m
ER BROEIT IETS
BIJ DE
BRANDWEER.
BERLIJNSE MUUR: DEMONSTRATIE EN PARADE
:w:
HÉ
VESTIGING IN 1965
AANVRAAG IN 1967
Onverantwoorde risico's vóór zakelijke belangen?
Waarom tijd verliezen
in "zomaar een baan"?
I-
Economie
Gevaarlijker
ipagina 4 - zaterdag 14 augustus 1971
(Van een onzer verslaggevers)
AMSERDAM, zaterdag. In Nederland zijn tal van bedrijven
die ondanks het feit dat zij vallen onder de bepalingen van de
Hinderwet niet beschikken over een vergunning volgens deze wet.
Een van die bedrijven is Marbon iu het westelijk havengebied
van Amsterdam, waar deze week acht mensen het leven verloren
toen een metbuladiecn gevulde tank explodeerde.
hygiënische aspecten van de Mar-
bon-vestiging."
Waren er een iaar en vier maan
den nodig om te bekijken of Marbon
gevaar opleverde voor het milieu?
Het concept voor de Hinderwetver
gunning ging immers paa op de dag
van de rartip naar burgemeester
Samkalden. -
Wij:; hebben de vraag hoe het
mogelijk is dat Marbon, dat zich
reeds in 1965 in de hoofdstad ves
tigde, al. die tijd zonder Hinder
wetvergunning kon werken voor
gelegd aan ir F. Bakker, hinder-
wetëXpert Van de gemeente Am
sterdam, en drs J. Cley, gemeen
telijk milietihygiënicus.
Wanneer heeft Marbon een Hin
derwetvergunning aangevraagd? Ir
Bakker:'„De eerste aanvraag kwam
in 19Ö7, Die aanvraag beantwoordde
Wel aart. onze eisen op het gebied van
de vettigheid, maar gaf ons niet vol
doende-gegevens over een eventueel
te .verwachten vervuilingsgraad op
hètbgebied - van water, lucht en bo
dem,-waar voor wij ons ook'toon al
ook al speelde de milieuhygiëne toen
nog lang niet zo'n grote rol als tegen
woordig interesseerden. Op 15
april 1970 kwam de tweede aanvraag
vöoi' .eën vergunning. Met de gege
vens die we tóen kregen zijn we hard
aitn hét werk gegaan/'
Rijkelijk laat
Vestiging in. 1905, eerste aanvraag
voor een vergunning in 1967. Was
Marbon niet rijkelijk laat met die
aanvrage?
Ir Bakker: „Ze waren laat en wij
hebben, dan ook wel meteen aan do
bel getrokken. Maar aan de andere
kant: zeker al een jaar voordat Mar
bon hier kwam wisten we precies
wat er zich in dat bedrijf afspeelde
en -hoe het stond met de veiligheids
voorzieningen.
Marbön voldeed aan al onze veilig
heidseisen, vanaf de eerste dag. Wij
hadden er misschien wat harder ach-
teraan moeten zitten, maar men moet
niet vergeten dat het gemeentebe
stuur van Amsterdam in dit soort za
ken een rapportage van on2e kant
eist die .geen enkel punt overslaat.
Dat ié één geweldig werk en daar
misten we In die'tijdeenvoudig de
mankracht én voldoende deskundi
gen yoor."
Is het niet erg onjuist dat 20'n be
drijf dén" toch normaal kan werken,
zonder- een Hinderwetvergunning te
bezitten?
Drs Cley: „Dat is uiteraard
onjuist Dat zou nu, 1971, ook
niet meer kunnen gebeuren. Een be
drijf behoort totaal te zijn doorge
licht vóór het zich ergens vestigt.
Daarom heeft die affaire met Frogil
ook zo'n tijd gekost. Laat ik eerlijk
zijn: zoals dat met Marbon is gegaan,
dat kan niet meer en dat mag niet
meer, ook!"
MiHeukewiibt zijn
Ir Bakker: „Men moei hier ook de
kwestie van'het milieubewustzijn in
betrekken. Zes jaar geleden hielden
we ons ïanj* niet 20 intensief met za
ken van milieuhygiëne bezig als nu.
Men'was toen blij met iedere indus
trievestiging en dat heeft misschien
bij ons ook meegespeeld. Tegenwoor
dig is het zo dat als een bedrijf zich
'ergens wtf vestigen er eerst door ie
dereen over wordt gepraat. Er zijn
discussies, allerlei deskundigen ko
men er aan te pas en uiteindelijk, als
ëen bedrijf zich ergens wil vestigen
ér eerst door iedereen over wordt ge
praat. Er zijn discussies, allerlei des
kundigen komen er aan te pas en uit
eindelijk, als iedereen zijn zegje
heeft gezegd kan er gebouwd wor
den. En hel is goed dat het nu zo
gaat.
Maar zes jaar terug was dat an
ders. We keken-toen eerst naar vei
ligheid, nou en op dat punt, nogmaals
voldeed Marbon aan onze strenge ei-
pen".
Toen op 15 april 1970 de tweede
aanvraag van een vergunning dooi'
Marbon kwam, wat heeft de gemeen
te toen gedaan?
Ir Bakker: „In i960 kreeg mijn af
deling hier eindelijk de versterking
die we al zo lang nodig hadden: de
heer' Cley 'die zich als chemicus met
de zaken van het milieu kon gaan
bezighouden. Met zijn komst zijnwc
hurry "up gaan werken aan de milieu-
Inspecteren
Drs Cley: „Dat lijkt erg lang, maar
u. moet niet vergeten dat we in die
periode ook met Progil en. Mobil za
ten. En dan: een.proces als bij Mar
bon dat laat zich niet een, twee, drie
verstaan. Als je een advies moet uit
brengen over de milieuhygiënische
aspecten van zo'n bedrijf dan moet je
de boel ter plaatse inspecteren, alles
en alles nagaan. Je moet in zo'n ge
val een dossier op tafel brengen dat
op alle punten compleet is en niet,
ter wille van de haast een oneerlijk
stuk. Het heeft mij inderdaad al die
tijd gekost om, met ander werk mee
gerekend, die zaak van Marbon rond
te krijgen,"
Toen die milieuhygiënische aspec-.
Drs J. Cley
ten eenmaal bekeken waren, is er
toen alle mogelijke spoed achter de
Marbon-vergunning gezet?
Ir Bakker: „Ik zei al, wc zijn hurry
up gaan werken, en geheel volgens
de richtlijnen die de wet stelt. Op 18
februari 1971 is er een openbare
hoorzitting geweest. Van die zitting
is, zoals de wet voorschrijft, proces
verbaal opgemaakt. En verder hoeft
het hele geval veertien dagen ter vi
sie gelegen, zoals dat heet. Twéé mo
gelijkheden dus voor een teder die
klachten wenste in te dienen."
Zijn er klachten gekomen?
Ir Bakker: „Er kwamen/ drie
schriftelijke bezwaren, alle drie van
bedrijven in dc buurt van Marbon.
Twee van die bedrijven vreesden
eventuele vervuiling van Marbon en
waren bang voor corrosie van hun
materialen. Die bezwaren bleken niet
steekhoudend. En toen dat achter de
rug was kon de procedure tamelijk
snel verder rollen. Ou 18 juni is de
concept-vergunning Uier de deur uit
gegaan. Twee instanties, het Rijksin
stituut voor de Zuivering van Afval
water en de Arbeidsinspectie haddon
na inzage nog kleine bezworen, op 16
juli kregen wij het concept hier te
rug. dc wijzigingen werden aange
bracht en toen werd hier een vergis
sing gemaakt; de papieren verdwe
nen in een kast en kwamen er drie
weken later pas weer uil.
Toevallig
.Dat betreuren we bijzonder, te
meer omdat dit er toe leidde dat we
de hele zaak pas op 10 augustus, de
dag van dé ramp, ter afdoening aan b
en w konden sturen. Ik besef terdege
dat een boel mensen nu zullen vin
den dat dat wel een beetje erg toe
vallig is. Maar het is de waarheid."
Een deel van Marbon is nu ver
woest. Volgens de Hinderwet moet
voor dat deel nu oen nieuwe Hinder
wetvergunning worden afgegeven.
Zal dat ook gebeuren?
Ir F. Bakker
Ir Bakker: „Ik heb geen reden om
aan te nemen dat die vergunning niet
verleend zal worden. Dat kan zelfs
tamelijk snel omdat we nu zover zijn
dat wé alle kanten van het proces by
Marbon uit en te na kennen. Maar in
die hieuwe vergunning zullen we na
tuurlijk wel de lering toepassen die
ook wij uit deze ramp hebben ge>
trokken".
Hoewel volgens brandweer
commandant K. H. P. Baalj
dc drie branden die zijn man
schappen binnen 48 uur na de
Marbon-ramp te venverken
kregen een gunstige injectie
waren voor het moreel van de
troep, blijken in het korps an
dere gevoelens te bestaan. Er
heerst bij de Amsterdamse
brandweer een gevoel van on
behagen, dc emoties liggen
hoog opgestapeld.
Ondanks het spreekverbod
dat de commandant tot nader
order aan zijn manschappen
heeft opgelegd was een lid van
dc Amsterdamse brandweer
bereid, zijn gevoelens en die
van zijn collega's nader toe te
lichten. Hierbij zijn verhaal,
waarbij wij aantekenen dat de
plaatsing niet betekent, dat wij
liet in alle opzichten met deze
brandweerman eens zijn.
Aan eind-examinandi met ambities
Niet iedereen kan ol wil accountant worden. Maar jonge,
mensen met een "administratieve knobbel" en gevoel voor
cijfers, zullen in dit vak veel voldoening vinden.
Een belangrijk aspekt bij je beroepskeuze! Prettig werk, dat
je steeds konfronteert mei andere mensen on situaties.
En op een groot kantoor als het onze bovendien de
mogelijkheid door tijdelijke detachering buitenslands
internationale'ervaring"cp të doen.
Werk op inleltektueel niveau. Je studeert verder, terwijl je.
al verdient (mei een gunstige kostenregeling).
Je wordt iemand f
Een laatste belangrijk punt: je promotics hangen niet af-
van het "opschuiven" van anderen. Je kunt in het
accountantsberoep nog carrière maken!
Hel is de moeite waard in een gesprek méér informatie
over het accountantsberoep te krijgen en zelf vragen te
kunnen stellen! Na ontvangst van onderstaande ingevulde
informatie-bon maken wij graag een afspraak.
p
Informatie-bon
I !k wil graag een gesprek met u hebben. Wilt u mij laten
weten wanneer dit kan?
I Naam .v........--
I Straat
I Plaats
I Telefoon:..
De envelop (geen postzegel) ais volgt adresseren:
Antwoordno. 3426
Amsterdam-c.
VAN DIEN CO - ROTTERDAMHEEMR AAOSSINGEL 120.TE!.. 010 25 31 36/25 56 36
STADHUISPLEIN 30,TEL 1200 SI
..teeltijd:jr.
..Diploma:
AMSTERDAM
ARNHEM
ilOlSWAPD
BREOA
ENSCHEDE
•s-GRAVENHAGE
GRONINGEN
HENGELO
VMERTOQENOOSCH
HOOQEVEEN
LEEUWARDEN
LOCHEM
MtPPEL
ROTTERDAM
UTRECHT
WAALWIJK
ZAANDAM
ZWOLLE
ANTWERPEN
WILLEMSTAD (CURACAO
ORANJESTAD (ARUBA»
PHILIPSDURG (ST.MAARTEN)
CARACAS [VENEZUELA]
JETS over de Amsterdamse brandweer na Marbon -drie man
schappen, onder wie' een brandmeester zijn einde dinsdag
bun zenuwen «iet meer de bnus. Zij zijn opgenomen in zieken
huizen. En gisteren schreef de vrouw van brandwacht Yscnboui
buiten medeweten van baar man een spontane brief naar
deze krant: „De brandweer moest bij volgende chernicnHenbrahd
bet hele zootje laten voor wat bet is."
Vijf leden van de Amsterdamse brandweer, kwamen om. bij de Marbon-ramp,
..,„op zo'n situatie heb je ais brandweerman geen vat"...
Na een telefoontje met iJsenbout
zegt één van diens collega's thuis:
„Hij verwacht een uitbrander, en
dót gebeurt. De commandant zal zeg
gen, dat-je zijn vrouw beter in de
hand. moet houden." Het is een ano
niem gesprek,want de. bij het Am
sterdamse korps, ruim aanwezige
emotie mag ophoog bevel niet wor
den uitgedragen naar de pers. Er
geldt een spreekverbod en het korps
heeft zijn mond te houden.
De brandweerman, 42 jaar, waar
van twintig bij de Amsterdamse
.brandweer: „Er is duidelijk iets mts
bij het korps. Er zit iets scheef na
Marbon. De stemming Is geladen,
emotioneel. Twee man van de Jan
van Schaffclaar konden er niet meer
tegen op eri aan de Frederikstraat Is
een brandmeester ingestort. Hij
moest per ambulance worden afge
voerd. Het is te hopen dat een totale
uitbarsting ln het korps uitblijft.
Het zijn vooral de jbngcren die
er mee zitten. Maar ook wij als
ouderen met moer ervaring, meer in
casseringsvermogen zien onszelf plots
weer voluit geconfronteerd met de
risico's van dit beroep. Je hebt als
brandweerman geleerd te leven met
de wetenschap dat er bij elk optre
den slachtoffers kunnen vallen.
Wij weten allemaal dat het voor
een deel een kwestie van geluk is
dat er in het verleden niet meer
doden zijn geweest. En toch is een
ramp als Marbon, de grootste die de
Amsterdamse brandweer ooit in vre
destijd heeft getroffen, anders. Nu
pas dringt het volle besef tot je door,
dat je op zo'n situatie als brand-
door Peter Niehorster
weerman geen vat hebt. Wat er ook
mis gaat bij een chemisch bedrijf, je
hebt het nooit in je macht.
Mijn collega, brandmeester Riemen
van der Zee, die dinsdag is omge
komen, lachte mij altijd uit als ik dat
zei. Hij kende Marbon als geen an
der van ons, omdat bij er de bedrijfs
brandweer heeft opgeleid. Hij wist
allep van het. produktieprocev hü
kende alle sloffen waarmee daar
werd gewerkt en het hele bevetti-,
gingssysteem. Het was safe, zei hij
altijd. We gaan hem zaterdag be
graven."
„Het gaat hier", zegt deze brand
weerman, „om een gewetensvraag,
die heel diep gaat. De vraag of je
het leven -van je mensen willens en
wetens in de waagschaal mag stellen
voor het redden van economische
objecten. Je taak ais brandweerman
is primair het redden van mensen
en dieren en het voorkomen en be
strijden van branden.
Dat is je vak, en je doet het in
het'volle besef, dat je zekere geva
ren loopt. Dat accepteer je, je staat
in dienst van de gemeenschap. Maar
gaat dat ook zover, dat je onverant
woorde risico's moet lopen ten be
hoeve van zakelijke belangen?
Als er inderdaad een ramp dreigt
voor Amsterdam cn omgeving, ligt
dat natuurlijk anders. Dan spring je
er als brandweer in. Toch komt on
vermijdelijk de vraag: Mag je che
mische fabrieken a]g Marbon toela
ten in een dichtbevolkte leefgemeen
schap als Amsterdam?
Als brandweerman zeg ik in volle
overtuiging: Nee. Je kan dergelijke
bedrijven slechts toleren. in een on
bewoond "gebied, waar geen direct
gevaar voor de omgeving bestaat.
Maar waar vind je die ruimte in
Nederland? Dat is de grote conflict
situatie waarin wij verkeren.
Ook wij als brandweer zien'dit
als een geweldig probleem. Er wordt
bij ons erg veel over gepraat. Het is
nooit met zekerheid te voorspellen,
hoe chemicaliën zich zullen gedra
gen. Daarbij komt ook, dat je bij
chemische bedrijven nooit precies
op de hoogte bent van het produc
tieproces, de wijze van verwerking.
Praktisch is dat vrijwel onmogelijk,
je bent volledig afhankelijk van dc
aanwijzingen van de veiligheidsin
specteur van zo'n bedrijf.
Uit economische overwegingen
hebben deze bedrijven natuurlijk
groot belang bij optimale veilig
heidsmaatregelen. Desondanks blijft
al deze stoffen een reusachtig risico
oploveren.
Als de directeur van zo'n bedrijf
kan zeggen: ik voldoe aan alle eisen,
mijn bedrijf is volgens dc letter van
de wet een veilig bedrijf, dan kan
hij terecht vragen: wat wil je dan
nog verder van me. Als fabricks-
directeur heeft hy dan gelijk.
n
In Oost-Berlijn werd de tien
de verjaardag van de Muur
gevierd met een parade in
een van de hoofdstraten van
Oost-Berlijn, „Unter den Lin
den". Hier defileert een een
heid van de geüniformeerde
arbeidersmjiitie, nawelijks te
onderscheiden van „echte"
militairen.
Tweehonderd demonstranten
hielden gisteren in West-Ber-
lijn, op de tiende verjaardag
van de Berlijnse Muur, een
mars naar de Muur. Ze voer
den borden met namen van
bij hun vlucht omgekomen
Oostduitsers, een doodskist
die de Duitse eenheid meest
symboliseren en borden met
het opschrift „Nog is Duits
land niet verloren" met zich
mee.
■mm&a
Het is ook mogelijk zonder veel
problemen een bedrijf le beginnen,
wordt de hinderwetvergunning ge
weigerd, dan ga je in beroep bij .dc
kroon. Én beslist die ook afwijzend
dan breng je een paar kleine veran
deringen aan in je bedrijf en doet
opnieuw een verzoek tot ontheffing.
Zo kan jo jaren doorgaan en ik ken
gevallen hier in Amsterdam, waar
dat is gebeurd. Gelukkig zijn dat en
kelingen. In de meeste gevallen, krij
gen we de volledige medewerking
van de chemische vestigingen in Am
sterdam.
Tussen ons en Mobil en Shelle is
bijvoorbeeld een goede samenwer
king. Zo er iels zou gebeuren bij
Shell, die aan de overkant van het
IJ een researeh-laboratorium heeft»,
dan zouden wij ons onverwijld naar
de aanwijzingen van de bedrijfs
brandweer schikken. Er zijn daar
explosie vrijs ruimten waar geen man
van ons ooit naai- binnen zou gaan.
Men is daar met stoffen bezig waac
wij niets van weten. Waarom wij
ook de gevaren onmogelijk kunnen
peilen. 1 i
Daarentegen wisten wij van Mar
bon, dat er acryl is opgeslagen. Wij
weten ook dat als dat vrijkomt cr
een dodelijke situatie kan ontstaan.
Het heeft dezelfde werking als mos
terdgas dat de Duitsers in de Eerste
Wereldoorlog gebruikten.
Hij zegt don: „Vergeleken met
een aantal jaren geleden is ons
werk veel gevaarlijker geworden.
Vroeger was één van de grootste
gevaren het vrijkomen van koolmo-
noxyde. Vandaag de dag heb je ook
bij de eenvoudigste brand rekening
te houden mei de chemische reac
ties van de vele kunststoffen die in
de woningbouw en ook bij de in
richting worden gebruikt. Maar dat
zijn risico's die je accepteert in
dienst van de gemeenschap.
Zijn vrouw zegt: „Ik ben sinds
dinsdag werkelijk bang".
