11
Duizenden mensen geïsoleerd op bovenverdiep ingen
FLEXA
15.000 inwoner s
Redders tot aan middel
in het ijskoude water
Hulpacties
snel op
gang
Rusland krimpt
- met 1,2 miljoen man -
in
Vorst strenger
sneeuwval
na
r
De crisis dan het
socialisme
SCHILDER ZELF MET
Gladheid handicapt evacuatie
Meenemen wat te
redden valt
Wedijver met
Westen
Winter toont in
het noorden
grimmig gezicht
be verf voor het schiloerfeest
jUKENS-TJALLEMA MODUKÏ
Dr. J. van Baal legt
enige functies neer
Moskou werkt aan
„onvoorstelbaar"
wapen
r
DONDERDAG 14 JANUARI 1960
'T t
"V
NEGENTIENDE JAARGANG No. 4499
J
Directeur: H. DE RUIG
Zie verder pag. 5, le kol.)
(Van een onzer verslaggevers)
ET Amsterdamse Tuindorp Oostzaan (15.000 inwo
ners) is vanmorgen door een ernstige watersnood
.L ii getroffen. Kort na zeven uur verraste het water, dat
binnenstroomde via een doorbraak in de oostelijke dijk langs
het zijkanaal H vlak bij de bocht naar het Noordzeekanaal
de bewoners, die snel een heenkomen moesten zoeken
naar hoger gelegen gedeelten van het tuindorp. Duizenden
zagen geen andere kans dan naar een bovenverdieping te
vluchten, waar zij door het water werden geïsoleerd, toen
dat in de loop van de morgen snel bleef stijgen en het gehele
dorp «verstroomde.
Tegen de middag stond het snel stijgende water reeds anderhalve
meter hoven de straten. Radio-autowagens van de Amsterdamse po
litie, die in grote getale werden ingezet, reden door de overstroomde
stralen om de geïsoleerde inwoners te adviseren desnoods door het
water naar de evacuatiecentra te waden daar men niet wist hoe hoog
de vloed zou komen.
Duizenden waadden tot aan hun middel in het ijskoude, smerige
water om gezinsleden en buren in veiligheid te brengen. Slechts
weinig huisraad kon naar de dijk worden gebracht. De mensen
moesten zich redden met niet meer van hun bezittingen dan de
kleren die zij droegen.
T-TTITOsh
Ton voor kerkbouw
bij de Lutheranen
Zie verder pag. 5, 4e kol.)
Inmiddels heeft de winter In het noorden een grimmig aanzien
gekregen. De door een harde noordoosten wind voortgejaagde sneeuw
vormde op rommige plaatsen grote hopen. De treincnenloop onder
vond in het noorden voor het eerst overlast.
jj
li*
•e u
Rotterdam: Witte «e Wttmuam zs leiei U37uu
Pöstött» 1113 Pusuriro .Ne 13151^
Kla en tend ïenst «Bonnementei jw— t» .SU uuï
ZaterdnB! 1*7 18 uur f'.eluon ilill»
VGwvenhage Huvzenspiem feietoor iH34ir< .3 amen:
Postbus iu9t Poigirr No 124887
Klnehtendtenst 18 3d—ID 30 seieloon 382389
Dordrecht: Soutwee 13? Teiei «570
Schiedam' Thomas ft Kempisstraat 8 a Telef 65431
AbonnementaprU» Si cent oer wees 1 2 63 oer maand IJ8
oer kwartaal Lnaae nummers IS e*rrt Versehitnt daeelOxi
(Geldig tot vrijdagavond)
MORGEN OPKLARINGEN.
Aanvankelijk nog plaatselijk sneeuw, later opklaringen.
Langs de kust aanvankelijk krachtige, overigens matige
wind tussen noord en oost. Matige, in de vroeger ochtend
plaatselijk strenge vorst.
Morgen: ion op: 8.43.
Onder: 16.56
Maan op: 18,58.
Onder 9.04
HnntrirerjaetPur* l)t J A H J S BKU1NS BDOf
DB geestelijke achtergrond van het
socialisme is in het huidige di
lemma*) van centrale betekenis. Ui
het hart zijn de uitgangen des leven
tn ook voor een politieke partij is be
llissend de stootkracht van een gees
telijke impuls.
Ook al is dan het eigenlijke marxis
me overal ln het Westen vrijwel af
gezworen, feit is, dat de socialistische
trekkracht steeds die der ontevreden
heid is geweest De roep ging uit naar
de „verworpenen der aarde" en later
•was het appèl in hoofdzaak gericht op
de massa, voor lotsverbetering van
deze massa: door het volk, voor het
volk.
In wezen was dit een stimulering
van het menselijk egoïsme, al kon de
«trijd ook worden gevoerd op het vlak
van „de rechtvaardige verdeling van
het nationale inkomen" Maar wan
neer dan nu de grote eisen vervuld
gijn ln de „welvaartsstaat" (zeker niet
ontstaan door het socialisme alleen of
voornamelijk, dat bleek ook in Utrecht)
of in zicht gekomen, en wanneer .dan
nu ontevredenheid voor tevredenheid
heelt plaaU gemaakt en de trekkracht
van het egoïsme teloor ging, hoe moet
het dan verder?
WATERSNOOD TREFT TUINDORP
HET socialisme loopt op tegen ,.de
muur der tevredenen en voida-
nen". Er Is het verloop. „Deze tijd is
tegen ons", zegt drs. J. M den "uvl,
de directeur van de dr. W. Beekman-
stichting.
De tijd is tegen het socialisme, in
dien dit op ideologisch zand is gebouwd.
Indien het geen geestelijke achter
grond heeft. Het Is dan ook geen won
der, dat op de conferentie te Utrecht
prof. dr. W. Banning, zich stellend op
het vlak van het christendom, het
„non possum" uitsprak: ik kan geen
socialistische ideologie (meer) erken
nen; thans is er voor een socialistische
ideologie geen plaats mesr. Ideologie
la niet alleen nuttelo zij is ook scha
delijk. Waarom toch dit woord gebrui
ken was de cri de coeur dat
maar misverstanden oproept? Socialis
me legt geen beslag op de mens als
totaal, is geen wereldbeschouwing.
Het socialisme is pluralistisch ge
worden, d.w.z. het kan allerlei kanten
uit.
Deze spreker zag drie viakken, waar
van het eerste bóven dat van het so
cialisme uitgaat, waarop de diepste
vraagstukken van het leven thuishoren.
Een „ethisch mensenbeeld" dat een
der opponenten hem had voorgehou
den, kon hij voor het socialisme niet
aanvaarden „wie niet verder gaat.
is te beklagen" een „fatsoenlijk le
ven met de naaste", door een der an
dere sprekers aan de hand gedaan. Is
al te goedkoop.
GELIJK hieruit blijkt, ondervond
prof. Banning, niet minder dan
Crossland op het politiek sociale vlak.
heftige bestriidmg: „als we de ideolo
gie loslaten, verzandt de beweging."
„Ik waarschuw tegen prijsgeving
van de socialistische erfgoederen
„is klassen-loosheid ook ai ideolo
gie-loosheid?" „Wij behoeven veel
stérker ideologie" „Als wij de-ideolo
giseren, houdt de partij op partij te
zijn."
Zij, die zo fel opkwamen voor hand
having van de term ideologie streden
evenzeer, voor behoud van al de an
dere oude klanken van net socialisme
als „het socialistisch patrimonium"
en wij kunnen dit verstaan Prof. Ban
ning wierp hun het verwijt van con
servatisme tegemoet en Kwam daar
mede op het terrein van Crossland,
die Immers ook alleen de huidige con
crete situatie (en dan nog wei gefor
ceerd gesteld) kon aanvaarden
Met grote kracht en warmie trad
prof. Czernetz in het kri.it voor een
ethisch fundament voor het socialis
me, als „het grootste avontuur der
mensheid", dat nog zo grote taken te
vervullen had, waarbij hii Inzonderheid
verwees naar het sowj et-gevaar en de
onder-ontwikkelde volkeren
Adverten tie)
IN ADAM
De volkomen onverwacht rek. n
ramp trof het tuindorp op het ogenblik
dat de meeste mannen reeds onderweg
waren naar hun werk in Amsterdam
zodat de vrouwen plotseling alleen
stonden voo:r de evacuatie van hun
gezinnen en er slechts leer weinig huis
raad gered kon worden. Door het ijs
koude water kon men al. Met na
de kinderen ln veiligheid gebracht te
hebben terugkeren naar de wonin
gen om meubilair en kleding te red
den.
Het tuindorp ligt in een kleine
polder die, volgens deskundigen
niet te redden is. Het water stormde
vanmorgen met grote kracht door
het zich snel verwijdende gat en
stuwde steeds sneller naar binner;
Met vrachtwagens begon men de
dijk aan de andere kant van he*
zijkanaal met puin en grond te ver
sterken, daar deze door de werking-
van het water eveneens op doorbre
ken stond.
Vele inwoners van Tuindorp-Oost-
zaan poogden hun bezittingen op eer
hoger gelegen verdieping in veiligheic
te brengen. Het water nam echter zc
snel bezit van het dorp, dat de politif
met radiowagens door de ondergelope:
straten moest gaars rijden om de be
woners door middel van luidspreker,
bevel te geven allereerst om het eige:
leven en dat van de huigenoten t<
denken.
Enige hoger gelegen huizenblokke»
en twee scholen werden aangeweze
als verzamelplaatsen, vanwaar me»
zou pogen de mensen eerst met bus
sen en eventueel later met motorbotei
naar elders te evacueren.
Het Amsterdamse Gemeente "Ver
voerbedrljf «oud vanmorgen eerst ach
en later méér bussen om de evacuati
te versnellen. Vrijwel de gehele poll
tiemacht was op de been om hulp t>
bieden, het wegennet af te zetten en d<
orde te handhaven,
Talloze bedrijven met name d<
NDSM zonden grote vrachtwa
gens om meubilair en kleding af ti
voeren, maar deze wagens konde
om halfnegen het tuindorp al met
meer in en moesten op een hoog
gelegen weg door het dorp en de
dijk er langs blijven staan.
Honderden automobilisten in Am
sterdam. die naar het centrum onder
weg waren, stelden hun wagens ter
beschikking aan mannen, die ijlings
van hun werk naar huis terugkeerden
Veler» waren door huisgenoten gewaar
schuwd, althans zolang men van de te
lefoons in het tuüadorp gebruik kon
naken vele anderen werden door po
litieauto's gewaarschuwd.
Een zeer ernstige handicap bij net
reddingswerk vormden de spiegel
gladde wegen naar het dorp. Ook het
zeer koude water belemmerde de red
ders. die nochtans zonder laarzen
in vele gevallen tot aan het middel door
het water waadden om zieken en kleine
kinderen naar de dijk te brengen.
Op de dijk ontdekten de wanhopige
mensen dan, dat er een totaal gebrek
aan vervoermiddelen bestond, aodat zij
soms kilometers met kletsnatte kleren
moesten voorstrnmpelen om op een
punt te komen vanwaar men de men
sen kon afvoeren.
ül!!l!!lll!!llli!llllili!lll!lilU!j!liaillliiillHII!!llillilllill!!lijll!t
Dr. J. van Baal. de vorige gouver
neur van Nederlands Nieuw-Guinea,
heeft het volgende meegedeeld:
„Het oordeel der Nederlandse re
gering over de uitoefening van
onwettige censuur in Nederlands
Nieuw-Guinea heeft ook mijn naam
niet onaangetast gelaten. Over dit
oordeel in debat te treden wens ik
niet.
Wel heeft een en ander mij aan-
'eiding gegeven, af te treden als
waarnemend voorzitter van de Ko
ninklijke Vereniging „Oost en West",
als voorzitter van de Gereformeerde
vereniging voor ziekenverpleging en
als voorzitter van de commissie van
advies inzake Nederlands Nieuw-
Guinea van de Antirevolutionaire
Partij."
Premier Chroestsjew heeft de Opper
ste Sowjet meegedeeld dat de Sowjet-
Ünie een nieuw, onvoorstelbaar wapen
in voorbereiding heeft. Dit wapen
bevindt zich thans nog in de dossiers
van de geleerden, aldus Chroestsjew.
'Gepakt en gezakt, met medeneming
van het allernoodzakelijkste huls-
raad dat zij Inderhaast konden
grijpen, begaven de bewoners van
het overstroomde gebied zich van
morgen door het ijskoude water
naar de Verzamelplaatsen, waar ge
tracht, werd hen niet autobussen .pn
particuliere auto's zo snel moge
lijk te evacueren.
■iiif y
(Van een onzer verslaggevers)
HET hoofdbestuur van het
Xederlandsche Roode Kruis
heeft voorbereidingen getroffen
voo*- hulpverlening aan de ge-
trc/fen bewoners in Amsterdam-
Noord. In het Centraat Kampen-
magazijn zijn honderden bedden
gerequireerd. die in vrachtauto's
zijn geladen. Zo nodig kan ter
stond naar het rampgebied wor
den gereden.
De wegenwacht van de ANWB
is in alarmtoestand gebracht.
Twintig minuten na de melding
waren reeds zes man op weg
naar de plaats van de dijkdoor
braak, Om tien uur waren drie
inspectiewagens aanwezig. De
wegenwachtploegen beschikken
over mobiele radio-installaties.
De minister van Defensie heeft
opdracht gegeven vier compag
nieën infanterie gereed te heb
ben. behorende tot het hoofdste
delijke garnizoen. Politie- en
marechaussee-eenheden regelen
hel verkeer en handhaven de
orde.
Ook de Koninklijke Marine is
paraat. Vijftien zgn. „dinghies"
rubbervlotten, zijn naar Amster
dam overgebracht.
leger
Stormachtige ontwikkelingen hebben zich de laatste 24 uur voor
gedaan in de Sowjet-Unie.
1. Premier Chroestsjew heeft vandaag voor de Opperste Sowjet
bekendgemaakt dat Rusland van plan is de omvang van zjjn strijd
krachten te verminderen met 1.200.000 man.
2. Vannacht heeft Moskou bekendgemaakt dat het ministerie
van Binnenlandse Zaken Is opgeheven. De werkzaamheden van dit
ministerie zullen worden overgeheveld naar de ministeries van
Binnenlandse Zaken van de vijftien Sowjet-republieken.
3. Kiritsjenko, de man die altijd werd beschouwd als de rechter
hand van Chroestsjew, is naar Rostow gestuurd. Dit wordt gezien
als een degradatie.
Chroestsjew bood vandaag zijn „een
zijdig ontwapeningsplan" aan in een
speciale zitting van de Opperste Sow
jet, die er zeker snel haar goedkeu
ring aan zal geven. Met nadrukkelijke
Een beeld van een van de over
stroomde straten, waarin het water
later in de morgen nog sfeeds bleef
stijgen.
De snelle evacuatie leidde tot
trieste tonelen, omdat terugkerende
mannen hun gezinnen niet meer
in de onder water staande woningen
vonden en niemand hen kon zeggen
waar zij waren.
Een lange rij van slachtoffers had
zich op de gladde dijk opgesteld om
de door het water wadende mensen
naar boven te trekken. Een moedige
rode-kruisverpleger, in zijn dagelijks
kledij en hevig verkleumd, wist de in
een deken gewikkelde tienjarige Ma
rian Houben tn veiligheid te brengen
Het kindje is ijlings naar een zieken
huis overgebracht.
De actie voor kerkbouw van de
Evangelisch Lutherse Kerk bereikte
gisteren een bedrag van 100.000 gul
den. Onder de bijdragen voor deze
actie is ook een belangrijke gift van
prinses Wilhelmma.
Buiten deze landelijke actie om is in
Haarlem nog 30.000 bijeengebracht
voor de bouw van een nieuwe lutherse
kerk in deze stad.
Op het Noordeinde te Zevenhuizen
is het 4-jarig zoontje van de heer M.
van Leeuwen, toen het plotseling de
straat overstak, door een auto aangere
den. Het kind is spoedig daarna over
leden.
Het winterweer duurt voort: verwacht werd vanmorgen dat de
vorst morgen, na het passeren van een sneeuwstoring weer zal
gaan toenemen.
Het KNMI verstrekte ons vanmorgen
het volgende overzicht;
Een deel van de depressie boven
de Balkan maakte zich van het
hoofdcentrum los en trok over
Duitsland in de richting van ons
land. Het veroorzaakt in het gehele
land sneeuw bij tijdelijk wat afne
mende vorst. In Duitsland lag van
morgen op veie plaatsen 10 A 20 cm
sneeuw.
Een andere depressie trok van
Engeland naar Zuid-Frankrijk, ver
gezeld van sneeuw en regen. Achter
deze depressie om drong de koude
continentale lucht ook over het ge
hele gebied van de Britse eilanden
door.
In het noorden handhaven zich
enkele krachtige hogedrukgebieden
De hoogste luchtdruk werd van
morgen boven Groenland aange
troffen.
Ook boven Scandinavië ligt noc
een krachtig hogedrukgebted, maar
dit wordt boven Noord-Scandmavit
een weinig aangetast door een de
pressie bij Nova-Zembla. In ons
land zullen morgen na het passeren
van de sneeuwstoring weer opkla
ringen voorkomen, waarbij de vorst
weer gaat toenemen. Het winier-
weer duurt dus voort.
Vanmorgen vroeg was in Eelde reeds
vUf centimeter sneeuw gevallen. De
minimum temperatuur, gisteravond co-
meten. was min tien graden. Vanmor
gen om acht uur was de temperatuur
gebaren deelde de Russische premier
de 1300 afgevaardigden mee, dai de
sterkte van de strijdkrachten thans
3.623.000 bedraagt en teruggebracht zal
worden tot 2.423.000 man.
Chroestsjew deelde mee, dat op 8
mei 1945 de sterkte van de Russische
troepen 11.365.000 man was. Hij zei dat
dit aantal omstreeks 1948 was terugge
lopen tot 2.874.000 man.
„Daarna kwam de NAVO-dreiging
en de atoomchantage", aldus de pre
mier.
Hij voegde er aan toe, dat uit hoofde
hiervan de troepensterkte in 1955 weer
gestegen was tot 5.763.000 man.
Chroestsjew zei. dat de nieuwe sterk
te veel minder is dan die voorgesteld
door Amerika, Engeland en Frankrijk
in 1956.
Verklarend dat geen overeenstem
ming bereikt werd over dit eerder ge
dane internationale voorstel, zei
Chroestsjew. dat de Sowjet-Unie be
sloten heeft deze unilaterale stap te
nemen „zonder uitstel en zonder voor
waarden."
Chroestsjew zei. dat de Sowjet-Unie
in staat is deze vermindering toe te
Dassen zonder schade toe te brengen
Zie vertier pasu 3. 6e kol.ï
op Eelde min drie graden. Op het
vliegveld Deelen werd gisteravon-J om
acht uur de laagste temperatuur in om
land gemeten: 14 graden.
Stuifsneeuw woei vanmorgen tns-
sij de koppeldozen van de diesel-
elektrische treinstellen en ook wer
den enkele semen gestoord. De eer
ste trein uit Leeuwarden kwam van
morgen met een vertraging van on
geveer tien minuten in Groningen
binnen. De trein van halfzeven uit
Groningen naar Delfzyl had tien mi
nuten vertraging. Ook de autobus-
diensten hadden vertraging
Tijdens het spelen op het ijs van een
vijver bij de Pieter Zeemanstraat ln
Eindhoven is de negenjarige Johan
Wouters in een wak terecht gekomen
en verdronken. Zijn achtjarig mak
kertje Jan Aart. die met enige andere
vriendjes trachtte Johan uit het water
te trekken, kwam zelf in het koude
nat terecht. Hij werd door toegeschoten
volwassenen op het droge georacht.
Het stoffelijk overschot van Joh*;
Wouters is later door de brandweer
opgedregd.
