SVP
in zak en as
I
Image-makers
voor linkse drie
SATO BLIJFT IN VS
BONDGENOOT ZIEN
Mini omvang. Maxi geluid.
PARTIJTOP
AFGEROOMD
GEEN CENT
IN KAS
ITT
Middelmaat
Dictatuur
Ziekenfonds
Sporttoto
NIXON
ROEPT
TWIJFEL
OP IN
JAPAN
Sporttoto II
SCHAUB-10RENZ
Pijnlijk
VERDEDIGING
drsJ.P.A.
Gruijters
BIJWERKEN
agina lt- donderdag 2 September 19(1
door H. A. van Wijnen
Het vonnis dat het afgelopen
voorjaar bij de Tweede-Kamer
verkiezingen over de KYP is
geveld, is voltrokken in fasen
die voor die partij een klim
mende reeks van rampen ver
tonen. Het is begonnen met het
verloren gaan van de sterkste
positie in de Tweede Kamer.
Die terugval naar 35 zetels
een verlies van eenderde van
haar marktaandeel in tien jaar
lijd was al een vernietigende
aanslag op haar prestige.
Vervolgens werd de KVP-Ka-
merfractie leeggeplunderd „in
het lands belang" en in derde in
stantie blijkt de partij-organisa
tie een stuurloos schip te zijn se
dert de partij voorzittersstoel
van staatssecretaris Van der
Stee vacant is geworden.
De situatie is heel wat treuriger
dan de waarnemend voorzitter van
de partij, de Noordhollandse gede
puteerde Laan, oud-kamerlid en
een van de vier KVP-gctrouwen
in het kabinet-Cals in. de nacht
van Schmelzer, zich realiseert. In
tern heeft hij er wel blijk van ge
geven te vermoeden dat de KVP
grote moeilijkheden te wachten
iswsibmh smvi itmnssiMFBiiiM «ss mimimu mwiwwi»!1 ®®R
rrnmatmmmmrumtmimmmnmmmmtmmm
Mr A. VAN DER STEE
staatssecretaris
Th. LAAN
vermoeden
Mr dr C. P. M. ROMME
laatste grote leider
staan, maar in zijn openbare uit
spraken heeft hij daarvan nog niet
veel laten doorklinken.
Om de aandacht af te leiden van
de politieke geloofscrisis die de par
tij nu doormaakt, hebben de KVP-
zaakwaarnemers hun toevlucht
genomen tot een oud en versleten
propagandamiddel: met vertoon en
gerinkel hebben zij een offensief
ingezet op het front van de partij-
vernieuwing. „Het partijbestuur
Mr H. W. van Doorn
.voorman...
van de KVp js unaniem voor de
vorming van één partij met ARP en
CHU. Hierbij is nadrukkelijk geko
zen vóór een christelijk uitgangs
punt".
Die verklaring suggereert degelij
ke besluitvorming en een hoop vast
beradenheid, maar er is niets meer
gebeurd dan dat het KVP-bestuur
hard in holle vaten heeft geblazen.
De in de verklaring genoemde
ARP en CHU wisten van niets en
zo bleek „een nadrukkelijke keuze
voor een christelijk uitgangspunt"
een onderwerp waarover de dis
cussie tussen de confessionele par
tijen nog helemaal moet beginnen
een agressief geformuleerd-
me wens te zijn.
Achter het gordijn van de propa-
gandarook ziet de situatie er op het
ogenblik zo uit: de naar het kabinet
gepromoveerde partijtop heeft de
organisatie zonder leiding achterge
laten, de partij is zo arm als de rat
ten en het moreel van de leden is
blijkens de zg. werkgroepen-en
quêtes tot op het bot aangetast.
Erger dan het verlies van het
laatste beetje gezicht in de Kamer
daar weten confessionele partij
en wel mee te leven is de schade
aan de bewerktuiging van de partij
en de geestdrift van de „rank ana
file". De partij begroting is onlangs
tot de grond afgebroken. Wegens de
aanhoudende begrotingstekorten
die ook onder het regime van de ac
countant Van der Stee niet konden
worden aangevuld, is er vijf ton ge
schrapt. Dat is gebeurd ten koste
van het vormingswerk, de docu
mentatie voor de leden en het le
denblad. Er was nog juist geld ge
noeg om het centrale partijbureau
in Öen Haag in stand te houden.
Maar aan dat bureau hangt de vlag
de komende jaren halfstok.
De KVP zit ruim in zijn ministers
maar het is een partij zonder mid
delen en een partij zonder mannen.
Het eerste is «schadelijk voor een
politieke democratie, omdat partij
leden die van hun partij geen le
vensteken zien, hun belangstelling
voor de openbare zaak kwijt raken.
Het tweede is voornamelijk nadelig
Dichter bij elkaar
voor de KVP zelf. Na Romme heeft
de partij bijna geen voormannen
van betekenis gehad. Met Van
Doorn, nu voorzitter van de KRO
cn Aalberse, nu lid van de Raad van
State en Schmelzer, nu minister van
buitenlandse zaken, is men er wel.
Wat resteert is een partij van do
middelmaat.
Spelregels: Plaatsing belaktrt gaan
Instemming. Geen anonieme brïavm.
JTe lange brieven moeten bekort worden.
Aan afschrijving en rente dient
jaarlijks zeker tien miljoen op tafel
te worden gelegd. Dan heeft de pa
tiënt nog geen asperlentje geslikt.
Het verstrekken van bouwkredie-
ten tegen een aanvaardbare rente
had toch zeker op de weg gelegen
van onze opeenvolgende regeringen.
Nu is ziekenzorg een welkom beleg
gingsobject geworden,
Zandvoort J, H. GIJSEN
TWANNEER men dictatuur zegt,
moet ik onwillekeurig denken
aan de kruisridders onder Godfried
van Bouillon in de middeleeuwen
C1096-99) naar het Heilige Land.
Ook zij gingen van de stelregel uit,
het doel heiligt de middelen. In hun
blinde fanatieke ijver moest men
doden voor God. En dat doden was
goed. Gode welgevallig.
Die gedachte was natuurlijkr
krankzinnig. Maar hetzelfde vindt
men terug bij het communisme. Dat
is ook eigenlijk een soort fanatieke
religie. Dit vindt men ook niin of
meer bij het Hitler-regime, Span-
je-Portugal-Griekenland, Marokko,
Soeharto onz. Alles ondergeschikt
aan de partij, aan de'Leider, alles is
geoorloofd. Iemand die anders
denkt, opruimen, doden.
Maar een revolutie in de geest, in
het bewustzijn ven de mens, is on
denkbaar onder een totalitair sy
steem. Daarom is vandaag de be
langrijkste taak een echte democra
tie te ontwikkelen, een strijd zon
der compromissen te voeren tegen
het totalitarisme van rechts en
links, dat zich achter het masker
van een z.g.n. socialistische demo
cratie verbergt.
Amsterdam J. THESING
"WAN mijn ziekenfonds ontving ik
de mededeling, dat de premie
per 1 september 1971 met 25% zal
worden verhoogd. Datzelfde fonds
schreef voor enige jaren in zijn or
gaan, dat indien de inkomstengrens
zou worden opgetrokken, de drasti
sche verhogingen van de voorgaan
de jaren tot het verleden zouden
behoren. Nou dat is dan gebeurd.
Daarvoor in de plaats komen nu
jaarlijks twee verhogingen van 25%.
Bedroeg de premie voor een vrij
willig verzekerde in 1970 42 gulden
per maand, nu is deze vastgesteld
op 65 of 130 per maand voor een
echtpaar.
Thans stelt de ziekenfondsraad
voor de loongrens voor verplicht
verzekerden te verhogen tot
ƒ19.250 per jaar. De verzekerde zal
dan wellicht over maximaal 16.000
3,75% premie gaan betalen. Dat is
voor zijn gezin 600 gulden per jaar
of 50 per maand. Zijn gepensio
neerde of zelfstandige buurman met
2/3 van bovengenoemd inkomen
130 per maand, indien hij althans
geen Kinderen heeft. Anders komt
er nog een fiks bedrag bovenop.
Een absurde toestand tocht
De oorzaak van de buitensporige
verhogingen m dit jaar is niet ver
Id zoeken. Overal is er opeens een
buitengewone behoefte aan een
nieuw ziekenhuis. Hier omdat het
oude uit de tijd is, elders omdat het
gemeentebestuur er dringend grond
nodig heeft-voor zijn saneringsplan
nen. Zo'n slordige 10O miljoen gul
den aan bouwkosten tegen een ren
te van 8 tot 9% is daarmee gemoeid.
"W/AT kunnen we tegenwoordig rijk
worden van de voetbaltoto, Vo
rige week werd in een advertentie
één x hoofdprijs van meer dan
100.000 beloofd. Die kan één van
de iets meer dan half miljoen deel
nemers winnen. „De kolomprijs lek
ker afgerond op 5 cent", dus met
11% verhoogd! De extra prijs voor 8
goed afgeschaft, dat zal, denkt de
toto, niemand een bezwaar vinden.
Ook niet de mensen, die zo nog eens
iets konden winnen dat elders „een
eigen geldje" heet? Maar volgens
de toto staat daar heel wat tegen
over. Wat dan wel: de verdeelsleu
tel is voor le, 2e en 3e prijs van
35%-25% en. 35% gewijzigd in 25-25
en 25%, Voor le en 3e prijs dus for
midabel minder beschikbaar dan
vroeger.
Volgens de toto is 50% van de
prijzenpot voor de 2e en 3e prijs
beschikbaar, dat is heel wat bij een
inleg van 1^2 miljoen gulden. Ja,
doch dan is de prijzenpot echter
nog niet eens 7 ton, voor genoemde
prijzen dus 3,4 ten, was vroeger 4
ton. Voor deze advertentie hebben
we een goede Hollandse uitdruk
king: de kluit belazeren. Ik ver
wacht een nog geringere totodeel
name, zeker als Koning Klant en
Consumentenbond deze volksver
lakkerij aan de kaak hebben ge
steld.
Den Helder P. N. C. BRAKEBOER
Premier Sato wil
meer geld beste
den aan openbare
werken zaals
Tokio's wegennet.
door James Reston
HEN kreet slaken is een eenvou-
•l-J dige zaak en daar moet wel
aandacht aan besteed worden, maar
wij moeten het niet overtrekken. In
de eerste 2 weken hebben per week
ruim 600,000 deelnemers met *-de
toto meegespeeld. Dat zegt ook wel
iets. Met het nieuwe prijzenschema
zijn wij tegemoet gekomen aan de
algemeen heersende wens, dat per
se elke week één grote prijswin
naar naar voren moet komen.
Voorts is rekening met de beper
kingen gehouden dat de extra prijs
te laag zou zijn, hetgeen overigens
niet onze mening was,
Wat of men ook zegt, ook voor dit
prijzenschema geldt, dat iedereen,
hetzij le, 2e of 3e prijswinnaar, het
recht heeft op het hem/haai- toeko
mende aandeel van het prijzenbe-
drag. De premie staat daar los van.
Helemaal oneens zijn wij het met
de opmerking dat het prij zenbedrag
lager is dan het vorig seizoen. In
een week met een gelijk aantal ko
lommen b.v. 2,9 miljoen was het
prijzenbedrag vorig jaar ƒ652.500;
in dit seizoen zal dat zijn 681.500.
Wel juist is, dat procentueel voor
de le en 3e prijs minder beschik
baar is. Of dat per winnende kolom
in geld verschil uitmaakt, hangt af
van het aantal winnende kolom
men. De toto is en blijft een kans
spel en de bal is gelukkig nog rond.
Den Haag
adj. directeur P. J. C. LUT
Stichting de Nationale
Sporttotalisator
TOKIO De top van het politieke en. zakenleven in Tokio baga
telliseert de Amerikaans-Japanse financiële crisis. De nachtmerrie
schijnt te zijn dat het probleem van dollar en yen, met verkiezingen
voor de boeg in Japan èn de Verenigde Staten volgend jaar, politieke
en psychologische moeilijkheden kan scheppen van zeer ernstige
aard,
Daarom is ook de sfeer in de an
tiseptische vergaderzaal van de Fu-
jibank, de grootste commerciële
bankonderneming in Tokio, of het
rustige kantoor van premier Sato,
zorgvuldig kalm.
Alles zal goed komen, schijnen de
premier en de bankiers te willen
zeggen, als iedereen en vooral de
i pers maar verstandig en geduldig
wil zijn. De klare feiten over de in
ternationale handel, betalingsba
lans, werkeloosheid, goud en infla
tie zijn op zichzelf al erg genoeg, zo
zeggen zij. Kwalijker is nog het
verborgen psychologische en poli
tieke gevaar dat politici buitenland
se zondebokken zullen zoeken voor
hun eigen fouten.
Als een bezoeker in Tokio deze
bezorgde en ernstige mensen scherp
beluistert, is volgens de Japanners
niet alleen de Amerikaanse dollar
gedevalueerd, maar ook Amerika's
vermogen voor zijn eugen binnen
landse problemen en buitenlandse
verplichtingen te zorgen. Het pro
bleem is niet dat de Japanse yen nu
zweeft, maar dat zowel de regering
Nixon als die van premier Sato
zwevenzonder dat beide kanten
weten waar naar toe te gaan.
Er bestaat hier duidelijk een fun
damenteel verschil tussen de parti
culiere en de openbare analyse van
de crisis. Premier Sato blijft erg
rustig onder dit al, Hij onderkent
de problemen voor Japan van presi
dent NIxons nieuwe economische
politiek en met name het probleem
voor de Japanse exporteurs. Maar- hij
gelooft dat Japan meer kan importe-
prbbleem op andere manieren, kan
ren uit de Verenigde Staten en het
aanpakken zonder onaanvaardbare
risico's voor een van beide landen.
Buiten, dat lijkt hij vol vertrou
wen dat Japan veel meer kan uit
geven aan publieke werken om
daarmee een economische depressie
in zijn land te vermijden. En hij
Houdt vol, dat ondanks de politieke
moeilijkheden die rezen naar aan
leiding van Nixons plotselinge eco
nomische en diplomatieke vernieu
wingen, de Verenigde Staten nog
steeds de basis vormen voor Japans
economisch en veiligheidsbeleid.
In ieder geval wil hij geen breuk
met Washington voor wat de pu
blieke consumptie betreft, wat zijn
persoonlijke bedenkingen ook mo
gen zijn. Hij heeft president Nixons
dramatische diplomatiek ten op
zichte van erkenning van de rege
ring Peking geaccepteerd en hij
toont de bewondering van een pro
fessionele politicus voor Nixons
boute stappen om de dollar te be
schermen en hij praat hoopvol over
een bezoek van. Nixon aan Japan en
over een formeel bezoek van de
keizer aan Washington in de toe
komst.
De particuliere gesprekken hier
zijn anders en in zekere zin zeifis
onheilspellend. Premier Sato met
verkiezuigen volgend jaar in het
vooruitzicht had het al moeilijk met
zijn pro-Washington houding voor
dat Nixon zijn reis naar China en
zijn financiële maatregelen bekend
maakte. Vanaf dat moment hebben
Sato's politieke tegenstanders hem
uitgescholden voor een marionet
van Washington en wijzen op
Nixons maatregelen, die speciaal te
gen Japan gericht lijken als bewij
zen voor de onbetrouwbaarheid van
de Verenigde Staten.
Waarom, zo vragen Sato's tegen
standers, zou hij vertrouwen op een
Amerikaanse president die naai'
China gaat zonder Sato daarvan op
de hoogte te stellen voor het aller
laatste moment, een president die
plotseling een economisch beleid
gaat voeren dat Japan straft voor
Het succes dat het had?
/ADVERTENTIE*
Dat geldt voor alle ITT Schaub Lorenz
stereo radio's. Ze zijn minimaal klein van
omvang, maar hebben een maximaal
vermogen. De vormgeving is uniek.
De techniek is z'n tijd vooruit.
Geen wonder. Neem het Sensomatic
systeem. Knopjes hebben afgedaan en zijn
nu verleden tijd. U tipt het vlakje aan en
floepeen zee van geluid. Knap staaltje
van techniek. ITT past deze techniek ook
toe bij de ruimtevaart elektronika.
Kom snel het immense geluid beluisteren.
Beter bewijs is er niet.
Deze vragen hebben Sato kenne
lijk pünlijk getroffen en hebben
zelfs bij objectieve waarnemers
hier ernstige twijfels doen rijzen
aan de geloofwaardigheid en be
trouwbaarheid van een Amerikaans
bondgenootschap.
Dit is nu de belangrijkste kwestie
in de levendige politiek van Japan
en dat zal het nog meer worden als
over een paar dagen het Japanse
parlement weer bijeen komt Iedere
stap die Nixon doet zonder contact
op te nemen met de Japanse rege
ring wordt dan een punt tegen
Salo.
Niettemin rekent Sato op de
overtuiging onder het Japanse volk
dat Japans economische en militaire
veillghedd afhangen en voorlopig zul
len blijven afhangen van een bond
genootschap met Amerika. En de
meeste waarnemers in Tokio gelo
ven dat ondanks de twijfels bij de
jongere generatie hij gelijk heeft.
D'66 studeert weer. Aanstaan
de zaterdag wordt „de eerste
studiedag van dit seizoen" ge
houden; onvermijdelijk onder
werp; „de idee van een progres
sieve volkspartij". Zo meldt het
partijblad Democraat.
Uit de verdere inhoud van het
igustus-nuinmcr van dat blad
blijkt, dat de Democraten met
dc progressieve volkspartij nogal
in hun maag zitten, niet alleen
doordat Den Uyt zich er onlangs
weinig enthousiast over uitliet,
maar ook doordat de aanhang
van D'66 helemaal niet van zins
is de eigen identiteit voetstoots
op te offeren. Dc overwinnings
roes, die onmiddellijk na de ver
kiezingen van 28 april prikkelde
tot het voorstel om samen met
PvdA en PPR een „instituut met
vergaande bevoegdheden" op te
richten, dat bet pad zou effenen
voor de nieuwe partij, is omge
slagen In een bedachtzame stem
ming. Men wil de zaak eerst nog
wel eens grondig bestuderen.
Daar is ook alle reden voor.
Om te beginnen was er voor een
overwinnmgsroes nauwelijks re
den. Zeker, vergeleken met de
uitslag van de Verkiezingen van
1967 was er sprake van winst
(vier zetels voor D'66, twee voor
de PvdA en twee voor de PPR,
die in 1967 nog niet bestond),
maar vergeleken met de uitslag
van de Statenverkiezingen van
maart 1970 kan hoogstens ge
sproken worden van stabilisatie.
Exact valt die laatste vergelij
king niet te maken, doordat in
'70 in sommige provincies door
PvdA, PPR en PSP gezamenlij
ke lijsten waren ingediend, Die
drie partijen behaalden in maart
1970 samen en in het gehele land
27,5% van dc stemmen; voeg
daarbij het resultaat van D'66,
7,7cn men krijgt «en „links"
totaal van 35,2% van de stemmen
in maart 1970. In april 1971 is
datzelfde totaal gezakt tot 34,6%.
Van alle partijen en partijtjes,
die verder nog aan de verkiezin
gen deelnamen kon alleen van
CPN cn Kabouters nog enige
steun voor een progressieve re
gering verwacht worden. In 1970
behaalde de CPN 4,4% van de
stemmen; in 1971 kregen de
communisten 3,9%, de Kabouters
0,4%. Alles bij elkaar 39,6% in
1970 en 38,9% in 1971.
Het werkelijke succes van
1971 stak dan ook niet in deze
cijfers, maar in de- geslaagde
verdediging tegen de aanval van
de familie Drecs. Het is niet on
redelijk om te veronderstellen,
dat de samenwerking tussen
PvdA. D'G6 en de PPR en dc al
ternatieve regering, waar die
drie partijen mee op dc proppen
kwamen, het belangrijkste wa
pen In de strijd is geweest. En
evenmin is het onredelijk aan te
nemen, dat bij afzijdigheid van
Drees, het resultaat van de pro
gressieve samenwerking een
stuk beter zou zijn geweest.
Maar die iaatstc hypothese wast
nfet het keiharde feit weg, dat
het aantal kiezers, dat in Neder
land na de Tweede Wereldoorlog
bereid is gebleken zijn stem uit
te brengen op een andere dan
rechtse of confessionele partij de
40% nooit heeft overschreden.
Steeds is men er in de pro
gressieve partijen vanuit gegaan,
dat in het confessionele electo
raat de vooruitstrevende kiezers
schuilden, die samen met dc kie
zers van de progressieve partijen
"op een goede dag de meerder
heid zouden vormen, die een
progressieve regering kan dra
gen. Het verval van de confes
sionele partijen lijkt de laatste
jaren in een versnelling geraakt,
maar desondanks is die meerder
heid nog steeds niet te voor
schijn gekomen.
In zo'n situatie zou liet dwaas-
beld zijn om twee partijen
(PvdA en D'66), die althans be
wezen hebben, dat zij levensvat
baar zijn, zonder meer te vcr-
smelten lot één enkele partij.
Dat zou een zinnig voorstel zijn.
als hef samenwerkingsverband
van de jongste Tweede-Kamer
verkiezingen een opzienbarend
succes geweest was. Dan bad
men een volgende stap op die
weg kunnen doen, maar nu al
leen maar gezegd kan worden,
dat zo'n eclatant succes er mis
schien onder betere omstandig
heden ingezeten had, kan men
beter het samenwerkingsver
band handhaven en op precies
dezelfde wijze, als men dat In
april van dit jaar gedaan heeft,
testen of liet bij een volgende
gelegenheid beter lukt.
Op die volgende gelegenheid
moeten PvdA, D'66 en PPR zich
instellen. Studeren in commissies
is een mooie zaak (en schenkt Jn
het bijzonder veel Democraten
groot vermaak)maar veel urgen
ter Is het organiseren van dc
parlementaire actie op een wijze,
die het mogelijk maakt die vol
gende gelegenheid ten volle te
benutten, als zij zich voordoet.
Daarvoor zijn twee dingen no
dig. In de eerste plaats moet het
gezamenlijk regeringsprogram
ma, waarmee de drie partijen dc
jongste verkiezingen ingingen,
voortdurend worden bijgewerkt.
Bij elke belangrijke zet van de
huidige regering, dienen dc drie
partijen zich af te vragen, waf'
hun alternatief zou zijn, als dc
regering-Biesheuvel op dat punt
ten val werd gebracht. Ook al
ziet het cr voorlopig niet naar
uit, dat Biesheuvels politieke on
dergang voor de deur staat, toch
zal een houding van voortduren
de paraatheid om de macht over
te nemen haar nut afwerpen, als
het op zijn laatst bij de ver
kiezingen in het voorjaar van
1975 tot een krachtmeting
met dc partijen van het kabi
net-Biesheuvel komt. De kiezer
heeft dan bij regelmatige tussen-'
pozen vernomen, dat het „ook
anders kan" en met die reeks
van alternatieven de drie samen
werkende partijen in zijn memo
rie verbonden.
Geen ideebn zonder mensen-
Het is daarom zaak de alterna
tieven op het regeren van Bies
heuvel en de zijnen telkens te
laten presenteren door een klei
ne groep parlementariërs, die
straks automatisch de kern van
een progressief kabinet kunnen
vormen. Geen volledig schaduw
kabinet dus, maar een kern van
presentatoren zo men wik
image-makers, die in hun optre
den namens de samenwerkende
partijen zowel aan liet progres
sieve programma als aan het feit
van de progressieve samenwer
king zelf gestalte geven. Als de
PvdA daar vier, D'G6 twee en de
PPR één parlementariër voor
aanwijst, is dat meer dan vol
doende.
Het werk van allerlei commis
sies moet dienstig zijn aan het
werk van die zeven progressieve
politici. En komt het tot een in*
- stituut, dan zou dat geen leiden
de, maar een dienende rol moe
ten krijgen, al kunnen die
diensten zich ook uitstrekken tot
het bestuderen van het effect
van het politieke werk op de
kiezers. IVant hoe men het ook
wendt of keert, de samenwer
king van de drie progressieve
partijen heeft alleen zin, als een
meerderheid onder de kiezers er
achter wil staan.