nieuwe op Sonsbeek '71 FESTIVAL MET GEINIG CIRCUS AFGESLOTEN WINT ORGEL CONCOURS i POPSHOW BOEIDE MAAR KORT j JA..N JONGEPIER Naast objecten in harmonie of contrast met het park ook denk-werken Harmonie en contrast Ruimte Reacties gevraagd op herzieningsplan Raad vcor de Kunst Improvisaties Projectie Heerlijke 'Alice in Wonderland' morgenavond in kleur op tv Sonsbeek 71, de niet zonder ambitie opgezette tentoonstel ling van beeldende kunst in Arnhem en veel andere plaatsen verspreid over geheel Neder land, is bedoeld om een natio nale^ manifestatie te worden waarin een nieuwe kunst, de zichtbaarmaking van een nieuw tijdperk, aan „een groter pu bliek" getoond wordt. Reeds nu kan vermoed worden dat dit doel niet geheel wordt bereikt. De belangstelling is weliswaar niet totaal uitgebleven maar het visioen van communicatie, van informatie en kennisname op grote schaar van de nieuwe, denkbeelden is geen werkelijk-, heid geworden. De kritische toon, in gesprekken zowel als in de pers, overweegt. Deze gang van zaken is betreu renswaardig, want enkele van die nieuwe denkbeelden zijn zeer waardevol, zo zelfs dat het de'basis van de maatschappij raakt. Sons beek 71 mag dan niet het succes boeken dat Dali, Van Gogh of Rem brandt weten af te dwingen en de kritiek mag dan een scala van mee warigheid tot vierkant onbegrip té zien geven, toch zal deze manifesta tie, die tot 16 augustus te zien blijft, in de toekomst ongetwijfeld gelden als een momentopname van een ontwikkelingsfase in de moderne kunst waarin, zaken van essentieel belang aan de orde gesteld worden. Wat was de opzet van de organi sator van dit .Sonsbeek buiten de perken1, Wim Beeren? De te expo seren plastiek moest betrokken worden op de bestaande, uit de 19de eeuw daterende parkarchitec tuur van Sonsbeek. In het verleden bestonden, de Sonsbeektentoonstel- lingen uit aldaar neergezette, reeds eerder en voor een ander of in het geheel geen doel. vervaardigde beelden. Dit jaar zijn de objekten voor hun speciale plaats in het paik gemaakt, in harmonie of con- KENNETH SNELSON'S bijdrage aan Sonsbeek: een 35 meter lange staalconstructie boven een vijver-, harmonie met het landschap. trast, kortom dn relatie met dat park-landschap. De bijdragen van Vol ten,'Bladen, Visser, Judd, Snel- son en Oldenburg zijn hiervan de sprekendste voorbeelden- In deze sector is een aantal zeer fraaie en indrukwekkende landschappelijke situaties ontstaan die op zichzelf al een tocht naar Arnhem waard zijn. Tot zover is er geen 'wolkje aan de lucht. De verdergaande ideeën die aan Sonsheek 71 len grondslag liggen zijn moeilijker te vatten. Er wordt een punt gemaakt van de ruimte als begrip. De voorstelbaarheid van de ruimte wordt gepresenteerd als een zaak die verduidelijking be- CLAES OLDENBURGH maakte voor Sonsbeek deze troffel van 10 bij 4 meter: contrast met het landschap. hoeft. Nu is het een bekend feit dat veel mensen hun ogen slecht ge bruiken maar ik acht dat een. te smalle basis voor een. kunstwerk. Veel kunstenaars die uitgaan van dit modieuze standpunt vervallen ongewild in een belerende kinder achtigheid. Zo openbaart Marinus Boezem ons dat de'hoogte van een hoektoren van de Leidse Hoogland se kerk, horizontaal op het wegdek uitgezet, er korter uitziet dan verti caal gezien, een feit dat iedereen die niet helemaal van lot getikt is al wel eens bedacht heeft. Ook het als pasmunt gereed hebben van een verklaring bij de jongste kunst be treur ik. ïk wil zeker geen mystifi catie aanprijzen maar als bet werk zélf door zijn vorm geen klare taal spreekt kan ik de uitleg ook mis sen. door JAAP BOLTEN Maar ook is er in de Sönsbeek- ideologie met betrekking tot ruim- lelijke relaties de overstap van het zuiver afstandelijke naar de inter menselijke communicatie. De com municatiemiddelen bepalen voor een deel onze voorstelling van de ruimte. Nuheeft de beeldende kunst steeds gefunctioneerd via vi suele waarneming; vizioenen, ideeën en opvattingen, afkomstig uit alle gebieden van leven en maatschappij, vormen de inhoud van een kunstwerk en worden door middel van vorm, materiaal en kleur op de toeschouwer overge dragen. Zo "is het vroeger en zo is hét nu. Wat verandert zijn de over- drachtmiddelcn- Gedrukte teksten, film, video film, telex en andere moderne com municatiemiddelen kunnen dienen tot overdracht van die vizoenen. ideeën en opvattingen, mits gedisci plineerd gebruikt. Beslissend aan gaande de kwaliteit van het pro- jekt blijft evenwél de kwaliteit van de ideeën enz, zélf. Het. film-pro gramma, te zien in een paviljoen in de tuin van het Arnhemse gemeen temuseum, geeft een keuze van kunstenaarsfilms waarbij uitste kende items -vortoond worden. De videostudio wordt achtereenvolgens door verschillende kunstenaars be mand, de discussieruimte is in ge bruik: men oordele zelf en neme deel. Een belangrijk middel tot over dracht kan de daad zijn, eventueel het visuele resultaat van een daad. Hieronder valt ook de daad van het denken, liever gezegd Denken. Het is nuyn overtuiging dat afcs deze maatschappij, in het groot of in het klein gezien, redding nodig heeft er alleen heil te verwachten valt van een meer inzicht schenkende ma nier van denken dan gewoonlijk beoefend wordt, en niet van een le ger, een politiek of een regerings- Erogramma. Provocerend en wel rengen kunstenaars als Huebler, Weiner, Van Elk en Beuys denk- procédés teweeg die ik vanuit mijn overtuiging als heilzaam beschouw. Het denken niet om de knikkers maar om het spel, of juist wél om de knikkers maar dan knikkers die verder weg liggen dan mijn neus lang is. Over ruimtelijke relaties gesproken! Kritiek op Sonsbeek 71 kan men op veel punten hebben, ik hoef daar do mijne niet aan toe te voegen omdat de kritiek langza merhand genoeg geuit is. Liever volsta ik met te wijzen op.de kan sen die Sonsbeek 71 biedt om ken nis te nemen, van nieuwe ideeën. Het einde blijkt nog steeds niet bereikt, de horizon blijkt nog steeds terug te wijken. Het is te vergelijken mei het nü over vandaag denken op de manier waarop je morgen over vandaag denkt. JAAP BOLTEN De papegaaien in de hal lieten het kopje-krauwen niet toe, maar de olifantjes waren allerschattigst. Een verslag van een circusvoor stelling? Ja en neet de laatste manifestatie van het Holland Festival 1971 bood een unieke mengvorm en droeg dan ook de titel Cirque Musical. In het 'Nederlandse Congresge bouw in Den Haag waren gister avond allé zalen bezet tot twee. uur toe en wel voor de meest uiteenlo pende vormen van vermaak: een hondenshow, een keurtroep van za del- en wielartiesten {met cyclisti- sche kunstwerken als de. volle acht) een rolschaatsnummer op een geën gageerd onderwerp (revolutie), de wereldkampioen goochelen, er werk te een snelleken ai'es mee, men kon ballen gooien op bekende figuren (veel animo voor Willem Drees jr., die hoog uittorende boven Haitink en Louis Andriessen), een onbe schaamde moppentapper liet zich ho ren (oeroud inderdaad), er waren muzikale clowns, mime, enfin, aan alles was gedacht. Zelfs aan muziek: onder meer een levende jukebox (van Satie tot de sissies), het Resi dentie-orkest met veel smeltends en een passende opéra comique „Les Saltimbanques" in een verrassend goede bezetting en met fraaie beeld- projecties. "Wat dal laatste betreft: daar heeft men in Den Haag duide lijk ervaring mee. De talrijke versie ringen, spectaculaire zetstukken, hadden ook niveau: hel festival pro- RIJSWIJK, zaterdag (ANP) Het ministerie van CRM heeft de Raad voor de Kunst, de kunstenaars organi saties en de instellingen op kunstge bied gevraagd vóór 1 november een reactie te geven op het rapport van de commissie tot herziening van de wet op de Raad voor de Kunst. Het rapport, eind april door de commissie uitgebracht, bevat onder meer een voorontwerp van wet op de Raad voor de Kunst. Nieuw punt uit dit voorontwerp is onder meer dat de Raad niet alleen desgevraagd of eigener beweging de mfnister van CRM advies geeft over de kunsten en het kunstbeleid, maar dat ook de andere ministers de Raad advies moeten vragen over voorgeno men maatregelen, die van betekenis zijn voor het functioneren van de kunsten in de samenleving. De Raad kan ook andereu dan de ministers ad viseren. Het werkveld van dc Raad wordt verbreed van het strikte terrein van do kunsten tot dat van de cultuur in meer algemene zin. fiteerde van de samenwerking met de gemeentelijke commissie voor kunstopdrachten. Het is niet doenlijk alles van dit grootse festijn onder de loep te ne men, er was veel folklore, jazz, pop en dansmuziek, vlot en afwisselend. Maar het eerste optreden in de klei ne toneelzaal wil ik afzonderlijk ver melden. Want de combinatie variété en muziek levérde één duidelijke must op: het ensemble Syntagma Musicum, gespecialiseerd in middel eeuwse en renaissancemuziek, liet zich horen geheel, correct in samen werking met een jongleur. Het synchroon verloop liet alleen wat te wensen over, want het Neder lands Blazersensemble, present bij de straatmanïfestaties bij de opening in Amsterdam opening en sluiting waren honderd procent festival ini tiatie ven, de overige bijdrage» be rustten vaak op compromissen koos oppervlakkige muziekjes die men domweg aan liet sluiten bij de acrobatische toeren, maar ditmaal had de muziek eenvoudigweg te veel niveau. Naar mijn gevoelen berustte deze samenwerking in de middeleeuwen dan ook voornamelijk op improvisa ties. Iets waar Kees Otten, de leider van Syntagma Musicum, heus niet bang voor hoeft te zijn: ter inleiding blies bij op de chaJumeau (een voor loper van de klarinet) ter ere van de begrafenis van Louis Armstrong een prachtige melancholieke en socpel- improvisatorische blues. Over inte gratie van muzieksoorten gespro ken Een vrolijk avondje werd het in ieder geval niet, maar voor buik pijn hoeft men bij Syntagma Musi cum trouwens nooit te vrezen. Ik vond de understatements in 01 tens quasi klungelige praatje (onder meer bij een solo op de worstfagot waarbij het publiek een handje hielp) geheel in overeenstemming met. het jongle ren van Hans Hudson. Ook hij blonk uit in „slappe" vondsten en bracht soms net met die bewegingen en ac ties die voor de hand lagen. Ja, en dat was het gisteravond al lemaal in hoge mate: onverwacht, een aaneenschakeling van bizarre en geinige gebeurtenissen. Van een ge durfde integratie van allerlei genres was echter nauwelijks sprake. In te genstelling tot de laatste avond vorig jaar ontbrak de avant-garde. Maar feestelijk waren deze muzikale cir cusattracties zonder meer. ERNST VERMEULEN (ADVERTENTIE) UNIEBOEK-TOPTIEN De tien meeat gekochte boeken In juni 1971 1. Jaap Ier Haar „Qeachiadenls van da Lage Landen" per deel 34,50 (Fibula-Van Dlshoeck) 2. AlvinTottler „Toekomatahock"/ 19.90 {Van Holkema Warendorl) 0. Els van Llmburgh en Kathinka de Monchy „Fondue-en Harbecuerflcepten" 4,90 (Van Dlshoeck] 4. DrA.A. A.Terruwe „Geloven zonder angal en vrees" 5,'90 (Romen S Zonen) 5. Or Sophie Ramondt „Mythen en Sagen van de Griekca Wereld" 9,90 (Fibula-Van Dlshoeck) 6. H.J.vflnMIJnatten-Dolfegnies „MoederGeerte Omnibus!" 19.90 (Van Holkema& Warendorl) 7. J.P.M.vanElswijk „Gré Brouwenatljn" 9,90 (Teleboek) 8. Jaap ie r Haar „Saakta en Jeroen" per deel 4,50 (Van HoIkema& Warendorf] 9. Max Tailleur „Meteen mop de wereld rond" 2,90 (Van Holkema& Warendorf) 10. Simonede Beauvoir „Niemand is onsterfelijk" 14,90 (De Boer) (verkrijgbaar in elke boekwinkel) Leden van „The great family circus" in Carré. „The great family circus" is een groep zeer gedifferentieerde mensen uit verschillende landendie in ct»n- wune-uonn leven en een soort to taal -theater makend door Europa trekkenDat gebeuren, dat gisteren zijn première beleefde in theater Carré in Amsterdam, stond aange kondigd als light- en popshow, maar het was niet onder deze noemer te plaatsen, want veel met een popshow luid het optreden niet te maken. Van ongeveer half negen tot kwart over elf was „The great family cir cus" constant bezig met het oproepen van verschillende atmosferen, maar die verzandden tenslotte in een vol strekt slaapverwekkende show. De uit ongeveer veertig man be staande groep begon vrij intrigerend. Dg achtergrond werd gevox-md door een projectie-scherm, waar voortdu rend filmbeelden op té zien waren, terwijl lichteffecten over de muren en de vloer speelden. Binnen dat ka der dansten groepjes mensen, die zo spontaan mogelijk trachtten te rea geren. Dit geheel werd ondersteund door muziek. Eerst door een groep, die een soort ruimtelijke muziek produceerde, maar dat liep later, met het veranderen van de entourage over naar andere muziekvormen, Zo kwam er een groep die Arabische muziek maakte, afgewisseld door een rockgroep, in de meest ruime zin des woords. In dit scala van dans, licht en mu ziek was eigenlijk alleen de licht show echt de moeite waard. Op zich zelf biedt de formule best aardige mogelijkheden, maar die werden door „The great family" niet erg goed uitgebouwd. In hoeverre de ge ringe belangstelling bij deze premiè re (er liepen trouwens nogal wat mensen weg) daar ook een rol bij speelde valt niet te bezien. /oor de pauze werd onder een ka kofonie van geluid de aandacht nog wel gevangen gehouden, maar na de pauze bleek pas goed dat de groep te beperkt was om voortdurend te blij ven boeien. Dezelfde dansen, dezelf de visuele elementen en dat alles werd zeer pover muzikaal omlijst. Wat overbleef was de, de lichtshow, maar daar kan je een toeschouwer geen paar uur mee boeien. Het geheel was eentonig entertain ment, dat sterk de indruk maakte méér voor de groep zelf bedoeld te zijn, dan voor het publiek. JIM VAN ALPHEN De Nederlander Jan Jongepier, die vorig jaar het Haarlemse im provisatie-orgelconcours won, is gisteravond ten tweede male tot winnaar van deze jaarlijkse wed strijd uitgeroepen, In de stamp volle Sint Bavo werd deze uit spraak van de jury bekend ge maakt nadat de vier deelnemers elk een complete driedelige so nate op voor dit doel vervaardig de thema's van de hand van Hans Kox hadden geïmproviseerd. Het hele uitgangspunt leek twijfel achtig. Ten eerste: een uit drie delen op te trekken sonate vormt een op gaaf met zo ruime grenzen dat het improviseren gemakkelijk tot vrij blijvend vulwerk kan leiden waarbij echte vormende vermogens naar de achtergrond worden gedrongen. Ten tweede: een deel vaaKox' toch al te uitvoerige gegevens was zo vaag van contouren dat een markant stramien er moeilijk aan te ontlenen viel. De meest logische oplossing, voor dit probleem was op zoek te gaan naar die elementen van de thema's die ka rakteristiek mochten heten. Alleen de Wener Peter Planyavs- ky (de jongste deelnemer) bleek daartoe in staat: in heldere structu ren ontwikkelde hij dan ook de vluchtige septierasprongen en geac centueerde ritmen (in deel I), de sle pende secundengangen (in deel II) en de rondtollende zweverigheid van het finale-gegeven. Dit alles dan met fantasie, kleurgevoel en architectoni sche trefzekerheid. Jan Jongepier wierp daartegenover veel effectvolle musiceerdrift en virtuositeit in de strijd, maar hij paste soms met el kaar strijdige middelen toe en wekte ook af en toe de indruk te zeer op uiterlijk vertoon uit te zijn. Meesle pend was het wél. De Duitser Paul Damjakob, op sleeptouw genomen door juist de zweverige kanten van de thema's, verzandde vaak in een niemandslana en dat oppervlakkige gold ook voor de Amerikaan Philip Gehring die bo vendien het vorstelijke MiiUerorgel wel eens tot een wee-romantisch in strument degradeerde. Het opval lendste in dit alles: uitgezonderd de bijdrage van Planyavsky werd veel van de rest ongunstig beïnvloed door de zwakheden der gegevens. Of de jury, bestaande uit André Isoir, Piet Kee en Hans Haselböck, daar wel voldoende rekening mee hield, blijft de vraag. LEX VAN DELDEN De verrassende toneel-" produktie naar Lewis Carrolls (kinder?)boeken „Allee in Wonderland" en „Through the Looking- Glass" is zondag, in kleur, op tv te zien van 21.50 tot 22.40, Nederland II. De verhalen zijn bewerkt en geregisseerd door An dré Gregory, leider van het experimentele New- yorkse groepje The Man hattan Project, dat hier mee een van de Hoogte punten bracht in het afge lopen Holland Festival: bevrijdend theaterwerk zo schreef onze toneelre censent een heerlijke geestesgesteldheid, een weldaad!

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Parool / De Schiedammer | 1971 | | pagina 1