerhan
de attributen, waarmee tijdens het
lezen van de gedichten onnozele
spelletjes werden gepleegd. De aan
dacht die zc kregen was echter mi
niem. Slechts één keer werd er inge
grepen, teen het kwartet tijdens Ne-
ruda's voordracht een partijtje Son
de-boekjes op de grond mikte. Droe
vige figuren, die tbeattale anarchis
ten.
De Eranse dichter Guillevic is
verantwoordelijk voor de uitspraak;
Jazeker, ik spreek ook Duits. Niet
7.o goed als Goethe, maar beter dan
Hitier".
Nog niet gemeld welke dichters
gisteravond Neruda voorafgingen'
o.a. Tadeusz Rósewics (Polen), de
Nederlander Sybren Polet. Thicaya
U Tamsi uil Kongo en de Indonesiër
W. S. Rendra.
Organisator Martin Moy's
grootste zorg is; Hoe krijg ik Gunter
Bruno Fuchs zonder brokken weer
in Berlijn. Fuchs stapte begin van
deze week in alcoholische nevelen
De Doelen binnen en iot nu toe heeft
hij hardnekkig geweigerd zich sober
te gedragen.
Vanavond sluit Poetry Interna
tional 1071. Met een 'parade' van
alle deelnemers.
(Van onze kunstredactie)
Vrijdagavond, tien uur: In een
propvolle foyer van. De Doelen
luistert een uiterst gemêleerd
'gezelschap ademloos naar de
oosterse (bahassa) taalklanken
van de jonge Indonesische dich
ter W. S. Rendra, Midden tussen
enkele jongeren zit eert in keu
rig lichtgrijs pak gestoken zes
tiger. Samen met zijn vrouw ge
niet hij zichtbaar van de bijna
gezongen poëzie.
Vrijwel niemand heeft hem her
kend: Pablo Neruda, de befaamde
Chileense dichter. Neruda slechts
48 uur in Rotterdam bij voorbaat
al uitgeroepen lot de ster van het
Poetry International 1971, Neruda.
dichter én ambassadeur. Sinds april
vertegenwoordigt bij de Chileense
regering in Parijs.
Een gesprek met Nerutia is moei
lijk tot stand te brengen. Insiders
hebben djt al uitgebreid aangekon
digd. We doen in de pauze een po
ging. Neruda kijkt bedenkelijk Hij
Wil even naar buiten, om voor hij
zijn gedichten zal lezen even fris
anem te halen?
Mogen we hem vergezellen-? Na
cmge aarzeling stemt bij toe.
Een gewandeld mini-interview.
Eerste vraag; Leest bij -nog dikwijls
gedichten voor eei groot publiek?
Neruda schudt zachtjes zijn hoofd.
Tegenwoordig bijna niet meer, mijn
diplomatieke werk laat met veel tijd
over voor readings".
De laatje keer dat bij voordroeg
vertelt Neruda was vorig jaar
lR The Hound House te Londen eir
verder nog een keertje tijdens een
Italiaans festival.
Mist hij de enorme poëzie-happe-
nangs in Zuid-Amerika dan niet? Hij
was er altijd het middelpunt, hon
derden mensen juichten hem toe.
Neruda zegt: „Missen? Nee, niet zo
erg. ik vil echter wel de contacten
met mijn vaderland zo -nauw moge
lijk houden. Daarom schrijf ik ook
nog dagelijks, zodat via mijn uit
gevers mijn fans continu op dc
hoogte worden gehouden".
Trots vertelt Neruda dat de laat
ste jaren twee miljoen exemplaren
van zijn dichtbundels zijn verkocht
..Pas mal", zegt zijn vrouw Maülde
vriendelijk. Zij blijft trouw naast
'"j/M
PABLO NERUDA. Naast hem Dolf Verspoor. (Foto-, Peter Stephen Motkenboer)
haar echtgenoot lopen en luistert
naar hem met een intensiteit die
doet denken dat zij hem voor het
eerst hoort spreken. Wij blijven het
Kruisplein voor de kleine Doelen
zaal op en neer lopen. Het is de eer
ste maal dat Neruda m Rotterdam is.
Hij vindt het een „cleane" stad.
Over politiek wil bij au liever niet
praten. Wanneer ivij over de No-
bei-pnjs voor literatuur beginnen,
een zaak waar men het in Zuid-
Amerika al jaren over hasft, haalt hij
nuchter zijn schouders op, „ca, e'est
la politique". Over de Lenin-prijs
die hij jaren geleden voor zijn oeu
vre ontving beginnen we dan ook
maar met.
Een. punt waar hij zich wel druk
over maakt zijn de vertalingen van
zijn werk- Hij vindt dat zijn iverk m
wezen niet te vertalen is. Zijn ritme
is zo apart dat dit in een andere taal
onherroepelijk voor een deel verlo
ren gaat, maar ja, Neruda begrijpt
dat vertalingen nu eenmaal noodza
kelijk zijn. Hoe vindt Neruda de
sfeer hier in Rotterdam?" „Goed,
maar ik zou meer dichters ieder
met bijvoorbeeld maar één gedicht
-—aan het woord willen zien".
Neruda vraagt nerveus aan zijn
vrouw of het at geen tijd is om
v/eer naar binnen tegaan. Zij knikt
van ja, en behoedzaam, bijna statig
treedt Neruda de Doelen weer bin
nen. Enkele toneelstudonte.i uit Uru
guay begroeten hem luidruchtig.
Neruda kijkt blij, verrast, hij vindt
het heerlijk zijn eigen taal te horen.
Door mleider-vértalev Dolf Ver
spoor wordt hij naar de microfoon
gebracht. Drie kwartier lang houdt
ïuj met zijn emotievolle spreekstem
het publiek in de ban. Als alles af
gelopen is, lacht hij verlegens naar
ee.i Turks reporter die toevallig het
dichtst bij hem staat. ,.Le bru.it, c'est
dommage" fluistert hij, doelend op
enkele onnodige bijgeluiden die zijn
optreden verstoorden.
Het applaus is er niet minder om,
Neruda verdwijnt met zijn vrouw
even beseheiden als hij gekomen is.
De toneelspelers uit Uruguay blijven
op de vloer ritten, vlak bij de micro
foon, zij zij.i er heilig van overtuigd
dat hun heM nog terugkeert om een
toegift te geven
Neruda is echter al buiten. Weer
in dc frisse lucht.
ROTTERDAM, zaterdag Tijdens
vechtpartij tussen enkele Sunna-
mers gisteren op de Westkruiskade
njn drie schoten gelost. Toen de poli
tie arriveerde, waren de vechtende al
verdwenen, maar getuigen wisten te
vertellen dat een van de Surinamers
-,aoor de schoten gewond zou zijn ge
raakt, Een bevestiging van deze ver-
j klaring was niet te krijgen, omdat zo
wel dader cis mogelijk slachtoffer on
vindbaar zijn.
4 CAPELDE AAN DEN IJSSEL, za~
terdag. in zijn eerstkomende
vergadering moet de raad beslissen
over het voorstel van B. en W. om ir.
J. Lokhorst tot hoofddirecteur open
bare werken te benoemen.
De heer Lokhorst is thans directeur
van de bouwtechnische dienst van
Amstelveen.
ROTTERDAM, zaterdag Er
is in het Rijnmondgebied nog een
tekort aan coronary care- (inten
sieve bewaking en behandeling
van hartkifarctpatiënten) bed
den, maar b(j uitvoering van de
bestaande plannen zal dit eind
1971 zijn ingelopen. Dit antwoor
den b. en w. op vragen van het
raadslid dr H. Lamberts.
Uitgegaan wordt van een behoefte
van zes beddej per 100.000 inwoners.
In de Rotterdamse ziekenhuizen be
schikt men thans over 34 coronary
care bedden, elf zijn in voorbereiding.
Schiedam, Vlaardingen, Dordrecht en
Breda beschikken samen over 22 bed
den (9 ia voorbereiding). B. en w.
merken op; „Indien alle patiënten uit
Rijnmond ook in ziekenhuizen in
Rijnmond zouden moeten worden op
genomen, zou de gemiddelde behoefte
van 48 tot 72 gedekt zijn en zouden
alleen eventuele pieken moeten wor
den opgevangen door opnemingen bui
ten dit gebied.
Dr. Lamberts heeft ook vragen ge
stéld over het vervoer van hartin
farctpatiënten. Daarover zeggen b. en
w-, dat zowel de GG GD als de par
ticuliere ziekenvervoerondernemingen
op deze patiënten zijn ingesteld. „1.1
de behandeling van deze patiënten
voltrekken zich echter veranderingen,
die een nadere aanpassing van het
vervoer eisen. Bij snelle medische
hulp kunnen thans meer patiënten
worden gered",
In dit veibaad wordt de eerste hulp
ROTTERDAM, zaterdag In de
tweede helft van mei zijn bij de Cen
trale meld- en regelkamer van Rijn
mond 789 klachten binnengekomen.
Het grootste deel van de klachten,
340, had betrekking op lawaai, waar
bij speciaal Guif met 66 klachten een
bron van hinder bleek, In de eerste
vijf maanden van dit jaar werden in
totaal 8212 klachten geregistreerd te
gen vorig jaar in dezelfde periode
3475.
die het personeel van de ambulance
kan verlenen van grote betekenis. Bij
de GG GD wordt een plan uitge
werkt om het ambulance personeel
met behulp van langs draadloze weg
verstrekte cardiologische adviezen te
instruere.1 om reeds bij aankomst van
de patient en ook tijdens het vervoer
verdergaande eerste hulp tc kunnen
■verlenen.
zaterdag 5 juni 1971 - pagina 5 - ;V:iï
Aan het handje van een Roemeen..
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM, zaterdag De
volksdansdemonstratles die gister
avond op diverse pleinen in liet
centrum werden gegeven, werkten zo
aanstekelijk dat veel toeschouwers
spontaal meededen. In liet programma
nas hiermee rekening gehouden, maar
het grote aantal enthousiaste dansen
de amateurs was voor de Nevo een
verrassing.
De Nederlandse Volksdansvereni
ging Nevo verzorgde de organisatie
van dit onderdeel van het Knaakfesti-
vol. Er werd vurig gedanst door
Griekse en Spaanse werknemers die
sinds enige tijd in Nederland wonen.
Voorts traden op het Rotterdamse
ensembic „R", Aohalayuit Lei den,
Nitsonim uit Den Haag en Gajdc uit
Bergen, Het is een complete pieinrace
geworden, want alle groepen dansten
achtereenvolgens op Beursplein.
Binnenweg, Stadhuis en Schouw
burgplein en bij het Kunstcentrum
Lijnbaan. Aanvankelijke problemen
met de geluidsinslallatleiS waren na
kor.e lijd vei halpen.
Elk plein bood de toeschouwers in
de loop van do avond het complete
programma van Israëlische Griekse,
Spaanse, Roemeense en Joegoslavische
dansen. Tot slot werd op bet Schouw
burgplein voor een groot publiek een
finale gegeven, waarbij opnieuw alle
groepen de benen soepel lieten
werken. Ook hier weer was het pu
bliek nauwelijks meer te houden on
der het motto „kijken is leuk, mee
doen is leuker".
Of Mathieu Ficheroux het er mee eens is,
weet ik niet, maar ik vind zijn nieuwste „hand-
doekjes", een wat hanteerbaarder naam voor
de haast klassieke draperieën in wit perspex,
beter dan zijn laatste objecten.
Beter is trouwens het juiste woord niet. In
teressanter, omdat ze een. geheel nieuw aspect
van Ficheroux laten zien. Ficheroux' voorkeur
voor het monumentale kenden we al. Zijn
sarcofagen hebben ons hieromtrent ai vol
doende ingelicht. Geheimzinnig oplichtend
achter matglazen, bolle vormen waren ze even
ingetogen als de maker zelf.
Met zijn handdoekjes blijft h(j wel in dezelfde, wat
trieste sfeer de doekjes ha men a.b.w. klaar om
dc tranen te drogen maar hij doei er nu andere
dingen mee.
Ten eerste materieel. Van de stoeien of stoel
leuningen z(Jn ze verhuisd naar kapstokken of naar
lege schilderb'Iijstjes.
Ten tweede inhoudelijk. Juist door die verplaat
sing, door ze nadrukkelijker aan voorheen in een
context te plaatsen, krijgen do doeken een betekenis
functie. Van doekje op 2ich worden ze tot onderdeel
van een gebeuren. Heel sterk is dit het geval in een
arrangement dat. als het niet hot gevaar van mis
verstaan m zich had, superieure decorbouw genoemd
kon worden, 't Is echter meer.
Op één van de meubelen van Wim Wilson (Design
is ook altijd nog showroom voor Wilsons meubelen)
heeft hij zo*n doek neergelegd (opgehangen?), schuin
voor een staand portretlijstje, dat geheel leeg is en
alleen een verlicht, wit vlak omlijst.
Met dit arrangement roept hij een heel gebeuren
op. Een achtergrond voor een handeling, die nog
gebeuren moet of net heeft plaats gehad. Het is alsof
de „wenenden" om de „dode", die er niet is eik
ogenblik terug kunnen komen of nog maar net weg
zijn, Ficheroux maakt hiermee van zijn doeken een
soort „pleurants", waarvoor de Middeleeuwer Sluter
zich met geschaamd zou hebben.
Er zijn ook nieuwe objecten van hem. Het zijn
licht gewelfde, staande objecten van zwart perspex
met een sleufachtige inkeping, waarin een eveneens
gewolfde schijf steekt van vilt, verlicht, wit perspex.
Zc hebben als vrijwel alle objecten van Ficheroux
dezelfde geheimzinnigheid als aliijd, die opgewekt
wordt door het zwakke, gedempte licht en de koele
teruggetrokkenheid van het onaandoenlijke materiaal
Na de periode van de sarcofagen, waarvan er in
het laatste zaaltje nog drie, zeor gave exemplaren
staan, zijn ze wat minder overtuigend. Meer esthe
tisch, dan dwingend of evocatief.
Dat ze niet voldoen, geeft Ficheroux zelf min of
meer toe. Het is waarschijnlijk te wijten aan het
feit, dat hij m zijn ontwikkeling inmiddels al weer
een stuk verder is. Zijn tentoonstelling loopt in zo
verre achter, dal de materialisedng van ae ideeën
bij de Ideeen zelf achterblijft. Een kwestie van. geld
vooral. Toch wil je als kunstenaar, als dat geld
er eenmaal is, toch wel enkele van je ideeen uit
gevoerd zien. Over de tentoonstelling als geheel mag
echter niet het misverstand ontstaan, dat ze niet
geslaagd zou zij'n. Niets is minder waar.
Uit het informatiebulletin, dat de Ficheroux-expo-
sitie begeleidt, nop dc volgende informatie„Galerie
Design heeft een soort af betalingssysteem ontwikkeld.
Bij aankopen van honderd tot duizend gulden kan
dit bedrag tn maandelijkse termijnen van vijftig pul
den betaald worden."
Een andere, eveneens nieuwe activiteit van deze
galerie is Jiet verhuren turn kunst. Tegen betaling
van een bescheiden hangpeld ts het mogelijk enige
tijd een kunstwerk i» uio huls op te hangen.
Voor f..25».huur per maand krijgt u een merk,
dat in prijs varieert van honderd tot duizend pulden,
tijdelijk in be-it, ilfocht het u inmiddels zo vertrouwd
geworden zijn. dat u het niet meer missen unit, is
aankoop mogelijk. Het al betaalde huurbedrag wordt
op de aankoopsom in mindering gebracht
Welk ajbctalingsbcdrijf tipt hieraan?
"WjARE het niet dat Scarlatti en
Bach als eeisten het progamma
van de uitvoering der Rotterdamse
Muziekschool sierden, de jaarlijkse
presentatie van de R.M.S. in de kleine
Doelenzaal zou ditmaal een volledig
eigentijdse aangelegenheid geworden
zijn. Vermoedelijk welbewust. Het
spreekt vanzelf, dat er de muziek
school veel aan gelegen is, near buiten
te treden met het beste dat zij in in
terpretatieve rin te bieden heeft, maar
het laat zich eveneens verstaan dat dit
instituut erop gesteld is, te tonen, dat
het niet conservatief Is ingesteld, en
dus op allerlei manieren mee wil gaan
met wat het heden biedt.
Het begrip heden, ruim nemend en
betrekkend op alle grote componisten,
van deze eeuw moet allereerst ge
noemd worden Hindemiths opus 44 IV
(vijf stukken, voor strijkorkest), wer
kelijk professioneel uitgevoerd door
het kamerorkest van Tom de Vree.
Van Stravinsky werden bijzonder
charmant vier kleine quatre-mains
stukken gespeeld, van Siostakovitch
heel muzikaal en accuraat de Drie
fantastische dansen voor piano en ven
Turina buitengewoon talentvol twee
gitaarcomposities. Van de Nederlandse
(ADVERTENTIE)
Automobielbedrijf
v. Beverenstraat 5
Schiedam
T. 2665&1 - privé 155723
werken frappeerde een spiritueel ver
klankte Suite voor blokfluit en klave
cimbel van Adriaan Bonsel door ori
ginele vondsten. Het experimentele
koorwerk Lilith van Bernard van
Beurden, knap uitgevoerd onder lei
ding ven Marjan van Oostendorp, ex
ploreert de klank op een wijze, d-e
een ogenblik geestig gevonden wordt
doch blijft steken in het probeersel.
Op andere wijze experimenteel han
delt Cage in zijn Amores voor gepre
pareerde piano en slagwerk. Ook hier
wisten de jongelui heel goed raad
mee, evenals trouwens met de popu
lair gezette lie-ueren die de solfège -
klas van de voorbereidende vakoplei
ding o.l.v. Joop Noordhof zong. Qua
uitvoering uitstekend was een niet zo
boeiende pianosonatine van Jardanyi.
Aardig ook klonken enige ensembles
in stukken van Scarlatti en Van Denr
een, terwijl de weergave van een deel
uit een solosuite voor cello van Bach
bepaald talent verried. Zeer veel ap
plaus werd uiteraard alle executanten
geschonken. Zij hadden het stellig
verdiend.
ELLY SALOMÊ
Van onze sportredactie
(Van onze sportredactie)
SCHIEDAM, zaterdag. Morgen
wordt op de wielerbaan In het sport
park Harga tc Schiedam een wielerin-
terland voor amateurs tussen Neder
land en West-Duitsiand gehouden.
Voor Wcst-Duitsland komt de vol
gende ploeg aan de start: Dieter Berk
maan; Herbert Henz; Karl Heinz
Henrichs; Hans Martin Baivtz; Rolf
Wissfeld; Heinz Sander en Axel
Krause.
Wegens de tournee van Nederlands
beste amateurs in Rusland, kan Oran
je niet met de sterkste formatie
de start komen. Voor Nederland rij
den Ron Bakker; Ron Smits: Ben ten
Teys; Jackie Gerritse; Gerard Kamper
en Jan de Jong. De ontmoeting be
staat uit vier nummers. t,w. 1 km te
gen het horloge, sprint, een ploegach
tervolging en een individuele achter
volging, Het geheel -wordt omlijst met
een programma voor amateurs en
nieuwelingen.
De wedstrijden berinnen om half
twee.
