macrobiotisch eten
TEGEN VOOROORLOGSE PRIJZEN
'Ik ga aan
fase
nieuwe
beginnen'
ROTTERDAM RIJNMOND
Excelsior vanavond
op Wooclestem
te «en Gliarllon
C'70 „terug van
weggeweest"
Gouden speld voor
Feij euoord-leden
HANS DORJEE:
Bankbediende op
oversteekplaats
aangereden
Nabezorging
Parool
pagina 4 - wi
De Londenaren heb
week in Amsterdam m
Blauw Wit gewonnen en
met O-O gelijk gespeeld te
1 augustus y u
door YVONNE BEHRENS
Weer terug van weggeweest
(2 jaar in de Amsterdamse
scene en een verblijf in een In
diaas klooster) is William ofte
wel Willem, die nu woonl en
werkt, kookt en verkoopt In een
alleroudst pandje aan de Zijde
windstraat 56. Tussen die bezig
heden door heeft hij voldoende
tijd oni te mediteren over het
andere leven en over 3Mnngalani.
de naam van zijn winkel, cn te
vens een woord voor een gevoel
dat je niet in woorden kunt uit
drukken; jc kunt er slechts over
mediteren.
Het aardige van Willem, die er
gens begin twintig moet zitten
met zijn leeftijd, is dat hij in zijn
huiskamertje annex slaapkamer
iedere avond mensen ontvangt,
die dan tegen vooroorlogse prij
zen komen genieten van zijn
macrobiotische kooksels.
Na oen paar weken winkel houden
ir. macrobiotische granen en kruiden,
in onbespoten groenten en diverse
theesoorten, begreep hij dat er in
Rotterdam nogal wat mensen zijn
die ook graag eens bij hem zouden
komen eten. Hetzij om de geheimen
en raadsels van de macrobiotiek een
beetje te leren kennen, hetzij omdat
zij ze al kennen en waarderen, en
juist om die reden nooit eens. „uit"
eten kunnen gaan. En dus hing Wil
liam vorige week rnaancag een be
seheiden papiertje ergens aan een
wand, waarop te lezenvalt: maal
250, rauwkost D.4Q, soep 0.40, thee
0,25, soockiem 0,25 en mesli 0.55.
Zoals gezegd, niet duur; te gek. Iede
re avond waren er wel een paar
eters, soms vier of vijf, soms twintig.
Ze zitten op de grond met een kom
metje op schoot, praten weinig, want
eten moet je met overgave en ritueel
doen. Dat is het beste voor ziel en li
chaam, aldus een van de Oosterse
beginselen.
Als je "Willem vraagt: waarom'
antwoordt hij dal het kennelijk de
bedoeling is geweest. „Toen ik uit
India kwam kwam ik een maand
lang in een kamertje te zitten. Het
leek erg passief, maar ïk was wel de
gelijk bezig. Ik voelde de levens
stroom, door me heen gaan. Toen
kwam. het dilemma, blijf ik zo zitten
of spéél ik mijn rolletje. Nou, ik heb
toen gekozen voor dat rolletje. Hier
zit ik."
De keuze is gedaan, maar nei op
het randje, zoals hij zelf zegt. Hij
hóeft niet zo nodig. Hij zou het erg
goed vinden en geheel in overeen
stemming met zijn levensopvatting,
als er vandaag of morgen iemand
kwam, die zou zeggen: ,,Ik doe het
verder wel". "Willem: „Dat is jezelf
overbodig maken. Dat is goed, an
ders zou ik het idee kunnen krijgen,
dat ik zulk geweldig werk doe of dat
ik zelfs geweldig ben".
Hij maakt geen reclame. Dat is dan
ook de reden dat dit het eerste kran-
tebericht is aan "Willems toch we!
uitzonderlijke activiteiten, gewijd. Al
is natuurlijk Amsterdam ons voor
met een groot aantal oogluikend toe
gestane winkeltjes-eethuisjes, vaak
in gekraakte pandjes. Het filosofi
sche uitgangspunt dat alles moet ge
beuren zoals het gebeurt, doet Wil
lem veronderstellen dat hij de
mensen wel naar zijn plek „vibreert'
Tot zijn spijt is er nog niemand naar
hem toe gevribrcerd die gelijkgezind
kwam mee-mediteren en moe-verko
pen.
Wel zijn er intussen plannen ont
staan om in de Adriën Milderstraat
een alternatieve verkoopruimte in te
richten. Een meisje kwam hem al
thans van dat plan vertellen. Er
schijnt daar toch een kans tc zijn, dat
mensen in het vervuilde Rijnmondge
bied de mogelijkheid krijgen goed en
gezond voedsel te kopen op diverse
plaatsen in de slad.
William intussen, houdt de wacht
bij zijn gedachten cn bij zijn korrels
boekweit en tarwe, de sojabonen en
kikkererwten, alles verpakt in keu
rig van opschrift voorziene bruine
zakken, Alleen die zakken al verte
genwoordigen een stukje jeugdsenti
ment. De jeugd van nu uit de buurt
kruipt onder do afgezaagde tafel, die
als toonbank dienst doet. Er is voor
ieder kind een stripboekje. De zachte
Indiase muziek maakt ruziemaken
bijna onmogelijk. i
O
(Van onze sportredactie)
ROTTERDAM, woensdag Excel
sior speelt vanavond op elge
tegen de Engelse tweede dlvlslecluh
Charlton Athletic. De wedstrijd be
gint om half zeven.
hebben vorige
met 2-0 van
in Alkmaar
AZ.
Excelsior treedt in de volgende op
stelling aan: v.d. Roer; G, den But
ter, Telteroo, Van Nicrop, Kleingeld;
Van der. Heide, Llbregts, A. den But
ter; Meutstege, Kwakkernaai, Bas
sant.
SW speelt vanavond in Maassluis
tecen de zaterdagclub Excclsio.
Willem verkoopt alles wat gezond, natuurlijk en onbespoten is in zijn winkel annex woonhuis annex eethuis.
(Van een onzer verslaggevers)
1 ROTTERDAM, woensdag De
Stichting Communicatie 70 zal ook
dit jaar in het stadscentrum van Rot
terdam een aantalaetiviteiten orga
niseren ter verhoging van de gezel
ligheid in debinnenstad.; Onder net
motto „terug van weggeweest is er
zaterdagavond 7 augustus om 8 uur
op het Lijnbaanplein (bij de boom cn
de poort) een concert te beluisteren,
dat zal worden gegeven door de En-
field Brass Band uit Engeland en de
Brass Band Rotterdam. Beide bands
zullen o.m..gezamenlijk uitvoeren dc
ouverture Rule Brittannia. en het
symfonisch gedicht Finlandia. Het
concert eindigt met het formeren van
een zogenaamde „Massed Band".
De muzikale activiteiten worden
donderdag 12 augustus om half een
's middags voortgezet met een. optre
den van de Engelse popgroep Bron-
co, eveneens op net Lijnbaanplein.
Op vrijdagavond 13 augustus, om
acht uur, is hét de beurt aan _het
trompettercorps „Juliana" uit s Grn-
vendeel dat op het Schouwburgplein
een concert-show. zaT geven.
De groep van ide beroemde Ameri
kaanse drummer Sunny Murray, be
staande uit Kenneth Terroade, tenor
sax, Euard Lancaster, alt- eit so
praansax, Alan Silva, viool en bas en
Beb Guérin, bas, treedt zaterdagmid
dag 14 augustus om drie uur op,
eveneens op het Lijnbaanplein. Die
zelfde middag geeft de .werkgroep t
Beestenspul" een muzikale kinder
voorstelling waarbij de kinderen in
de loop van het spel actief worden
betrokken, 't Beestenspul is te zier»
op het Weena (podium aan het einde
van dc Lijnbaan), om 3 uur.
(Van onze sportredactie)
ROTTERDAM, woensdag Feij-
enoords voorzitter Guus Couwenberg
heeft gisteravond na de wedstrijd le
gen Norrköping de gouden erespeld
uitgereikt aan zes leden die vijftig
jaar lid zijn van de stad ionclub. On
der hen bevond zich bestuurslid Dm-
geman Kardux, De overige vijf wa
ren de heren Amersfoort. Begeer,
Van Ekelenburg, Ouwenoel en Van
Vuuren.
(Van onze sportredactie)
SCHIEDAM, woensdag „Ik
ben nu dertig jaar en ik heb de
finitief een streep onder mijn car
rière als prof-voetballer gezet. Ik
ga aan een nieuwe fase in mijn
sportloopbaan beginnen". Dit
zegt Hans Dorjee, de nieuwe trai
ner van Hermes DVS, die gister
avond reeds met zijn werkzaam
heden is begonnen.
Hans Dorjee is zoals hy het zelf
zegt min of meer de dupe ge
worden van de sanering van het be
taalde voetbal. Zijn contract met
Holland Sport liep nog een jaar dooi-,
toen de fusie mei ADO tot stand
kwam.
Dorjee: „Met het bestuur van de
nieuwe combinatie kon ik niet tot
overeenstemming komen. Er is even
sprake van geweest, dat ik uitge
leend zou worden aan DWS, maas
toen Frits Flinke vleugel zijn contract
verlengde, hadden de Amsterdam
mers geen belangstelling meer voor
me". De FC Den Haag heeft daarop
zijn contract afgekocht.
De Delftenaar, die dertien jaar be
taald voetbal heeft gespeeld, veron
derstelt dat hij op voorspraak van
Joop Castonmiller, de vorige trainer
van Hermes DVS, door de Sehiedam-
se vereniging is benaderd, „Tóen ik
m'n D-dïploma haalde, was Casten-
miller de cursusleider", vertelt hij.
Hans Dorjee heeft dc KNVB dis
pensatie moeten vragen om Hermes
DVS te mogen trainen. Het komend
seizoen gaat hij proberen zijn C-di-
ploma te halen. Bij Holland Sport
heeft hij een seizoen het B-elftal ge
traind.
HANS DORJEE
(Van een onzer verslaggcvers)
ROTTERDAM, dinsdag Op een
oversteekplaats op de Blaak is gis
teren de 20-jarige bankbediende J. S,
aangereden door een personenauto.
De bestuurder van deze wagen reed
door terwijl een voor hem rijdende
automobilist stopte. S. werd zes me
ter weggeslingerd en moest met
hoofd- en nekklnchten naar het
Dijkzigtziekenhuis worden vervoerd,
De heer J. R. Voerman is sinds
1 juli directeur van het Rotterdamse-
kantoor van de Westjand/Utrecht
Hypotheekbank n.v. Hij volgt ae
heer H. C. Roeien op.
De aid, nabezorging Is maandag
t/m vrijdag bereikbaar tot 19.30 uur.
's Zaterdags van 16.00 tot 18.00 uur.
Tel. 135430.
Abonnees buiten Rotterdam.
Schiedam kunnen zich wenden tot
onze plaatselijke agenten.
Slechts op één plaats aan de
rand van de oude „Stadsdrie
hoek" zijn nog foto's te maken,
die enige gelijkenis vertonen
met opnamen, een kleine eeuw
eerder op dezelfde plaats ge
maakt. Dat is aan de Schiedam-
sesingel. De fotografen van de
beide hierbij afgedrukte foto's
hebben aan het Vasteland ge
staan en vanaf deze wat hoger
gelegen straat over de Schie
damsesingel uitgekeken. De fo
tograaf uit de vorige eeuw zag
nog het water van de oude
stadsvest, waarin rechts het
zwembad aan de Baan we
zien op de foto de schutting er
van aangelegd was. Achter
het zwembad loopt het vestwa-
ter met een bocht om het daar
liggende vroegere bastion.
Aan de linkerzijde van de
vest staan huizen, gebouwd na
het midden, van de vorige eeuw.
Deze huizenrij blijkt op de
nieuwere foto nog vrijwel ge
heel aanwezig. Het water, dat
aanvankelijk diende ter bescher
ming van de stad en waarin la
ter de firma Abraham van Stolk
haar "hout legde en waarlangs
schuiten de spoeling der brande
rijen aan de Baan naar de var
kensfokkers in de omgeving
brachten, is gedempt. Het voor
malige bastion is nog steeds aan
de bocht in de singel te herken
nen! men vindt er nu o.a. de
Schotse kerk (niet op de foto).
Hoeveel er niét veranderd is aan
de Schiedamsesingel, bemerkt men
paa goed aan.het gebouw, dat wc
geheel links op beidé foto's zien.
Het zal hoogstwaarschijnlijk het
oudste als school- gebouwde pand
zijn in Rotterdam, dat nog steeds
voor het onderwijs dienst doet.
Vroeger was het de Stadsarmenbe
waarschool no 2, nu maakt het deel
uit van de Openbare Montessori
school voor Kleuters aan de Van
Brakelstraat.
De school is in 1856 gebouwd,
maar. delen van het gebouw zijn al
ouder. Aan het eind van de 18e
eeuw stond hier de Siadsturfloods,
welke ca 1850 niet meer gebru ik t
werd. Het plan ontstond, de loods
tot school verbouwen. De muren
van de turflóods werden tot onder
de ramen afgebroken, zodat een
vrijwel geheel nieuw gebouw ont
stond. Dc ontwerper van het
schoolgebouw was de stadsarchi-
LektRose.
Bewaarscholen waren in 't mid-
den der 19e eeuw nog vrij nieuwe
instellingen. Voordien li ad men de
z.g. matressenschooltjes, waar de
kinderen, soms mot 20 of 30 op el
kaar gepakt in een keldertje of bo
venkamertje, werden bezig gehou
den, Ca 1820 kwamen nieuwere
ideeën over de opvoeding van klei
ne kinderen uit het buitenland
over, verkondigd door pedagogen
als Pestolozzi, Salzman en Base
dow. In Nederland ijverde o.a. de
Maatschappij tot Nut van het Alge
meen voor de nieuwe opvattingen.
Er werden nu in verschillende
plaatsen z^g. „kleine kinderschool
tjes" opgericht, aanvankelijk vooral
voor de middenklasse, maar later
ook voor de armen.
In Rotterdam werd een eerste
poging gedaan, de toestand te ver
beteren, door de meest geschikte
schoolmatresscn aan te stellen als
„kleinkinderschoolhouderessen".
Een bordje met deze titel erop
mochten ze op hun woningen aan-
bx-engen. In 1836 werd hier de eer
ste bewaarschool geopend. In een
reglement van 1839 werd het doel
Kijk: die school
staat er nog
Da Schiedamse
singel nu.
Het water is
gedempt en de
scheepvaart is
vervangen door
een druk
rijverkeer.
De.school en de
meeste huizen
van vroeger
zijn er nog.
De Schiedamse
singel aan 't eind
van de 19e eeuw.
Links de
Bewaarschool,
rechts de
schutting van het
zwembad.
ervan- omschreven als hoofdza
kelijk van de ouders van dc zorg
voor hunne kinderen, gedurende
den schooltijd, te ontlasten, de l>g-
chamclijke, zowel als de verstande
lijke vermogens der kinderen aan
vankelijk te ontwikkelen en boven
al hunne jeugdigde haren, «aar
hunne vatbaarheid. Christelijke be
ginselen van zedelijkheid m te
prenten." De kinderen, van 2 tot o
jaar oud. werden over drie afdelin
gen verdeeld. De schooltijden wa
ren van 9 tol 12 cn van 2 tot 5 uur,
in de winter tot 4 uur. Tussen de
middag konden de kinderen, op
school eten en de kleinsten moch
ten 's middags op matrasjes slapen,
's Avonds was er nog breiles voor
de meisjes. Aan het hoofd der
school stond de hoofdonderwijzeres.
Van haar zegt het reglement dat fey
bij de school moet wonen en „in
hare huishouding en klceding, zon
der opschik, in ordelijkheid en
reinheid uitmunten". Ook mogen
de hoofdonderwijzeressen „noch in
de school eenig naai- of breiwerk
verrigten, geenc stoven gebruiken.
Behalve vrij wonen verdiende ae
hoofdonderwijzeres 500 per jaar.
in 1874. Zij werd geassisteerd door
een aantal hulponderwijzeressen
met een salaris van ƒ00 tot ƒ300
per jaar en „aankwekclingen' die
een beloning van ƒ30 a ƒ50 per
jaar ontvingen. Deze meisjes kre
gen om de week zelf nog les. De
„rooster van werkzaamheden ver
meldde spelen, oefeningen met tol
en bal, vertellen en versjes leren,
maar ook bijbelse geschiedenis, lei
schrijven, leesonderwijs, getaiieer
en woordontbinden. j.Wil men dan
die hoogstens zesjarigen kleinen-
reeds tot geleerden vormen,
vraagt een brochureschrijver uit
het midden der vorige eeuw, „Dat
zij verre. Het opwekken van den
weetlust, het oefenen der zintuigen
en van de spraak, het bevorderen
van opmerkzaamheid en nadenken
en vooral het aankweken van zede
lijk en godsdienstig gevoel staan,
op den voorgrond.Ten bate van
dit zedelijk gevoel werden de vers
jes van Hieronymus< van Alpnen
(„Jantje zag eens pruimen hangen
e.d.) en de leesboekjes van „ue
brave Hendrik" als leerstof^ ge
bruikt. Het leren moest overigens
vooral spelend gebeuren. Het lees
onderwijs werd bijv. gegeven iner
behulp van houten kubussen, met
op elk vlak een letter, waarmee
woorden gevormd konden worden.
Het schoolgebouw was verdeeld m
een „leerschool" en een speelzaal.
Spelen in de buitenlucht werd heel
belangrijk gevonden.
Het schooltje aan dc Schiedamse
singel was geheel naar deze eisen
ingericht. Er waren drie leslokalen
en oen speellokaal en op de speel
plaats buiten waren kastanjebomen
n iet-bloeiende, dan kon je er
geen kastanjes uitgooien 6eP1®™
„voor de lommer". Het was, zoais
reeds gezegd, een bewaarschool
voor de armen. Van 1874 tot 1898
was mej. M. do Ridder, later „me
juffrouw' M. van den Bosch-ce
Ridder, hoofdonderwijzeres aan ae
Schiedamsesingel en woonde zij m
de ambtswoning bij de school
huis ongeveer in het midden °P a®
foto's). Aan het begin, van naar
loopbaan had zij 222. aan het eind
286 leerlingen bijna honderd per
lokaal onder haar hoede, paar
draagkracht betaalden de kinderen
8 cent, 4 cent of niets per week.
In 1874 heette de school nog
„Kosteloze bewaarschool", m i»®'
was de status opgevijzeld tot uw
van „Bewaarschool 2e klasse ue
ontwikkeling heeft inmiddels me
stilgestaan. De bedeling, die
mensen verplichtte hun kinderen
naar de armenscholen te sturen,
vervangen door bijstand, die geen
gunst meer is, maar een recht e»
de ouders der leerlingen van de oe*
waarschalen, nu kleuterscholen ge
heten, worden geacht een verdun*
beling van. de bestaande jaarlijkse
bijdrage le kunnen opbrengen. u*
nog in leven zijnde oud-leerlinge»
van „mejuffrouw" Van den Boscn
hebben heel wat meegemaakt.
P. RATSMA
