VELE SLACHTOFFERS IN STANLEYSTAD Inheemsen opgezweept door rede van leider iBeiden: sterke morele steun in tegenspoed Verzoening tussen raad en burgemeester? Communistische infiltratie? Algerijnen: indien nodig beroep op vrijwilligers Omstreden standbeeld van Churchill onthuld Westelijke top 19 december in Parijs Dibeliuspreekt ongehinderd in Oost-Berlijn Auto tegen boom: drie Duitsers «sar—ay jss wu~ jae Vreugde over de verscheidenheid r - lliligg Commissaris morgen naar Bergen hmÊWmm- r. Z.-Molukse kerk in Ommen Opstand in zesde Britse oud-premier: „Hee mooi" V.S. willen Cubaanse acties beletten jaar ingegaan Linkse organisaties in Engeland willen nieuwe partij Mikojan naar Mexico MAANDAG 2 NOVEMBER 1959 s^cw^r; is?-£ff - y Pirecreur- H DE RUIG 443» ZEVENHMDEIAAB6iDt6Nii (Geldig tot dinsdagavond) VEEL BEWOLKING Overwegend zwaar bewolkt niet plaatselijk enige regen of motregen. Matige, langs de bust tijdelijk krachtige wind tussen zuid en west. Minder koude nacht, morgen overdag ongeveer dezelfde temperaturen als vandaag. Morgen: Zon op: 7.36 Maan op: 10,27 ~- onder: 17.10 onder: 19.31 Hoofdredacteur: Di J. A. H J. S BRUINS SLOT ERNSTIGE ongeregeldheden hebben zich het afgelopen week einde voorgedaan in Stanleystad, Belgisch Kongo, waar ten minstè 24 inheemsen zijn omgekomen in gevechten met politie- troepen. De noodtoestand is in dit gebied afgekondigd. De onlusten begonnen vrijdagavond nadat de leider van de Kongolese nationa listen, Patrice Loemoemba, een anti-Beligsche rede had gehouden. Loemoemba, die onmiddellijk onafhankelijkheid van Kongo wen9t, is gisteren tijdens een huiszoeking gearresteerd. Ook zijn twee Europeanen (geen Belgen) gearresteerd. Dr. Berghuis Oir ks) wenst hier prof. Gerbrandy geluk. In het 3 midden dr. Rutgers. (Van onze parlementaire redacteur) f Twee nationale figuren zijn zaterdag geïnstalleerd als ereleden fran het Centraal Comité van de A.R. Partij, P*o£. mr. P. S. Ger- brandy ,en dr.'A. A. L. Rutgers. 1 „De volkstribuun en dé patriciër", zo citeerde partijvoorzitter dr. w. P. Berghuis het Ait. weekblad „Nederlandse Gedachten"toen hii zich in een toespraak tot de beide nieuwe ereleden richtte. En oaannëe maakte de partijvoorzitter dan meteen duidelijk; dat tner kee personen stonden, die in veel opzichten eikaars tegenpolen zijn. jSHét énige dat zij voor de partij gemeen hebben, is dat zij beiden M van devA-R. Tweede-Kamerfractie zijn geweest". Bun gelijktijdige Installatie was - JOr dr. Berghuis reden om te spreken oker „de vreugde over de verscheiden- wid". Prof. Gerbrandy werd door dr. Berehuis gekarakteriseerd als het fant terrible* van de partö („nog heeft htf door een artikel van zun d In een studentenblad dwars tegen haren van "de partli ingestreken*). Staar; meermalen heeft bil getoond, Üat hE bet hart op de goede plaats had isa waa Mi weer het „enfant cherl rfe". Zie verder pag, 4, le kol.) Ambassadeur in Cliili Barricaden De. bewoners van de Europese wij ken wierpen inmiddels ook barricaden op van auto's en huisraad en slaagden erin met behulp van revolvers en ge- ;^.^j^^s,-fMvaUen .van. inlanders "Een groot aantal, negers-moet daar bij gewond of -gedood zijn. Gedurende de nacht kwamen troepenversterkingen aan..- TBt. Gombari, 500- kilometer ten noordwesten van Stanleystad kwam een. lange-colonne pantserwagens met machinegeweren en lichte artillerie, en uit het 809 kilometer ver weg gelegen Loeloèaburg werden per vliegtuig 2 (jompagnieën infanterie aangevoerd. De inllchtingen die in Brussel op het dep«pment van Belgisch Kongo en &peanda*Oeroendi over de gebeurte nissen te Stanleystad werden ontvan gen,'wijzen erop dat de ongeregeld heden van de K.N.B, zowel tegen de LOEMOEMBA felle rede Voor tweede maal Revolutionaire lessen Krankzinnige wedloop W0- ~ê$ÊÊw In het 'KeïézèfèAi woonoord begon saterdag de Zuid oost-Molukse Pro testantse Kerk haar bestaan met een dankdienst, die met veel oos- terse feestelijkheid was omgeven, U ziet hier een door. trommen begelei de dans, waarmee', de eigen predi kant werd inge-: haald. Zie. ook ,J[leviik beeld", HALVE CIRKEL SUGGESTIES - Ongevallen op de weg/ 7 MinderJkoude Het weer komt in Europa geleidelijk meer onder, invloed van hogédruk- gebieden. Wel veroorzaakten de lende oude depressies en zwakke fron-"i tensystecnen tijdelijk nog veel bewól- 3 N king en plaatselijk wo-regende m reg-en, terwijl rich-tijdens'öpMaringëzl®| gedurende de nacht op verscheidehelM? plaatsen1 mist vormde-bij tmeiijk lagë#« temperaturen. Een kout land morgen haderen, waardoor.' erwai';7ïS.f meer wind kómt èn de règënkahsèrL S weer groter- wordeiit Otfe'züilënSdëSS temperaturenin de, komende nachtó^: minder laag worden dan dé afgel nacht./De depressie wordt F door een.nteuw nog in betekenisteehëmt:-;;- gebied: van ,hoge. luchtdrukjkdat>zi- snel m de richting vamdëkBdtSëëlla den uitbreidt.' j - («Hilliai «•Onwiiati OsrdiidU! ScJtledun: 'Sï 44 Wtowtrami ite Kmn Lii7uu I |Lm No.l3i4»"UU W <CI*cfiiencüen»t «eorinementnB ibjiiibjb Zaterdag, n~ta uur Telefoon uw» 1 *_retó<x» nam» asaen) Portbu* 1001 Pongiro Mo 43*86? ThomK»mplOTtra«t 0» ~»l#t 854A1. roer in Belgisch Kongo i Prof. Gerbrandy en dr. Rutgers ereleden A.R.P. -■ V' Ty- - „Ónze verhouding is niet altqd zónder kritiek geweest, maar we willen'u vandaag toch huldigen en wel in het bijzonder voor uw harts tochtelijke strijd voor het recht De loopbaan van dr. Rutgers noemde dr. Berghuis minder onstui- j mïg, maar niet minder hartstoebte- f l(jk. ;,De- Gerbrandy'smoet je heb- ben z\j het met mate maar de I Hatgérsen zijn nodig, anders gaat de I bodem eruit". j Dr. Rutgers Is voor ons allen een voorbeeld 'geweest door zijn grote liefde voor de partij, aüb onkreukbaar heid. s|jn wijsheid en zijn bescheiden- leid. «Belden zOn In. tegenspoed, de een fe'èen vrij land. de ander hier, stru- aend een'sterke morele steun voor ons folk geweest. God zegene u en ons ;o besloot dr-Berghuis, j „U begint met te applaudisseren. Ik .poóp dat u het straks nog kunt doen zo begon prof, Gerbrandy zijn toe- Spraak. Hij herinnerde eraan, hoe in Zijn jeugd „de profeet Gods, Abraham Kuyper", zich richtte tot het steeds meer ontkerstenende Friesland met de boodschap dat de christelijke en de christelijk -sociale politiek het boven alles waardevolle was in de samenle ving. „Het waren geen brave keden daar in Friesland, maar zij hebben zich overgegeven aan- het christelijke ideaal". ;l De oud-minister-president betoogde vervolgens, dat hij in zijn jeugd hand- en spandiensten .voor de .A,R.-part« j lad verleend. Later kwam bö in de lemeenteraad en de Provinciale Sta gen. „Ik werd zelfs gedeputeerde. 'U „Maar vanaf 1920 tot1948 heb ik in ^femin met de partijleiding geleefd Op de hem eigen wijze schilderde prof. Gerbrandy zijn verhouding tot de partij. „In 1923 werd ik in de ban gedaan omdat ik publiekelijk het vrouwenkiesrecht verdedigde. In 1929 ging een vertegenwoordiger vaa de Kamerkieskring Leeuwarden naar Den Haag om bü het Centraal Comité te pleiten voor een verkiesbare plaats voor mij. Hij kwam met een verkies bare plaats voor zichzelf terug. De heren moesten mij niet", aldus proL: Gerbrandy, terwijl hü naar de tafel van het partijbestuur w;ees.... De Chileense regering heeft haar goedkeuring verleend aan de'benoe ming van de heer J. L. Voüte^-thans directeur westelijk halfrond vangnet ministerie van Buitenlandse Zaken, te Den Haag, tot ambassadeur van Ne derland in Chili. Tientallen inheemsen en ook enkele blanken zijn bij de gevechten gewond geraakt. Een Europese officier van de uit inheemsen bestaande „weermacht" werd door een speer getroffen. Hij ver keert in levensgevaar. Loemoemba, een vroegere postbe ambte, is voorzitter van de strijdlus tige nationalistische Kongolese bewe ging. De ongeregeldheden begonnen, toen hij vrijdagavond een felle rede hield", waarin hij onmiddellijke onaf hankelijkheid voor Belgisch Kongo verlangde. De politie had de bijeen komst verboden. Ondanks de pogingen van Loemoem ba om zijn toehoorders te kalmeren, liepen dezen de zaal uit waarop de rel letjes begonnen. De inlanders, van wie velen zich be schilderd hadden met de oude oorlogs kleuren,begonnen barricaden op te werpen in hun wijken en verwelkom den de politie daar met speren, pijlen en stenen. Toen de politie er niet in slaagde hen te verspreiden met traan gas en brandslangen, opende zij het vuur. Ondertussen begonnen Afrikaanse gevangenen in Stanleystad opstandig te worden, naar men aanneemt volgens een vooropgezet plan, om de politie macht te verdelen. De gemeenteraad van Bergen (N.H.) zal morgenavond op verzoek van de commissaris der Koningin in Noord- Holland, dr. M. J. Prinsen, in besloten vergadering bijeenkomen. De raads leden verwachten dat gesproken zal worden over de ontslagaanvrage van de burgemeester, dr. W. Huygens. De burgemeester van Alkmaar, mr. H. J. Wytema, die per 16 oktober tot waarnemend burgemeester van Ber gen benoemd is. zal de vergadering bijwonen. Dr. Huygens, die daags na een bewogen raadsvergadering op 13 oktober zijn ontslag indiende, zal niet aanwezig zijn. In Bergen is het rumoer over deze zaak nog steeds niet verstild. Men vraagt zich af of de commissaris der Koningin zal ingaan op een suggestie van de KVP-fractie en het raadslid J. Broersma (Gem.bel.) om te trachten alsnog een verzoening tussen burge meester en raad tot stand te brengen, indien deze poging inderdaad gedaan wordt en met succes, dan zal dr. Huy gens (die lid is van de PvdA) voor de tweede maal zijn ontslagaanvrage wel licht intrekken. Voor de eerste maal diende hij eind september zijn ontslag in, toen de raad naar aanleiding van zijn beleid inzake de schooltandverzorging een motie van wantrouwen aannam. Kort daarna kwam hij op zijn aanvrage terug doch in de daarop volgende twee weken kreeg de kwestie zoveel ruchtbaarheid dat dr. Huygens op 12 oktober weer ontslag vroeg. Het enige AR-raadslid, mr. Sluis, die de bewuste raadsvergadering niet bijwoonde en dus zijn stem niet aan de motie van wantrouwen had gegeven, heeft verklaard het aftreden van dr. Huygens te betreuren. Mr. Sluis heeft echter geen steun willen geven aan hei ingediende verzoek voor een verzoe ningspoging. De raad van Bergen bestaat uit 15 leden: KVF 5, gem.bel. 1, PvdA 4, VVD 3, middenblok en AR ieder 1. overige Kongolese politieke partijen als tegen de Europeanen waren gericht. In een radiorede voor de bevolking van Stanleystad heeft de gouverneur van de oostelijke Kongolese provincie, Pierre Leroy, later gezegd, dat Loe moemba „revolutionaire lessen" had gekregen van een buitenlander. Het was de eerste maal dat een hoge auto riteit in Belgisch Kongo de beschuldi ging uitsprak dat de Kongolese natio nalisten hulp van buitenlandse elemen ten ontvangen. De gouverneur-generaal va nBel- gisch Kongo, Cornells, heeft vandaag voor de radio verklaard dat de doden in Stanleystad slachtoffers zijn „van onverantwoordelijke^ eerzuchtige», die in hun krankzinnige wedloop naar de macht zich door niets willen laten tegenhouden". Deze mensen willen volgens Cor nells de verkiezingen verhinderen en de macht in handen nemen zonder raadpleging van het volk. België voert geen politiek van onderdrukking, al dus de gouverneur-generaal, maar het is verantwoordelijk voor de orde en die zal worden gehandhaafd. Na de onrust In Stanleystad van de afgelopen dagen wordt er overal in Belgisch Kongo gesproken over de mogelijkheid van communistische infil tratie in dit uitgestrekte fand. De aan leiding voor dit vermoeden is de uit lating van gouverneur Pierre Leroy van de provincie Oost-Kongo, dat de man die de inlanders tot deze onrust aanzette, zijn revolutionaire techniek teerde van een buitenlander, en de mededeling van de politie, dat met Loemoemba twee niet-Belgische Euro peanen, een man en een vrouw, ge arresteerd zijn. Dë politie bewaart een strikt stilzwijgen over de nationaliteit van de gearresteerden. Het was bekend, dat Loemoemba tijdens de Afrikaanse onafhankelijk- heidsbijeenkomst In Accra, -de hoofd stad van Ghana; contact had met com munisten. .In juli,brak, hij toen met de gematigde nationale Kongolese be weging van Joseph Deo en stichtte een eigen organisatie onder dezelfde naam, die hij verspreidde naar alle belang rijke steden. Veldmaarschalk Montgomery heeft zaterdag te Woodford, nahij Londen, een - groot bronzen standbeeld;;; van oud-premier Sir Winston CbnrchUl onthuld,' die sinds vele jaren dit dis tricts in het Lagerhuis vertegenwoor digt. De 83-jarige oud-premier was bij de plechtigheid tegenwoordig. Mont gomery maakte in zijn rede gewag van zijn vriendschap en eerbied voor de oude staatsman. „Moge dit standbeeld zijn herinnering in onze harten levend houden. Laat de komende generaties eraan denken, hoe hijde tirannie hij de keel greep en de vrijheid aan haar greep ontworstelde." Sir Winston gaf in een kort over zicht van de internationale toestand als zijn oordeel te kennen, dat de vraag stukken waarvoor het Westen zich in zijn toetrekkingen tot de Sowj et-Unie ziet geplaatst, niet onoverkomelijk zfln. Tijdens de onthullingsplechtigheid stapte de bejaarde staatsman behoed zaam van het spreekgestoelte en be schreef hij een halve cirkel rondom het beeld om het van alle kanten' te bezien. jHeel mooi," zei Churchill. En er was applaus en misschien ook wel wat opluchting, want enkele kritische gees ten hadden het beeld beschreven als een „zakkerige, gorillafiguur met een bolle kop." Overigens had Churchill al foto's van het standbeeld gezien en gelezen over de onvriendelijke mening van de gewraakte critici. Sir Winston, zelf niet helemaal onbedreven in de schone kunsten, had naar aanleiding van de fotografische afbeeldingen enkele rake, zij het vriendelijk gestelde, sug gesties gedaan. Het standbeeld, dat 2,25 m hoog is, stelt Churchill voor op het toppunt van zijn macht in 1945, blootshoofds en met een onverzettelijk en agressief gezicht. De maker is de 39-jarige David McFall. De Amerikaanse regering heeft maatregelen getroffen om te verhin deren, dat Cubaanse ballingen van Amerika nlt operaties ondernemen te gen premier Castro. President Eisen hower had de minister van Justitie hierom verzocht. Er zijn nu 200 ambtenaren van de immigratiedienst naar Florida gezon den om te verhinderen dat klandes- tien vluchten naar Cuba worden ge maakt. Cuba heeft zoals bekend, Amerika ervan beschuldigd, dat het „mede plichtig" is aan Cubaanse acties tegen het bewind van Castro. Op 19 december zal in Parijs een wes telijke topconferentie worden gehou den, aldus is zondagmiddag officieel in Washington, Parijs, Londen en Bonn medegedeeld. De regeringsleiders van de Verenig de Staten,. Frankrijk, Engeland en West-Duitsland zullen onderwerpen behandelen „die eventueel met premier Cbroestsjew zullen worden besproken". Deze datum was voorgesteld door pre sident de Gaulle. President Eisenhower heeft zaterdag na het jaarlijks onderzoek het Walter Reed Hospital verlaten. Zijn dokter zei dat de resultaten „beter dan ooit" wa ren. Dr. Dabaghine, de minister van Bui tenlandse Zaken in de Algerijnse re gering in ballingschap, heeft verklaard dat Algerije -wellicht zal vragen om vrijwilligers uit de rest van de Arabi sche wereld, indien Frankrijk de oor log in Algerije blijft voorzetten. Dit is de eerste maal dat een Alge rijnse functionaris heeft doen uitkomen dat een dergelijke oproep kan worden gedaan. In het verleden hebben de Al- gerijen steeds gezegd over voldoende gevechtslieden te beschikken'ten einde de guerilla te kunnen voortzetten. Dabaghine legde de verklaring af te genover het semi-officiële nieuws agentschap voor het Midden-Oosten op de dag waarop het zesde jaar van de Algerijnse opstand is ingegaan; Dabaghine verklaarde echter dat zijn regering bereid is tot onderhandelen over een oplossing van het Algerijnse vraagstuk indien- Frankrijk; zonder voorbehoud akkoord" gaat zoet: de be gnsselen vanzèlfbéschikking - en een heid. r Het Franse persbureau AFP heeft-de liilHIiiiiiliilillHlllIHliiiinilllillllililllllllllllilillHülillliiHIII -- 7 v/ cte./;;,3 Ondanks het verbod - van' de Óóst- duitse autoriteiten heeft de Evangeli sche bisschop dr. Otto DibeUus zóndag in de Marienkirche in Oost-Berlijn ge preekt. Incidenten deden zich niet voor. De Oostduitse grenswachten bij de Bran denburger Tor bekeken Dibelius' pas poort niet eens. Ordeverstoringen van commuaistiscbe demonstranten in of voor de kerk hadden niet plaats. Twee agenten hielden zich onledig met het regelen1 van het verkeer bij de kerk, die met 2500 personen'geheel was gevuld. Donderdag had de loco-burgemeester van Oost-Berlijn, Schmidt, Dibelius me degedeeld dat hij niet in Oost-Berlijn zou mogen prediken „tot hij zijn stand punt herzag". Dibelius heeft enige tijd geleden iri een brief aan bisschop Lilje verklaard dat een gelovige zich niet kan houden aan alle wetten van de Oostduitse com munistische staat. De Oostduitse pers onthield zich zon dag van aanvallen op Dibelius. De bisschop hield een preek over: „Zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden" (Mattheus 5:6). Voor het grootste deel handelde de preek over Luther's strijd voor zijn be ginselen. Vijf linkse organisaties in Ehgelahd hebben een comité gevormd voor het bestuderen van de mogelijkheden om samen te gaan in een nieuwe politieke partij, als concurrent voor de bij de verkiezingen verslagen Labourpartij. „Wij staan klaar om opnieuw, aan ver kiezingen deel te nemen," aldus de woordvoerder van een van de vijf, de Gemenebestpartij, „De laatste alge mene vrekiezingen hébben aangetoond, dat het mis is met de Labourpartij".M De vijf organisaties hebben tevens informeel de liberale partij benaderd. Een van de doelstellingen van dë nieu we partij zou; zijn de steun te winnen van -de linkervleugel van de Labour- party. Anastas Mikojan, eerste vlce-premier van de Sowjet-Unie, gaat in de tweede helft van november, naar Mexico om een Sowjet-tentoohstelling te openen, die van 22 november tot 15 december in Mexico City te zien zal zijn. "v' volgende opgave .gedaan van het7$; ;t- tal doden, gewonden en gevangenen - gedurende deeerste vyf jaren van .d opstand, die op X november 1954;is.bè-i? gonnen: 3-3: 120.000 opstandelingen gedood, .60.000 opstandelingen', gevangen genOmétMffe 10.000 Franse militairen gedood, 22.000 is- Franse mititairen-Tgewönd/;:17ÖQSEüro-/'"'i;. pese burgers gedood, 4500 gew pu» M vermist, 12.000 AIgerijnse; mohanMnèr||^ daanse burgers gedood, 30(Xf gèWohd - 10,000 vermist. ï-£a*%*4^ - 1 (Van oi - een bezoek aan een __i. i hof. inBelgië, ximzóndajpniddaglbpj rijksweg Valkenswaard—rOverpoltt|: slag gedood.; De atis-tepni;fhi<jïeL. .të7 slingeren en réed/dswop/ifn/vol] vaart tegen een'l Be-;slachtoHers"wareh.vdél;.heeri, mars^ertïIreteëcht^ar/BiiÈëk/faineÉ^ Dusseldorp. Mevrauw rwBiraE/4S«u. rins, wier man als militah: snleuveldé in België begraven tigt, ;werc gewond: Achten- de verongelukte/ reed' een. wagen- me t familieleden de omgekomenérn72^j zagen'ïhefc luk gebeuren. - Een Nederlandse -zakemhah; naam wordt opgegeven als DeVries; zaterdag om het leven gekomén-bü ongeluk op dë snelweg- W< Duitsland naar West-: - i r Oost-<i Duitsland. De Nederlander wèrd> gereden door een dronken vr chauffeur die'op dë linker r( Te Horn (Limburg) .is! de -!TT-ja heer Reynders uit HacJen door éeh i sonenauto aangereden .en; op" slag dood.:". Zaterdagmiddag is het A4è- half jaar oude - zoontje van de Aldus te Opynèn .dnder éen achteruit??/ rijdende fruitautO'; geraakt- Het kuwjV- was op slagldóöd. - Wm&i Het tweejarig zoontje van de •- lie -.Roost uit Stevensweért1 (Uinbarg)^*' liep zaterdagmiddag plotseling varn. /j achterk een, stilstaande, melkwagen/de» v rijweg op. Het kind werd, t passerende personenautdik :aangeredën:ft/S| en gedood. De 21-jarige M. Krans Is ov ten gevolge van een 7aanryding7 ta*!?/ Vroomsbösch (gemeente Slochtereri). Hq werd .op" zjjn bromfiets aangereden' door een auto Dè782-jarigë rustend arts C. A/'VeF-i^ beek, 7 diezaterda gayond even ;pvëi^.-.7 halfzes de Hoofdstraat te Velpi*' ter7 hoogte van het postkantoor ovërstak'eri? - hierbij onvoldoende aandacht besteed-.- de aan het wegverkeer, werd- hierbij door een naderende personenauto' '.ge—3^7 grepen. Met ernstige ve li werd het slachtoffer per G.G.D. naaf; het Algemeen Ziekenhuis'te. Velp over-/ gebracht, waar hij in de loop van dé avond, aan de bekomen is; overleden. 9 De 83-jarige heer-L. van Kempen, stak zaterdagnamiddag plotseling dë// Molenstraat te Nijmegen, over. Hq werd gegrepen door een scooter en zwaar':-- gewond, Hij overieed vandaag aan de; gevolgen van zqn verwondingen. 'HAARLEM.In dé: kleedhui c ■- het ,Jlaarlem"-terrein is gisteravond - brand uitgebroken.De gebouwtjes k' werden voor een groot deel.verwoest. Er is voor ongeveer f 3000 schade. MSjsm

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1959 | | pagina 1