ftwHstr T&y£sT«g
Landbouw
begroting
ORDER VAN PREMIER
V.S. bereid tot
bijstand aan
Djakarta
Personeel kreeg opdracht
aan het werk te gaan
Nog verwarde toestand in Djakarta
Engeland bepleit gesprek
over kwestie-Cypras
Brand in fabriek
te Voorschoten
Maatregel Ned. regering:
Controle ingesteld
op Indon. deviezen
transacties
Dulles laat in Djakarta
poolshoogte riemen
r
Raketten van Y.S.
naar Turkije
Middenstanders
uitgewezen uit
Noord-Sumatra:
Vijftien doden
bij treinramp
Griekenland wijst
voorstel af
Adenauer hersteld
r
ONRUST OP EILAND HOUDT AAN
OP DE GRENS VAN
VORST EN DOOI
HOGE MEDEWERKER ONDERWEG
DINSDAG 10 DECEMBER 1957
VIJFTIENDE JAARGANG No. 3865
r
Tussen Rome en Milaan
Botterdam. Witts d» Wlthstraat 30 Teiet U5700 14 1
Postbus Ilia - Postgiro Na 424519 U
K lach tend fenst fibonnementen 18.3019.30 u.
c w ZateSlag» t ?~18 uur Telefoon 115700
'i-Gravenhage Huygenspiein 1 Telef. 183467 f3 Ll
Postbus 1091 Postgiro No. 424867
Klachtendlenst 18.30—19.30 u. Telef 36251?!»
Schiedam: Lange Kerkstraat 2*b Telefod^ 678B2
VerachHnt dagelijks umo"a* 10 C€nt-
"N
y
Directeur: H L>E KU1G
(Geldig tot woensdagavond)
MEER WIND.
Overwegend zwaar bewolkt met plaatselijk regen of
sneeuw. Aanvankelijk lichte vorst tot temperaturen om
het vriespunt, later in de zuidwestelijke helft van het
land iets zachter. Matige tot krachtige wind tussen zuid
en oost.
Morgen: zon op: 8.40 maan op: 21.45
onder: 16.31 or"1'"". 11.19
J
O
Hoofrirwiacieur:
Ur J A H J nhlilNb SLOT
EEN A.N P. bericht meldde dat de
regering voornemens is de minis
ter van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening, dr. S. L. Mansholt,
voor te dragen als lid van de Europe
se Economische Commissie.
Indien dit geschiedt en de heer
Mansholt wordt als zodanig benoemd,
zal daar de Commissie op 1 janua
ri gaat werken de heer Mansholt
binnenkort als minister van Landbouw
aftreden.
Formeel is de minister thans nog
met demissionair.
Hij heeft zijn ontslag nog niet aan
boden. Materieel is hij het zo ongeveei
wèl. Het bericht van het A.N.P. is
niet weersproken.
ONDER deze omstandigheden gaat
de Tweede Kamer deze week de
begroting van Landbouw behandelen.
Met een praktisch demissionair minis
ter, die de begroting die hij verdedi
gen gaat niet meer zal uitvoeren. Het
landboüwbeleid is een netelige zaak
in Nederland. Er zijn allerlei moei
lijkheden. Wij vinden het dan ook wei
nig aantrekkelijk om een begrotings
behandeling te hebben niet met de
man, die voor bet landbouwbeleid ln
1958 in de eerste plaats dê verant
woordelijkheid zal dragen, maar met
de man die deze verantwoordelijkheid
in 1958 juist niet zal dragen.
Men kan zeggen dat het landbouw
beleid kabinetsbeleid is en dat het Ka
binet belangrijker is dan de persoon
van een minister. De betrekkelijke
Juistheid van deze stelling ontkennen
wij niet. Maar de minister is toch de
eerstverantwoordelijke. Wanneer de
minister formeel demissionair was,
zou de Kamer er niet over denken met
hem de begroting te behandelen. De
minister zou het dan trouwens zelf wel
niet wensen. Wij vinden, nu het AJ4.P.
bericht in de bladen heeft gestaan,
het maar een zeer gering verschil ge
worden tussen de positie van de mi
nister nu en die van een demissionai
re minister.
IJ zouden er de voorkeur aan heb-
yy oen gegeven,* indien de 'Kamer
met de behandeling van de begroting
van Landbouw zou hebben gewacht tot
na het reces, tot in februari. Er zijn
meer begrotingen, die dan zullen wor
den behandelt!. Landbouw zou dus
geen unicum zijn. We zouden dan de
begroting hebben kunnen behandelen
met de nieuwe minister, die rich inmid
dels tijdens het reces in de zaken had
kunnen inwerken. Degene, die aan
H.M. de Koningin e^n nieuwe minister
zal moeten voordragen, zal naar wij
vermoeden ai wel lang en breed heb
ben nagedacht over de vraag wie de
opvolger van de heer Mansholt zal
worden, zodat de ministerswisseling
wel niet veel tijd zal vorderen.
Onder die omstandigheden was de
door ons voorgestane behandeling van
zaken, naar onze mening, beter ge
weest.
Maar men heeft daar blijkbaar niet
•an gewild.
De Amerikaanse ambassadeur in In
donesië, Allison, heeft de Indonesische
regering gevraagd of, en op welke wijze
de Verenigde Staten bijstand zonden
kunnen verlenen om een uitweg te
zoeken uit de huidige impasse in Indo
nesië.
Dit is bekendgemaakt door de Indo
nesische minister van Buitenlandse
Zaken, Soebandrio, die een onderhoud
heeft gehad met de Amerikaanse am
bassadeur.
Soebandrio verklaarde, dat Allison
had geïnformeerd naar de jongste ont
wikkelingen in Indonesië met betrek
king tot het conflict met Nederland.
Soebandrio weigerde in bijzonderheden
te treden over de vraag van de ambas
sadeur of de Verenigde Staten bijstand
kunnen verlenen om een uitweg te
zoeken.
Ook weigerde hü te zeggen of de
Indonesische regering van oordeel is.
dat de Verenigde Staten hulp kunnen
verlenen als een bijdrage tot het op
lossen van de huidige moeilijkheden in
de betrekkingen tussen Indonesië en
Nederland.
De Indonesische regering heeft gisteren de controle overgenomen
over alle Nederlandse plantages in het land, ruim 600, die naast de
olie Indonesia's grootste bron van inkomsten vormen. De status van
deze overgenomen plantages is nu niet duidelijk, evenmin als die
van de drie grote banken, die gisteren pok onder regeringscontrole
kwamen na eerst door het personeel overgenomen te zijn.
Het personeel van zowel de banken als de plantages heeft op-
dfacht gekregen van premier Djoeanda met zijn werk door te gaan.
Verder waren er ook gisteren weer berichten over overneming van
Nederlandse bedrijven door het personeel, van jacht op vluchtende
Nederlandse schepen en van waarschuwingen, dat Indonesië voor
een economische catastrofe staat.
Veel Nederlanders maken zich inmiddels reisvaardig.
Honderden stroomden samen in de diplomatieke missie om hun
repatriëring in orde te maken.
De communistische partij drong gisteren aan op voorzetting van
de actie. De Nederlandse regering heeft geen andere keus. zo werd
gezegd in een partij verklaring, dan de bespi'ekingen over Nieuw-
Guinea te heropenen of aanzien, dat alie Nederlandse bezittingen
in Indonesië geconfisqueerd worden.
Nederlandse plantagehouders heb
ben volgens Ass. Press de maatregel
van premier Djoeanda toegejuicht.
Volgens hen zal het besluit ernstige
incidenten voorkomen. Zij vertelden
dat in sommige gevallen arbeiders
Nederlandse directeuren urenlang
hebben opgesloten en hen daarna on
der gejoel gedwongen hebben reaar
huis te lopen, omdat zij hun wagens
moesten achterlaten.
Uit de verklaring van DjoeancLf
blijkt niet of de bedrijven nu „ge
nationaliseerd" zijn, maar verwacht
wordt, dat de minister van Land
bouw, Sadjar Wp, vandaag op een
aangekondigde persconferentie op
heldering zal geven.
Sumatra
Bij decreet van de militaire comtnan-
dar\J van Centraai-Sumatra, die voor-
-ritter—ta- -varf-dc opstandige „Banteng-
Raad". zijn alle Ned. ondernemingen
in Centraai-Sumatra onder eontróle
van het provinciaal bestuur geplaatst.
Ondernemingen, waarvan de hoofd
kantoren zich buiten Centraai-Suma
tra" bevinden, moeten zich van. hun
hoofdkantoren losmaken.
Ondanks deze order zijn gisteren
weer andere bedrijven door het per
soneel ..overgenomen"
Maandagmiddag gebeurde dit met
de industriële handelmaatschappij
Gebr. Van Swaay. Op het hoofdkan
toor in Djakarta zijn. aldus het ANP,
een rode en een roodwitte vlag gehe
sen. Ook de fabriek van vleeswaren
van de firma Jcnne en Co. te Djakarta
werd door de arbeiders „bezet".
De banken'in Djakarta waren maan
dag gesloten. Ook het bankpersoneel
Zie verder pag. 3, le kol.)
Engeland beeft gisteren onderhan
delingen tassen Griekenland. Turkije
en Engeland zelf over de kwestie-
Cyprtis bepleit. Het voorstel werd in
de poHtieke commissie van de Ver.
Naties gedaan door de Britse minister
van Staat. Allan Noble.
De Griekse minister van Buiten
landse Zaken, Averoff, wees het voor
stel onmiddellijk van de hand.
Griekenland weigert Turkije als
geïnteresseerde partij te aanvaarden.
Griekenland is van oordeel dat de
Cyprioten zelfbeschikkingsrecht
moet worden toegekend en dat En
geland rechtstreeks met de Cyprio
ten in het bijzonder met aartsbis
schop Makarios, over jje toekomst
van het eiland moet onderhandelen
De politie van Cyprus heeft gisteren
voor de derde achtereenvolgende dag
van traangas en gummistokken ge
bruik gemaakt om demonstrerende
Grieks-Cypriotische studenten te ver
spreiden.
Uit alle delen van het eiland komen
berichten over ongeregeldheden bin
nen. In sommige gevallen hebben mi
litaire patrouilles het vuur op de me
nigten geopend. Minstens 84 personen
werden gewond en 133 gearresteerd.
De Britse afgevaardigde in de V.N.-
commissle. Noble, zei gisteren dat met
goede wil van beide Kanten een op
lossing zou kunnen worden gevonden.
Hij was van mening dat aan toekom
stige overeenkomst orde en rust, een
goede bestuursregeling en bescher
ming van de rechten van het gehele
volk moest waarborgen.
Wij hebben strategische verant
woordelijkheden op Cyprus die er
eveneens doelmatig in beveiligd moe
ten zijn", zei Noble verder.
De Griekse minister Averoff ver
wierp de Engelse beschuldiging, dat
Griekenland betrokken is bij de ge
welddaden op Cyprus. De Griekse re
gering beschikt over bewijzen dat de
Engelse geheime dienst vier maal
heeft getracht wapens van Griekenland
uit naar Cyprus te zenden. Averoff
stelde de instelling van een interna
tionale commissie van onderzoek vooi
Omstreeks negen uur gisteravond is
brand ontstaan in Van Steijn's kisten-
fabriek te Voorschoten. De brandweer
van Voorschoten kon, doordat er een
felle wind woei, niet direct de brand
localiseren. Binnen korte tUd was de
fabriek een vuurzee. De vlammen
breidden zich uit naar het woonhuis,
waar de bewoners In zeer grote haast
het meubilair moesten redden.
De wind veroorzaakte ook een grote
vonkenregen op de naastgelegen woon
huizen. Om half tien arriveerde de
brandweer van Wassenaar, kort daaron
werden de blokploegen van de plaatse
lijke B.B. en een brandweerploeg van
de Koninklijke Marine van het marine
opkomstcentrum in Voorschoten opge
roepen om assistentie te verlenen.
De materiële schade is nog met te
ramen.
De firma is verzekerd.
Vonken uit een kachel zijn vermoe
delijk de oorzaak van deze brand.
In de zaal van Tivoli te Zwanenburg
hebben gisteren vertegenwoordigers
van het Nederlandsche Roode Kruis
twee televisietoestellen aangeboden
aan 24 invaliden en ouden van dagen.
Mevrouw Van Beem en de heer Simons
namen de toestellen namens de inva
liden en ouden van dagen in ontvangst.
De rode vlaggen van de commu
nistische vakbonden wapperen van
het dak van het hoofdgebouw van
de KPM (bijgaande foto) en van
vele andere Nederlandse bedrijven
in Djakarta. Ondanks bet gebod van
de Indonesische regering de „over
neming" te staken, komen nog steeds
berichten binnen waaruit blijkt dat
deze actie nog doorgaat. Zo bericht
Associated Press dat vanmorgen op
nog vier Nederlandse ondernemin
gen rode vlaggen waren aangebracht.
De P. A. Regnault verffabrieken, de
slachterij Jenne, de verzekerings
maatschappij Nillmü en de fabrieken
van Philips in Djakarta.
Onder de ondernemingen die nog
steeds in handen zijn van de Ne
derlanders bevinden zich voor het
merendeel kleine boekwinkels,
kleinhandelaars, garages en bak
kerijen.
Verwacht werd dat vanavond de
evacuatie van de eerste Nederlan
ders mek hun gezinnen zou beginnen.
Een woordvoerder van de BOAC in
Singapore verklaarde echter dat een
naar Djakarta gezonden vliegtuig
van deze maatschappij waarmee
50 KLM-employés gehaald zouden
worden leeg zal terugkeren.
De Indonesische autoriteiten heb
ben namelijk geweigerd deze uitge
wezen Nederlanders uitreisvisa te
verstrekken. Later werd gemeld dat
het toestel in Djakarta zal blijven
wachten op nadere instructies uit
Londen.
Oorspronkelijk zou morgen met de
luchtbrug begonnen worden, maar
ten gevolge van het toenemende aan
tal evacuees dat in Djakarta aan
komt uit Bandoeng, Bogor, Sema.
rang en Sumatra, zou de evacuatie
worden versneld.
Alle evacnees tonen tekenen van
vermoeidheid maar zön in een goede
stemming en verlangen zo spoedig
mogelijk te vertrekken.
In Singapore heeft een woordvoer
der van de Boas meegedeeld, dat bet
kantoor van zijn maatschappij de
Indonesische autoriteiten verzocht
heeft tussen ,12 en 15 december da
gelijks een vlucht te mogen maken
van Djakarta naar Singapore, maar
dat het tot dusverre nog geen ant
woord van de Indonesiërs heelt ont
vangen.
De emlgratiedienst, die normaliter
langzaam werkt, heeft met „grote
snelheid" visa uitgereikt, aldus de
Nederlandse evacuees. Gewoonlijk
duurde het twee tot drie maanden
voordat men een dergelijk visum in
z«n,-bezit kreeg.
--JEr- heerstgeen --paniek onder d»
Nederlandera. maar wel consternatie.
Gedurende de anti-Nederlands*
campagne zijn geen ernstige inciden
ten voorgevallen.
In de haven van Tandjong Priok
liggen 15 schepen van de KPM.
waaronder het vlaggeschip „Pian-
clus", niets te doen.
De kapiteins, stuurlieden en Ne
derlandse agenten werden gisteren
door de poiitle gedwongen bun sche
pen te veriaten en naar de mess van
de KPM overgebracht, ten einde eikr
ontsnappingspoging te voorkomen
De officier van Justitie in Djakar
ta, Joesoef Sowondo, heeft medege
deeld. dat de gezagvoerders van de
KPM-sehepen, die hebben getracht
bun schepen buiten de Indonesische
wateren te brengen, zullen worden
vervolgd. Hij zelde, dat deze gezag
voerders het wetboek van strafreent
>5
DE Nederlandse regering heeft besloten in de sector van het finan
ciële verkeer met Indonesië terug te keren tot het systeem
van de „bijzondere vergunningen" en het systeem van de algemene
vergunningen, tot nu toe geldend, te verlaten.
De consequentie van deze maatregel is dat voor beschikkingen
van deviezeningezetenen van Indonesië steeds een
aparte vergunning nodig is. Het doel van deze maatregel is snel te
kunnen ingrijpen indien de ontwikkeling van de verhouding tussen
Nederland en Indonesië dit noodzakelijk maakt. Het ligt voorshands
in het voornemen normale transacties te doen doorgaan.
Dit is gisteren in Den Haag officieel meegedeeld.
hebben overtreden en veroordeeld
kunnen worden tot een maximale ge
vangenisstraf van vier jaren.
AUe Nederlandse banken in de za
kenwijk van Djakarta werken van
daag onder toezicht van het leger.
X, van Swaay, directeur van de
staalfabrieken van de gebroeders
Van Swaay, is gisteravond uit Dja
karta ontsnapt met een half miljoen
roepïah ln contanten en drie tassen
documenten. Dit werd vanmorgen
meegedeeld door de vakbondsleider
- A -
Tomposa deelde verder-mee," dat
zijn vakbond vanmorgen de Neder
landse fabriek bezet heeft, toen ver-
nomen werd dat Van Swaay ont
snapt was en dat bij van plan ls de
fabriek over te dragen aan de rege
ring voor nationalisatie.
(Advertentie)
De intrekking van de algemene ver
gunning betekent, dat de handelingen
op deviezengebied van deviezen-inge
zetenen van Indonesië onder controle
De Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, John Foster Dulles,
heeft een van zijn voornaamste mede
werkers naar Djakarta gezonden om
hem een verslag-uit-de-eerste-hand
van de toestand in Indonesië te geven.
J. Gordon Meln, de directeur van
het bureau voor zaken betreffende de
zuidwestelijke Pacific van het ministe
rie van Buitenlandse Zaken, is nit de
Amerikaanse hoofdstad vertrokken
Hij zal waarschijnlijk woensdag in Dja
karta aankomen.
Officieel is verklaard, dat Mem
„zyn jaarlijkse routine-reis" maa<U
Maar tegenover diplomaten gaf men
te kennen, dat Mein naar Djakarta is
gezonden omdat het ministerie uit
de rapporten van de Amerikaanse
ambassaae geen duidelijk beeld var
de gebeurtenissen is Indonesië heeft
kunnen krijgen.
worden geplaatst. De maatregel houdt
ln dat niet vrij kan worden beschikt
over de middelen, welke hier door In
donesische ondernemingen, o.a. de
Bank Inconesia en de Bank Negara,
worden aangehouden ter afdekking van
geopende accreditieven en andere en
gagementen.
Zo zal een bedrijf, dat door Indone
siërs is overgenomen, geen mutaties
kunnen brengen in tegoeden hier te
lande zonder een speciale vergunning
van de monetaire autoriteiten.
De transacties met Indonesië lopen
normaal via de z.g. A-rekening by de
Nederlaodsche Bank, terwyi by de
z.g. Indische banken tussenrekemngen
worden aangehouden.
Over de saldi op de zg. N.-rekenin-
gen, welke door particulieren bij
Nederlandse deviezenbanken worden
aangehouden, kan ook niet vry meer
worden beschikt. Weliswaar kunnen
stortingen normaal worden verricht,
maar voor debitering is een spéciale
vergunning «nodig.
Volgens bankkringen in Amsterdam
komt deze maatregel rijkelijk laat,
want de laatste dagen zyn belangrijke
bedragen van deze rekeningen opge-
MENU
van de dag
vraagd voor overmaking naar Belgie
en andere by de EBU aangesloten
landen.
Waarnemers menen, dat de passage
over de mogelijkheid van een „snel in
grijpen indien de ontwikkeling van de
verhouding tussen Nederland en Indo
nesië dit noodzakelyk maakt' aan de
bekendmaking van de Nederlandse re
gering ook enige diplomatieke beteke
nis verleent.
De Turkse premier, Adnan Mende-
res, heeft in Ankara verklaard, dat de
Verenigde Staten geleide projectielen
en raketten, van net type „Nike" en
„Honest John", aan Turkije zullen le
veren.
Deze wapens zullen in het kader
van de NAVO-defensieplannen aan
Turkije worden verschaft. Turkse of
ficieren zullen voor opleiding" in het
gebruik van deze wapens naar de Ver
enigde Staten gaan.
De provinciale immigratiedienst va.L
Noord Sumatra te Medan" heeftkan*
alle Nederlandse middenstanders in ddt
gebied, o.a. aan winkeliers, eigenaren
van fotozaken e.d., opdracht gegeven;
Indonesië te - verlaten. Dit bevel is
eveneens gegeven aan die Nederlan
ders,' wier bestaan in hoofdzaak af
hankelijk is van financiële steun van
de Nederlandse regering. -
De sneltrein MilaanRome is maan-,
dagavond bü Codognc, 65 kilometer
ten zuidoosten van Milaan.' op een
vrachtauto ingereden en ontspoord.'
Vijftien personen werden gedood en
meer dan dertig gewond, onder wie
velen zeer ernstig.
De trein kwam met een snelheid van
13U km/u in botsing met de vracht
auto, die was ingesloten tussen de bo
men van een overweg. Op het ogenblik
van de ramp was het enigszins mistig,'
waardoor de machinist de botsing niet
meer kon voorkomen. Door de snelheid
waarmee de trein reed werd de auto
200 meter meegesleurd: óe wrakstuk
ken lagen tot 400 meter in het rond..
In de treiir, die de afstand van Milaan
naar Rome, 626 kilometer, in zes uur"
pleegt af te leggen, bevonden zich ver
scheidene Italiaanse parlementsleden,
maar deze liepen geen verwondin
gen op.
Bondskanselier Adenauer van West-:
Duitstand is hersteld van een griep
aanval. Hü zou vandaag weer aan het
werk gaan.
Syrië heeft bekendgemaakt, dat het
niet meer wil samenwerken met de
Noorse kolonel" Moe, voorzitter van
de gemengde Syriscb-Israèlische
bestandscommissie. Een Syrische
militaire woordvoerder heeft in
Damascus verklaard, dat Moe „zwak
en partydig" is.
14 dagen gratis
Naam:
Straat:
Woonplaats:
Wentt zich ingaande heden te abonneren op hei dagblad
Trouw en ontvangt gedurende 14 dagen de krant gratia.
Betaling zal geichieden oei week (61 cent)/pex kwartaal
7.90).
Doorhalen pat niet gewenst wordt.
U wordt verzocht deze bon toe te zenden aan
Administratie „Trouw", Witte de Winstraat 30, Rotterdam.
rUM-
Alle Ned. bedrijven
onder „controle"
iïAnT'H
MET noordwestelijke wind Is de koude
polaire lucht verder Europa binnen
gedrongen. In Scandinavië vroor het van
nacht plaatselijk 15 graden, ln Denemar
ken 9, in Duitsland en Engeland 3 tot S
graden.
In ons land veroorzaakte een kleine sto
ring vannacht nog enkele buten waardoor
de afkoeling werd getemperd. Hier en
daar kwam de temperatuur even beneden
het vriespunt. Een Oceaan-depressie, die
ten westen van Schotland ls gelegen breid
de zich uit in de richUng van Ierland en
Zuldwest-Engeland, Aan het frontenstel
sel van deze depressie viel vanmorgen tn
Ierland regen en natte sneeuw. Dit ncer-
slaggebied verplaatst zich langzaam in
oostelijke richting. Het front, dat de kou
de polaire lucht scheidt van de zachtere
Occaanlucht en het neerslaggebled aan her
front zullen waarschijnlijk Juist in de om
geving van ons land tot stilstand komen.
Verrukkelijk anders:
Sotermalso snijbonen
(vit blik) met 'It blikje
gesmoorde
champignons