Nieuw Amerikaans succes
vrij
nieuwe regeling:
Akkoord over
KE.M-STRAAL VLIEGERS
KRIJGEN MEER
„Willem Ruys" begon aan
derde reis-om-wereld
Wat is vrijheid
van onderwijs?
BOAC .ROND
DE-WERELD'
Aan alle leeuwen en maagden
TYFOON GIERT
OVER JAPAN
Eerste stap van
reis naar
Mars of Venus
Feeststemming in
Engeland na
blijde mare
Ook piloten van
„turboprops"
beter betaald
Noors fiat op Verobne's plannen
Moordenaar van
Belgische
pastoor bekent
m
Op huwelijksreis
aan dood ontsnapt
Moeten ..nader aan
te geven dekkingen'
tekort verbergen
matrassen V. g'g'Y'!
V
VOORBEREIDING
NEERGEKLAPT
verh08en■ INSTRUMENTEN
'b
D
ZATERDAG 8 AUGUSTUS !3é>9
VJ
Directeur: H. DE RUIG
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4367
a
V
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
Ike stemt toe
ÖRCniD-PUOMJCTE*
mm
Betratina 4n tiHen
HOTEL „'T LÖSSE HOES"
H otterdam-
'l-Gravcntiasf
Dordrrciu;
Sdtuertam:
Witte Withstraat faut Itü7uii <«t i i
Postbus 1U2 Postgiro No. «4519.
^f?ie Ï5M a.borinementpn ia 19.30 uur
i<uerdags 17- S uur Teleioon 115700.
Huygensplcin l I'cltioon 183467 (3 lijnen)
Postbus 1091 Postgiro No 124867
spuwlsa'TTeleloon 362369
Thomas k.malsstraat «a eiet. 33451,
AbonnementsprDs 61 cent per weeK, f3.65 per maand 1 ionmr
fcwartaat Losse nummers 15 «nt. VerSn,' .Wi/Ef
'TH&tUA/'
(Geldig tot zondagavond)
WARM
Warm en overwegend zonnig met kans op onweer.
Zwakke veranderlijke wind.
Morgen: Zon op: 5.12 Maan op: 11.03
onder: 20.18
onder: 22.17
Ï}J
AAN vele dingen zijn wij langza
merhand zo gewoon geraakt, dat
wij ze pas gaan opmerken, als wij
gevaar lopen ze tc verliezen Vooral als
wc niet meer de weg kennen, waar
langs de huidige toestand zich heen
ontwikkeld. Zo ts het ook met de vrij
heid van onderwijs. Velen zien niet
de innerlijke verbondenheid tussen de
sociale vrijheid, waarover men thans
zo uitvoerig spreekt, en de vrijheic
van onderwijs. En nog minder beseft
men, dat de zo gewaardeerde sociale
vrijheid met de vrijheid van onder
wijs staat of valt.
Scheprad-satelliet:
voor
weg
ruimtevaart?
President Eisenhower heeft een ver
zoek van de British Overseas Airways
Corporation om een rond-de-wereld-
dienst te onderhouden voor straalvlieg
tuigen via de Amerikaanse westkust
en Tokio ingewilligd.
Reeds geruime tijd geleden heeft de
B.O.A.C. een dergelijke aanvraag in
gediend, maar de Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij „Northwest Airli
nes'' had hiertegen bezwaren gemaakt.
Advertentie I
Let op!
Als uw eerste voornaam Olga is
en als u bovendien geboren bene
onder het teken van de leeuw
of de maagd, doch in ieder geval
in de maand augustus...
schrijf dsn nog heden aan
dc N. V. LEIDSE
MAT hiSSENFASRIEKEtt
Afd. Postbus 16 Leiden"'
en u krijgt een charmante ver-
jaardagssurprise! Opgeven pert
briefkaart: naam. voornamen,
geboortedatum, adres. -
OOR 1848 bestond de vrijheid var
onderwijs tn de bevoegdheic
In elfen huls aan zijn kinderen onder
wijs te geven of te doen geven. Voor
de oprichting van een schooi had men
vergunning, autorisatie, nodig van de
overheid. Deze was vervuld met goede
onderwijskundige bedoelingen, maar
wist toch in de meeste plaatsen te
voorkomen dat er een school tot
stand kwam, die in richting van de
overheidsacbolen afweek. Natuurlijk
bad het overgrote gedeelte van de be
volking aan deze vrijheid van onder
wijs niets. Men kon het huisonderwijs
niet betalen en bovendien waren er
geen onderwijzers genoeg.
Vandaar, dat het een grote vooruit
gang was. dat onder sterke steun
van de liberaal Thorbecke in de grond
wet kwam te staan, dat het geven van
onderwijs vrij was. In de wet werd dat
beginsel voor het lager onderwijs uit
gewerkt in het jaar 1857. Sindsdien kon
men vrijelijk scholen oprichten, mits
de onderwijzers voldeden aan de eis
van bekwaamheid cn de overheid
toezicht kon houden.
Maar ook zo was bet nog maar for
mele vrijheid. Er was geen dwang
meer. die de oprichting van scholen
onmogelijk maakte. Maar weldra
bleek liet. dat de voorstanders van
bijzonder onderwijs bij iange.na niet
in staat waren de sommen op te bren
gen, die v>or de exploitatie van deze
vrije scholen nodig waren. Het was
dezelfde formele •vrijheid, die na de
opheffing van de gilden, de arbeiders
toeliet om voor een hongerloon te
werken of niet tc werken.
ELEIDEL1JK kwam men in steeds
Cl groter kring tot de overtuiging,
dat op deze wijze tienduizenden ouders
niet in staat waren, in het stuk van
bet onderwijs overeenkomstig hun
overtuiging te leven Zij werden in 't
centrum var hun persoonlijkheid ge
knecht. En daardoor werd het volk
verzwakt; Het was Kuyper, die met
kracht erop gewezen heeft, dat de
vraag van de vrijheid van onderwijs
in wezen een sociale kwestie was.
Voor een sterk volk is het nodig, dat
niemand in zijn consciëntie wordt ge
schonden Vandaar, dat het landsbe
lang was. dat men de vrijheid van
onderwijs, die formeel was vas.ge-
"egd. ook materieel kon beieven. En
zo was hei dus een nationaal belang,
dat de overheid financieel de midde
len verschafte aan de ouders, om hun
vrijheid van onderwijs overeenkom
stig eigen aard en roeping te verwer
kelijken Dat was de achtergrond van
de wet van Mackay van 1889
En men lette nu weer op, dat juist
ir. deze dagen ook in breder kring het
inzicht begon door te breken op so
ciaal gebied, dat hier de overheid een
taak had om de sociale vrijheid ma
terieel te' beleven Het is geen toeval
dat Kuyper door dezelfde gedachte
gedreven werd op sociaal terrein en
bij de strijd om onderwijsvrijheid.
Er was echter meer De overheids-
school werd betaald uit de gemene
middelen. Zodoende kon de openbare
schooi door haar uitstekende inrich
ting de school die uit de vrijheid was
geboren en uit particuliere middelen
werd onderhouden stevig beconcurre
ren. De openbare school werkte verlei
delijk, directief, op de gewetens der
ouders, die eigenlijk zich met dc geest
van die school niet konden verenigen.
Dat was een feitelijke beperking van
de onderwijsvrijheid. Bovendien was
het onrecht, dal zonen van één volk
zo ongelijk werden behandeld.
Ook na de wet-Mackay en de wet-
Kuyper van 1905 bieef deze toestand
bestaan Tot 1920 hadden de r en-
bare lagere schoren veel duurdeie en
betere inrichting en soms driemaal be
ter gesalarieerde onderwijzers en dat
alles uil de gemene middelen, dan dc
bijzondere school. Voor het voorberei
dend hoger en middelbaar orderwijs
bestaat deze toestand nog. Droevige
voorbeelden daarvan kan men van
rooms-katholieke zijde en van de
protestantse vereniging van V.H.M.O.
te horen krijgen.. Een nog aanirangig
wetsvoorstel wil zelfs deze wanver
Zie verdet pag. 3, 6e kol.)
Een tyfoon vergezeld gaande mei
zware regens heeft vandaag het zui
delijk deel van Japan geteisterd. Ver
scheidene mensen zijn gedood. Er zijn
ook talrijke vermisten. Men vreest
dat het noodweer nog meer slacht
offers zal eisen, daar de tyfoon ver
der raast in noordelijke richting.
De huilende stormwind boorde ga
ten in zee- en rivierdijken, waardoor
laagliggende gebieden werden over
stroomd
De groti' raket, die de „Schep-
rad-kunstmaan* omhoog; bracht, gefotogra
feerd bij het opstijgen van Cape Canaveral
in Florida.
(■Artnerlentlei
ORCHID-NATUURMEST
ORCHID-POTGROND
ORCHID-COMPOST
Vraagt bi) urv blweiltïst cn aaatlhamlcl naar
FA. G. VERKUIL
MAARSSEN - TEL K 3408 - 235
EEN „scheprad-satelliet" van
63Vis kilo, die gistermiddag
door de Amerikaanse luchtmacht
vanaf dc raketbasis Cape Cana
veral in Florida werd afgescho
ten, beschrijft na éen geslaagde
start thans een baan om de aarde.
Dit experiment moet de weer vrij
maken voor een tocht naar Mars of
Venus. Met de nieuwe satelliet wil
men namelijk o.a. de slrallngsgor-
dels, die een eevaar betekenen voor
menselijke ruimtevaarders, naui
keuriger meten.
De naam „scheprad" heeft de kunst
maan gekregen aangezien zij voorzien
is van vier schoepvormige armen. De
schoepen zijn bedekt met cellen, die
zonlicht in elektriciteit kunnen om
zetten. De opgewekte stroom gaat naar
de batterijen van de meetinstrumen
ten in de satelliet.
In Amerikaanse wetenschappelijk
kringen hecht men bijzonder vee!
waarde aan deze satelliet, die een
waar laboratorium met instruraen
ten voor ruimte-onderzoek bevat, het
grootste, dat ooit werd gelanceerd
De proef is een voorbereiding voor
pogingen in november om een kunst
maan naar Mars of Venus te zenden.
De nieuwe satelliet, de zesde in de
,.ontdekker"-serie, werd gelanceerd
met behulp van een driedelige toren
hoge raket.
Voor het lanceren waren de schoë
pen-armen neergeklapt als de vleu;
gels van een voccl. Zij klapten uit
nadal de derde trap van de raket ruim
vier minuten na de lancering ont
brandde.
De zotinebatleröen zullen gedurende
de hele duur van de vlucht een jaar
werken.
De beginsnelbeid van de kunstmaan
was ongeveer 35.000 km per uur. De
omlooplijd om de aarde ligt tussen elf
en twaalf uur. De baan van het toe
stel is een ellips, die op het hoogste
punt 40.000 km van de aarde verwij
derd is en op het laagste 240 km.
De kunstmaan heeft nog een kleine
raket van 414 pond. die van de grond
af ontstoken zaL worden als de afstand
tot de aarde in het laagste punt te
klein zou worden, waardoor de satel
liet in de dampkring zou verbranden.
Deze kleine raket zal de baan dan wat
De Verkenner VI bevat in hoofd
zaak de volgende instrumenten:
Ij Drie apparaten om de stralings-
krans rond de aarde in kaart te bren-
«•gn.
2) Een apparaat van ruim een kilo
dat als een televisiecamera een ruw
beeld van het wolkendek der aarde
overbrengt.
3) Zonnebatterijen, waardoor de
chemische batterijen gedurende de
vlucht kunnen worden geladen. In de
satelliet bevinden zich drie zenders
en twee ontvangers.
4) Een apparaat, dat de omvang
van meteorietdeeltjes die de satelliet
raken, vaststelt.
5) Twee soorten meters om het
magnetisch veld van de aarde in kaart
te brengen.
Het Britse koninklijke paar op weg f
naar hun buitenverblijf Balmoral:.:
Van links naar rechts: prins Char-,
les (10), koningin Elizabeth, prin
ses Anne (8) en prins Philip. Kort-
voordat het paar met vakantie ging
werd op Buckingham Palace be
kendgemaakt dat de Britse vorstin
haar derde kind verwacht.
In
Gisteren zijn de directie van de KLM
en de Vereniging van KLM-vliegers
(waarbij ruim zeshonderd piloten zijn
aangesloten) na langdurig overleg tot
overeenstemming gekomen, zo hebben
wij van beide zijden vernomen.
De nieuwe satariëringsregeling geldt
van I januari van dit jaar tot 1 januari
1963 en zal zo spoedig mogelijk ter
ue
koninklijke tamme maakte
dezer dagen een tocht met een mo
torboot in de. Golf van Salerno, ten
zuiden van Napcis. Prins Bern-
hard zat aan het roer. Achter hem
on de foto zien we prinses Irene.
Midden in de boot koningin Juliana
en op de achterplecht prinses
Beatrix.
De Noorse regering heeft haar goedkeuring gehecht aan de plannen van de
Nederlandse scheepsbouwer C. Veroime. De heer Verolme zal 800.000 Noorse
kronen in een scheepswerf b(j Oslo steken en daardoor de zeggenschap ver
krijgen. De zetel van de onderneming zal in Noorwegen blijven.
(Van een onzer verslaggevers)
KLM-vliegers die op straalvliegtuigen gaan vliegen, krijgen een
belangrijke salarisverhoging. Zo zal de gezagvoerder van een
DC-8 -0 (dat is ongeveer 800 per maand) méér verdienen dan
zijn collega op een toestel met zuïgermotoren, zoals een Lockheed
Constellation en een DC-7c.
De KLM-vliegers zullen worden ingedeeld in nieuwe salaris
groepen. Deze worden gebaseerd op het vliegtuigtype, waarmee zij
vliegen.
Tot nu toe hadden vliegers van dezelfde rang, kenbaar aan het
aantal gouden banden ook hetzelfde salaris. Daar komt nu ver
andering in.
goedkeuring worden voorgelegd aan
het College van Rjiksbemiddelaars.
Andere grote luchtvaartmaatschappijen
hebben een dergelijke regeling getrof
fen.
Het straaltijdperk begint voor de
KLM volgend jaar, wanneer de DC-8
komt. Het eerste toestel van dit
type men heeft er in totaal twaalf
besteld zal in april in gebruik
worden genomen. Uiteraard kar
slechts een beperkt aantai piloten
voor deze machines worden uitge
kozen.
De animo voor het vliegen mei
toestellen met zuigermotoren, waai
het grootste deel van de KLM-vloo'
nog uit bestaat, zal ongetwijfeld
aanmerkelijk afnemen bij de vliegers
en de.onderlinge rivaliteit toenemo-
Zeker in het begin, als er nog maar
enkele straalvliegtuigen zijn.
De KLM rekent de turbopropmachi
nes {str-ilmotoren met propellers) zo
als de Viscount en de, Lockheed Elec-
tra ook tot straalvliegtuigen. De vlie
gers op deze toestellen zullen dan bok
enige salarisverhoging krijgen, maar
deze zal geringer zijn dan bij hen, die
een DC-8 gaan besturen.
De situatie was tot oo heden zo, dat
een piloot met twee banden op een
Convair (een toestel dat in F.uropa
vliegt) even veel verdiende als op een
toestel voor de intercontinentale tra
jecten. Nu is het in theorie mogelijk
dat een piloot met twee banden, die
op een DC-8 vliegt meer verdient dan
bijvoorbeeld een driebander op een
Constellation.
(Van onze correspondent)
Een Duits echtpaar op huwelijksreis
afkomstig uit Dortmund, is donder
dag op de onbewaakte overweg van
Oudesluis (gemeente Zijpe) aan ie
door, ontsnapt, toen de auto, waarin
het echtpaar reed, door een goederen
trein gegrepen werd. De 23-jarige
bruid werd uit de auto geslingerd,
raakte de trein maar kwam wonder
boven wonder na haar val in het ver
lengde van de rails te liggen. Zij liep
evenals haar 40-jarige echtgenoot in-
en uitwendige kneuzingen op.
Beiden werden per ambulance naai
het ziekenhuis te Den Helder ver
voerd, waar zij na een behandeling
werden ontslagen. De auto werd zwaai
beschadigd. De goederentrein had 25
minuten vertraging.
heel Engeland heerste gisteren
een feeststemming, nadat officieel be
kend was gemaakt, dat konuigih'Eli
zabeth volgend jaar februari haar
derde kind verwacht. Het nieuws
werd door de kranten met super
koppen gebracht; radio en televisie
onderbraken gistermiddag hun pro
gramma's nadat het blijde nieuws op
Buckingham Palace was hekendgc-
IttStSfckt»
In Ghana in Afrika en op de Shet
land- en. Orkney-eilanden woog de
blijdschap ruimschoots op tegen de
teleurstelling, dat de Britsevorstin
haar officiële bezoeken aan deze ge
bieden heeft moeten afzeggen.. In
Ghana waren reeds miljoenen, guldens
uitgegeven voor de voorbereiding yan
het bezoek.
Koningin Elizabeth is gisteren met
de andere leden van de koninklijke
familie naar Schotland gereisd voor
een zomervakantie op het buitenver
blijf Balmoral.
Na de geboorte van haar derde kind
zal koningin Elizabeth, evenals iedere
Britse moeder met drie kinderen,
recht hebben op een gezinsbijslag ten
bedrage van drie pond sterling en
twaalf shilling ongeveer-38 gulden
per maand. Voor haar twee kinde
ren krijgt zy thans één pond en zes
tien shilling ongeveer negentien
gulden.
Koningin Elizabeth heeft een jaar
inkomen van 475.000 pond bijna vijf
miljoen gulden en haar echtgenoot,;
prins Philip, van 40,000 pond 420,000
gulden,
E „Willem Ruys" is gisteren haar
derde reis om de wereld begon
nen met 526 passagiers. In South
ampton komen er nog 575 by, zo
dat er voor het eerste traject, de
bemanning niet meegerekend, 1101
mensen aan boord zijn. Daarvan
gaan er 160 emigreren, 65 naar
Nieuw Zeeland en 95 naar Austra
lië.
Onder degenen, die een gehele we
reldreis maken bevinden zich 26
Amerikanen. Zij zijn op de vorige
reis van Miami af meegevaren, heb
ben drie weken lang in Europa eens
rondgekeken en keren nu over de
vervolgroute naar Miami terug.
Die drie weken rust heeft de Kon.
Rotterdamsche Lloyd benut om he*
schip niet alleen -de gebruikelijks,
beurt van „knippen en scheren" te
doen ondergaan, maar ook het inte
rieur enigszins te verbouwen. Een
dee! van de derde-klas-rooksalon
heeft plaats moeten maken voor
hutten voor de bedienden, die in
steeds groter aantal nodig blijken te
zijn. Voorts is er nog in het veran
dacafé een-bar gebouwd.
v O
Uct plotselinge ontslag van de hoofd
redacteur van het Antilliaanse och
tendblad „Today", de heer Suarez,
heeft sterk de aandacht getrokken. In
het bijzonder omdat de redenen van
het ontslag niet bekend zijn gemaakt,
althans niet officieel.
Volgens het r.k. dagblad' „Amigoe
di Curagao" zou de aanleiding tot het
telefonisch gegeven ontslag op staan
de voet het gevolg zijn geweest van
een commentaar op de ontwerp-lands-
begroting, waaruit zou blijken, dat de
economische situatie der Antillen
achteruit gaat en waarin gezegd
wordt, dat er een. tekort is van. een
miljoen, omdat onder de ontvangsten
een bedrag van een miljoen is opge
nomen onder het hoofd: nader aan te
geven dekkingsmiddelen.
Het blad zegt verder, dat het af
drukken op dezelfde.pagina van het
voorstel tot verhoging van de minis
terssalarissen cn de daarop gegeven
officiële toelichting ook als tenden
tieus zou zijn gezien.
f Advertentie) -
HOLTEM (OVERIJSJÏÏL)
Het exclusieve restaurant op de Botterberg.
Onze specialiteit:
KIP VAN 'T SPIT (BOVEN OPEN VUURJ
A. d. vleugel Freddy Kann Entertainer
Een zeer verzorgd weekendverblijf
27.per persoon.
Telefoon 0o4S3353. Directie J. Meulemart
De in Rotterdam gearresteerde Bel
gische grondwerker P. B. heeft vrijdag
te AVuustwezel, tijdens een confronta
tie met een aantal getuigen, bekend
pastoor Notebaert uit het Belgische
plaatsje Ledeberg te hebben vermoord.
De confrontatie geschiedde op Ne
derlands grondgebied, namelijk in' h'qt
portiershuis van het seminarie St. VinA
centius te Wernhout, dat vlak byde
Belgische grens nabij Wuustwezel ligt.
B. zal in afwachting van zy'n uitle
vering, de eerstkomende dagen nog iit
Rotterdam in bewaring worden gehou
den.
Hij werd geconfronteerd met de ver-
zekeringsagent De B., met wie hij de
overval op een bank in Wuustwezel en
een aantal andere overvallen heeft ge.7
pleegd en die hem als de moordenaar
van pastoor Notebaert had aangewe
zen. Verder met de dienstbode vaii
pastoor Notebaert, die de deur van de
pastorie voor hem had geopend en met
T. en F., die aangehouden zyn ver
dacht van medeplichtigheid aan de
door B. en De B. gepleegde overval
len.
B. heeft bekend dat, toen de pastoor
weigerde geld te geven, een worste
ling is ontstaan, waarbij de geestelijke
is gestruikeld bij een poging hem de
revolver te ontrukken. Daarna zijn de
fatale schoten gevallen. B. is, zonder
verder naar buit te zoeken, gevlucht.
Een 39-jarige vlieger van de Ameri
kaanse marine, luitenant-kolonel
Rankin, heeft een sprong uit een
vliegtuig op 14.500 meter hoogte en
het zakken door een onweersbui'
overleefd. Veertig minuten nadat,
overste Rankin zijn straalvliegtuig
had verlaten, stond hij op de grond
met een gebroken hand en bevries-
zingen. UMiG
