De stembus
Westen behoeft niet te wijken
Maar van uiterst
beperkte omvang
Aap sou openbare les
van lector bijwonen
KoLShWafzou
zijn gedood
Drie kleuters hele nacht zoek
Ollenhauerbij
Chroestsjew
Prins weerlegt
kritiek
BONN betreurt
kritiek van
minister LUNS
Arrestanten zijn daders
van roofoverval
Wrijving VS-
Engeland
Koopt op tijd
uw zekerheid
rzZZ-. »u"Jrrsas.-^«jw»N
Ruim 8% winst voor
communisten in
grote Franse steden
RADIO-MOSOEL ZWIJGT
Tegenstellingen
Zuidoostelijke wind
r
REDE OVER „TUSSEN MENS EN DIER"
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK
OPGESLOTEN
EN NIEUW
HUIS
pGVSDAG 10 MAART 1959
'__J
Directeur H. Uh) HUIG
ZEVENTlEmjAARGANO IV». 4243
V.
Winst
„Grote schreeuwers"
't
sky# -
Amsterdamse recherche meent:
Klachtendienit abonnementen, 18.30-19 30 ui
Zaterdag* 1718 uur. Telefoon 115700.
i(-Gr*venh«g*: Huygenap.ein 1 - Telefoon 183467 (3 lijnen»
Postbus 1091 Postgiro No. *24867
Klaehtendienst: 10,3019.30. Teief. 332560
Dordrecht: Spuiweg 132 - Telef. 4570.
Schiedam* Lange Haven 73 - Telef. 67486.
Abonnementsprijs 61 cent per wee te, 2,65 per maand I 7.90 pe
«wartaal. Losse nummers 15 cent. Verschijnt dagelijte-
(Geldie tot vanavond)
GEDEELTELIJK BEWOLKT
Droog en gedeeltelijk bewolkt. Matige, in bet noorden
van het land aanvankelijk krachtige zuidoostelijke wind.
Weinig verandering In temperatuur.
Morgen: zon opt ICS maan ©pi 9.44
onder: 18.36 onder: 21.03
H(M)tiirerlact.eur: ui. J A. H. J. S. BKU1NS SLUT
p. EZE week a.s. donderdag -
D gaat de stembus opin. Een ver
moeiende verkiezingscampagne is dan
achter de rug. Maar het was de moei
te waard. Want wij ontwaarden in die
campagne een enthousiasme, groter
jan we in jaren hebben beleefd. De
mensen voelden dat het nu om dingen
gaat die de moeite waard zijn. Met pe
riodieke verkiezingen gevoelt men
dat minder, maar nu gaat het om ver
kiezingen als gevolg van een politieke
breuk.
Partijen stonden tegenover elkaar,
«iet nadat zij vier jaar samen gewerkt
hadden, maar nadat die samenwer-
idng verbroken was.
Men kan bepaald niet zeggen dat na
de elfde december de breuk geheeld
is. Integendeel, van belde kanten zijn
sindsdien de principiële aspecten van
die breuk scherper naar voren geko
men.
9
.«■iIJ willen van onze kant nog eens
VV op twee dingen de aandacht ves
tigen.
In de eerste plaats dat wij de Staat
en de Overheid positW waarderen. Er
is veel goede overheidf cnoeiing. Wij
beschouwen de Overheid niet als een
noodzakelijk kwaad, maar als een ge
nadegave van God.
Maar wij zien de taak van de over
heid als een, die principieel begrensd
is. Die grenzen worden bepaald door
de aard van het overheidsambt en
door de aard van de andere levensver
handen in de maatschappij.
De P.v.d.A. ziet dat anders. Die wil
de begrenzing van de overheidstaak
niet zien als iets dat dogmatisch be
paald wordt. Die ziet de begrer, ing
zuiver als een kwestie van doelmnig-
heid.
Voor ons is dat niet te aanvaarden.
Want als de doelmatigheid het crite
rium voor de grenzen der staats
macht wordt is er geen wezenlijke be
scherming meer van de maatschappe
lijke en burgervrijheid.
Dan leven we niet meer in de span
ning tussen gezag ert vrijheid, maar
dan is de vrijheid geworden tot een
brokje dat u door een over de vrij
heid beschikkend gezag toegeworpen
wordt.
Dat is voor een groot deel de ach
tergrond van het conflict tussen de
christelijke partijen en de P.v.d-A.,
zoals dat in december uitbrak.
Tj ET gezag is er niet om over de
11 vrijheid te heersen. Het gezag is
er om de vrijheid te dienen. Om het
leven in vrijheid mogelijk te maken.
Daarom zijn de programs van de
christelijke partijen dan ook duidelijk
juist nu op het versterken en
verruimen van die vrijheid gericht.
Die vrijheid betekent niet dat de
zwakke wordt prijsgegeven aan de
sterke. Daartegen waakt onze sociale
rechtsorde. Die gaan wé niet afbre
ken. Die gaan we veeleer versterken.
Zodat ieder mens zich als een drager
van politieke en maatschappelijke
verantwoordelijkheid kan gevoelen. Zo
wordt men eerst recht volwaardig
mens.
Dat kan met in een samenleving die
als het erop aan komt alleen maar po
litieke verantwoordelijkheid kent, zo
als dat ten diepste bij de socialisten
het geval is waar de vrijheid onder
geschikt is aan het gezag.
Bij de verkiezingen gaat het in be
langrijke mate om deze tegenstelling.
Chroestsjew: Grote Vier
er m
kunnen leg
Berlijn houden
FtE SOWJET-UNIE heeft er
geen bezwaar tegen als in een
vrystad West-Berlijn een klein
beschermingsgarnizoen zou blij
ven, bestaande uit troepen van
Frankrijk, Engeland, Amerika en
de Sowjet-Unie of van enkele
neutrale staten. Het aantal mili
tairen moet echter tot het uiterste
beperkt b'ijven. Dit heeft de Rus
sische premier Chroestsjew giste
ren verklaard op een massa
bijeenkomst in Oost-Berlijn.
Dit was de eerste keer dat Chroest
sjew te kermen gaf, dat westelijke
troepen (al is het dan ook samen met
die van de Sowjet-Unie) in West-
Beriijn zouden mogen blijven. Tot dus
ver drong hij steeds aan op vertrek van
alle geallieerde troepen na de sluiting
van een vredesverdrag.
„Het Westen verklaart steeds, dat
het geen centimeter zal wijken in de
kwestie Berlijn, maar in onze voor
stellen wordt zelfs niet gevraagd dat
het een millimeter terug gaat", aldus
Chroestsjew. „De bestaande politieke
en sociale instellingen van West-Berlijn
zullen ongewijzigd blijven".
Vooraanstaande functionarissen
van de Amerikaanse regering zeiden
niet veel belang te hechten aan
Chroestsjew's aanbod.
Amerika en zijn bondgenoten heb
ben het Russische voorstel om West-
Berlijn tot een vrijstad te maken
verworpen, zo merkten ze op, en zijn
niet van plan hun standpunt te wij
zigen.
Diplomatieke waarnemers in Lon
den achten Chroestsjew's nieuwe
plan belangrijk, omdat hij voor de
eerste keer de voorwaarde van een
westelijke terugtrekking uit West-
Berlijn heeft laten vallen.
In regeringskringen te Bonn heeft
men met belangstelling kennis geno
men van Chroestsjews verklaring. De
ze verklaring schijnt de indruk te ver
sterken dat de Russen over Berlijn
willen onderhandelen, zo meent men
in de Westduitse hoofdstad.
Van officiële Franse zijde is meege
deeld, dat uitvoering van Chroestsjews
voorstel om troepen van de Grote Vier
(dus ook van Rusland) in West-Ber
lijn te legeren, vele problemen met
zich mee zou brengen. Het voorstel zal
daarom niet beschouwd kunnen wor
den als een Panacee voor de proble
men rondom Berlijn, zo zei men.
De democratische socialistische stu
dentenvereniging Politeia heeft de
Franse radicaal-socialistische staats
man Pierre Mendès-France uitgeno
digd in Amsterdam en zo mogelijk ook
elders te soreken. De Fransman heeft
de uitnodiging aanv,-a<"d maar de da
tum is nog niet vastgesteld.
'd 3W?
v+*
Op een grote kaart van Zoid-Ame-
Bijna zouden hoogleraren, studenten
en andere aanwezigen vanmiddag in
de universiteit van Amsterdam een
chimpansee in hun midden hebben ge-
bad. Maar dr. A. Kortlandt, de
nieuw benoemde lector in de psy
chologie en ethologie der dieren, die
rijn ambt aanvaardde met een open
bare les over: „Tussen mens en dier",
beeft ervan afgezien dieren te nodi
gen.
Dr, Kortlandt, wetenschappelijk amb
tenaar van het zoologisch labora
torium te Amsterdam, had zijn le
ring met een eeht voorbeeld willen
illustreren door een chimpansee met
blokken naar een roofdier te laten
gooien. Maar dit plan bleek in deze
sal op onaanvaardbare risico's te
stuiten. In plaats daarvan 2agen de
aanwezigen thans op het filmdoek
boe menselijk mensapen zich kunnen
gedragen.
Volgens de nieuwe lector beschikken
de mensapen (chimpansee, gorilla en
orang-oetan) over veel meer men
selijke mogelijkheden, dan men wel
denkt.
Vroegere dierenkenners achtten chim
pansees niet in staat een voorwerp
nauwkeurig mikkend naar een doel
to gooien. Dr, Kortlandt heeft echter
met een experiment in Artis aange
toond, dat chimpansees wel aanleg
tot gooien heisben. Na langdurige
training kwam een jong chimpansee-
•rijfje, Olga, in Artis zover, dat rij
mét «sen tennisbal een blik onder
rika wijst Z.K.H. prins Bernhard
hier de plaatsen aan, die hij tijdens
zijn vierde reis naar dit werelddeel
heeft bezoeht. Voor verscheidene
takken van ons bedrijfsleven zijn
er Jn Zuld-Amerika mogelijkhe
den, vertelde de Prins gistermiddag
aan journalisten, die hij op het
palels Soestdijk ontving.
iiiiiiiiiimiiiiiiniiiiisiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii)
Advertentie)
Zon op
Zon onder
In de dertien Franse steden met meer
dan 120.000 inwoners hebben de com
munisten zondag 8,2% meer stemmen
behaald dan bij de vorig jaar gebonden
parlementaire verkiezingen, zo blijkt
uit de officiële cijfers. De UNR, de
gaullistische partij van Soustelle, liep
met 1,9% terug en de conservatieven
en onafhankelijker» gingen 5,5% ach
teruit. In deze steden werden de ver
kiezingen in een enkele ronde ge
houden.
Voor steden onder de 120.000 in
woners werd de evenredige vertegen
woordiging, waarbij elke partij zetels
verkreeg naar verhouding van het
aantal behaalde stemmen, afgeschaft
ten gunste van een meerderheidsver
tegenwoordiging. Door dit systeem
werd de communistische vertegen
woordiging verleden najaar van 150
zetels in de vorige Nationale Vergade-
n c-rminderd tot slechte 10 in de
h Assemblee. Maar het systeem
v, ,o ditmaal verkeerd in de helft
van de gemeenteraden in de zoge
naamde „rode gordel" rondom Parijs.
De communisten behaalden zondag
een absolute meerderheid der stemmen
en dus alle zetels in 23 gemeenten
en hebben grote kans er volgende
week bij de tweede ronde nog dertien
te winnen.
Opstand in Irak
onderdrukt?
HOEWEL de berichten over de op
stand in Irak nog steeds een ver
ward beeld geven van de toestand,
moet worden aangenomen dat de
revolte in het noorden van het land
onder leiding van kolonel Sbawwaf is
onderdrukt door de troepen van de re
gering-Kassein. Volgens radio-Bagdad
Is Shawwaf gedood en Is Mosoel, het
centrum van de opstand, door rege
ringstroepen bezet. Het feit dat de op
standelingenzender te Mosoel uit de
ether Is verdwenen geeft geloofwaar
digheid aan de berichten van radio-
Bagdad.
Volgens een bericht van radio-Bag-
dad stond de Ver. Arabische Republiek
van president Nasser achter de opstand.
Er gaan geruchten dat Kassein alle
leden van de ambassade van de VAR
in Bagdad opdracht heeft gegeven het r/QLONEL SHAWAF, de leider van
land te verlaten. i\
Radio-Bagdad heeft verklaard dat de opstand in Noord-Irak, die vol-
.Radio Mosoel" nimmer op Iraaks gens radio-Bagdad is gedood,
grondgebied heeft gestaan. De Israëli-
sche radio-omroep deelde gisteren al
mee dat het station bij Aleppo stond, in
het Syrische deel van de Ver. Arabische
Republiek.
Buitenlandse waarnemers menen, dat
als de opstand in Mosoel inderdaad is
neergeslagen, de communisten in Irak
aanzienlijk aan invloed zullen winnen
en wellicht de belangrijkste politieke
groepering van het land zullen worden.
Zij zeggen voorts dat Kassem geen
communist is. Vele.officieren in Irak
keuren echter zijn pro-communistische
neigingen af, die zich manifesteren in
de door communisten gecontroleerde
luchtmacht en politie. Sommigen noe-
vuur nemend op 4-jarige leeftijd
een betere trefkans had, dan kinde
ren van vergelijkbare lichamelyke
ontwikkeling. Dit deel van de rede-
voering werd mèt oen film geïllus
treerd, waarop men Olga in actie zag.
De mens wordt geboren als een hul
peloos schepsel, dat niet kan leven
zonder nest, hol of woning. Apen
daarentegen komen als jiestvueders
ter wereld en klauteren meteen na.
de geboorte in moeders harige vacht.
„Menselijke baby's zijn grote schreeu
wers. omdat het hol hun veiligheid
verschaft", zei spreker. „Apenbaby s
daarentegen zijn uiterst zwijgzaam,
omdat achter iedere boom een roof
dier op de loer kan liggen
Volgens spreker is de meest menselijke
diersoort ter wereld met de aap,
maar de wolf, die eveneens een co
öperatieve drijfjager op groot wild
is en die eveneens overmachtige
prooien door omsingeling en samen
werking buitmaakt.
De wolf vertoont het hoogstontwikkel-
de sociale stelsel van alle zoogdieren
ter wereld. Wolven kennen een ech
te taakverdeling en werkorganisatie.
Zij bezitten het hoogstontwikkelde
aangeboren communicatiesysteem en
zij zijn de* enige zoogdieren ter we
reld, die nog monogamer zijn dan de
meest monogame menselijke volke
ren.
ln Krimpen aan
de IJsel is men nog
niet uitgepraat over
de drie kleuters, die
gistermorgen in een
pas gebouwde too-
ningr werden terug
gevonden. nadat
velen een hele
nacht naar hen ge
speurd hadden. De
kleuters waren zon
dagmiddag 'n nieuw
huis aan de Van
Breughelstraat bin
nengegaan. Toen zij
weer naar buiten
wilden, bleek de
deur in het slot te
zijn gevallen. Hun
geroep om hulp
baatte niet en on
danks de kou vielen
de kinderen ten
slotts in slaap.
V.l.n.r.: me
vrouw Bremer. Ma
rinas Bremer (J's),
Henny Bremer (4),
Piet van der Hoek
(3Vt) en mevrouw
Va» der Hoek.
AS C
Tt'.rr.
De Westduitse socialistenleider Ol
leahauer heeft gisteren op diens ver
zoek een onderhoud gehad met
Chroestsjew in Oost-Berlijn. öllen-
hauer verklaarde na afloop optimistisch
te zijn ten aanzien van een oplossing
in de Berlünse crisis.
Hü meent dat de Russen alles zullen
doen om het probleem op te lossen
zonder oorlog. Ollenhauer was het ove
rigens op vele punten niet eens ge
weest met de Russische leider.
Chroestsjew heeft later ook de West
berlijnse burgemeester Willy Brandt
voor een onderhoud uitgenodigd. Ken
nelijk was dit een poging om de West
duitse publieke opinie gunstig te stem
men. Brandt heeft de uitnodiging af
gewezen.
Op de foto zien we hoe een breed
lachende Chroestsjew Ollenhauer ver
welkomt bij de Russische ambassade in
Oost-Berlijn.
men Kassem ,.een gevangene van zijn
strijdkrachten".
Westerlingen die onlangs in Bagdad
zijn geweest, zeggen dat Kassem een
nerveuze, wantrouwende man is, die
veak in zijn kantoor slaapt. Hij komt
slechts zelden en dan nog slechts voor
korte tijd thuis.
IN de confessionele partijen wordt
de enig werkelijke tegenstelling
van vandaag verdoezeld, te weten
die tussen progressiviteit en conser
vatisme, schreef de heer Hofstra ia
een in Noord-Holland verspreid pam
flet.
De enig werkelijke tegenstelling van
vandaag is niet die tussen progressi
viteit en conservatisme, maar die
tussen hen die de vrijheid onderge
schikt maken aan het Staatsgezag en
de doelmatigheid tot norm voor de
vrijheid maken en hen die dat niet
doen.
(Van een onzer verslaggevers)
Prins Bernhard heeft maandag in een
bijeenkomst met de pers ten paleize de
kritiek weerlegd, die in zekere mate
zijn reizen naar Zuid-Amerikaanse lan
den gold. „Van bepaalde zijde is wel
eens de stelling verdedigd, dat het
minder juist zou zijn een goodwili-
bezoek te brengen aan een land, dat
naar men zegt min of meer dictatoriaal
wordt geregeerd", aldus de Prins.
„In de eerste plaats geloof ik, dat
men als buitenlander wel héél voor
zichtig moet zijn een politiek systeem
te kritiseren, dat een bepaald land voor
zichzelf uitkiest.
En afgezien hiervan: wanneer Ne
derland economische belangen In dat
betreffende land heeft en ze wil uit
breiden wanneer daar Nederlanders
werken of er misschien naar toe wil
len emigreren, dan zie ik geen enkele
reden waarom een bezoek aan dat land
niet even nuttig zou zijn als aan andere
landen.
Dit is geen politieke keuze. Ik houd
mij op mijn reizen in welk land ook,
altijd buiten elke politiek. Maar het is
een heel nuchtere beslissing ten bate
van Nederlandse mensen en mogelijk
heden in den vreemde" aldus prins
Bernhard.
De Duitse regering betreurt de kri
tiek die minister Luns ia rijn Memorie
van Antwoord aan de Eerste Kamer
geuit heeft met betrekking tot de
Nederlands-Duitse onderimnAeltngMt
over de schadevergoeding aan nazl-
siachtoffers.
Dit heeft een woordvoerder van het
Westduitse ministerie van Buitenlandse
Zaken verklaard.
Bovendien, zo werd gezegd, is de
termijn voor het kiezen van een stand
punt over de schadevergoeding nog
niet verstreken. Ten slotte rusten de
onderhandelingen op het ogenblik op
verzoek van Den Haag, aldus de ver
klaring in Bonn.
Intussen hebben de Duitse socialisten
gisteren hun regering verweten niet
voldoende ernst te maken met de
kwestie van de schadevergoeding. De
Soc:—ïistiscbs Parte* Ds«*tec***sndo zegt
in een verklaring dat de houding van
de regering bekrompen is. „Men schijnt
te denken dat men voor de verzoening
genoeg gedaan heeft met de oprichting
van Duitse divisies voor de Navo."
(Van een onzer verslaggevers)
De Amsterdamse recherche is ervan
overtuigd met het arresteren van de
drie verdachten in de overvalzaak Ban»
kastraat (waarbij de 6"-jarige mej. C.
neemt aan dat de drie tevens verant
woordelijk zijn voor een serie Inbraak-
jes in de buurt, waar men geheel op
dezelfde wijze te werk is gegaan.
De boven de winkel wonende zus-
Belles van de schrik stierf) de hand op ters hebben, zo blijkt nu, in de nacht
de daders te hebben gelegd.
Hoewel de 18-jarige P. H., die slechts
enkele huizen verder woont dan het
slachtoffer, en zijn 24-jarige vriend
hardnekkig ontkennen, is men er zeker
van dat zij de inbraak met geweldple
ging hebben bedreven. Ook de derde
verdachte, een man van 28 jaar, die het
zaakje in elkaar gezet zou hebben, ont
kent,
Zy hebben al talrijke verklaringen
afgelegd en ingetrokken en spreken
elkaar bij herhaling tegen. De mannen
zijn om geen contact met elkaar te kun
nen hebben onmiddellijk op verschil
lende piaatsen ingesloten.
Vandaag wordt met de politiehond
een sorteerproef gehouden en ook zul
len de in beslag genomen kleren van
de verdachten onderzocht worden. Men
In het zeegebied tuisen Groenland en Us-
land Ugt een depressie met een kemdruk
van 860 rab, ZIJ verandert nog maar weinig
van plaats. In haar front dat vanmorgen
Ierland bereikte, ls ten noordoosten van de
Azoren een kleine storing ontstaan. Deze zal
waarschijnlijk morgenochtend de Britse
eilanden bereiken en daar de barometer nog
Iets doen dalen. Tegelijkertijd verplaatst een
hogedrukgebied van 1033 mb, dat zich boven
het zuidelijk deel van de Oostzee bevindt
zich langzaam naar het oosten. Ten gevolge
van deze ontwikkeling blijft in onze omge
ving de wind zuidoostelijk, er wordt daarbij
geleidelijk Iets warmere lucht aangevoen'
en daarom zal de temperatuur morgenmid
dag Iets hoger kunnen worden dan vandaag
Vanavond koelt het echter nogmaals sne'
af, zodat minimumtemperaturen ln de buurt
van bet vriespunt worden verwacht.
van de overval geprobeerd de politie
op te bellen. De buurman-melkboer,
waar zij herhaaldelijk aanbelden, deed
echter niet open. De kans dat men de
inbrekers op heterdaad betrapte, is
daarmee verkeken geweest.
De politie neemt aan dat de Inbre
kers door de oude vrouw gestoord aiju
en met haar handgemeen raakten. Zij
zou daarbij gestorven zijn. In de me
ning dat zij alleen maar bewusteloos
was. zouden de mannen het touw uit
de naastgelegen school hebben gehaald
en het slachtoffer hebben gebonden.
In Washington raakt men steeds
meer geïrriteerd over de bonding' van
de Britse premier Macmillan. Men ls
van mening, dat hii alles In het werk
stelt om een belangrijke rol te spelen
bij de onderhandelingen met de Rus-
«cn.
Volgens het blad zijn de Franse en
Westduitse regering het wat dit betreft
.•olkomen met de Amerikanen eens.
„De moeilijkheid kan voor een deel
oegeschreven worden aan trots en
oor een ander aan het verschil in
-tandpunt over de wijze waarop de be
prekingen over het Duitse vraagstuk
gevoerd moeten worden", aldus de
New York Times.