Eerste geslaagde vlucht naar ander hemellichaam
Opzienbarend succes
aan vooravond van
Chroestsjew s reis
w
NIEUW TYPE
BRANDSTOF
Prinses
in New
Beatrix ter kerke
York j
Reacties op landing
Loenik II op
H
maan
Parlement steunt Neliroe's
„China-politiek"
Predikant oude
bekende van i
familie
Naar de maan
Verbeterde uitkeringsregeling
voor niet-verzekerde werklozen
r
v_
Stofwolk op de maan
na aankomst raket
Auto tegen boom:
vrouw gedood
MARY POS in het
huwelijk getreden
AANHOUDEND
DROOG
Chroestsjeiiook
naar New
Delhi
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1959
J
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4392
Directeur: H. DE RUIG
EEN RUSSISCHE RAKET is gisteravond om 22.02 uur Ne
derlandse lijd op de maan terechtgekomen. Dit betekent
dat voor de eerste mimi een ruiintevluelit vanaf de aarde
naar een ander hemellichaam is verwezenlijkt. Volgens radio-
Moskou voerde de raket de Russische vlag voorzien van wimpels,
liet hamer en sikkel-embleem en tie inscriptie ..U.S.S.R. - september
1959". toen zij op liet maanoppervlak te pletter vloog.
Da fantastisch© prestatie van de Russen is door geen menselijk
oog gezien. Zij kon echter door geleerden in de gehele wereld aan
de hand van radiosignalen worden gevolgd. Toen de raket om 22
uur, 02 min. en 24 seconden zweeg, na onafgebroken duidelijke sig
nalen te hehben uitgezonden, was het duidelijk dat de eerste raket
de maan bereikt had en dat een nieuw tijdstip in de wetenschap
van de kosmische ruimte was aangebroken. Nadat de signalen van
de raket plotseling waren opgehouden, werd alleen nog niaar geruis
gehoord. De Russische raket bereikte haar doel bijna nauwkeurig
volgens schema. Russische geleerden hadden van tevoren gezegd
dat de botsing op de maan niet te zien, zou zijn. daar het voorwerp
te klein was. Slechts een ruimteschip met een diameter van 220 tot
300 meter zou onder deze omstandigheden waarneembaar zfjn ge
weest.
Praktisch alle radio- en televisiestations ter wereld onderbraken
hun programma's om liet opzienbarende nieuws mee te delen. In
het "Westen ziet men in de geslaagde lancering een mooie propaganda
voorde Sow jet-Unie aan de vooravond van het bezoek van premier
Chroestsjew aan de Verenigde Staten.
Merkwaardig aspect
m
Verdwenen!
Geleide raket
Hoewel prinses Beatrix zondagmorgen getracht heeft zonder op
te vallen een kerkdienst b« te wonen, was de Collegiale Kerk van
West End in New York niet «00 aanwezigen eivol, toen de vorste
lijke bezoekster dit kerkgebouw binnenkwam.
Zie verder pag. 4, 6e kol.)
„Onze mensen"
LOF VOOR MOSKOU
RESOLUTIE
Rotterdam:
'»-Graventiaj:«;
Dordrecht:
Schiedam;
Witte de Withairaai 2S - 'l'elei 115701) if u
Foitbu» ilia Postgiro Na •tü451 s»
Klachtendicrtst icarniemeatta IB.dO—18.30 uur
Zaterdags 1718 uur. Teletoon 115700.
Huygenspiem 1 teletoon LB34B7 ,js Hljnen)
Postbus 1091 - Postgiro No. 424867
Klachtendienst: 18.30_ib.30 - lejetooo 362588
Spujn-eg 132 - Telet 4370.
Thomas 1 fOmoi astraal 6s> - TehK. 63451.
Abonnementsprijs 61 cent per wweic. t ï.63 per maand t 7 Bd ruw
kwartaal. Losse nummers «nt. ÜXS
(Geldig- tot dinsdagavond)
NU EN DAN ZON
Droog weer met enkele wolkenvelden, maar ook ïon-
nige perioden. Zwakke tot matige noordoostelijke wind.
Dezelfde of iets hogere temperaturen.
Morgen: Zon op: 6.12 Maan op: 18.10
onder: 18.58 onder; 4.18
Hoofdrwlactpur: Ut J A H J ti KHlHNi1» SIjO'I
RUSSISCHE RAKET OF DE MAAN
Een merkwaardig aspect van het ge
slaagde experiment met de „Loenik 2"
is de mededeling dat de wimpels zo ge
maakt zijn dat ze intact konden landen,
Radio-Moskou lichtte de bedoeling
daarvan niet toe. (Een Amerikaans ge
leerde, Kenneth Finch, wees er de vo
rige week in Londen nog op, dat de
tekenen dte op de eerste" Russische
ruimteraket (Loenik 1. die een baan
om de zon ging beschrijven) waren
aangebracht erop duidden, dat Rusland
de maan ais Russisch grondgebied had
opgeëist, als de raket op de maan was
neergekomen.)
Russische deskundigen luisteren naar radiosignalen van de „Loenik 2"
De maan was op het ogenblik dat de
raket haar trof. ongeveer 376.000 ktn
van de aarde verwijderd. BU de bot
sing met de maan had de raket, de
„Loenik 2", een snelheid van ruim 3
kilometer per seconde.
Zestien minuten voordat de raket op
de maan zou landen begon de Russische
radio met een speciaal programma, ge
titeld: ,.De wereld wacht". Gezegd
werd dat na de laatste klanken van de
middernachtklok de Russische raket de
maan zou hebben geraakt. Na het klok-
signaal volgde het volkslied. Er volgde
nog geen bekendmaking over de maan-
raket. Na vier minuten begon een mu
ziekprogramma, Om 36 minuten na
middernacht (Russische tijd) maakte
radio-Moskou het nieuws officieel be
kend. De Russische wimpeis zijn op het
maanoppervlak geland. Zij kunnen niet
worden vernietigd, omdat zij zo zijn
gemaakt dat zij niet verloren zullen
gaan..
Om cên minuut na middernacht keek
het hoofd van liet Moskouse planeta
rium, Bazikln, op de chronometer en
zei: „Propali" verdwenen.
Toen hü sprak drongen duizenden
Moskovieten door de deuren van het
planetarium naar de ontvangstinstalla
tie. Zij riepen „Wat zal er nu gebeu
ren?"*
Een - Functionaris van het planeta
rium zei dat de eerste raket van de
aarde de maan geraakt had. waarna de
menigte enthousiast begon te juichen.
De raket, die zaterdag van een on
bekende piaats in Rusland werd ge
lanceerd. bestond uit verscheidene de
len. De iaaiste trap bestond uit een
Zie verder pag. 3 4e kol.)
Radio Boedapest deelde mee, dat ge
leerden van het observatorium van
Boedapest een stofwolk op de maan
zagen op het ogenblik dat de Russi
sche raket er gisteravond landde.
Zij zeiden verder, dat „een zwarte
ring", gedurende meer dan een uur
zichtbaar was nadat de seininstallatie
van de raket ophield met zenden toen
deze de maan raakte en verklaarden
te geloven dat een nieuwe krater ge
slagen werd in de oppervlakte van de
maan, bestaande uit zand en steen.
De radio voegde er aan toe, dat de
Hongaarse geleerden hun waarnemin
gen telegrafisch doorgaven aan hun
Russische collega's.
De zestigjarige mevrouw F. uit Eg-
mond aan Zee is in de nacht van zater
dag op zondag bij een verkeersonge
val omgekomen. De personenauto,
waarmee de heer en mevrouw P. met
hun drie kinderen na een verjaars-
feestje in Amsterdam door de heer S.
uit de hoofdstad naar huis werden ge
reden, ramde enige verkeersborden en
paaltjes en reed daarna tegen een paar
bomen. De voorzijde van de auto werd
totaal vernield en de linker zijkant
werd opengereten. Mevrouw P, was op
slag dood. De bestuurder van de wagen,
die vermoedelijk door slaap overmand
was, is ernstig gewond -naar éen zie
kenhuis in Alkmaar overgebracht, Dc
overige inzittenden liepen schaafwon
den op.
De predikant, dr. Edgar Franklin
Romig, wist dat prinses Beatrix zou
komen. Hij had beloofd er geen rucht
baarheid aan te geven, maar hele
maal te zwijgen was hem toch niet
mogelijk geweest. Dr, Romig is een
oude bekende van de koninklijke fa-
Een Russische maanraket vnn het
zelfde type als die welke.sonda.9 haar
doel bereikte. Deze .foto toont tiet
laatste deel van de meertrapsraket.
ET is fantastisch.*"
Deze opmerking werd
gemaakt door de Brit-
J se geleerde professor
Alfred Lovell, toen hij zich af
wendde van de enorme Brilse
radiotelescoop om mee te delen,
dat de Loenik II geen signalen
meer gaf. De eerste aanduiding,
dat deze op de maan geland zou
zijn.
„Het is een schitterende de
monstratie van de vergevorderde
staat waarin de Russische tech
nologie verkeert", aldus Lovell.
Het enige onmiddellijke commentaar
van officiële regeringszijde kwam van
de Britse minister van Buitenlandse
Zaken Selwyn Lloyc! toen hij in een
vliegtuig naar New York stapte.
Hij gaf als zijn mening te kenen niet
te denken „dat veel mensen hiervoor
grote belangstelling hebben".
De dagbladen waren het niet met
hem eerts.
De landing van de Loenik II bracht
vette koppen in elk Londens ochtend
blad. Hierop werd een onverwachte
uitzondering gevormd door de Daily-
Worker die voorrang verleende aan
een verkiezingsmanifest van de com
munisten.
„ELN SCHOT IN DE ROOS", aldus
een grote kop in de Londense Daily
Mail.
De maan is bereikt. Deze kop kwam
in verschillende biaden voor.
Professor Harold Massey, voorzitter
van de subcommissie voor raketten van
het Brits koninklijk genootschap,
schreef:
Ik ben van mening dat het een
schitterende prestatie is. Zij schijnen
de Loenik uitermate nauwkeurig ge
richt te hebben. Het is wonderbaarlijk.
Kenneth W. Gatland. vice-voorzitter
van het Brits interplanetaire genoot
schap verklaarde, dat de vlucht bewe
zen heeft dat de Russen grote meer-
trapsraketten bezitten en weten hoe
deze nauwkeurig te gebruiken.
„Dit is nog niet mogelijk gebleken
in het Westen, omdat de Amerikaanse
raketten niet groot genoeg zijn om in
de laatste trap de benodigde richt-
instrumenten mee .te voeren", aidus
Galland.
DE LIVERPOOL POST schreef, dat
de vlucht in de eerste plaats beschouwd
moet worden als een prestatie van het
mensdom en dan pas van de Russen.
DE NEWS CHRONICLE schreef. De
Russen, die het voordcel hebben van
een enorme concentratie van hulpbron
nen, hebben iets tot stand gebracht dat
aan een wonder grenst. Laten wij hun
daarvoor het saluut brengen".
De DAILY TELEGRAPH schreef dat
er iets onbevredigends schuilt in het
feit dat een raket de maan raakt en
dan vernietigd wordt. Een raket om de
maan zou beter geweest zijn.
DE WESTDUITS E ONDERZOEKER
HEINZ GARTMANN schreef: „De des
kundigen zijn niet verbaasd. De nieuwe
verrassingen zullen pas komen wan
neer een bemande raket het ruim in
gaat".
Op dit punt werd ook de nadruk
gelegd door de Daily Telegraph: „Wat
het ook moge betekenen voor de des
kundigen, het tweede en nauwkeurige
schot op de maan heeft voor de leek
een duidelijke betekenis. De heer
Chroestsjew heeft niet alleen machtige,
maar ook betrouwbare raketten".
De WESTDUITSE PROFESSOR HER
MANN OBERTH. die behulpzaam was
bij het bouwen van V2 tijdens de
tweede wereldoorlog en die verleden
jaar uit Amerika, waar hij aan het
Amerikaanse raketprogramma werk
te. terugkeerde, heelt verklaard, dat de
Loenik il in de eerste plaats gelanceerd
werd om propagandaredenen. Hij
voorspelde dat binnen twee jaar een
bemande raket naaf de maan gezon
den zal worden,
DE PARIJSE ONAFHANKELIJKE
,.LE PARISIEN" schreef dat het expe
riment opzettelijk genomen was vlak
voor het vertrek van Chroestsjew naar
Amerika,
Het is zeker, dat bij de komende be
sprekingen de efficiency van de Rus
sische raketten, hun manoeuvreerbaar
heid en de precisie van het richten
veel zullen toevoegen aan het prestige
van de Russen".
HET COMMUNISTISCHE BLAD
L'HUMANITÊ schreef, dat het geen
toeval is, dat een land van socialisme
miiie. In 1918 werd hij aan koningin
Wilhelmïna voorgesteld. Hij leidde
de diensten die koningin Juliana bij
woonde toen zij in New York was tij
dens haar ballingschap in de oorlog
cn drie weken geleden heeft hij ko
ningin Juliana nog op Soestdijk be
zocht.
Dominee Romig heeft prinses Beatrix
geen enkele maal bij naam genoemd,
maar hij bad voor koningin Juliana, de
koninklijke familie en hei Nederlandse
volk, dat hij een „dappere democratie"
noemde. Hij sprak dank uit voor de
hartelijke ontvangst die de koninklijke
bezoekster in New York ten deel is ge
vallen.
Tijdens zijn preek vertelde dr. Romig
over een gesprek dat hij drie weken
geleden gehad had met koningin Julia
na. Hij vertelde dat hij - tegenover de
Koningin had opgemerkt hoe mooi het
was dat de Ambonezen en andere Indo
nesische gerepatrieerden waren opge
nomen in het leven van Nederland. Het
antwoord van Hare Majesteit aau dr.
Romig was kort maar welsprekend ge
weest. „Maar het zijn onze mensen",
zei zij.
De dienst eindigde met the Star-
Spangled Banner en het Wilhelmus,
gezongen door het koor. De enige spe
ciale versiering in de sobere kerk, die
in 1892 gebouwd is, was een vaas witte
chrysanten, op de avondmaalstafel. Op een rondrit, door New York. tn
aangeboden door het „Holland Relief gezelschap can burgemeester Robert
Committee". Wcipnerhad prinses Beatrix een vrien-
De Prinses droeg een japon van licht delijke lach voor de duizenden toe-.
m i schouwers, die haar voorbij zagen rij-
Zie verder pag. 4. ie kol.) cien.
DAT de Russen er in geslaagd zijn
een raket naar de maan te sturen
is een prestatie, die sterk tot onze
verbeelding spreekt.
De maan is in ons taalgebruik, hoe
wel het het dichtstbijzijnde hemel
lichaam is. het zinnebeeld van dat
gene wat onbereikbaar ver weg is.
Als iets naar de maan is, dan is het
helemaal weg. Dat onbereikbare is
door de ruimteteehniek, waarin de
Russen duidelijk meesters zijn, bereik
baar geworden.
Het praktische nut van dit schot
naar de maan is echter niet dat de
maan geraakt is, maar dat men zo
nauwkeurig richten kan over zo'n
enorme afstand. En voorts dat men
zulke enorme krachtige raketten weet
te bouwen.
Wat daar allemaal nog uit voort kan
komen, weten we niet.
Het benauwende van deze ontwik
keling mag ons echter ook niet ont
gaan.
Er bestaat een steeds wijder worden
de kloof tussen de geestelijk-religieu
ze kracht van de mensheid en haar
technische kracht. Technische kracht
is alleen van positieve betekenis al*
zij beheerst wordt door en gesteld
wordt in de dienst van God.
En we zien daarvan helaas niet veel.
Naast geestelijke verschrompeling
zien we een sterke antigoddelijke gees
tesrichting de technische ontwikkeling
begeleiden.
Een huiveringwekkende zaak.
(Van onze Haagse redactie)
Op het raadhuis van de Zuidholland
se gemeente Rijswijk heeft de burge
meester, drs. A. Th. Bogaardt, zaterdag
het huwelijk voltrokken van de schrijf
ster en journaliste Mary Pos en de
Amerikaanse professor dr. E. Malcolm
Carroll.
Als getuigen traden op dr. F.'E.
Geldenhuys, de Zuidafrikaanse ambas
sadeur, de heer J. de Sousa-Leao, de
Braziliaanse. aTntoasaadeurfj-de.-heer R.
'Ê;-: Wtïsón7..dé "Amerikaanse Icöjiiuï-'jjé-!"'
neraal' te Rotterdam en de heer P,
Marchesiny de Italiaanse ambassade-
secretaris. "'.L
Professor Carroll verblijft voor we
tenschappelijke doeleinden in Europa.:
Het huwelijk zal kerkelijk worden be
vestigd in de Engelse kerk te Romer
Het toekomstige adres van het bruids
paar is Fred, van Eedenweg 11 te
Bussum.
ÏN" de luchtdrukverdeling in onze
omgeving vond een belangrijke'
wijziging plaats, waardoor de tem
peratuur in Nederland op een lager
niveau kwam. Met het wegtrekken
van een oud hogedrukgebied naar de
Middellandse Zee kwam er bij Schot
land namelijk een ander hogedruk
gebied aan. Tezamen met een de
pressie, die zich via Scandinavië
naar het westen van Rusland ver
plaatste, kwam daardoor boven de
Noordzee en ons land een noordelij
ke stroming tot stand.
Het hogedrukgebied breidt zijn in
vloed nog langzaam in de richting
van ons land uit. Het droge weer
duurt derhalve voort.
Regen van betekenis viel het af
gelopen weekeinde in het zuiden van
Frankrijk. Plaatselijk werd ongeveer
50 mm afgetapt. Deze regen hing
samen met een kleine storing in de
hogere luchtlagen.
Premier Nehroe van India is er za
terdag in het Indische parlement, me
de dank zü zijn bekende welsprekend
heid. in geslaagd de steun van de afge
vaardigden te kriigen voor ziin politiek
ten aanzien van communislisch-China.
Hij verwierp de argumenten van de
oppositieleden van wie er sommige ten
bombardement van de geïnfilteerde
Chinese eenheden eisten. Het parle
ment is thans op reces tot eind no
vember.
Nehroe gaf de verzekering dat er
geen Chinese troepen zijn doorgedron
gen ten zuiden van de Mac-Mahon-lijn,
met uitzondering van het gebied van
Longjoe. Hij legde er de nadruk op dat
zijn regering niet zal wijken voor ge
weld of druk. India is bereid hier en
daar stukjes gebied af te staan ais de
Chinezen hun recht erop kunnen be
wijzen. doch het zal nooit afstand doen
van de Himaiaja. Er zijn slechts kleine
grenscorrecties mogelijk.
Nehroe herhaalde zijn verklaring dal
een aanval op 'Boethan of Sikkim zal
worden beschouwd als een aanslag op
de inlegroteit van het Indiase grondge
bied. De Indische premier prees de
..objectieve" houding van de Sowjet-
Unie.
Communist)sch-China heeft het ver
zoek van India de grensposl Longjoe
te verlaten, van de hand gewezen, zo
meldt het persbureau „Nieuvv-China".
Het dagelijks bestuur van het com
munistisch Chinese volkscongres heeft
zondag een resolutie aangenomen,
waarin India wordt uitgenodigd tot
vriendschappelijke onderhandelingen
over de grenskwesties, echter nadat de
Indische troepen zijn teruggetrokken
van „Chinees grondgebied". De resolu-
(Van onze parlementaire redacteur)
De sociale voorzieningsregeling B is
herzien. De staatssecretaris voor Socia
le Zaken en Volksgezondheid heeft dc
gemeentebesturen meegedeeld, dat de
uitkeringsregelingen zijn aangepast
aan de moderne tijd. Daarmee is de
oude wens van de drie vakcentralen in
vervulling gegaan. Tevens zal dc con
trole van de overheidsorganen in veel
gevallen overbodig worden.
De sociale voorzieningsregeling B
kent een basisbedrag per week als
uitkering voor diegenen, die werk
loos zijn en niet meer vallen onder
de wachtgeld- en werkloosheidsver
zekering. Dit basisbedrag is f 32.50.
Daarbij komt een vergoeding van
2.50 voor de AOW-premie, 10.63
huurvergocding en 12.42 bvandstof-
tie werd aangenomen op de slotzitting
van het dagelijks bestuur.
Uit welingelichte bron is vernomen,
dat premier Chroestsjew van de Sow-
jet-Unie na ziin bezoek aan Peking ook
naar de Indische hoofdstad New Delhi
zal reizen.
De Russische premier heeft zaterdag
in het Kremlin met de Indische am
bassadeur in Moskou gesproken. De
ambassadeur had om het onderhoud ge
vraagd. Zegslieden hebben bevestigd
dat het gesprek ging over de Indisch-
Chinese grensgeschillen.
fentoeslag. Voorts ontvangen diege
nen, die onder de SVZB vielen, een
kindertoeslag voor de kinderen be
neden de 21 jaar.
In de aangepaste regeling zal de kin
derbijslag alleen worden toegekend
voor kinderen beneden dé 17 jaar en
oudere kinderen, die studerend of in
valide zijn en de leeftijd van 27 jaar
nog niet bereikt hebben.
Daartegenover staat echter, dat de
verdiensten van de kinderen boven de
16 jaar. die onder de oude regeling
voor vijftig procent van het uitkerings
bedrag werden afgetrokken, nu niet
meer voor aftrek in aanmerking ko
men. Ook de verdiensten van de
vrouw tot f 10 mogen in het vervolg
geheel aan het gezin ten goede ko
men, meer verdiensten zullen voor 50
procent worden afgetrokken.
De regeling, zoals deze nu door het
departemen van Sociale Zaken is ont
worpen, zal vooral het gezinsverband
ten goede komen. In het verleden gin
gen verdienende kinderen vaak het
huis uit, omdat hun verdiensten voor
een belangrijk deel van de uitkering
werden afgetrokken. Ook werden de
verdiensten van de vrouw ni veel ge-
vallen niet opgegeven, wat eon inten-
sieve controle van de overheid nood
zakelijk maakte.
De Russische atoomijsbrekcr Lenin
heeft zaterdag een' proefvaart ge-
maakt. Het is de eerste atoomii$bre-
ker ter wereld