Hoger Onder wij:
Scherpe kritiek op houding van het Rijk
Wordt Nederland per
circulaire geregeerd?
SINT WEER
IN T LAND
Uitnodiging van Franco
IKE GAAT OOK
NAAR
Hogere uitkering
gevraagd voor
„kerngemeenten"
Plan: reclame-t.v.
uit
De Gaulle naar
Engeland
Mist belemmert
luchtverkeer
Greep uit
verlanglijst
H
BRITSE JAGER
ZOEK
WADDENZEE
Helft van zestien
miljoen binnen
Smokkelaffaire op
Schiphol nu rond
Naast comfMHiëU-tWÊ^^
Duits toestel hoog
boven Utrecht?
Gevangene ontsnapt
KAAS
C
r
r
pmERDAG 12 NOVEMBER 1959
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4448f
Directeur: H DB RUIG
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SL0T|
Motorrijder verongelukt
Niet gewild
Weergaloos lekker,
al een halve eeuw
lang en...
uitstekend houdbaar.
Herv. kérkbouwactie
ter
Nog twee arrestaties
now mad* ln Holland
with imported tobacco*
EXPORT
Discriminerend
Zie verder pag. 7, 6e kol.)
(Van een onzer verslaggevers)-
DE VRON (Vrije Radio Omroep Nederland)" heeft een zuisjei dé
N.V. Vrije Televisiezender (VTZ). Deze wil commerciële tele
visie-uitzendingen gaan verzorgen vanuit de lucht. Men denkt aan
een vliegtuig of een helikopter van waaruit men telerecordïngswil
uitzenden.
yemvm-tfSSfiïm
KoCMiduUi
•t-Gravenhare
Dotdrecbt:
Scüiedam:
.Vine as Wifhstraat as Tele. uaiuu to t)
fostbua IH2 Postgiro No. 12431»
Xiacntenoienst aBonnememen loSltm an via.
Zaterdags 17—18 uur. Telefoon 115700.
nuyger.apinn i ieieioor 1834U7 (3 lUneni
Postbus 1091 Postgiro No 424867
Klaentendienst- 18.3019.31 - J'eietooa
Souiweg 132 - Tela 4370
Thorns? kemoisstroat 8e - -let 65451
Abonnementsprijs 81 cent per weeK '2.65 pel maana 1.00 per
kwartaal. Losse nummers 15 cent. Verschijnt dagelijks.
PLAATSELIJK MIST
Opklaringen en droog: weer, maar In de nacht en och
tend op vele plaatsen mist. Zwakke, later af en toe
matige oostelijke wind. Vannacht temperaturen, om het
vriespunt tot lichte vorst. Morgen overdag ongeveer'
dezelfde temperaturen als vandaag, i?
Morgen: Zon op: 7.54 Maaa op: 16.22^.
onder: 18.53 onder: 5.34
ET rapport, dat aan minister Cals
is overhandigd inzake de uitbouw
van ons hoger onderwijs spreekt in
veel opzichten duidelijke taai.
De expansie van onze economie en
de noodzakelijke industrialisatie
scheppen een grote behoefte aan aca
demisch gevórmden. Om in die be
hoefte te kunnen voorzien zijn uitge
breide voorzieningen met betrekking
tot ons hoger onderwijs noodzakelijk.
Oprichting van nieuwe en uitbreiding
'van bestaande hoger onderwijsinstel
lingen zal van de schatkist grote of
fers vragen.
De commissies, die voor het rap
port, en. de conclusies verantwoorde
lijk zijn, schatten, dat er de komen
de jaren ten behoeve van het hoger
onderwijs 412 miljoen extra moet
worden geïnvesteerd.
Een bedrag, dat op zichzelf reeds
voldoende zegt en dat geen enkele
vergelij king behoeft.
Het rapport zelf maakt een gede
gen en weloverwogen indruk. Niet
overal zal men van de plannen ten
aanzien van de spreiding van het ho
ger onderwijs met instemming kennis
nemen.' Waar teleurstelling heerst,
moge het tot troost strekken, dit
plannen, nog geen beslissingen zijn en
dat. het-laatste woord in deze materie
aeker nog niet is gezegd.
O OK bij de uitbreiding van ons on
derwijs worden we geconfron
teerd met de groei van onze bevol
king. Niet alleen het lager en het mid
delbaar onderwijs dienen met die be
volkingsgroei gelijke tred te houden,
ook het hoger onderwijs dient de
stroom nieuwe studenten te kunnen
opvangen en verwerken!
Daarbij komt, dat naarmate de in
dustrialisatie voortschrijdt, de be
hoefte- aan academici toeneemt. Voor
al onze technische hogescholen en de
op -te richten technische faculteit aan
de universiteit in het oosten van het
land zullen -zich tijdig op de grotere
vraag dienen in te stellen.
De commissies waarschuwen er
voor, ;dai een zekerverandering bij
hei' bepalen van do studiekeuze» ge
wenst is.- Het aantel studenten, dat
een technische studieverlangt, -moet
groter wórden, wil straks aan de be
hoefte van overheid en bedrijfsleven
kunnen worden voldaan. Het is een
tendens, die zich ook in het buitenland
aftekent. Ook op de academische
markt zullen vraag en aanbod in even-
wicht dienen te zijn.
ET alle waardering voor de gede-
-M genheid, waarmede de commis
sies rich van hun taak hebben gekwe
ten,' betreuren wij het toch, dat niet
meer aandacht is besteed aan de stu
dieduur. en de baccalaureaatsopleidin
gen.
De - commisses hebben voor hun
aanbevelingen geen enkel alternatief.
Wel spreken rij waardering uit over
de- pogingen om in Leiden en Eind
hoven tot baccalaureaatsopleidingen
te komen, waardoor een academicus
zal worden gevormd, die een meer as
sisterende functie zal kunnen vervul
len,' maar het vraagstuk zélf komt
niet voldoende uit de verf.
Waardering hebben de commissies
ook voor de aandacht, die de hoger
onderwijsinstellingen besteden aan
het: onderzoek naar een kortere stu
dietijd. Maar zij leveren in de dis
cussie over deze materie zelf geen bij
drage.
Dat is jammer. Juist met het oog
op de enorme offers, die de uitbrei
ding van het hoger onderwijs vraagt,
had het o.L toch wel op de weg van de
commissies gelegen na te gaan, in
hóeverre door verkorting fan de stu
dietijd en door middel van baccalau
reaatsopleidingen een ontlasting van
onze'Instellingen voor hoger onderwijs
had kunnen worden bewerkstelligd.
Nu laten de commissies de duur van
de studietijd en de baccalaureaats-op-
leidingen, die rij zelf in hun rapport
aansnijden, in het vage, hetgeen een
beslissing door de regering en de Sta-
ten-Generaal niet gemakkelijker zal
maken.
Vanmorgen om kwart over zeven is
de 55-jarige motorrijder M. J. Rusman
uit Krommenie op de provmcialeweg
Hembrug—Limmen in de gemeente
Wormerveer bij het inhalen van een
auto op de linkerweghelft tegen een
hem tegemoet komende trekker met
oplegger gereden. De motorrijder was
op slag dood.
KAMERLEDEN OP DE BRES
VOOR GEMEENTEN
(Van onze parlementaire redacteur)
CHERPE KRITIEK is gisteren, bq de behandeling van de be
groting van Binnenlandse Zaken in de Tweede Kamer, geuit
op de houding van het rijk bij de behandeling van aanvragen
der gemeenten om subjectieve uitkeringen in 1959. Deze hou
ding was voor de heer Smallenbroek (A.R.) aanleiding om te vragen
of Nederland tegenwoordig per circulaire wordt geregeerd.
overleg over de regeling Is geweest
op bestuurlijk niveau. De gemeen
ten, die niet in staat zijn zelf te le
nen worden nu gedupeerd.
De heer Smallenbroek was er van
overtuigd, dat de minister, die een
grote decentralisatie voorstaat, deze
ontwikkeling, waarin de gemeenten
worden vastgeklonken op het verzor
gingsniveau van 1953, eigenlijk zelf
niet wil. De uitgaven van het Kijk zijn
toch ook niet bevroren op het peil
van 1958?
Met name voor de ontwikkelings-
kernen in de probleemgebieden schept
de nieuwe regeling moeilijkheden.
Door het beleid van het Rijk worden
de gemeenten gedwongen tijdelijke
voorzieningen, te treffen. Er zal een
achterstand ontstaan,'ook als de nieu
we wet inzake de financiële .verhouding
is aangenomen, waardoor tel van ge
meenten Juist in de probleemgebieden
financieel achteruit zullen gaan.
A 'L DUURTiHET dstttiiog meer dandriewrken Yoorhet 5 december is:
Sint-Nkolaas is in -hebIand.' Haarlem vms een van-de eerste* gemeenten
die'de Spaanse grijsaard ontvingen. Gistermiddag, toen 'de Haarlemse jeugd
haar vrije woensdagmiddag had, hield hij statig zijn intocht in de Noord-
hoUandse hoofdstad.
Daarmee is Haarlem de naburige hoofdstad van het land. juist drie dagen
voor: Amsterdam dat Sinterklaas meestal-als eerste gemeente in het land
ontvangt, ziet hem pas zaterdag.
Intussen trotseerde de bejaarde weldoener gistermiddag de regen om bij
de Haarlemse Vleeshal vele van zijn jonge vriendjes de hand te drukken.
Zoals bekend heeft de regering bü
de Staten-Generaal een -wetsontwerp
inzake een betere financiële verhou
ding tussen Rijk en Gemeenten inge
diend. Zolang dit wetsontwerp niet is
aangenomen nullen de subjectieve
aanvragen der gemeenten voor 1959
aanvragen voor gelden, die nodig zijn
om bepaalde kapitaalswerken te fi
nancieren, welke geen uitstel kannen
lijden) door het Rijk worden voorge
schoten, dit in afwachting van de
nieuwe regeling, die een terugwerken
de kracht zal hebben tot 1 januari
1959. De minister heeft op 12 mei deze
regeling per circulaire aan de gemeen
ten medegedeeld.
Op 30 oktober is echter een nieu
we circulaire verschenen, waarin
wordt aangekondigd, dat bet Rijk
vanaf 1 november geen nieuwe aan
vragen meer in behandeling kan ne
men, omdat er bij de afwerkingeen
-te grote -achterstand -Is'oötstaani;
De hieer Smallenbroek(AR.) vroeg
op welke wet de maatregelen van de
regering steunen en waarom worden
Gedeputeerde Staten met opzij schui
ving van de bestaande wettelijke re
gelingen momenteel alleen maar ge
bruikt als postbus voor de centrale
overheid?.
De heer Smallenbroek kon instem
men met de zienswijze van de rege
ring, dat het leningsbeleid der gemeen
ten momenteel gecentraliseerd moet
zijn om wanneer de verhoudingen
op de kapitaalmarkt wat evenwichti
ger zijn straks de financiële zelf
standigheid der gemeenten, eerder te
kunnen herstellen. Maar dat wilde niet
zeggen dat de wijze waarop de aan
vragen voor niet-uitstelbare uitgaven
in de kapitaalssfeer door het Rijk
wórden afgedaan <n.b, met model-be
schikkingen) ook zjjn instemming
heeft.
Door de jongste circulaire van de
regering wordt het gemeentelijke
financiële beleid ln feite bevroren
en dat terwijl er geen enkel voor-
President Eisenhower zal volgende
maand op rijn wereldreis ook Spanje
bezoeken. Hij zal maandagmiddag 21
december uit Parijs in Madrid aanko
men en de volgende morgen doorrei-
(Van een onzer verslaggevers).
Boven de Waddenzee werd gister
avond koortsachtig gezocht naar een
Engels jachtvliegtuig waarvan men
sinds gistermiddag vier uur niets meer
had vernomen. Aanvankelijk waren
Nederlandse reddingsboten uitgevaren
om te zoeken, maar zij werden later
teruggeroepen. De Royal Air Force
wilde de opsporing zelf ter hand ne
men, in samenwerking met de Neder
landse radarposten.
Het vliegtuig, dat in Duitsland ge
stationeerd is, seinde gistermiddag in
moeilijkheden te verkeren. Even tater
verloor men het radarcontact. Op dat
ogenblik bevond het toestel zich tien
kilometer ten noorden van Leeuwar
den, juist boven de Waddenzee.
Een Engels vliegtuig heelt gemeld,
dat het contact zou hebben gehad met
de vermiste vlieger via een zwak
noodzendertje, dat in de
dinghies aanwezig is. De reddingboot
van Schiermonnikoog en een Duitse
reddingboot zijn uitgevaren naar de
vermoedelijke positie van de vlieger.
zen naar Rabat, de hoofdstad van Ma
rokko.
Boyendien zal de president tijdens
de reis van Athene naar Toulon op 17
december aan boord van de Ameri
kaanse kruiser Des Moines voor de
kust van Tunis een ontmoeting heb
ben met president Bourguiba.
Generaal Franco heeft Eisenhower
op 24 augustus een brief gestuurd
waarin hij hem voor een bezoek uit
nodigde
Eisenhower zal op de nieuwe grote
"luchtmachtbasis Torrejon b« Madrid
door Franco worden begroet.
De twee staatshoofden-zullen daarna
besprekingen voeren. De president zal
verblijven in Het Moricloa paleis, de re
sidentie voor hoge bezoekers.
De woordvoerder van het Witte
Huis, James Hagerty, heeft te Wash
ington geweigerd enig commentaar
te geven op de berichten dat Eisen
howers bezoek aan Franco, ver
band houdt met de kwestie van
Spanjes toelating tot de NAVO.
Noorwegen is steeds tegenstander
geweest van een Spaans lidmaatschap
van de NAVO. Een woordvoerder van
de Noorse ambassade in Washingtou
verklaarde dat zijn regering zich zai
blijven verzetten tegen elke poging
om het Franco-regime aan te sluiten
bij de NAVO.
(Advertentie)
Zwitserse
h ethun eeht met het merk CHALET 1
{Va neen onzer verslaggevers)
De stand van de hervormde kerk
bouwactie is vandaar boven de acht
miljoen gulden gekomen. Dit betekent,
dat de helft van het geraamde bedrag
binnen Is. De juiste stand was van
daag f S.006.797.
De acht miljoen gulden werden bij
eengebracht in korte tijd. Aan het be
gin van september verkreeg de actie
van de Ned. Herv. Kerk, om gelden
bijeen te brengen voor de bo- van
165 kerken, meer en meer bet *ieid,
en vanaf dat tijdstip kwame- lif
ten, vaak nog gering, binne
(Van een onzer verslaggevers)
Een voormalige functionaris van
Aerogronddienst op Schiphol, die lang
zoek is geweest voor de rijkspolitie,
is in Amsterdam gearresteerd. Hij had
zich de afgelopen maanden bezigge
houden met het huis-aan-huis ver
kopen van borstels voor een liefdadig
doel.
Na het verhoor van deze man volgde
de vierde arrestatie in een groot
scheepse smokkelaffaire op de Amster
damse luchthaven, die begin juni aan
het licht kwam. Aangehouden werd
de vroegere onderdirecteur van Aero
gronddienst, J. H.
In juni werd de toenmalige direc
teur van Aerogronddienst, F. E„ plot
seling gear -esteerd. Men verdacht de
directeur ervan, dat hij documenten
had vervalst en op die manier accijns
vrije sigaretten en alcoholica het land
had uitgesmokkeld.
Eveneens werd een douanebeambte
aangehouden, die van medeplichtig
heid verdacht werd. Aerogronddienst
is een organisatie, die het afhandelen
van passagiers en vracht voor diverse
luchtvaartmaatschappijen op Schiphol
verzorgt
De smokkelaffaire bleek zeer ge
compliceerd te zijn. Een van de be
langrijkste verdachten, de nu gearres
teerde borstelverkoper, bleek voort
vluchtig te zijn. Aanvankelijk dacht
men, dat hij naar het buitenland ver
dwenen was, maar de man is dichter
bii huis gebleven.
i Advertentie)
•n. I. BY SPECIAL APPOINTMENT
De arrestanten worden voor de offi
cer van Justitie te Haarlem geleid,
"ie zaak Is nu rond.
Eind september startte de acte eerst
"ficieei en gezegd kan worden, dat in
->g geen twee maanden tijds een be-
ig van f8 miljoen gegeven ïs om
-vormde kerkbouw mogelijk te
">ken.
In totaal wordt een actieopbrengst
.an f 16 miljoen verwacht.
Het kernheleid van de regering is
in feite discriminerend. De ene ge-
De initiatiefnemer voor deze onderne
ming is dezelfde als van de.VRON:
de heer U. Lewin in Diemen, Vol
gens diens mededeling hebben enige
personen zich al in principe bereid
verklaard ƒ600.690 beschikbaar te
stellen voor het charteren of kopen
van een vliegtuig en zendapparatuur
beschikbaar te stellen.
Ook zou een bedrijf dat zich al bezig
houdt met het maken van films voor
televisiereclame, medewerking heb
ben toegezegd.
Men wil proberen de ontvangst voor
tv-bezitters met de in Nederland ge
bruikelijke antennes mogelijk te
maken.
Omdat er op grote hoogte (8000 meter)
gevlogen zal worden zal de reik
wijdte van de uitzendingen veel gro
ter zijn dan van een tv-zender op de
begane grond.
De juridische knopen hebben de men
sen die de nieuwe N.V. in Amster
dam hebben opgericht, nog niet ge
heel ontward. Men voelt er het
meeste .voor te gaan vliegen met een
toestel dat in Duitsland is ingeschre
ven, omdat men daar de minste
moeilijkheden vreest. In Duitsland
immers heeft men al commerciële
elevisie, zo redeneert men.
principe wil men het liefst boven
Jtrecht gaan cirkelen, maar men
heeft nog niet onderzocht of Neder
landse luchtvaart- en andere wetten
dit mogelijk maken.
;an men niet boven het land vliegen,
dan kan men altijd boven de Noord
zee gaan vliegén, menen de plannen
makers, die er in elk geval voor wil
len zorgen buiten de normale vlieg
routes te blijven.
Men wil voorkomen dat de program
ma's van de NTS gestoord worden.
Daarom wü men niet uitzenden wan
neer de NTS in de ether is.
volgens de mededelingen is zelfs al
een bespreking gevoerd met cabaret-
artiesten die voor de zender zouden
kunnen optreden. Maar namen zijn
nog niet genoemd.
Gisteren is de 22-jarige verblij
vende in de jeugdgevangenis te Zut-
phen, ontvlucht. eD jongeman, die een
cursus had gevolgd in de inrichting,
moest examen afleggen in de Rijks
werkplaats te Apeldoorn. In da mid
dagpauze heelt hij de benen genomen.
De vluchteling Is nog niet achterhaald.
President en mevr. Charles de Gaulle
hebben een uitnodiging aanvaard van
koningin Elisabeth «m volgend jaar
van 5-8 april een bezoek aan .Enge
land te brengen.
Ten gevolge van een dichte mist
was er vanmorgen in het westen, noor
den en suiwecten des lands maar
ongeveer honderd meter richt. In Zee
land en ook in'Friesland ondervond
de scheepvaart érnstige stagnatie en
zowel de luchthavens Schiphol en Zes
tienhoven als de vUeghasis Leeuwar
den kwamen naar men hoopte tij
delijk dichtte zitten.
In Zeeland lag de scheepvaart van
morgen volkomen stil en de veerdiens
ten over de Ooeter- en Westerschelde
moesten grotendeels worden gestaakt.
Schiphol kwam in de vroege mor
genuren steeds meer in de ban van de
mist, die om tien uur nog maar een
zicht van 175 meter toeliet en dat is te
weinig om veilig te kunnen landen.
De KLM-machlne uit New York en de
Superconstellation uit Sydney moesten
dan ook uitwijken naar het vliegveld
van Dusseldorp.
Omstreeks halftwaalf kan wel een
aantel vliegtuigen van Schiphol ver
trekken, namelijk die met bestemming
Farijs-Milaan. Brussel, Manchester-
Dublin en Genèvé. Toch moest nog een
aantal vluchten worden uitgesteld.
De Rotterdamse luchthaven Zestien
hoven heeft de gehele morgen potdicht
gezeten, evenals de helihaven van Rot
terdam. Men hoopte echter, dat de si
tuatie zich in de loop van de middag
ten gunste zou wijzigen.
Als gevolg van de mist moesten
de straaljagers van de basis Leeuwar
den vanmorgen 'aan de grond blijven.
In de haven van Harllngen Repen bijna
geen schepen in en uit. De mist werd
In de loop van de morgen nog lets
dichter.
Omstreeks het middaguur kreeg
men ook in Limburg last van mist
banken en plaatsetijk gebrek aan zicht.
Een helikopter van de lijndienst Maas
tricht-Keulen moest kort na de start
uit Kehlan weer terugkeren.
TERM EDE-- bericht ik it, datwm
mis Ned. Hen -r .Ae me
chfb^tMosterdrim
d&nsvaart graag;i.meedaëm:'eum^m
Sint-Nicolaasactie/ van* 'Txouaï
Vocrr 2000kindéren„Oiizechth,te!
12;? %ed^[:)van-)ll-ï^een::-inét£tSÏ:
jaar."
Dit schrijft de secretaresse van:??
dezedab, mevraB. Schjjveschmte-i;
dér—Heijns. -- -
Een hartverwarmend ti «richt;
.vrienden.
Rotte rfe :s
thans ia de vóórste-gelederen. Dat
zaL Sint. een extra pepernoot
waard zijn.- --
-p En dit bericht zuster .Do van
het KoningiE Emma Kinderhuis ia
Hoensbrcc-k:
-•-„"Vol verwachtingisien tofjuit.
«o®r wat5 december.ons zattore*£f
gen. Ons hïtis zit momenteel aoér~-
vol;-we hebben* iOJ kindeié«i"-Jó»éj
getut tot én metSM iaar en meisjes f
tot en met 21 jaar". f'
Hier is het verlanglijstjevait dit;
protestantse kinderhuis in. da'!
mijnstreek
Hobbelpaarden, houten trekkar-t
ren, ringspét, een soort biljart,:
maar dan met ringen en stokken.
groot'voetbalspel,' scrabbie-spélen^
schooltassen (grote voor to
scholteren),, schooletüïs, 'tGouden?
Voorleesboek van W. G. "van "de
Hulst, bouwdozen voor de jon-
gens (met van die rood-wttte
steentjes), grammofoonplaten. 'i\
Grijp naar. aw vnlpen, cl)
„stoottroepen" van de Stat. OfS|
maak. een, pakje voor een van de
2000 kinderen en zend' dit aan:
Dagblad. Tróuw Sint NJcolaas-
actle postbus 859 Amsterdam-C.
Via uw giróboek kont u helpen-
door te storten op giro 412 739»
dan wei via De Twentsehe Bank?-
Amsterdam.: Ook postwissels
welkom.
Amsterdammers kannen
bruit -maken, van gemeentegiro-^
rei 560. - jï?-. .wSa
GELIEVE INHODDSOFGAVK
OP DE PAKJES AAN TE GEVEN!
Zij verwachten Item;
met kloppend hartl
-
Pepö-CoU co. -Nettó-wtart «fraaaBféfr
dien per 30 »ept. Jl. tiiaxoa»
of *1.73(1.47) per aand.
B W
'UI.
declareert een .kwartdiv,
»n. ot N.