I
Gezin besmet na ongeluk met radium in ziekenhuis
Prikkeldraadversperring
en oolitie
Stortzee sloeg
meisje van pier
Gevolgen zijn
nog
te overzien
voor
en met evacués aangekomeng.
koninklijk welkom
landgenoten—
Koud
weer
Wie zond noodsein uit
BRACHT 6
IN ACTIE
mêmmm
Gouverneur Van
Baal krijgt
eervol ontslag
Tito wil tapgesprek
van neutralen
m
Over boord geslagen
Hele nacht gezocht
naar „overlevenden"
m
i
m
RAANDAG 20 JANUARI 1958
ZESTIENDE JAARGANG No. 589$
r
Onderzoek
Politiebureau
Warm hart"
Tranen
Vreemd)
err
MwM
Botterdam: Witte, de Withstraat 30 Telef. 115700 (4 1.)
Postbus 1112 Postgiro No. 424519
Klachtendienst abonnementen 18.3010.30 u.
Zaterdags 17—18 uur Telefoon 115700
's-Gravenfaage: Huygensplem 1 Telef. 183467 (3 L)
Postbus 1091- Postgiro No. 424867
Klachtendienst 18.3019.30 u. Telef. 362569
Schiedam: Lange Kerkstraat 24 b Telefoon 67882
Abonnementsprijs 61 cent per week. 2.65 per maand,
7.90 per kwartaal. Losse nummers 15 cent.
Verschijnt dagelijks
Directeur: HL DE HUIG
KOUDE NACHT.
Y
V
Opklaringen maar ook plaatselijk enkele sneeuw- of
hagelbuien, voornamelijk in de kustprovincies." In'de
nacht en ochtend hier en daar mist» Zwakke tot matige
wind nit westelijke richtingen. Vannacht lichte en waar
sneeuw ligt plaatselijk matige vorst, morgenmiddag tem
peraturen om bet vriespunt.
Morgen: zon op: 8,36 Maan op: 8.50
onder: 17.07 onder: 19.20
O O
Hoofrireiiarteun Dr J A. H. J. S. BHUINS blXïIV;
'VERBODEN
(Van een onzer verslaggevers)
In Putten is een gezin van zeven mensen besmet met radio-acti
viteit. De woning van dit gezin (de familie Haanschoten aan de
Schoolstraat) is met prikkeldraad omgeven en een bordje waar
schuwt: „Levensgevaarlijk. Verboden dit terrein te betreden". Des
kundigen onderzoeken het huis met geigertellers en mensen, die de
afgelopen dagen met leden van het gezin in aanraking zijn geweest,
worden medisch onderzocht. Dè kleuterschool „Hummeloord" in
Putten is op last van dë burgemeester gesloten. Wellicht zal de wo
ning afgebroken moeten worden.
Oorzaak van de besmetting is een uitzonderlijk ongeval op de
neusheelkundige afdeling van het Stads- en Academisch Ziekenhuis
te Utrecht. Toen daar de vierjarige Joke Haanschoten werd behan
deld met een radiumnaald, is de radiumhoudende kop van de naald
afgebroken en ongemerkt in het neusje van het kind blijven zitten.
Bij thuiskomst in Putten heeft het kind gebraakt. Het braaksel is
door ae huisgenoten opgevangen in een stuk papier en in de kachel
gestopt. Hierin is waarschijnlijk het radiumkopje gesmolten. De as
uit de kachel is in de tuin gedeponeerd.
Donderdag, een das das nadat het kind was behandeld, ontdekte men in het
ziekenhuis, dat de radiumhoudende kop van de naald was afgebroken. Onmid
dellijk is toen een onderzoek ingesteld' bU de familie Haanschoten» Daarbij
bleek, dat vooral de kachel en de asbeit a$rk radio-ac
tief waren. Het xezin is toen onverwijld geïsoleerd. Hét
verblijft thans voor observatie in het Utrechtse zieken
huis- -
De ouders konden de vierjarige Joke woensdag na de
behandeling mee naar huis nemen. Ze kregen de mede
deling dat het kind over veertien dagen - terug moest
komen.
Omstreeks 10 uur woensdagavond werd bet kind on
wel. Het werd bleek en braakte. Dit braaksel werd door
haar vader opgevangen in een papieren servet, dat direct
ittjde kachel werd geworpen. Het meisje voelde zich kort
daarop weer beter en had vérvolgens een goede nacht
rust.
- ,'s. Morgens bezocht zij normaal de kleuterschool
„Hummeloord", samen mei haar buurmeisje Willy
WÜlemse, .Omsixéelcs.,één.*uui^!»-mid<iags- speéldftLfcet^
meisje bij haar buurmeisje, toen een agentwan politie
haar moeder mededeelde dat zi} zich onverwijld met
haar dochtertje naar het ziekenhuis te -Utrecht moest
begeven. J-j-V»'
Jn hét Stads-én Academisch Ziekenhuis in Utrecht
had men nl. omstreeks half twaalf donderdagmorgen 'ge
merkt, dat de radiumkop van de naald afgebroken was.
Mén zocht met een meetapparaat dè operatiekamer af,
doch nergens week de naald af, zodat moest, worden aan.
genomen» dat dé vermiste radiumkop buiten de kliniek
moest zijn.
Uit de behandelingsrapporten bleek, dat Joke Haan-
schoten uit Putten de laatste behandeling met de radium,
naald had gehad. Onmiddellijk werd de politie in Putten
gealarmeerd. Men verzocht de politie het kind onver-
wyld naar Utrecht te zenden.
Enkele minuten later werd telefonisch medegedeeld,
dat? voor het kind en haar omgeving levensgevaar aan
wezig was.
A/j /,/y f "r
BÜ Kon. besluit van 8 januari 195$?
is aan dr. J. van Baal op zijn verzoek,
met ingang van 1 april 1958 eervol ont-.
slag verleend uit bet ambt van gouver
neur van Ned. Nieuw-Guinea onder
dankbetuiging voor de gewichtige dien
sten onder moeilijke omstandigheden
in dat ambt verricht.
Dr. van Baal aanvaairdde zijn func
tie op 1 april 1953 als opvolger van
mr, S. L. J. van Waardenburg. HU isy
thans 47 jaar oud.
In Belgrado is van gewoonlijk be.
trouwbare zijde vernomen dat presi
dent Tito streeft naar het houden van
ëen „topconferentie" door leiders van;
neutrale landen. Het doei zou zijn lé
komen tot één gemeenschappelijk drin
gend verzoek der „nentraien" aan de-
blokken van Oost en .West, om onder-'
handelingen over de nog hangende in-;
ternationale vraagstukken te béginnen.
Het Joegoslavische plan zou voor
zien in bijeenkomsten .van de rege
ringshoofden van Joegoslavië, India,
Indonesië. Birma en Egypte en .moge
lijk ook van Afghanistan, Ceylon en
nog andere landen.;
Advertentie
Zondagmiddag is de 19-jarige Am
sterdamse mej. G. Dirkzwager door een
ttortzeo van .de IJmuidense zniderpler
geslagen en verdronken.
V" Zij'wandelde met haar verloofde en
vle tientallen andere nieuwsgierigen,
ondanks waarschuwingsborden en ver
boden, ichter de neergeslagen slag
boom over de pier toen een stortzee een
viertal wandelaars overviel. Het meis;
3® raakte te water. Haar verloofde
sprong baar na, kreeg haar te pakken,
maar moest haar in de hoge golfslag
weer loslaten. De jongeman is na veel
moeite door agenten en omstanders op
het droge gebracht. De reddingboot
„Neeltje Jacoba" heeft ruim anderhali
uur te vergeefs naar het omgekomen
meisje gezocht.
Tijdens het zwabberen van het dek
van het schip „Hoop en Vertrouwen"
uit Zwolle is de 24-jarige zoon van het
schippersechtpaar Duizendstra over
boord geslagen en verdronken. Het on
geluk gebeurde op de Maas bij Lomm.
Moeder en dochtertje konden nog
juist de trein van tien voor twee naar
Utrecht halen. Een waarschuwing om,
ia verband met het besmettingsgevaar
van medepassagiers, niet per trein maar
per taxi te gaan, bereikte de woning
van de familie Haanschoten te laat. In
het ziekenhuis werd het kind onder
zocht waaruit bleek, dat de radiumkop
zich niet meer in de neusholte van
Joke bevond. Zij werd daarop naar buis
gezonden.
Inmiddels spoedden enkele medici
van de neusheelkundige afdeling zich
naar Putten, om met een geigerteller
tiet radiumkopje in de woning van de
familie Haanschoten te zoeken, in het
buis Sloeg de meetapparatuur onmid
dellijk uit. Vooral bij de kachel en la
ter: ook in de tuin waar as uit de
kachel was gestort. Toen ook verna
men de medici dat het kind. had ge
braakt en dat het braaksel in de
kachel was gegooid.
Inmiddels arriveerden ook de far
maceutische inspecteur voor de volks
gezondheid te Arnhem, dr. H. F. I.ou-
we Kooyman en dr. W. P. J. A. Wee-
bers, inspecteur voor de volksgezond
heid in Gelderland: Uit het onderzoek
kwam vast te staan,' dat "het radium
kopje in het vuur van de kachel was
gesmolten, waardoor het stof in de
kamer, de as in de kachel,-de schoor
steen én, de gehele omgeving van de
tuin radio-actief was geworden.
Op advies van de. medische autori
teiten werd het gezin Haanschoten ge-'
isoleerd. Het bleek noodzakelijk dat
hét gezin eerst werd gebaad en van
nieuwe onder- en bovenkleding werd
voorzien. De schoenen bleven achter
ih de woning.
Het gezin Haanschoten, dat uit
man, vrouw en vijf kinderen bestaat,
wérd donderdagnacht overgebracht
naar het politiebureau te Putten,
waar het Groene Kruis en de trans
portcolonne van het Rode Kruis
slaapplaatsen hadden ingericht
Vrijdag werd het onderzoek voortge
zet in het huis en in de tuin, waarbij
de medewerking werd verkregen van
de K.E.M.A. te Arnhem, die met gei
gertellers de aanwezige radio-activi
teit registreerden. De radioactieve as
en de aarde in de tuin werden in af-
Zie verder pag. 3, le kol.)
(Van een onzer verslaggevers)
DE Noordzee was ruw, de
sneeuwjacht een ongekende
ervaring, Hoek van Holland én
de pieren van IJmuiden het eer
ste brokstuk Nederland, waar het
•welkomhartelijk was. Zo arri-
veerdën*^i^agnannddag-en zon
dagavond^
Indische Nederlanders in Neder
land uw land, zoals H.M. dè
Koningin aan boord van de Sïba-
jak in Rotterdam en aan boord
van de „Captain Cook" in Am
sterdam met nadruk tot de repa-
triantèn zei.
Gebruinde mensen veelal, jonge
ren en ouderen, die al enigermate ge
wend waren aan de Nederlandse kle
ren, die de lichte beproevingen van de
Engelse keuken aan boord van de
„Captain Cook" en de „Corfu" (de
laatste kwam zondagmiddag in Rot
terdam aan) achter de rug hadden, die
nauwelijks klaagden over de kou en
vol vtrwachting het land zagen, waar
van de meesten zoveel hadden gehoord,
maar nog nimmer hadden gezien.
Drie schepen vol tragedies, met ver
jaagde eenzamen èn families, die 3l-
len op een nieuwe toekomst hopen, die
gesterkt werden door het woord van
de vorstin ook hun vorstin die
gewiegde van „een warm hart, dat
voor hen klopt in dit vadérland, dat
zo anders is dan het warme land, dat
zü - noodgedwongen moesten ver
laten'*.
Het welkom, dat mede de ruim der
tig repatrierenden; van de Corfu gold»
werd mede geaccentueerd door de aan
wezigheid van minister Klompé. Een
staf van maatschappelijk werksters;
een staf van het Roode Kruis toonden
de hoogste paraatheid bij de ontsche
ping, die eerst in de morgenuren van
heden in beide steden tot volle ont
plooiing kwam.
Aan boord van de Sibajak, waar da
komst 'van Hare Majesteit een volko
men verrassing betekende, kon de
kleine Onno van der Linden zijn tra
nen niet bedwingen. Bewogen hoorde
kóningin Juliana zijn verhaal aan, een
verhaal uit velen.
,In Djakarta heeft papa ons aan
boord gebracht, Hij mocht niet mee,
maar heel misschien komt vader over
een meand naar Holland. Wij gaan nu
naar mamma toe, in Rotterdam. Die
Zie verder pag. 3, 2e kol.)
JKJ KJ*
(Van een onzer verslaggevers)
Tüdcns de zware storm, die met wind
kracht 9 over hét gehele Noordzeege
bied raasde, hebben zes schepen een
nacht lang tevergeefs gezoeht naar de
overlevenden van een Zweeds schip,
dat boven Terschelling omstreeks half-
tlen zaterdagavond moest zün onderge
gaan. Pas zondagmorgen vroeg moest
men aannemen, dat het SOS van dit
„zinkende schip" vals was en vermoe
delijk afkomstig van een boogst on
verantwoordelijke radio-amateur op dc
wal of een dito scheepsmarconist. De
politie stelt een onderzoek in.
Onder de zes schepen bevond zich
ook het Nederlandse vrachtschip „Mar-
nelloyd", dat het eerst via zijn radio
meldde naar het Zweedse schip onder
weg te zijn om hulp te bieden. Voorts
begaven zich een Noors schip, een
Amerikaanse boot, een Zweedse stomer
en twee Duitse trawlers naar de opge
geven positie. Vanuit West-Terschei-
ling voer de sleepboot „Holland" ter
assistentie uit.
Urenlang hebben de bemanningen
van al deze schepen de zware storm en
de ijskoude hagelbuien getrotseerd om,
naar oude zeemanswet, te pogen de
schipbreukelingen te redden. Boven
dien legden de radio-kuststations Sche-
veningen Radio, Norddeieh-radió en
Elbe-Weserradio het radioverkeer stil.
Deze grootscheepse reddingsactie heeft,"
vele tienduizenden guldens gekost. L
Om halftien zaterdagavond ving de'!
heer J. v. d. Burg, marconist: van. Bu 7
reau Wijsmuller te IJrhuidèn, het
volgende noodsein óp; „Zweeds schip,
Anrediko (naam was riauwëlijksle
horen). SOS, SOS. Binnen tién miV
nuten moéten wij hét schin 'verlaten"!;
Daarna volgde de positie. Andere;;
luisterposten, o.a.- te Den Helder en
in Amsterdam, hoorden het noodsein
ook.
Marconist Van der Burg alarmeerde
Scheveningen Radio, waar mén (dit
was naar later bleëk al heel opmerke
lijk) het noodsein niet had vernomen.
Het radio-kuststation begon onmiddel
lijk het Zweedse schip op te roepen,
maar het kreeg, vreemd genoeg, geen
antwoord. 'V
Men kreeg op zee èn tegelijkertijd
op de wal argwaan. Zou het SOS wei!
echt zijn? De twijfel werd groter, toen
er geen Zweeds schip "van die naam bé
kend was en er ook' ÖU daglicht niets
op de „plaats van de ramp" werd ge
vonden.
Thans stelt de Nederlandse- politie'
een onderzoek in. Er wórden .verkla
ringen verzameld van. mensen, die 'hétlvi
noodsein opvingen. Er z|j n vérmoèdens."
gerezen tegen èen Zweedsscliipi dat
te IJmuiden in de sluizen'lag."»
FM
s&KSêStitéSl
Cel.
Dili*»
A.
m
radio-actief
liet huis van de familie Haanschoten in
putten Is omgeven met prikkeldraad en een
bordje waarschuwt: „Levensgevaarlijk, Ver
boden dit'terrein te betreden." Twee poli
tiemannen houden bij het huls de wacht.
Dit Is' devijfjarige Joke llaanschoten uit
Patten, die woensdag met een radlumnaald
In bet Stads- en Academisch Ziekenhuis te
Utrecht werd behandeld, waarbij de tadium-
houdendc kop van de naald ongemerkt in
baar neusje achterbleer. Het meisje was
ren halt jaar geleden reeds aan de araan-"
delen geholpen in het ziekenhuis Salem te
Krmelo. in verband met complicaties in de
neusholte'werd het kind verwezen naar dr
kliniek In Utrecht.
V'
De K.E.M.A. te Arnhem en de medische en
Justitionele diensten stellen- een diepgaand
onderzoek in rond en in het huis van de
familie llaanschoten In Putten.Vooral de
asbclt in de tuin bleek sterk radlo-actlef. As»
tuinaarde en zand werden gemeten met gei
gertellers, Voor zover het radio-actief was,
werd het in zes goed gesloten emmers ge
daan. De emmers werden in de schuur bij
het huls gezet. De grond is afgedekt
met plastic.
Een tiental personen, die de .afgelopen da-
gen in aanraking zijn geweest met leden
yan het gezin Haanschoten, z0n reeds on
derzocht op radioactiviteit. Deze foto toont
het-onderzoek van Wiiiy Willemse. met wie
de vijfjarige Joke Haanschoten 'donderdag
nog naar de kleuterschool is geweest.
(Van een onzer Verslaggevers)
DE consequenties van. hetgeval van
de radio-actieve besmetting in
Putten zijn nog niet te "overzien. Wel
iswaar wordt in kringen van 'deskundi
gen aan het gevaar niet zo'n grote be
tekenis toegeschreven, omdat in ruim
ten waar wordt doorgelicht wel grotere
waarden van radioactiviteit worden ge
meten.
De straling, die moet zijn uitgezonden
door het meisje Joke Haanschoten, is
volgens de deskundigen van "het minis
terie van Volksgezondheid zo gering ge
weest, dat hieruit geen' verontrusting
behoeft voort te spruiten. Zo" er a! per
sonen. die de laatste dagen in de wo
ning van- de- familie llaanschoten zijn
geweest, zijn besmet, dan zou dit voor
namelijk moeten zijn veroorzaakt door
dè radio-actieve straling die uitgaat van
de kachel, waarin het braaksel, en
hoogstwaarschijnlijk ook de platina-kop
van de radium-naald, is verbrand,
Een onderzoek van tien personen, die
zich na een oproep gisteren hebben ge
meld, leverde echter niets verontrus
tends op. Slechts één schoen die rea
geerde op de geigertellers. Het onder
zoek wordt vandaag voortgezet.
De besmette stoffen, die In en in de
omgeving van het huis, worden aange
troffen zullen vermoedelijk ergens ver
weg In zee worden gedeponeerd. Er »-lln
reeds zes emmers met as en aarde ver
zameld, die thans hermetisch zijn geslo
ten. Er zuUen ook grote stukken van de
woning naar onbereikbare oorden moe
ten worden overgebracht. Het huis zal
dan ook vermoedelijk geheel moeten
worden afgebroken.
Vandaag zou er een bespreking
plaats hebben tussen alle deskundigen
die bij het onderzoek betrokken zijn.
Hierbb zouden ook de ministers van
Justitie, en van Sociale Zaken en Volks
gezondheid aanwezig, zijn. De aanwe
zigheid van de minister van Justitie
houdt wellicht verband met de vraag
of een onderzoek dient te worden Inge
steld naar de schuldvraag.
SS
H.M. de Koningin onderhield zich aan boord I met mevr. Hof (op schoot. de-S, maanden'
van de Sibajak met verscheidene passa- [oude Woutertje) en. 'dë m'offcèr vanmevr.' -
glers. Op de foto: de Koningin In gesprek
Hof (met de 2-JarigeFrancis.)
Een depressie, die zaterdagmorgen bij
IJsland lag trok gedurende het week
einde In diepte toenemend over het noor
delijk deel van de Noordzee en midden-
Scandinavlë naar Finland en vult nu op.
Achter de depressie om voerden noorder-
stormen koude lucht rechtstreeks uit het
Poolgebied vla het zeegebied tussen Noor
wegen en Groenland naar de Britse eilan
den en het Noordzeegebied.
In deze lucht kwamen veel sneeuw-cn
hagelbuien voor, welke plaatselijk van on
weer vergezeld gingen.
Storingsgebiedcn van kleine omvang
veroorzaken in de polaire lucht nu en dan
toeneming van de bnicnactivltclL Des
nachts komt ln deze 'lucht bijna overat
enkele graden vorst voor en naarmate de
windkrachten verder afnemen zullen de
temperaturen vooral des nachts nog lager
wordta. - -
pm
j f.
l'-ff-.S