Het doel
Vijftig jaar chr. vakbeweging
Zeven ministers bij
u bileum viering
TV
I
COMMISSIE BRENGT RAPPORT UIT:
in
Ondersoek sal rust
moeten herstellen
Respect nodig voor
toekomstpl
annen
I
- hier en op Nieuw-Guinea -
Blanke na aanranding
van negerin in V.S.
ter dood veroordeeld
55
SCHENDING BRIEFGEHEIM
Gouverneur Platteel
H'
gaf opdracht aan
Hof van Justitie
Merencleel rekent
op terugkeer
r
ms x--
llll
Miaidei*
VRIJDAG 3 JÏILÏ 1959
V.
Directeur: 1-J. L>tó KU1G
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4336
r
Hoofdredacteur: ür. J. A. H. J. S. BKU1NS SLOT
Ecnpaiismaallijd voor
duizenden
Veel autoriteiten
Onderscheidingen
Revolutie
Zie verder pag. 3 4e kol.)
OG deze >naand zal men per auto naar Marken kininen
rijden en daarvoor behoeft het niet eens hard te gaan
vriezen, want voortaan kan men zo'n tochtje ook ma
ken. ah er geen ijs op de Gouwzee ligt. De dijk van het voor- I
mediae eiland naar het vasteland vav Noord-Holland zal na- I
melijk zeer trocirscht/nli/k zaterdag Jl juli voor alle verkeer
worden, opengesteld en dan. zal definitief een einde komen aan j
hel isolementwaarin de eilandbewoners veelal niet tot hun
ongenoegen tot nu toe- altijd hebben verkeerd. De nieuwe
verbinding is een gedeelte van de bedijking van de toekom
stige Markerwaarddie zestigduizend hectare vruchtbaar land
aan ons grondgebied zal toevoegen. Het laatste gat in de dijk
werd 17 oktober 1907 gesloten. Foto KLM-Aerocarto.
i
IpïSI!üslü
Vragen aan minister
Zie verder pag. 3, 2e kol,)
(Van onze parlementaire redacteur)
HET is niet verstandig het eigen groepsleven van de in Nederland
v erblijvende Ambonezen té zeer aan te tasten. Hun eigen toe
komstperspectieven dienen ook zoveel mogelijk te worden gerespec
teerd.
Tot deze conclusie komt een door minister Klompé ingestelde
commissie in haar rapport over cle Ambonezen in Nederland. Het
rapport is heden door de minister van.Maafschappelijk Werk aan de
Staten-Generaal aangeboden.
Open woonwijken
Zie verder pag, 3, 6e kol.)
ft«4*»r<D«n:
•»-&»9\»nhiso:
Dordrecht.
5chS«rt»m:
V> "tie de W.tiiatraat 23 - Tclef. U57Q0 (6 1.)
Postbus 1112 - Postgiro No. 424519.
Klacblendlenst abonnementen 18 3019 30 uur
Zaterdajjs 17—18 uur. Telefoon 113700
Huvgem.p>em 1 - Tcletoon 183467 ;3 lijnen)
Postbus 1001 Postgiro No 424367.
Klacbtendicn.it" 18.30—19.1') - Telefoon 362369
Spmneg 132 - Teint 4370
Tbomas a Kerrvpisstraat 9a - Tc lef 63451
iVboafoemen-t-^ints 61 cent pei week. (2 65 per nwand, 17 90 per
kwartaal. Losse m.mneri 13 cent. Verscliijnt dagelijks.
TUfUM-
(Geidisr tot morgenavond)
IETS WARMER.
Bewolkt met aanvankelijk plaatselijk enige regen, maar
morgen overdag ook enkele opklaringen, voornamelijk in
het zuiden van liet land. Matige tot vrü krachtige weste
lijke tot zuidwestelijke wind. Iets hogere temperaturen.
Morgen: Zon op: 4.25
Onder: 21.02
Maan op: 3.30
Onder: 19.21
i heeft do heer De Kadt 'n aitikcl
geschreven over het kabinet De Quav
met als ondertitel" „Nieuwe episode
of nieuwe penode?"
Het artikel is bijzonder onenteiend
over de gezindheid van de heer De
Kadt ten aanzien van dit kabinet en
zijn leden en ten aanzien van n|n
politieke tegenstanders, in het alge
meen. De heer Dc Kadt heeft een bij
na zou men zeggen, benijdenswaardig
lalent om zijn tegenstanders „af te tui-j
gen".
Niet inrndei oriënterend is het arti-;
gel over de taak die de P v.d A.'
zich thans volgens do heet Dc Kadt
stellen moet en vooral ook over het
doel dat bcieikt inoet worden.
FEESTDAG VOOR C.N.V,
DE lieer De Kadt is het niet eens met
de heer Bu: r die /.er da! men
het kabinet i.ict ten val moet brengen
als dat alleen maar een uitzichtloze
crisis met zich zou brengen
Wat dan wel' „Een constructieve
oppositie", aldus de heer De Kadt,
„heeft wel tot taak vooistellen op hun
verdiensten te onderzoeken en die
voorstellen zoveel mogelijk te verbe
teren, doch dat is met haar enige
taak.
Haar hoofdtaak bltjCt erop tc wijzen,
dat het Nederlandse volk alleen ge
baat is met het verdwijnen van dit
kabinet en met het vervangen van de'
huidige regering door Oen waarin het!
program van de P. v d A. een dui-l
delijke uitdrukking vindt".
En verder: „Doch ook is nodig dat!
we duidelijk maken waar het met land
«n volk heengaat als een bewind van
het type van het tegenwoordige lan
ger dan voor een episode zou blijven
optreden.
Dan zouden, vrees ik, de tegenstel
lingen zo verscherpt worden, dat de
kans op samenwerking met anderen
hoe langer hoe kleiner wordt. We moe
ten Immer» met vergeten dat ons land
vormen van samenwerking kent die
bijna nergens bestaan. Wat in de PBO
en in de SER tot stand is gebracht
rust uiteindelijk op een vertrouwen dat
een overgrote meerderheid van ons
volk in de regering had. En dat ver
trouwen kon bestaan omdat de grote
volksgroepen in de kabinetten bun ei
gen vertrouwensmannen zagen Als
dat voor een derde van ons volk met
meer het geval is niet voor een
episode maar voor een tijdperk
dan verdwijnen vertrouwen en samen
werking: en de instellingen die daar
de uitdrukking van waren. En dan
gaat op den duur de ongeremde
machtsstrijd overheersen. Dat zal op
alle gebieden overslaan, want de
machtsstrijd heeft eigen wetten. En
als men ons geen andere keus geeft
zullen wij die strijd moeten voeren
Die strijd kan alleen in constructieve
banen geleid worden, als wc deel uit
maken van de regering".
HET is duidelijk wat de heer De
Kadt wit:
Hij wil de onderwerping van de
meerderheid aan de minderheid. Het
dreigement is: de ongeremde machts
strijd met zijn eigen wetten. Daar
mee probeert de minderheid de meer
derheid naar haar hand te zetten.
Het Lijkt ons dat hieruit duidelijk
blijkt hoe terecht de kamermeerder
heid in december jl. het ultimatum
van P.v.d.A.-zijde heeft afgewezen.
D» eis: wij moeten in de regering,
we dulden een andere regering alleen
maar voor een episode, we willen een
regeerprogram waarin het program
van de P. v.d. A. een duidelijke uit
drukking vindt en anders de ongerem
de machtsstrijd over de hele linie van
het maatschappelijk leven, is door cn
door ondemocratisch
De meerderheid kan hier alleen
maar negatief op reageren. Elke ande
re reactie zou capitulatie betekenen.
Het is opvallend lioe èn tti december,
én tijdens de kabinetsformatie én
daarna nu weer m het artikel van de
heer De Kadt het doel van cle P.v.
d. A. duidelijk blijkt: De meerderheid
moet door de knieen en op de kmeen
voor de P. v. d. A
Een blanke Amerikaan die ecu ne
gervrouw heelt aangerand en een ne
ger die gepoogd heeft een blanke vrouw
aan te randen, zün gisteren beiden door
hetzelfde gerechtshof Ic Beaufort
(South Carolina) ter dood veroordeeld
De blanke was de 24-jarige marinier
Fred G. Davis, die ervan beschuldigd
wordt een 47-jarige negerin te hebben
aangerand. De andere veroordeeld1»
was de 19-jarige neger Israel Sharpe.
De executie door middel van de
elektrische stoel is vastgesteld op 14
augustus. Wanneer de mannier geen
gratie krijgt, zal hij de eerste blan
ke zijn die wegens dit misdrijf in de
Verenigde Staten ter dood gebracht
wordt. We] zijn reeds vele neger*
wegens dit misdrijf geëxecuteerd.
De jury die Davis veroordeelde, be
stond uit uitsluitend blanken; de jury
voor Sharpe bestond uit zes blanken
«a zes negers.
(Van een onzer redacteuren)
1/REUGDEVOL is vandaag in Utrecht het gouden jubileum
van het CNV gevierd. De bijna zesduizend plaatsen tellende
Margriethal van de Jaarbeurs, waar de jubüeumsameiikomst werd
gehouden, was vol feestgangers: mijnwerkers uit Limburg, tex
tielarbeiders uit Twente, -werkers uit de havens, uit de fabrieks
steden, de bouwvakkers, de landarbeiders en al die anderen uil de
meest verschillende beroepen, die samen één zyn in de christelijke
vakbeweging. Sommigen waren vanmorgen al om vijf uur van huis
vertrokken om tijdig in Utrecht te zijn. Met feestelijk klokkenspel
van de jaarbeursbeiaard werden ze er begroet, kleurige vlaggen
wezen de weg van het slation naar de Margriethal.
In dc met grote spandoeken, bloe
men en vaandels getooide Margriet-
hal luisterde men naar feestelijk ge
stemde toespraken en in het middag
uur verenigden de duizenden zich
aan een smakelijke éetipansmaaltiid.
Daarna begon dc middagbijeenkomst
met muziek vad dc Koninklijke Mili
taire Kapel en de opvoering van een
groots jubileumspel. Koren cn muzi
kanten werkten er met gerenom
meerde vocalisten aan mee
Ook de regering liet zich vertegen
woordigen. Vooraan in de zaal hadden
zeven ministers plaatsgenomen: prof.
dr. J. de Quay, minister-president, drs.
H. A. Korthals van Verkeer, prof. dr.
.1. Zijlstra van Financiën, drs. J. W. de
Pous van Economische Zaken. mr. J.
van Aartsen van Volkshuisvesting, mr.
dr. C. J. M. A. van Rooy van Sociale
Zaken en de staatssecretaris van .So
ciale Zaken B. Roolvink.
Tevens waren verscheidene leden
van de Eerste en de Tweede Kamer,
met name van de A. R. Partij en de
C.-H. Unie, aanwezig.
Verder zagen wij de president van
de Hoge Raad. mr. dr J. Donner, de
commissaris van de Koningin in de
provincie Utrecht, mr. C. Th. E. graaf
van Lynden van Sandenburg. en ver
tegenwoordigers van de kerken en tal
van maatschappelijke organisaties. Ook
de internationale christelijke arbei
dersorganisatie liet zich vertegenwoor
digen. Er waren deputaties uit België,
Duitsland. Italië, Nieuw-Guinea, Ca
nada en de Belgische Kongo.
Alleen hieruit bleek al iets van de
resultaten van de 50-jarige arbeid
van het christelijk vakverbond, dat
van het begin af heeft geijverd voor
samenwerking tussen werkgevers en
werknemers en voor overleg en
goede menselijke verhoudingen in
de bedrijven.
Daverend applaus weerklonk, toen
minister-president De Quay namens
II M. de Koningin meedeelde, dat
voorzitter Iluppert benoemd was tot
Ridder in de Orde van de Nederlandse
Leeuw. Niet minder uitbundig werd
de minister van Sociale Zaken, mr. dr.
Van Rooy, begroet, toen hij aan een
der oudste Jedcn, de heer G. A. Kreeft,
de eremedaille in goud van Oranje
Nassau overhandigde en aan de heer
j. M. Harthoorn, voorzitter van de
oudste bond van het C.N.V,, de ver
sierselen als Ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
Prof. De Quay wees in zijn rede
op de geweldige sociale ontwikkeling
van de laatste vijftig jaar. De er
barmelijke toestanden van vroeger, de
armoede, de vaak wat doffe berusting,
de vrees, dat men zelfs voor goede
ontwikkeling niet tot lotsverbetering
zou kunnen komen, dat alles is tot het
verleden gaan behoren. Daar is een
zware strijd voor gevoerd. Met ver
schillende instellingen. Sommigen wil
den de bezittende klassen overheer
sen. Maar er is ook de sfeer van over
leg gegroeid, en daaraan heeft juist
het C.N.V. van het begin af gewerkt.
De typische geest van christelijke
naastenliefde is daarbij de achtergrond
geweest. Wanneer thans praktisch
ledeieen het overleg aanvaardt.^ dan
is dat speciaal ook aan hel CNV te
danken, aldus prol. De Quay. Spreken
de over de toekomst zei de minister
president. dat wat bereikt is aan wel
vaart. nog verbeterd kan worden. Maar
wij zijn op een moment aangekomen
waarop alle organisaties, ook de vak
bonden, meer aandacht zullen moeten
geven aan andere problemen. Men ziet
de afstand tussen leiding en leden
groeien Het is moeilijk om in deze tijd
van specialisten en deskundigen de
binding tc bewaren.
Vandaar dat er een streven is naai
decentralisatie, waai door ieder meer
deel kan hebben aan de arbeid, Prof
De Quay verwachtte, dat bij een vol
gend jubileum /al blijken, dat dit stre
ven kenmerkend was voor de periode,
die nu begint. De minister-president
eindigde met te zeggen, dat dc sfeei
van de vergadering hem bijzonder had
getroffen en hij onderstreepte van
harte de woorden van het Evangelie,
waarmee voorzitter Ruppert de ver
gadering had geopend; „Zoekt eerst
het Koninkrijk Gods en zijn gerechtig
heid en dit alles zal u bovendien ge
schonken worden"'.
Voorzitter M. Ruppert sprak de
openingsrede uit. „Zou het bestaan van
een sterke christelijke vakbeweging in
Nederland invloed hebben gehad op
de materiële toestand der werknemers
en op de verhoudingen tussen werk
gevers en werknemers?" zo vroeg hij
zich af. En het antwoord luidt on
betwist: ja.
Vijftig Jaar vakbeweging overzien
de stelde Ruppert vast, dat er zoveel
is veranderd, dat er een revolutie
schijnt te hebben plaatsgehad. Het
loon is vermenigvuldigd, de arbeids
tijd verminderd, wie ziek is of een
ongeluk krijgt profiteert van een ver
zekering. er is een belangrijk begin
van een ouderdomspensioen.
De toestand internationaal overzien
de kan gezegd worden, dat er slechts
een enkel land is waar materiele posi
tie van de arbeiders een tikje beter is
dan in Nederland. Maar dat zijn die
landen, die minder van de oorlog te
lijden hadden dan wij.
En dan; nergens in de wereld zijn
de verhoudingen tussen werknemers
en werkgevers beter dan in Nederland.
Terwijl men in vele delen van de we
reld alleen nog maar kan denken in de
sfeer van klassctegenstellingen bezit
ten we in Nederland publiekrechte
lijke bedrijfsorganen, een sociaal-eco
nomische raad.
Waarmee nog niet gezegd is, dat de
verhoudingen in Nederland al voldoen
aan de evangelische eis van naasten
liefde. Ook vertoont de christelijke
vakbeweging niet een ideaal beeld.
Maar toch: de vergelijking met het
buitenland blijft treffend.
Waarom heeft de christelijke vakbe
weging zo'n grote invloed kunnen uil-
oefenen? Niet omdat zij zo braaf, zo
goed of zo groot is. Maar omdat het
een afhankelijke beweging is. die niet
begint met te eisen, maar met te bid
den. Het rusteloze zoeken naar het ko
ninkrijk Gods heeft de christelijke vak
beweging, hoeveel fouten er ook ge
maakt werden, bezield en kracht ge
geven, heeft ook zegen geschonken.
Ambonezen niet aantasten
eigen groepsleven'
(Van onze parlementaire
redacteur)
ET niet ongevraagd verlof
zenden van dc advocaat-
generaal bij liet hof van Justitie
te Ilollandia, mr. W. C. van Beek,
door <le gouverneur van Nieuw-
Guinea, dr. P. J. Platteel, zal ver
moedelijk leiden tot een uitge
breid onderzoek naar de schen
ding van het briefgeheim, een
onderzoek, dat zowel in Nieuw-
Guinea als hier te lande de ge
moederen gerust zal moeten stel
len.
Gouverneur Platteel heeft in eerste
instantie dit onderzoek opgedragen aan
liet hot" van Justitie, waarvan mr. H.
AL Vriiheid president is cn mr. I*.
Oknm procureur-generaal.
Mr. Van Beek was als advocaat-
generaal de onmiddellijke onderge
schikte van mr. Okma.
De berichten over censuur op Nieuw-
Guinea zijn beslist niet nieuw. De par-
tementaiie missie, die twee jaar gele
den een bezoek aan Nieuw-Guinea
bracht, kreeg ai verscheidene klach
ten. maar die klachten waren toen zo
weinig gefundeerd, dat er geen aan
leiding ivas om in het rapport aan de
Tweede Kamer op deze zaak terug Ie
komen.
De vraag is. ot de klachten, die
thans worden geuit en die blijkens
berichten uit Hollandia o.a. afkom
stig zijn van mr. Van Beek, nu wel
enige grond hebben.
Een feit is, dat de justitionele auto
riteiten het recht hebben bepaalde
poststukken te openen, zulks op grond
van een beschikking, welke ongeveer
drie jaar geleden werd uitgevaardigd
door de gouverneur. Het uitvaardigen
van een dergelijke beschikking be
hoeft de goedkeuring van het hof van
Justitie te Hollandia en zij kan alleen
worden gebruikt tegen personen, die
de openbare veiligheid in gevaar bren
gen. Wetteiijk steunt een dergelijke
beschikking op de postordonnantie.
Ten tijde van het bewind van gou
verneur dr J. van Baal is de beschik
king beslist met onrechtmatig toege
past. Wel is er toen door de gouver
neur een geval van censuur geconsta
teerd, dat niet steunde op de reeds
eerder genoemde beschikking. Dr. Van
Baal heeft toen onmiddellijk maatre
gelen genomen om herhaling te voor
komen en hij kon de parlementaire
commissie desgevraagd dan ook ver-
kla.en, dat van onrechtmatige cen
suur geen sprake was
Het c.-h. Tweede Kamerlid, de heer
F. II. v, d. Wetering die deel uit
maakte van de parlementaire missie,
is nu de beriehten over censuur op
nieuw opduiken van plan de minis
ter van Zaken Overzee a.i. vragen over
deze aangelegenheid te stellen. Deze
zaak moet de wereld uit, want zij
schaadt de Nederlandse belangen in
Nieuw-Guinea.
De huidige gouverneur, dr. Platteel.
schijnt op eenzelfde standpunt te staan.
Hij "wil, dat het hof van Justitie de
censuurkwestie tot op de bodem onder
zoekt. In dit verband moet het onge
vraagd verlof van mr Van Beek wor
den gezien. De advocaat-generaal is
vesting in de woonoorden op laag peil
staat. Individuele huisvesting in wo
ningen tussen de Nederlandse bevol
king kan voor de grote meerderheid
alsnog niet worden aangeraden. Daar
om beveelt de commissie bij wijze
van proef de inrichting van open
woonwijken t.b.v. de Ambonezen aan.
Duidelijk stelt de commissie, dat in
het huidige stadium het vcrantwoor
delijklieidsgtevoel op kerkelijk en
maatschappelijk terrein van de eigen
groep dient tp worden versterkt. Men
zou b.v. de Ambonese gemeenschap
ertoe moeten brengen geleidelijk be
paalde sociale taken zorg voor al
leenstaande kinderen, gezinsverzor
ging enz, zelf ter hand te nemen op
een wijze, zoals in Nederland gebrui
kelijk is.
De commissie staat een handhaving
van het groepsverband voor en zij
meent, dat met name de elite der Am
bonezen het groepsverband niet moet
breken. Een sociale en economische
differentiatie is gewenst, maar de
overheid mag niets opleggen en zelfs
niet rechtstreeks deze differentiatie
bevorderen. Wel kan zij door het doen
bouwen van een aantal middenstands
woningen in de woonwijken bepaalde
voorwaarden scheppen.
De zelfverzorging van de Ambone
zen dient te worden doorgetrokken,
doch vooi sommige groepen zullen
aanvullende sociale voorzieningen
noodzakelijk blijven. De problemen
van de jongere generatie dienen de
grootst mogelijke aandacht te hebben.
Ook aan de voorlichting van de Neder-
DE commissie voegt aan haar con
clusie toe, dat onderschrijving
van haar bevindingen niet beteként,
dat men met de politieke toekomst
verwachtingen van de Ambonezen be
hoeft in te stemmen. Wat die politieke
toekomstverwachtingen zijn. wordt
eveneens duidelijk, wanneer men het
rapport van de commissie doorleest:
het merendeel van de Ambonezen re
kent nog steeds op terugkeer naar een
vrije Republiek der Zuid-Molukken.
Heel hun leven, hun werk en hun po
litieke en maatschappelijke activiteit
is hierop ingesteld. Ook bij het kiezen
van onderwijs voor de jongeren wordt
gezocht naar die opleidingen, welke
voor het opbouwen van de R.M.S. in
de toekomst van groot belang kun
nen zijn.
De commissie, die bijna twee jaar
over haar onderzoek heeft gedaan,
bestond uit mevr. dr. H. Verwey-
Jonker (presidente), prof. dr H.
Bergema, de heer L. Götzen, prof.
dr. J. P. Kruyt en prof. dr. J. M.
Pieters. Haar rapport behelst tal
van interessante gegevens over het
leven van de Ambonezen in Neder
land en het komt tot conclusies, die
/eker voor het trekken van een nieu
we beleidslijn van het allergrootste
belang zullen bliiken te zijn
Zo meent de commissie, dat de huu-
Zware brand
in Pentagon
Het Pentagon in Washington, hoofd
kwartier en zenuwcentrum van de
Amerikaanse verdediging, is gisteren
ernstig beschadigd door een zware
brand, die woedde op de verdieping
waar films opgeslagen liggen.
Verstikkende rook van brandende
geheime documenten en geluidsban
den vulde de doolhofachtige gan
gen van het gebouw, terwijl brand
weerlieden met alle macht poogden
de rampzalige brand te onderdruk
ken.
Ambtenaren met plattegronden
met de aantekeningen „vertrouwe
lijk" en „geheim", volgden de brand
weerlieden op de voet om aan te
geven hoe het vuur liet best kon
worden aangepakt.
In. het Pentagon werken 29.000 man
personeel. Het is het belangrijke
knooppunt van het Amerikaanse de
fensiestelsel over de gehele wereld.
De totale lengte van. de gangen is 29
kilometer. Er zijn 150 trappen en ne
gentien liften.
Na verloop van vier uur waren de
meer dan 300 brandweermannen die bij
de blussing waren ingeschakeld, erin
geslaagd de brand onder controle te
krijgen. Toen was echter reeds uitrus
ting ter waarde van 30 miljoen dollar
in vlammen opgegaan.
Het zou vijf tot tien jaar duren voor
dat het vernielde materiaal zou zijn
vervangen, indien vervanging al mo
gelijk is.
Twintig brandweerlieden werden
door de rook bevangen en moesten
zich onder doktersbehandeling stellen.
Een storing die gisteren op de
Atlantische Oceaan ten westen van
Ierland lag is in de afgelopen nacht
met de sterke westelijke stroming
in de hogere luchtlagen met grote
snelheid naar de Noordzee getrok
ken. Tengevolge hiervan begon het
vanmorgen na kortstondige opkla
ringen gedurende de nacht in een
groot deel van het land weer te
regenen. De storing wordt gevolgd
door een zwakke rug van hoge druk,
waarachter zich midden op de oceaan
een nieuwe depressie bevindt. Het
ziet er echter naar uit, dat deze
depressie morgen nog geen invloed
op het weer hier te lande zal uit
oefenen, zodat morgen enkele op
klaringen mogen worden verwacht,
met iets hogere temperaturen.
