Raketbases
Kansen van generaal de aulle
Meerderheid in Assemblee stapt er uit
onvoldoende
geacht
Waarschuwmgshoodschap
'van Salan uit Algiers
Coty raadpleegt
partijleiders
Dr. VAN ROIJEN
BIJ DULLES
Europese
Frankrijk op het spel
Frankrijk stopt
alle invoer
Heel Tunesië
in stakin
!f
fcl
m
Groninger slager stopte geld
tussen oude kranten
Stemmingsvolle dag
frouw-mars
De 4000
bereikt
mmmm
Overlegt de Gi
met partij leid
Ongerustheid in
NA O-kringen
Wisselend bewolkt
w
RÉ
tet
lllj
IP
Twee j ongens deden vreemde vondst
xerde Amerikaanse
satelliet bereikte
haar baan niet
I
W'
r
rhi
grotê pn-
Wapenleveranties aan
Indonesië ter sprake
- zeer voorlopig -
Protest tegen Fransen
School en
politiek
WOENSDAG 28 MEI 1958
ZESTIENDE JAARGANG No. 4001
V.
_y
Dneeieur: H. UE HUIG
r
__y
AXMORGEN leek de wee
voor een
overneming
van
vrij
de
ring j-va»; fjgfr Öpog^ieerde fcv-./éa,
waadflj we Ttt hèt" midden laten htm
veronderstelling "dat Nederland, wan
neer het raketbasissen toestaat, wel
H-bommen krijgt toebedeeld en bij
Biet-toelating niet.
regerinp; in Frankrijk door ge
neraal Charles de Gaulle. Premier Pflini-
lin deelde namelijk in alle vroegte mee.
dat hij zün ontslag hij president Coty
had ingediend.
De Franse president heeft vanmorgen
meegedeeld, dat hij verwachtte vanavond
degene te kunnen ontbieden wie hij wil
verzoeken een nieuwe regering te vor
men. I11 Parijs houdt men er ernstig
rekening mee. dat Coty in de loop van
de dag een plechtige boodschap tot de
Nalionale Vergadering zal richten, waar
in de afgevaardigden gewaarschuwd wor
den voor de ernst van de toestand enJiun
wordt aanbevolen generaal de Gaulle in
staat te stellen aan de macht te komen.
De Franse regeringscrisis bereikte
vandaag na vijftien dagen van
zekerheid een climax doordat
ring-Pflinrdin er niet in slaagde om/zon
der rekening te houden met de niet
«rewenste stemmen van de communisten.
een absolute meerderheid te krijgen in
de Nationale Vergadering bil de steih-
ming over het wetsontwerp tot herziening
de
rege-
van de grondwet.
Pflimlin's ontslagaanvrage maakte wel voor generaal de Gaulle
de weg vry maar maakte diens optreden nog niet zeker. De generaal,
die thans by vrienden op een geheim adres in Parys verblijft, gaf
gisteren op het einde van de ochtend een verklaring uit dat hy een
aanvang had gemaakt met de voorgeschreven procedure voor het
an £cn „republikeinse regering". Hy deed een beroep op
et resultaat daarvan kalm aï te wachten.
"riet begin van het einde voor de regering-Pflimlin kwam spoedig
na middernacht, toen de Nationale Vergadering stemde over het
beginsel van een grondwetsherziening. Pflimlin, die deze stemming
tevens ais vertrouwensstemming beschouwde, verkreeg hierbij een
meerdeineid van 408 tegen 165 stemmen. Maar aangezien hij te
voren had aangekondigd de eventueel door de communisten voor
hem uitgebrachte stemmen (en dat waren er 148) niet te zullen
meetellen, had hij zijns inziens de vereiste meerderheid niet behaald.
Overleg
UI
em
K*
■WW
Ml
SSL
V-
xf
m.
f
w, i
p%r/ -i?
ttuUcfOiun- «Ïüo Oa -Alia aai ju Jen-i iio/im li
Pu*U#ub illï PuBtgiru Nu 424515#
KUiuuendienst iDomieiiienuin i .uiioju uur
ZuturduKB 17ia uur Tul woon 11571-
•»-GravcnhaKe HuvgeiMplein 1 Tele: U'34h? jjnun,
Postbus 1091 Postgiro No 424867
K.«cnter>dien«i la Ju—19 30 u reles JliZDOU
Onrdrerbc trnelleriplein d Postgiro N'o 424208 reieloon 437U
K „chtendlenit r»e 1790 uur 7314
Sclurdam. Langu Kerkitrnnt C4 b Teleioon 67882
Abnnnenenisprlh 6: cent per wee* 1 2.65 per maand, f7.90 per
«wnrtnnl Loire nummers 13 cent
Versehilnt dagelHkj
(Geldig tot morgenavond)
RUSTIG WEER
Wisselend bewolkt met enkele verspreid voorkomende
buien. Weinig" vrind. Hier en daar nachtvorst. Morgen!
dezelfde temperaturen als vandaag of Iets hogere.
Morgen: zon op: 4.29 maan op: 16.35
onder: 20.46 onder: 2.32
Hooiiireciöctpur: ür J A H J HHUINS SiAA
1
I
(Van onze militaire medewerker)
DRÏE theoretisch kernfysici heb
ben op verzoek van minister Staf
een memorandum •pgesteld, dat thans
aan de Eerste Kamer fs overgelegd
en verband houdt met het beleid van
de minister t.o v de vestiging van ba
sissen vuur middeibare-afjtandraket-
ten in Nederland.
Ter zake heeft de minister aan de
NAVO toegezegd, dat Nederland met
deze vestiging zou instemmen indien
dit op strategische gronden noodzake
lijk zou woidcn geacht, doch niet om
dat andere landen ->e toelating op hun
grondgebied zouden weigeren.
Dit standpunt dat we onderschrij
ven loopt als gevolg van het me
morandum gevaar ernstige tegen
stand te zullen ontmoeten. Er zijn in
dit stuk echter allerlei elementen die
70 irrctci en academisch zijn. dat een
nuchter politicus zich o.i. daardoor
met zal laten beïnvloeden
Niet onmogelijk is echter dat het
gc.-cnrift in de ogen van het publiek
t >ch wel sterk kan aanslaan en des-
wc;;e een averechtse uitwerking kan
hebben temeer omdat het memoran
dum een schrikaanjagende betekenis
heeft En ongemotiveerde angst leidt
tot defaitisme, dat elke wil en ver
mogen tot verdediging verlamt.
PFLIMLIN IS PREMIER AF
lAT voor zin heeft het b.v. om uit
voerig uiteen te zetten dat bij het
vallen van een H-bom op Rotterdam
ook Den Haag wordt vernietigd? Na
de ontwikkeling der laatste jaren
maakt niemand zich daarover meer
een illusie.
Doch wat heeft --en bom op Rotter
dam te maken met de vestiging van
een raketbasis b.v. in Overijsel? Het
memorandum gaai er van uit dat een
eventuele vijand zijn bommen juist zal
reserveren voor gebieden met raket
basissen, dus b.v. Overijsel en niet
op Rotterdam. Dc gesignaleerde ge
varen voor Rotterdam zijn dus welbe
wust misleidend en in deze gedachten-
gang niet relevant.
Neemt men aan dat er bommen op
Rotterdam zullen vallen dan gaat men
dus van de veronderstelling uit dat
deze ook op die stad zullen vallen als
er géén raketbasissen komen in ons
land en ls het dus lood om oud ijzer
of er al dan niet aketbasissen in ons
land worden gevssUgd.
»°ÉIer
In dit verband mogen we wel naar
Zweden verwijzen waar geen raketba
sissen zijn gevestigd, welk land zelfs
neutraal ls en waar men toch reke
ning houdt met H-bommen zodat daar
reeds ondergrondse schuilplaatsen
voor 2 miljoen Inwoners zijn gemaakt
en de bouw daarvan nog steeds voort
gaat. Om dan maar niet te spreken
van de maatregelen om basissen, vlieg
tuigen en schepen van land-, zee- en
luchtmacht ondergronds te brengen!
WAT het memorandum totaal over
het hoofd ziet ls, dat het werpen
van H-bommen des te onwaarschijn
lijker wordt naarmate het Westen ster
ker is. En deze kracht zetelt mede in
raketbasissen. Hoe minder er van deze
basissen komen indien n.l. het Belgi
sche, Noorse en Deense voorbeeld ook
door andere landen wordt gevolgd)
hoe meer kans dat er inderdaad bom
men zullen vallen.
Indien men zorgt voor een ononder
broken ring van raketbasissen en
vliegtuigbasissen, dan wordt o.i. de
kans zeer klein dat er ooit H-bommen,
waar dan ook en om welke reden dan
ook, zullen vallen. Aan deze positieve,
op het leven en niet op de atoomdood
gerichte consequentie, gaat het me
morandum geheel voorbij.
Het is deswege een aantasting van
de preventieve kracht van het Westen
en draagt om die reden een defaitis
tisch karakter hetgeen nog wordt on
derstreept door het feit dat de samen
stellers desnoods een ontwapenings
overeenkomst willen aangaan, waarbij
het risico wordt aanvaard zelf te ont
wapenen zonder een waterdichte con
trole op hetgeen Moskou daartegen
over zal naleven.
Kennelijk hebben de heren nog niets
van Hitier c.s. geleerd toen een dgl.
vertrouwen destijds diens agressie
aanmoedigde en mogelijk maakte.
Had het memorandum constructief
en reëel afschaffing van de A- en H-
wapens willen bepleiten, dan had het
hand in hand daarmee op versterking
van de conventionele bewapening moe
ten aandringen, zodat het machtseven
wicht na afschaffing van de kernwa
pens zou kunnen blijven bestaan en
dan gevolgd zou kunnen worden door
gecontroleerde ontwapening ook in de
conventionele sector.
Doch dit constructieve advies heb
ben de samenstellers niet kunnen op
brengen, zodat het ten slotte een plei
dooi is geworden voor eenzijdige ont
wapening. Zij zijn daarmee plus roya
list que ie rol want zelfs dr. Busker
noemde onlangs het atoomwapen een
wapen dat we niet kunnen missen doch
ook niet gebruiken. Hierin ligt dus nog
v-
1 - A
De stemming ging over een resolutie
om de voorstellen van de regering tot
wijziging van bepaalde grondwetsarti
kelen ter versterking van de uitvoe
rende macht in behandeling te nemen.
Kort voor de stemming deelden drie
van de vier conservatieve ministers
de erkenning van een relatieve posi
tieve waarde van dat wapen opgeslo
ten. Het memorandum kent slechts een
negatieve. Maar kennelijk is dit een
„denken in een nieuwe dimensie",
gezien de wijze waarop de samenstel
lers een dgl. gedachtengang goedpra
ten.
GENERAAL DE GAULLE
mee dat zij hun ontslag hadden inge
diend.
Na de stemming vergaderde het
kabinet om over al dan niet ontslag
nemen te beslissen. Het bleef drie
kwartier bijeen waarna Pflimlin zich
naar president Coty begaf, by wie
hij meer dan een uur bleef. Na dit
onderhoud deelde hy mee dat hy zyn
ontslag had aangeboden maar dat
hij volgens de president in functie
behoorde te blyven totdat er een
nieuwe premier zou zijn gevonden.
Coty liet geen tyd verloren gaan
en oegon terstond met raadplegin-
Zie verder pag. 8. Ie kol.)
Van der Gicsscn Zonen's Scheepswer
ven. 9 t 10U.
Holt. Melksuikeriaer. 67 10% In cont
K. L. M. 3 1 4. resp. 1 40.
Naar verluidt zou een o
van generaal de Gaulle met
van de drie voornaamste
partijen gearrangeerd zijn,
met Guy Mollet (socialisten:
Henri Teitgen (Volksrepubliki"
Antolne Pinay Conservatiev:
1
houd
leiders
«s S. en
(Van onze Haagse redacteur)
De Nederlandse ambassadeur in de
Verenigde Staten, dr. J. H. van RoUen,
heeft In Washington een bezoek ge
bracht aan de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken. Dalles. Dr.-
Van RoUen heeft In opdracht van zün
regering inlichtingen gevraagd over
de in persberichten gemelde Ameri
kaanse wapenlcveranties aan Indonesië.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken verklaarde later dat Dulles de
ambassadeur verzekerd heeft >'dat de
Amerikaanse regering geer# ..Wapens
aan Indonesië heeït verkocht," doch dat
zij goedkeuring verleend heeft 'aan. ex
portvergunningen voor particuliere
Amerikaanse wapenfabrikanten. - Het
gaat volgens de woordvoerder om: een
bedrag van een miljoen dollar "dan
vliegtuigonderdelen voor de Indonesi
sche luchtmacht en de "Garoeda .en.jom
14.600 dollar aan „kleine wapens" voor
de politie.
Op het ministerie van Buitenlandse
Zaken in Den Haag werd gisteravond
verklaard dat de nota, die dr. Van
Roijen overhandigd heeft, geen protes
terend maar een informerend karakter
had. Verder onthield men zich- van -
commentaar. I
t li
'nï
DE Europese bondgenoten van
Frankrijk wachten in ongerust
heid op een uitdrukkelijke verzeke
ring van generaal de GauUe, dat een
door hem eventueel te vormen rege
ring de grondslag van het Atlanti
sche bondgenootschap in tact zal la
ten.
De voorlopige berichten uit Parijs ge
ven de GauUe de belofte in de mond,
dat hy trouw zal blijven aan de
NAVO en de overeenkomsten betref
fende Europese samenwerking. Zo
lang de generaal echter dit alles met
Frankrijk heeft „zeer voorlopig" de
uitreiking van alle invoervergunnin
gen opgeschort. Deze maatregel dient
om de autoriteiten in staat te stellen
vast te stellen, welke ingevoerde goe
deren en deviezen aanwezig zjjn, al
vorens het invoerprogramma van dit
jaar besnoeid wordt. De minister van
Financiën. Edgar Faure, wil de invoer
in de rest van dit jaar met 100 miljard
frank verminderen.
uitdrukkelijk en openbaar uitspreekt,
blyft de ongerustheid bestaart.
In westelijke diplomatieke kringen re
kent men er vrij vast op, dat de
Gaulle veeleer een onafhankelijker
koers zal sturen,
Men vreest niet zozeer, dat Frankrijk
onder de GauUe het gehele gebouw
der Europese samenwerking en wes
telijke verdediging ineen zal doen
storten, veeleer denkt men aan de
mogelykheid, dat alle internationale
belangen op de achtergrond zullen
raken en dat Frankryk zich nog
slechts zal bezighouden met zijn bin
nenlandse en Noordafrikaanse pro
blemen, dat het Internationaal een
onafhankelijker koers zal duren, en
dat het steeds groter politieke con
cessies zal eisen in ruil voor verdere
EEN bleke en vermoeide
Pflimlin verlaat het Elysée
-Parijs, .jxaffat- hy president -
yTSnkrijk zijn ontslag
had
dr.
HET boven Europa aanwezige front tus
sen warme continentale lucht ener
zijds en polaire lucht anderzyds verwijdert
zich lanczaam verder van ons tand. Van
morgen liep het van dc Finie Golf via
TsjechoslowakUe naar dc Po-vlakte. Ook
gisteren ontwikkelde zich aan dit front een
storing. Deze trok naar Oost-Duitsland,
waardoor het ermee samenhangende re-
gengcbled Juist ten oosten van ons land
pcsscerdc. De regenval nam toe van
X mm langs de Nederlands-Duitse grens tot
ruim 20 mm !n de omgeving van Berlijn.
Een kleine depressie, die van het noor
delijk deel van de oceaan ls gekomen, be
weegt thans vla de Golf van Blscaye naar
Midden-Frankrijk. In verband hiermede zal
Nederland zich morgen bevinden In een ge
bied met slechts kleine luchtdrukverschil-
len, zodat er weinig wind zal zyn. De on-
medewerking in het kader van de|staïJl"te|t van d; lucht neemt iets toe
NAVO. Waarschynlijk zullen daarom morgen ver
spreide buien voorkomen.
Het leven ïn Tunesië is gisteravond
zo goed als tot stilstand gekomen, na
dat een algemene staking was afgekon
digd var 24 uur als protest tegen de
aanwezigheid van Franse troepen in
het land.
Het stakingsparool was uitgegeven
door de party van president Bour-
guiba en werd gesteund door alle an
dere belangrijke partisan.
Bonrgniba verklaarde; gisteravond
in een toespraak tot 69.000 mensen:
..Wij wensen niet lan_er met het
Franse leger of met Frankrijk samen
te werken."
Gistermiddag is in Tunesië de cen
suur ingesteld.
i-i-i iS
gri
-Mi
De beurs te Parijs jtrichtevF
de verklaring van generaal de
toe, Het nieuws veroorzaakte een
daling van de goudprijzen en een stij
ging van de aandelenkoersen.
De koersstijgingen waren evenwel
slechts matig, daar de toestand zeer
onzeker was.
Baargoud noteerde 540.000 frank, na
dat de prijs vóór de opening van de
beurs 550.000 frank had bedragen.
"VS'
(Van onze correspondent)
Wim Brouwer en zijn vriendje Henk
Stiekema, twee negenjarige jongens uit
de Arubastraat te Groningen, ontdek
ten dinsdagmiddag tussen een stapel
oud papier, df» zij hadden opgehaald
in de Oosterhamriklaan, 58 bankbiljet
ten van 25,Zij meldden hun
F AN MORGEN verkoos
de zon te schijnen.
Dat gaf een goede stem
ming voor het stemmen.
Zonlicht stemt blijmoe
dig, geeft stemming op
een stemmingsvolle dag.
,,Waar zijn de kaarten.'''
nepen vele huisvaders tn van tiet stembureau, keu-
het vroege morgenuur en
zij ervoeren de kleine
sensatie van een gang
naar school tijdens werk
tijd. Als volwassene stap
je zo een school met een
weemoedige glimlach van
herinnering binnen. De
gedachte er bewust poli
tiek te bedrijven lenjt
zwak op de achtergrond,
omdat er tussen de school
wereld en de politiek een
even grote kloof ligt als
tussen de AR-CH en de
CPN.
Daar zitten de ftenon heen
die alleen hun stem laten
spreken. Er is rustig ge
stemd in een Europa, dal
vol onrust is, dat aller
minst gelijkgestemd deze
dag beleeft.
Kinderen drommen bij
de open schooldeur, zo
met een gezicht van: zii
rig, correct, al dan niet gaan allemaal naar school,
aan de sigaar. wij lekker niet
,,Dat stemt" zegt er een Zo hebben we allemaal
wat germanistisch gestemd: de pianostem-
als het biljet te voor- mer en de bakker, de
schijn komt. Het hokje agent en de boekhouder
wacht, mét het rode pot- de bankioerker en de di
recteur, de huisvrouw en
de kinderverzorgster.
Het zit weer allemaal
in de bus.
En nu maar wachten
wat er uit de bus komt.
Zo gaat dat op een ver
kiezingsdagals we e°n
lood. Dat laatste behoort
bij de school, bij het on
derwijs. Ook bij de poli
tiek, maar niet by o n z c
politiek. Dan gaat de po
litiek in de bus en je
gaat weg. Sommigen ui
ten een hartelijke groet,
vondst bij de politie, die er spoedig
achter kwam, dat het geld toebehoorde
aan de slager E. K., die het uit „vei
ligheidso verwegingen" had verstopt
tussen een stapel oude kranten.
Zijn vrouw was hiervan niet op de
hoogte en had de kranten aan de jon
gens meegegeven. Toen de verbaasde
slager de bankbiljetten in ontvangst
nam, bleek hy nog I 1000,te missen,
nl. tien oiljetten van 100,die hy
ook tussen de kranten had verstopt. De
voorraad oud papier werd opnieuw
overhoop gehaald en toen werd ook dit
geld spoedig gevonden. De slager heeft
de eerlijkheid van Wtm en Henk be
loond mrt 100,
DOOR de Amerikaanse marine is
voor dc vierde maal een kunst
maan het iicelai ingeschoten.
Hoewel het afschieten der drietraps
raket volkomen slaagde heeft de sa
tcliiet nochtans haar baan niet be
reikt. De satelliet bereikte een hoogte
van ruim 3000 km en viel toen naar
Ie aarde terug
De nieuwe Vanguai i raket, waii-
mee geschoten is, is de eerste van ,-en
serie van zeven, die iri het kadei van
het internationaal geofysisch jaa in
Ï9S8 kunstmanen in hun baan om de
aarde zullen moeten brengen.
De nieuwe Amerikaanse satelliet had
anderen gaan zwijgend stem in het kapittel heb-leen mot goud bekleed omhulsel. De
heen Het zijn de stillen, benMrtnr-cno#, r,n nm
doorsnee was 50 cm.
Dagelyks slygt het aantal
inschrijvingen voor de Am
sterdamse TROUW-mars,
die zaterdag a.s. voor de
achtste maal wordt gehou
den. Hedenmorgen was het
aantal van vierduizend
aanmeldingen royaal gepas
seerd.
Er hebben thans 81 ver
enigingen ingeschreven.
De afstanden voor Amsterdam
bedragen 12. 15, 20 en 30 km,
voor Den Haag 14 juni 32,
18. 25 en 30 km. Men kan in
schrijven bij de navolgende
adressen-
Dagblao Trouw. N Z. Voor
burgwal 225. Amsterdam; Witte
de Withstraat 30, Rotterdam;
Huygensplem 1, 's-Gravenhagei
Ganzenmarkt 16, Utrecht; Ged'
Oud» Gracht 84, Haarlem;
Schef iersplein 3, Dordrecht;
Hoofdstraat 102. Apeldoorn;
Melkmarkt 34. Zwolle; Wester-
sinuel 25. Groningen; dhr. E. v.
d Stal. Hoofdweg 4161, A'dam-
W dhr K Pieters, Albr. Roden-
bachhof 3, A'dam-W. (Sloter-
meerdhr Chr. de Haan, Iri-
sulindeweg 43 II, A'dam-O.; dhr.
J G van As. Hyacintweg 16,
s-Gravenhage: J de Boer, Jur-
riaan Kokstraat 66. Schevenin-
gen; dhr S de Boer, Isingstraat
190. s-Gravenhage Géén In
schrijvingen per giro s.v.p.
Het inschrijfgeld bedraagt:
voor deelnemers tot en met 14
iaat f 0,50: voor deelnemers van
15 jaar en ouder f 1,voor
dpi militairen beneden de rang
van wachtmeester/sergeant 0,75.
Met ingang van 28 mei wordt
het inschrijfgeld verhoogd met
10 cent.
dö
■hl
i
