cherpe maatregelen tegen
Nederlanders geen
uitreisvisa
inter
Ned. publikaties verboden
Staking in Ned. bedri jven
Laatste toestel vertrokken
Vele bedrijven esloten
Mislukte aanslag
op oekarno
met handgranaten
Tien doden; 137
gewonden
Mr.
Luns: „Basis voor
een gesprek
Indonesië zeer smal
Gevaarlijke
ontwikkeling
Op laatste moment:
Alle passagiers
moeten uitstappen
Stanvac staakt het
werk op Sumatra
VOOR WIE
de voorkeur
geeft aan een
klein sigaartje
is er de tieerlijt
f2,50
BIJ BEZOEK AAN SCHOOL:
Labour wiiit in
Nieuw-Zeeland
Geen atoomvliegtuig
in Sowjet-Unie
lichte nachtvorst
r
:wêmÈmm&ÊM
Tito kuurt op Brioni
MAANDAG 2 DECEMBER 1957
VIJFTIENDE JAARGANG No. 3858
Directeur: H. L)H RUIG
V
O
Hoofdredacteur: ür J. A. H J. S BKUlriS SLOT
SENORITAS
sinds 25 jaar
in hei bekende
RÖDÊ BLIK
20 ST.
ANAF dinsdag zullen KLM-vliegtuigen niet meer in
Djakarta mogen landen. Het landingsverbod gaat
om 6 uur plaatselijke tijd in. De algemeen vertegen
woordiger van de KLM in Djakarta, de heer A. Duyf, werd
van het verbod op de hoogte gesteld door middel van een
brief, die getekend was door de minister van Verbindingen,
Soekardan.
Dit is wel de meest ingrijpende tegen de Nederlanders ge
richte maatregel, die de Indonesische regering heeft genomen
nadat de Algemene Vergadering der Verenigde Naties vrijdag
avond de resolutie inzake Nieuw-Guinea verwierp.
De Indonesische minister van Voorlichting, Soebidjo, die tevens
voorzitter is van het „bevrijdingscomité West-Irian", heeft alle ar
beiders, die in honderd-procent-Nederlandse ondernemingen wer
ken, opgedragen om vandaag 24 uur te staken. De minister deelde
in een radiorede mee, dat het kabinet de actie heeft goedgekeurd
en dat „de actie op ordelijke wijze moet verlopen". De Indonesische
premier, Djoeanda, zei in een radiorede dat Indonesië „alle krachten
moet verzamelen voor de strijd tegen Nederland"- Hij deelde mee,
dat het „actiecomité tot bevrijding van West-Irian" is versterkt door
dat enige ministers tot het bestuur van deze organisatie zijn toege
treden.
Een aantal vliegtuigen van de Indonesische luchtvaartmaat
schappij Garoeda Indonesian Airways is vanmorgen niet van Kema-
joran vertrokken omdat het Nederlandse vliegerpersoneel moeilijk
heden had bij het betreden van het vliegveld, aldus deelde een
woordvoerder van de G-I.A. mede. Hij voegde daar aan toe, dat de
maatschappij hoopt morgen weer volgens het normale schema te
kunnen functioneren.
Een woordvoerder van de K.L.M- deelde mHe bericht te hebben
ontvangen, dat telegrammen geadresseerd aa' of afgezonden door
het kantoor van de K.L.M. in Djakarta nie<, zullen worden af
geleverd.
Als gevolg van de 24-uursstaking bij alle Nederlandse onderne
mingen in Indonesië, op last van het „comité tot bevrijding van
West-Irian" en met goedkeuring van het Indonesische kabinet,
waren vandaag tal van Nederlandse kantoren en fabrieken in Dja
karta gesloten. Volgens ontvangen berichten wordt het stakingsbevel
in geheel Indonesië nageleefd en ligt het werk op vele thee-, rubber-,
koffie- en suikerondernemingen op geheel Java stil.
Er zijn nog geen berichten ontvangen van de Buitengewesten,
doch een woordvoerder van één der Nederlandse bedrijven in Dja
karta zei, dat men verwachtte, dat ook op Sumatra en Borneo
het werk zal zijn neergelegd, ondanks de omstandigheid, dat de
•Jtakmgsinstructie eerst zondagavond door de minister van Voor
lichting m een binnenlandse radio-uitzending was gegeven.
Zie verder pag, 3, 7e kol.)
PRESIDENT Soekarno van Indonesië is zaterdagavond aan de dood
ontsnapt toen onbekenden vier handgranaten naar hem wier
pen, is in Djakarta officieel meegedeeld. De president bleef onge
deerd, maar zeven andere personen werden gedood en tientallen ge
wond. Drie van de gewonden zijn inmiddels overleden.
De aanslag werd zaterdagavond om negen uur plaatselijke tijd
gepleegd toen Soekarno een openbare school in Tjikini, op ander
halve kilometer van zijn paleis in Djakarta, verliet. De president had
aan deze school, waarvan ook zijn kinderen leerling zijn, een bezoek
gebracht ter gelegenheid van het driejarig bestaan.
„De aanslag is een poging tot een politieke moord geweest," heeft
de militaire commandant van Djakarta, overste Dachjar, verklaard.
De commandant zei dat twee personen gearresteerd zijn-
55
Censuur
te
Westers?
Zie verder pag. 3, 6e kol.)
14 dagen gratis
A
■M
'2
Botterdam: Witte de Withstraa? 30 Telef. 115700 (4 LI
Postbus 1112 Postgiro No. 424518
Kiachtendienst abonnementen I8.3Ö 19.30 u.
Zaterdags 1718 uur Telefoon 115700
«-Gravenbage Huygensplem i Telel 467 (3 L)
Postbus 1091 Postgiro No. 424367
«SehW*™- ii^»te5dievn? 30—10.3C a. Telef. 362S69
a kerkstraat 24 b - Telefoon 67882
ttuaZSf+SZE cent per ™etó£» 2.65 per maand,
f TM per kwartaal. Losse nummers 15 cent.
Verschijnt dagelijks
(Geldig tot morgenavond)
ZELFDE WEER
Droog weer met enkele overdrijvende wolkenvelden,
h cinig wind. Vannacht lichte vorst, morgen overdag
temperaturen om het vriespunt.
Morgen: Zon op: 8.30 Onder: 16.33
Maan op: 14.35 Onder: 4.10
DE reacties van Indonesische /ride
op de beslissing \an de Verenigde
Naties inzake Nieuw-Guinea zijn zeer
emotioneel en fel
Ongelukkigerwijze gaan zij samen
met een moordaanslag op president
Soekarno, die weliswaat mislukte,
maar tal van doden en gewonden
kostte.
Wy betreuren deze moordaanslag en
de onheilen, die hy teweeg bracht ten
zeerste. Hu is evenwel een merkteken
van de gespannenheid en onevenwich
tigheid, waarin de Indonesische samen
leving is geraakt.
Trouwens de reacties van de Indo
nesische regering op de beslissing van
de Verenigde Naties dragen hct/elfde
merkteken. Zu zijn tegen de Neder
•landers gericht, maar de maatregelen
tegen de KLM. en de \an regerings
wege uitgeschreven staking op de Ne
derlandse ondernemingen snijden ook
rechtstreeks in het eigen Indonesische
vlees.
Er kan geen sprake van zijn dat zij
enige verandering kunnen brengen in
de houding der Nederlandse regering
ten aanzien van Nieuw-Guinea.
Nederland heeft daarin zijn koers
bepaald en het kan zich onmogelijk
door intimidatie van zijn stuk laten
brengen.
Intussen wordt de toestand voor de
Nederlanders in Indonesië steeds zor
gelijker. Wij hopen dat de Nedcrtandse
regering zal doen wat ze kan ter be
hartiging van hun belangen in de
noodsituatie waarin zij zijn komen te
verkeren
Gezagvoerder P. J. Krouwel van de
superconstellation Electron, het laat
ste KXJkï.-vüegtuig, dat zonder nas-
passagiers en vracht uit Djakarta Is
vertrokken, heeft bij aankoras in
Singapore verklaard, dat de Indone-
- siërs voor het vertrek van het toe
stel „bijzonder onvriendelijk" zijn
opgetreden.
Zondagavond weigerde het vliegveld-
personeel de vlucht van. de Electron
voor te bereiden, waarop Europees
personeel van de K.L.M. dit werk
heeft verricht. Vanmorgen mocht de
bemaninng urenlang het vliegtuig
niet betreden. Toen eindelijk toe
stemming voor de start was gegeven
werd deze toestemming weer inge
trokken.
Zes Indonesische militairen kwamen
aan boord, doorzochten het vliegtuig
anderhalf uur en fouilleerden de be
manning en de 21 passagiers. Juist
toen dit onderzoek was afgelopen,
kregen de passagiers bevel het
vliegtuig te verlaten.
Met een leeg vliegtuig bereidde gezag
voerder Krouwel zich voor op de
start. De controletoren gaf echter
geen antwoord op het verzoek van de
heer Krouwel om instructies. Hij
heeft toen rechtstreeks contact opge
nomen met Singapore en startte zon
der verdere hulp. Van Singapore is
de Electron doorgevlogen naar Bang
kok. Het toestel is enkele uren ach
ter op het vliegschema.
DJAKARTA LEGT DE K.L.M.
LANDINGS VERBOD OP
V
De Standard-Vacuum Oil Co heen
bevestigd, dat zij de olie-exploratie op
Sumatra heeft gestaakt en enkele des
kundigen uit Indonesië naar andere
Aziatische gebieden zal verplaatsen.
De maatregel is genomen omdat van de
Indonesische regering geen toestem
ming verkregen kon worden voor de
exploratie en ontwikkeling van nieu
we concessiegebieden.
(Advertentie)
L
I
Het ministerie van Voorlichting heeft verder een decreet uitge
vaardigd waarin publikaties in de Nederlandse taal voor onbepaalde
tüd verboden worden. Dit houdt in dat zes in het Nederlands ver
schijnende dagbladen en verschillende weekbladen moeten sluiten en
dat de invoer en verkoop van vele periodieken, die in Nederland ver
schijnen en in Indonesië veel worden gelezen, niet meer zullen worden
toegestaan. Ook het vertonen van films met Nederlandse onder
schriften is verboden. In het decreet wordt gezegd dat het Indone
sische volk beschermd moet worden tegen Nederlandse invloeden,
die de „nationale strijd" zouden kunnen schaden.
Vandaag te kwart voor twaalf Javatjjd is het laatste K.L-M.-toestel
uit Djakarta naar Amsterdam vertrokken, zonder passagiers of
vracht. De passagiers, onder wie Nederlanders, Amerikanen, Indo
nesiërs, Engelsen en Portugezen, kregen, in opdracht van de procu
reur-generaal, geen toestemming om aan boord te gaan, aldus deelde
een woordvoerder van de K.L.M. mede. Volgens de douane waren
instructies gegeven geen enkele Nederlander per vliegtuig %f per
schip in Indonesië toe te laten- Deze instructie zou ook van toepas
sing zijn op Nederlanders die Indonesië willen verlaten. Dit betekent,
dat geen enkele van de 46.000 Nederlanders, die nog in Indonesië
zijn. het land op het ogenblik kan verlaten- Volgens Nederlanders,
die kort geleden hebben geprobeerd Indonesië te verlaten, worden
uitreisvisa aan alle Nederlanders geweigerd.
Van bevoegde zijde in Den Haag wordt vernomen, dat Nederland maatrege
len heeft voorbereid om de noodzakelijke voortgang te verzekeren van alle
voorzieningen met betrekking tot de Nederlanders in Indonesië. De situatU
wordt op de voet gevolgd en voor elk geval zullen de geëigende maatregelen
worden genomen. De gewone reparlerlng van Nederlanders uit Indonesië
wordt voorshands op de gebruikelijke wijze voortgezet, aldus deze officiële
mededeling.
Uit Kopenhagen wordt gemeld, dat de Scandinavian Airlines System met
de Indonesische ambassade te Kopenhagen onderhandelt over hei verkrijgen
van landingsrechten te Djakarta, nu de landingsrechten van de KLM door de
Indonesische autoriteiten ingetrokken zijn.
Zaterdag heeft minister Algera de
grootste oeververbinding van Europa
geopend: de brua over het buiten IJ.
Voorafgegaan door de motorpolitie
werd de nieuwe brug door de automo
bilisten ingewijd.
Minister Algera maakte even ken
nis met de schoolkinderen, die, on
danks de kou, naar de nieuwe brug
gekomen waren.
De handgranaten werden naar Soe-
k ar no's anto geworpen, toen de pre
sident op het punt stond naar zijn pa
leis terug te keren. Twee leden van
het motorescorte van de politie, die
voor de anto zonden rijden, werden
gedooëi De andere slachtoffers zijn
schoolkinderen of hnn ouders.
„De basis voor een gesprek met In
donesië is nu wei bijzonder smal". Dit
verklaarde de minister van Buitenland
se Zaken, nr. J. M. A. H. Luns gister
middag op Schiphol, nadat hij met het
vliegtuig uit New Vork was gearri
veerd. De minister heeft In New Vork
het debat in de Ver. Naties over Ned.
Nieuw-Guinea bijgewoond.
„Een moeilijke kwestie", merkte de
minister op, toen hem werd gevraagd
of van Nederlandse züde stappen kun
nen worden verwacht om tot een ge
sprek met Indonesë te komen, zoals is
gesuggereerd in berichten uit New
Vork.
Mr. Luns stelde echter voorop, dal
Nederland uiteraard geen bezwaren
heett tegen besprekingen met Indo
nesië. „De eerste wens van de Ne
derlandse regering blijft de spannin
gen tussen beide landen zoveel mo
gelijk te verminderen" zei hij .doch
Nederland behoeft zich geen enkel
verwijt te maken dat deze spannin
gen bestaan"
Hu zei het niet onmogelijk te achten,
dat van Indonesische zijde het initia
tief tot een dergelijk gesprek zal wor
den genomen.
„Ik kan mij voorstellen, dat Indonesië
enige maatregelen zou nemen om tot
betere verhoudingen te komen. De om
standigheden zijn echter niet al te gun
stig", aldus de heer Luns.
De Indonesische bedreigingen, ook
in de vergaderingen van de V.N, ge
uit, hebben over het algemeen geen
goede indruk gemaakt. De gemeen
schappelijke Nederlands-Australische
verklaring daarentegen werd over
het algemeen met voldoening ont
vangen, verklaarde mr. Luns voorts.
„Het begrip voor ons standpunt ts
groeiende"
Volgens de heer Luns is ook de
Amerikaanse openbare mening „hoe
langer hoe meer de juistheid van het
Nederlandse standpunt gaan inzien"
Mr. Luns zei verder, dat ook veie
Aziatische landen het Nederlandse
standpunt volkomen begrijpen: ..Er is
een aantal Aziatische landen, d.it niet
gelukte is met het Indonesische door
drijven".
In het gemeentelijke centrale zie
kenhuis van Djakarta worden nog 137
personen wegens min of meer ernstige
verwondingen verpleegd.
Twee kinderen van de president,
zun twaalfjarige zoon Goentoer en
zyn negenjarige lochter Megawati,
bleven evenals Soekarno zelf on
gedeerd.
Toen Soekarno over het stampvolle
schoolplein naar zijn auto liep, werd
een revolverschot gelost, dat vermoe
delijk als een sein was bedoeld. Daar
op werden de vier handgranaten ge
worpen.
Soekarno's adjudant, majoor Soe-
darto, sloeg de president tegen de
grond en viel bovenop hem, om hem
met zijn lichaam te beschermen. De
adjudant zou daarbij zelf gewond zijn
geraakt door granaatsplinters. Niette
min bracht hij de president onmiddel
lijk naar een huis naast de school. Pas
drie kwartier later werd Soekarno
naar zijn paleis begeleid.
Kond het palels reden gedurende
het weekeinde pantserwagens. De we
gen in deze buurt waren afgezet.
Op berichten over de aanslag is een
eensuur ingesteld.
De algemene verkiezingen in Nieuw-
Zeeland zijn door de Labour-party ge
wonnen, na een bewind van acht jsar
van de conservatieve nationale party.
Labour kreeg 509.000 stemmen, de
Nationale Partij kreeg er 50 000 min
der. Labour heeft thans 41 zetels in het
parlement tegen de Nationalisten 38.
De leider van de Labourparty, Wal
ter Nash, zal waarschijnlijk de taak
op zteh nemen van het vormen van een
nieuwe regering.
De huidige premier, Holyoake, die
kortgeleden Sidney Holland opvolgde,
zal voorlopig de lopende regerings
zaken behartigen.
In een officiële uitgave van het Rus
sische ministerie van Defensie wordt
verklaard dat in de Sowjet-Unie tot nu
toe geen vliegtuig is gereedgekomen
dat door atoomkracht wordt aangedre
ven.
atooaimotoren in de luchtvaart" dat
In het boek „Toepassingen van
door het Russische ministerie is uit
gegeven wordt gezegd dat zelfs nog
geen ontwerp-type bestaat.
'f
if
Het officiële Joegoslavische persbu
reau „Tanjoeg" heeft gemeld dat pre
sident Tito thans een medische behan- -
deling en kuur ondergaat op het eiland -
Brioni, In het noordelijke gedeelte van
de Acriatische Zee.
Tito, die last van spit in de rug heeft,
bevindt zich reeds enkele dagen op
.Brioni. De vice-president Kardelj en'
Rankovitsj bevinden zich ook op het
eiland.
TIJDENS het weekeinde is het hogr-
drukgebled, dat zich zaterdag boven
Scandinavië bevond naar Midden-Dultsland
getrokken. Daarna bewoog- het centrum
naar het noordwesten, zodat het zich mi
met een barometerstand vaa 1034 mb hoven
Nederland bevindt. De koude lucht; die om -
dit hogedrakgcbled naar het zuiden is ge- 5
ztroomd, bereikte zondagavond al do AfrJ-
kaanse kust. •-
Tot in het zuiden van Italië kwam,licliï»">^
vorst voor. Uit- Zuid-Duitsland.en westelijkte.
Oostenrijk werd S tot 10 graden vorst ge*, te
meld. In Nederland hadden de afgelopen
nacht Soesterberg en Do Bilt met min -T 0
graden de laagste temperatuur. Ken:, van
Zweden, komend front, dat wordt gevolgd^
door minder koude lucht, yeroorza&kte giif
teren in Noord-Dnltsland en in het noorden
van Polen sneeuwval. Met dit front samen-
hangende wolkenvelden drijven nu over, out i
land. ■-
Doordat het centrum van het hogedrufc-kte
gebied zich nu boven Nederland bevind^
heeft geen verdere aanvoer van koude lacht
plaats. Het temperatunrvcrloop wordt daar
om geheel bepaald door de aanwezige be-
wolking. In het algemeen moet worden ge
rekend op .wuihouden van lichte vorst tn
nacht en ochtend en temperaturen om het
vriespunt overdag.
Gisteren is de president, zwaar be
waakt, naar het paleis in Bogor Bui-
tenzorgr), op 48 km van de hoofdstad,
vertrokken.
Soekarno hield zondagochtend een
voor geheel Indonesië bestemde radio
rede, waarin hij Allah dank bracht
omdat hü gespaard bleef.
„Dit is mijn stem, de stem van Soe
karno. Ik heb met diep leedwezen ver
nomen, dat er bij de aanslag slacht
offers zijn^ gevallen. Ik betuig mijn
diepst gevóelde medeleven met deze
slachtoffers van een terroristische
daad", zei de president.
„Ik doe een beroep op het gehele
volk en alle organen, die belast zijn
met het handhaven van de veiligheid,
hun kalmte te bewaren en de natio
nale veiligheid te versterken",
„Laat ons verenigd staan in onze
smart. Moge Allah ons allen bescher
men".
Uit betrouwbare bron wordt ver-*
nomen, dat een onderzoek van de
scherven heeft aangetoond, dat de gra
naten van westers fabrikaat waren.
Volgens het communistische dagblad
Harian Rakjat had de moordaanslag te
maken .met de kwestie West-Irian
(Nieuw-Guinea) en de wederopbouw-
conferentie.
Reizigers, die in Singapore zjjn aan
gekomen, zeggen dat dit de tweede
aanslag op Soekarno in de laatste
maanden was. Op 17 augustus hebben
volgens deze reizigers leden van de.
Dar oei islam getracht Soekarno bij
een overval te vermoorden.
De daders waren als regeringssol
daten verkleed
Naam:
Straat:
Woonplaats:
Wenst zich ingaande heden te abonneren op het dagblad
Trouw cn ontvangt gedurende 14 dagen de krant gratis.
Betaling zal geschieden per week (61 cent) per kwartaal
7.90).
Doorhalen wal met gewenst toornt
U wordt versacht deze bon toe te zenden aan
Administratie „Trouw", Witte de Withstraat 30, Rotterdam,
ri
At
-7