Dagje 'uit
met club
in Genemuiden
va tr li et-r okers
'Beperking
van studentental
noodzakelijk
'BORMANN SPION
VOOR DE RUSSEN
BETER MET MAX-TEAM:
ALLEMAAL VOLHOUDERS
OPENBAAR
VERVOER
VERLIEST
TERREIN
Geprikkeld
Koopman bij
vuurgevecht
met politie
geraakt door
twee kogels
Meer bezoekers
taploe-Delft
Hengelclub stelt
alarmdienst voor
watervervuiling in
RECTOREN BIJ OPENING VAN
ACADEMISCH JAAR: IMPROVI
SEREN TOT 'T NIET MEER GAAT
Slingerende
automobilist
rijdt
meisje dood
Stichting helpt
950 studenten
'Wereldwinkel' schrijft
minister brief over
uitwijzing deserteur
DE ZANGERES
ZONDER NAAM
ZINGT NIET'IN
'TWEE WEZEN'
Goodwillreis van
Concorde naar
Zuid-Amerika
Bolivia gaat
universiteit
hervormen
msandag 6 september 1971
R U
(Van een onzer verslaggevers)
GENEMUIDEN, maandag. Een beetje bedremmeld door de op
ben gerichte aandacht lieten acht mensen zich zaterdag in gezel*
schap van dr L. Meinsma door een tiental camera's fotograferen en
filmen, op de Achterweg in Gcnemuiden, volgens burgemeester A.
Lieuwen van dit stadje „de enige straat in Europa waar een rook
verbod bestaat",
Reden van deze aandacht was
bet feit dat dsze acht mensen op
5 februari na zware rokers te
zijn geweest hier abrupt mee op
hielden om, als zij dit een jaar
volhouden, ƒ1000 te verdienen
van de stichting Beter met Max
(Tailleur),
Volgens dr Meinsma, leider van
de door de overheid gefinancierde
en door het Koningin WilUelnuna-
fonds uitgevoerde Actie Niet Roken
1971, hebben alle elf,kandidaten het
niet-rnken tot nu toe volgehouden.
Drie van hen waren verhinderd de
bijeenkomst in Genemuiden bij te
wonen en deel te nemen aan de
wandeling over de Achterweg.
Tevoren was het gezelschap voor
een, kopje koffie uitgenodigd in de
fraaie raadzaal van het stadhuis. De
bezoekers werden door de burge
meester toegesproken als „dames en
heren niet-rokers" en mochten
plaatsnemen op de stoelen van de
raadsleden, zodat zij nogal plechtig
achter vier in blokvorm opgestelde
groene tafels kwamen te zitten, op
elk waarvan twee forse glazen as
bakken prijkten.
De burgemeester deelde mee dat
hij kort tevoren het rookgerei, dat
zoals bij receptie gebruikelijk uit
nodigend was neergezet, had laten
wegnemen. Er rookte dan ook nie
mand, met één stiekeme uitzonde
ring op de achterste rij van de pu
blieke tribune, waar na afloop n
een op een stoel geplaatst asbakje
een peuk is aangetroffen.
Burgemeester Lieuwen deelde
mee, dat hij sinds een half jaar ook
niet meer rookt en dat zijn enige
zonde op dit gebied hn haalde
hierbij een flesje tevoorschijn af
en toe nog een snuifje is. Eraan re
leverende dat zijn gemeente als
„kerks", bekendstaat, citeerde hij
met betrekking tot het roken uit de
Spreuken (16, 32) „waar staat dat
degenen die zijn geest beheerst
sterker is dan hij die een stad in
neemt." Het rookverbod op de Ach
terweg bestond echter volgens de
burgemeester sinds mensenheugenis
wegens het brandgevaar voor de
daar aanwezige hooibergen. (Ge
meentesecretaris W. R, Onder
weegs: „Op overtreding vam het
rookverbod (art. 108 APV) staat
maximaal 300 boete."
Dr Meinsma gaf de burgemeester
glimlachend in overweging het
rookverbod ter bescherming van de
gezondheid uit te breiden tot meer
straten. Het speet hem dat met al
leen Max Tailleur verhinderd was,
•X
c: ff?
De „dames en heren niet-rokers" in februari gefotografeerd aan tiet begin van hun jaar zonder sigaretten.
maar ook dat de heer P. M. Pauw,
voorzitter van de Stichting Sigaret
ten-industrie op zijn uitnodiging
had geantwoord dat het hem onmo
gelijk was de bijeenkomst in Gene
muiden bij te wonen.
„De fabrikanten hebben geen
verantwoordelijkheidsgevoel," zei
dr Meinsma. Hij wees op de geste
gen cijfers van^het sigarettenver-
bruik en de sterfte «oor longkanker
en merkte op dat als er spruitjes
met een dergelijke fatale uitwer
king zouden zijn, er binnen enkele
weken geen spruitje meer te koop
zou zijn.
„Btf tijd en tuijle ik de som
berste man in Nederland", zei dr
Meinsma later, Toch bespeurde hij
een „gunstige trend" in het afne
men van de stijging van het siga
ret tenverbnuk. „lk dacht dat het er
over vijf jaar duidelijk bote? voor
stond". Over de uitwerking van ma
rihuana zei hij niet te kunnen oor
delen. „Maar als het goed was, dan
was het al veel eerder uit oosterse
landen meegenomen en hier in
zwang gekomen",
Een van dc acht niet-rokers, de
33-j"arige heer H. A, Derks uit Hooge-
veon. verklaarde dat sinds hij was
opgehouden zijn gewicht met negen
kilo was toegenomen. „Mijn dokter
zegt: als ik veertien dagen rook, is
het er weer af', grapte hij. Toch
wilde hij ook na het verstrijken
van het jaar „beslist niet weer gaan
roken. Mijn vrouw rookt wel, maar
weinig, we hebben altijd sigaren en
sigaretten in huis, want het aanbie
den ia een sociale gewoonte gewor
den."
Is zijn gewichtstoename verklaar
baar uit meer eten of snoepen?
„Nee, dat niet. U 20U het de dok
ter moeten vragen, maar ik heb ge
hoord dat de lever nu minder ge
prikkeld wordt, waardoor het voed
sel meet aanzet", aldus de heer
Derks ^directeur van een huishoud
school). „Wel heb ik veel gekauwd.
Ik probeer nu van de gewoonte van
het kauwgum kauwen af te ko
men".
De overige niet-rokers, van wie
enkelen zeiden af en toe nog steeds
moeite te hebben het vol te .noiiaen,
waren door de heer Derks voor dit
dagje uitgenodigd in een brief met
de aanhef „Clubgenoten". Hierin
werd verondersteld, dat zij «oor
niet te roken zeker wel de voor dit
uitje benodigde 17,50 per persoon
konden opbrengen.
Na de wandeling over de Achter
weg vertrokken zij per bus voor
een gezamenlijk etentje naar Giet
hoorn» Daar stond ook een rond
vaart op het programma, ver weg
van rook en smook.
(Van een onzer verslaggevers)
ENSCHEDE, maandag. In En
schede is in de nacht van zaterdag
op zondag de 22-jarige koopman
D. van der W. getroffen door twee
schoten uit politiepistolen.
Hij werd geraakt In de linkerbil en
bovenkaak. In een ziekenhuis werd
operatief ingegrepen; Van der W.
verkeerde vanochtend niet meer in le
vensgevaar.
Het treffen tussen de politie en
Van der W. begon met een ruzie m
het portiek van café De Stoep. Van
der w. trof daar de 51-jarige koop
man W. ten D, en bedreigde hem met
een revolver, omdat Ten D. in het
verleden een vriend van Van der W.
een pak slaag zou hebben gegeven.
Nu zou hij daarvoor snoeten boeten.
De 25-jariga S, G. J. It. probeerde
de zaak te sussen, maar Van der W,
riep dat hij bereid was om ook R,
een kopje kleiner te maken. Inmid
dels was do politie gewaarschuwd,
en juist toen twee politiemannen uit'
de patrouillewagen stapten, vuurde
Van der W. twee keer. Niemand werd
geraakt,
Toen een van de politiemannen
vervolgens op hem afging om hem te
ontwapenen draaide hij zich om en'
schoot opnieuw zonder de politieman
te treffen. Vervolgens vluchtte hij,
waarbij hij zich nog tweemaal om
draaide en andermaal echoot
De twee politiemannen sdaakelden
hem daarna met twee gerichte scho
ten uit.
DELFT, maandag (ANP).
De taptoe Delft is dit jaar be
zocht door ongeveer 48,000 men
sen, 7000 méér dan Jn 3970. DU
betekent aldus het organise
rende comité dat een „hechte
basis Is gelegd voor een4*ptóe in
1972". Hst seisHi ha4-:osi* be
kend, alleen willen'doorgaan aïj
het bezoek dit JaarAanzienlijk
zou stijgen.
(Van onze correspondent)
S1TTARD, maandag. De
hengelsportcombinatie „Juliana"
uit Geleen heeft besloten een ei
gen alarmdienst in het leven te
roepen omdat de gevallen van
vissterfte in de Maas tussen
Bunde en Maasbraclit blijven
voortduren. Dc Hengelsportcom
binatie stelt hiervoor de chemi
sche bedrijven van de Staatsmij
nen verantwoordeliik, die, aldus
de hengelsporicomblnatle, afval
stoffen in de Maas blijven lozen.
De alarmdienst van de hengel
sportvereniging bestaat uit ge
pensioneerden. Zij zullen onder
meer op ieder uur van de dag te
bereiken zijn om watermonsters
te nemen» die dan door de pro
vinciale waterstaat in Limburg
zullen worden onderzocht. De
hengelsportcombinatie heeft bo
vendien de beschikking over een
mobiel laboratorium, dat zelf de
kwaliteit van het water kan tes
ten op zuurstofgehalte. Proeven
hebben onlangs aangetoond dat
het zuurstofgehalte In de Maas
op vele plaatsen te gerim: is.
PROFESSOR VAN TRIER
twijfels
PROFESSOR VAN MELSEN
capaciteit overschat
(Van onze correspondent)
STADSKANAAL, maandag De
politie in het Groningse Ten Boer
heeft zaterdagavond de 30-jarige G.
%V. E. uit Woltersum aangehouden.
De man wordt ervan verdacht in be
schonken toestand met zijn auto de
6-jarige Elisabeth Bijman te hebben
doodgereden en na het ongeluk te
zijn doorgereden.
E, die in een café in Ten Boer
negen, glazen bier had gedronken en
vervolgens in zijn auto was gestapt
om naar huis te rijden, ontkent iets
met het ongeluk uit te staan te heb
ben. Volgens de politie is hij echter
wel degelyk degene, die even voor
zeven uur 's avonds slingerend op de
Bouwersehapsweg m Ten Boer reed
en daar het meisje, dat m^t twee an
dere kinderen aan het fietsen was,
schepte. Elisabeth Bijman was op
slag dood. De twee andere kmdeien
konden zich redden door een inrit in
te vluchten.
By verkeersongelukken elders in
het land zun het afgelopen weekein
de zeker tien mensen omgekomen.
UTRECHT, maandag. (ANP)
''Vorig jaar heeft de Stichting Bij
stand Buitenlandse Studerenden
- (SBBS) hulp verleend aan 950 bui
tenlandse studenten uit tachtig lan
den. De drie SBBS-bureaus in
Amsterdam» Utrecht en Den Haag
verstrekten studiebeurzen en andere
bijstand aan onder anderen 199 Tsje-
choslowaken, 117 Indonesiërs en 63
Portugese vluchtelingen.
In het jaarverslag wordt opge-
merkt, dat het aantal vluchtelingen
uit Portugal sterk toeneemt en dat er
vorig jaar nog 22 nieuwe vluchtelin
gen uit Tsjecho-Slowaktje kwamen.
Bijzondere aandacht van de SBBS
kregen ook gehandicapte militairen
uit Biafra en kinderen van Turkse
gastarbeiders.
PROFESSOR DE GAAY FORTMAN
objectieve selectie
PROFESSOR GROENMAN
...terugrekenen..
ODIJK, maandag (ANP). De
Landelijke Stichting Wereldwinkel
in Odijk heeft minister Van Agt
(Justitie) m een open brief gevraagd
wat de reden is van de haast waar-
mee de 20-jarige Spanjaard Menas
Garcia Pelhcer vrijdag uit Nederland
is verwijderd.
„Voordat het kort geding over deze
zaak kon plaats vinden werd Fellicer
uit het desbetreffende arrondisse-
-ment weggewerkt, zodat het geding
op formele gronden niet kon door
gaan", aldus de stichting, waarbij
momenteel 93 wereldwinkels uit ver
schillende plaatsen van ons land zijp
aangesloten. In de brief wordt de mi
nister gevraagd „of hij soms bang
was dat de politieke opinie zou heb
ben kunnen worden gealarmeerd".
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM, maandag Beperking van het aantal studenten
hij het wetenschappelijk onderwijs is onontkoombaar. Deze mening
viel vanmiddag aan veel universiteiten en hogescholen te beluiste
ren bij de opening van liet nieuwe academisch jaar.
Uit de redevoeringen van de
reetores magnifici en universi
teitsbestuurders bleek overduide
lijk dat de instellingen van we
tenschappelijk onderwijs zich in
een crisissituatie bevinden. De
grondoorzaak van al onze moei
lijkheden zou wel eens kunnen
zijn, zo meende prof. dr A, van
Melsen, voorzitter van het be
stuur van de Nijmeegse universi
teit, dat we onze economische
capaciteit hebben overschat door
zoveel studenten ta laten stude
ren en zoveel mensen vrij te ma
ken voor wetenschappelijk onder
wijs en onderzoek.
Prof di- W, Dankbaar van de Gro
ningse universiteit zei dat de rege
ring de voorzieningen en de studen
tenaantallen op elkaar moet afstem
men. Het leek hem waarschijnlijk
dat zowel een studentenstop als een
verruiming van de voorzieningen
noodzakelijk is. Maar voor een goed
beleid is het nodig, daar ook het ho
ger beroepsonderwijs in te betrek
ken. Dit noemde hij ook een gebrek
van het wetsontwerp herstructure-
rmgwetemehappelijk onderwijs (de
„plannen-Fosthumus"), dat alleen
betrekking heeft op de universiteiten
en hogescholen, en niet op het gehele
tertiaire onderwijs.
Knelpunten
Prof. dr Sj. Groenman, de nieuwe
rector van de Utrechtse universiteit,
merkte op dat de capaciteit van. een
universiteit bepaald wordt door de
knelpünten die enige tijd na het be
gin van een studie optreden. Want in.
de latere studiejaren, als het onder
wijs veel meer begeleiding vraagt,
kunnen minder studenten worden
verwerkt. Daarom moet men terugre
kenen om het aantal eerstejaars te
kunnen vaststellen, die worden toe
gelaten, aldus de heer Groenman. Hij
vreesde, dat de beroepsmogelijkhe
den van afgestudeerden in de nabije
toekomst op moeilijkheden zullen
stuiten.
Prof. mr "W. de Gaay Fortman
van de Vrije Universiteit in Amster
dam noemde een beperking van het
aantal studenten noodzakelijk en
aanvaardbaar, mits bij de selectie ob-
j'ectieve wetenschappelijke maatsta
ven worden aangelegd.
We tsont werp-Post humus
In grote lijnen konden de universi
teiten en hogescholen zich wel ver
enigen met het wetsontwerp her
structurering wetenschappelijk on
derwijs (naar de voorstellen van
Posthumus), dat voorziet in een ver
korting van de cursusduur. Professor
de Gaay Fortman had als bezwaren,
dat het onmogelijk is een uniforme
studieduur van vier jaar aan alle stu
dierichtingen op te leggen en het niet
juist is het hoger beroepsonderwijs
buiten, de zaak te houden.
De rector van de technische hoge
school m Eindhoven, prof. dr ir A.
van Trier, zei te twijfelen aan de
juistheid van de financiële beschou
wingen m de memorie van toelich
ting op het wetsontwerp-Posthumu3.
Daar wordt gestéld, dat de voorstel
len tot aanzienlijke kostenverlaging
zullen leiden en wordt zelfs gespro
ken van een adempauze in de inves
teringen van tien. jaar. De heer Van
Trier verwachtte zelfs dat een ver
korting van de studieduur de aan
trekkingskracht van de universiteiten
nog zal vergroten.
Samenwerken
Algemeen waren de universitaire
sprekers van oordeel, dat de toelating
tot het hoger "beroepsonderwijs en de
universiteiten opnieuw bekeken moet
worden wanneer deze twee onder
wijsvormen inniger zullen moeten
samenwerken. Volgens professor Van
der Blij, de aftredende rector in.
Utiecht, besteedt het wetsontwerp
hieiaan te weinig aandacht.
AU oplossing zag hij samenvoeging
van de vijfde en zesde klassen van
het voorbereidend wetenschappelijk
onderwijs met het universitaire eer
ste jaar. Daarna zouden de studenten
kunnen kiezen tussen een beroepsop
leiding. een algemeen vormende aca
demische opleiding of een opleiding
tot wetenschappelijk onderzoeker.
Professor Dankbaar uit Groningen
sprak over de reeds vergevorderde
plannen van de regering om het we
tenschappelijk onderwijs en onder
zoek landelijk beter te plannen. „De
noodzaak daarvan wordt thans door
bijna niemand meer betwist, maar
wij moeten goed oppassen dat de au
tonomie van de universiteiten, vooral
op het gebied van het onderzoek, niet
te veel in het gedrang komt De uni
versiteit moet niet uiteenvallen in
een aantal losse faculteiten die voor
hun planning helemnal afhankelijk
zijn van een instantie in Den Haag".
Improviseren
De aangekondigde ingrijpende be
zuinigingen werden veelvuldig gekri
tiseerd. „De universiteiten zijn aan
geland in het stadium van loting,
wachtlijsten en bewuste verminde
ring van het onderwij speil", aldus
professor Groenman uit Utrecht.
„Men improviseert van dag tot dai
tot hot eenvoudig met meer gaat'
Professor Van Melsen (Nijmegen)
meende dat de consequenties van
bouwstop, beperking van personeels
plaatsen en andere bezuinigingen in
veel opzichten zo absurd zijn, dat het
moeilijk is in te zien welke beleids
maatregelen genomen moeten wor
den. Professor Van Trier, uit Eindho
ven drong aan op een plan waarin de
overheid zich duidelijk uitspreekt
over de kernpunten van haar univer
sitaire beleid.
Prof. ir H. R, van Nauta Demke,
rector van de technische hogeschool
m Delft, hoopte dat de bezuinigingen
niet te abrupt zullen worden doorge
voerd, opdat gemaakte olannen kun
nen worden aangepast. Ook bepleitte
hij een nieuw meerjarig financieel
mmimumschema, waarop de toekom
stige ontwikkelingen kunnen worden
afgestemd.
Aan de Universiteit van Amsterdam
is aan de opening van het academisch
jaar geen bijzondere aandacht besteed,
zodat rector Belmfante ook geen rede
voering heeft gehouden.
Oud-haofd Jfestduitse inlichtingendienst Gehlan:
NEW YORK/BONN, maandag (NY
Times, Reuter)'De bij verstek ter
dood veroordeelde vertrouweling van
Hitier, Martin Bormann, zou tndens
de Tweede Wereldoorlog een Russi
sche spion zijn geweest en na de oor
log in de Sowjet-Unie tot zijn dood
in 1969 zijn opgetreden als adviseur
m Duitse aangelegenheden.
Dit staat in de memoires van de
69-jarige generaal Reinhard Gehlen,
voormalig hoofd van de Westduitse
inlichtingendienst.
De nazi-jager Simon Wiesenthal
heeft gezegd dat hij sterk betwijfelt
of Bormann zich na de oorlog in de
Sowjet-Unie heeft opgehouden, Ook
de 34-jarige zoon van Bormann, Ger
hard, heelt laten weten niet te gelo
ven dat zijn vader ooit in de Sowjet-
Unie heeft geleefd. Bormann zou di
verse malen In Zuid-Amerika zijn
gesignaleerd.
Martin Bormann''(links) met Hitier»
(Van onze kunstredactie)
MAASTRICHT, maandag
De Zangeres zonder Naam
zal geen balladen zingen In de
toneeïproduktie „De Twee
Wesen" die door Globe zal
worden opgevoerd.
Tekstschrijver Ernst van
Alten» had enige tijd geleden
op verzoek van Globe contact
opgenomen met haar manager
Johnny Hoes. Een proefband
die van haar werd gemaakt
voldeed de leiding van Globe
echter niet. „Het paste niet In
onze opzet," aldus Globo's za
kelijk directeur Frits Bloem
kolk, De muziek Is nu ge
maakt door Frits Lambrechts
en wordt gezongen door Jan
Anne D re nth.
„De Twee Wezen", een stuk
volkstoneel uit 1874, geschre
ven door d'Ennery en Cor-
mon, gaat op 2 oktober in
Eindhoven ln première.
PARUS. maandag Het
Frans/Britse supersonische vliegtuig
Concorde vliegt vandaag van Frans
Guyana naar Rio de Janeiro, Brazilië.
Het Franse prototype maakt, bege
leid door de Franse ministers Giscard
dEstaing (Financier.) en Chamant
(Transport) een commerciële good
willreis naar Zuid Amerika. Concor
de moet het klapstuk worden van
een. grote Franse industriële expositie
in Sao Baulo, waar ook de aerotrem
tentoongesteld wordt.
Over drie weken vertrekt een
Frans-Britse missie naar Peking op
uitnodiging van de Chinese regering.
Sinds de luchtvaartahow op Le Bour-
get schijnen ook de Chinezen zich
voor de Concorde te interesseren.
(Van onze economische redactie)
DEN HAAG, maandag. In I960
werd van het totale vervoer in Ne*
derlanü nog 41 procent verzorgd door
bus, tram en trein; ln 1970 was dit
percentage gedaald tot 17. Dit Is een
daling van ongeveer 60 procent.
Deze cijfers gaf ir H. D. Prins,
voorzitter van de Nederlandse Ver
eniging van Wegenbouwers, vandaag
tijdens de algemene vergadering van
de vereniging in Den Haag.
Over ae spoorwegen zei de heer
Prins, dat het aandeel daarvan ln het
goederenvervoer in 1963 nog 16 pro
cent was, maar xn 1969 was gedaald
tot 8 procent. Hij wees erop, dat er
„geen controverse tussen openbaar
vervoer en autoverkeer mag ont
staan". „Als men de belangrijke rol
van het openbaar vervoer erkent, dat
zullen er maatregelen moeten wor
den genomen, die echter pas op lange
termijn effect zullen hebben aldus
ir Prins.
De heer Prins verzet zich met
name tegen de bezuinigingsplannen
van de regering in de wegenbouw.
Deze plannen, zo zei de heer Prins
vorige week al, zullen het ontslag
voor 300D van de ln totaal 15.000
werknemers in de wegenbouw tot
gevolg hebben.
LA PAZ, maandag (Reuter. AFP)
Het nieuwe regiem van kolonel
Hugo Banzer in de Zuidamerikaanse
staat Bolivia heeft besloten het uni-
versiteitsbestel in het land te hervor
men. AI3 eerste maatregel werd een
sluiting van alle universiteiten in het
land van kracht. De 3luiting duurt
tot maart volgend jaar. Door het be
sluit worden 55.000 studenten getrof
fen.
