Verwachting: „Kwestie
van enkele dagen
NIEUWE HOOP
OP AKKOORD
Ook Nijmegen
mocht meedoen
SOCIALE RAMP
van
Gevecht op ruggen
werknemers55
Soekarno
parlement
schakelt
uit
Koud en schraal
„winterstaartje"
Geen excursies meer
naar marinebasis!
Ir. Den Hollander: Misverstand
Guinee erkent
O.-Duitsland
Vakcentralen achter stakers
Besneeuwd
Nieuw-Agadir
10.000 doden
Minister sprak met
de heer Dura
CNV: „Regering
ging al te ver
AANVANKELIJK:
ONZEKERHEID
IN STEDEN
Samemverking niet voldoende"
Alle fracties warén
tegen begroting
Spoedvergadering
chr. aannemers
Minister Visser beslist:
Jeugd gooide ruiten
van kerkgebouw in
r
MINISTER BEDANKT
SMALDEEL I
D
55
MAANDAG 7 MAART 1960
NEGENTIENDE JAARGANG No. 4544
V
Directeur: H. DE RUIG
J
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
DE minister van Economische
Zaken, drs. J. W. de Pous,
heeft vandaag een nieuw gesprek
gehad met de voorzitter van de
Raad van Bestuur Bouwbedrijf,
de heer J. Dura Dzn. Dit gesprek
was een uitvloeisel van een be
middelingspoging, die de voorzit
ter van het Ned. Verhond van
Werkgevers, ïr. F. Q. den Hol
lander, zaterdagmiddag heeft on
dernomen.
De heer Den Hollander zou
menen dat er tussen de minister
en de heer Dura een misverstand
bestaat. Het werd vanmorgen niet
uitgesloten geacht dat in dit ge
sprek, dat toen nog plaats moest
vinden, een oplossing van het
bouwconflict bereikt zou worden.
55
Concessies
55
Vitale punten
Stakingslust
55
Geen inzicht
">1
Rotterdam: Witte de Wltöatraat 29 Ie!e£. 115700 u
Postbus 1113 Postgiro No. 1245 ID.
Klactitendienst abonnementen IB.3019.30 uur.
Zaterdags 17—18 uur Telefoon U570C,
•«-Gcavenhage: Euygenspiein 1 Telefoon 133187 (3 Ui oen)
Posttras 1091 Postgiro No 1!
Klaehtendlenst 18.30—19.30
Dordrecht: Smawes 132 Telci 4570.
Schiedam: Thomas S Kemplsstraat da— Telet 65483.
Abonne-menteprfls 61 cent per week. 1 3.65 per maand. 1 130
oer kwartaal. Losse nummers 15 cent. VenschïlBt dageWk#
121867.
Telefoon 362569
(Geldig tot dinsdagavond)
KOUDE OOSTELIJKE WIND.
Droog, kond en schraal weer, met een matige tot krach
tige oostelijke wind. Overdrijvende wolkenvelden. In de
nacht en ochtend overwegend lichte vorst.
Morgen: Zon op: 7.1X
onder: 13.33
Maan op: 13.34
onder: 4.22
MEER DAN 30.000 STAKERS
Actie in bouwbedrijf verloopt ordelijk
IR. F. Q. DEN HOLLANDER
bemiddelaar
Aarde beeft
nog steeds
bij Agadir
IN EN OM de vorige week door
een aardbeving verwoeste Marok
kaanse stad Agadir zijn het afge
lopen weekeir ie enkele lichte
aardschokken geregistreerd.
Sommige Marokkanen vrezen
dat de voortdurende aardschok
ken wijzen op de komst van een
nieuwe aardbeving.
Enkele kilometers uit "de kust "bil
Agadir stijgen wolken stoom uit zee
op. Waarschijnlijk vormt zich onder
de zeespiegel een vulkaan.
Peilingen hebben aangetoond, dat
de zeebodem voor de kust van Aga
dir belangrijke wijzigingen heeft on
dergaan. Op plaatsen waar de zee 300
meter diep was, is nu een diepte van
slechts 40 meter gepeild.
Zondagmiddag om 17.15 uur is bij
Agadir een lichte aardbeving ge
voeld. Drie kwartier later zagen le
den van de Marokkaanse veiligheids
dienst op het strand water omhoog
spuiten op drie kilometer afstand van
de kust
Koning Mohammed van Marokko en
anderen bezochten zondag het centrum
van Agadir in een stoet auto's die zorg
vuldig met desinfecterende middelen
waren bestrooid.
De koning reed met leden van de
koninklijke familie en ministers en di
plomaten naar de ruïnes. De bezoekers
verlieten de auto's niet tijdens hun
tocht door de dode stad waar som
mige plaatsen zo dicht met chloorkalk
waren bedekt dat zij de aanblik van
besneeuwde velden boden.
De koning heeft meegedeeld dat de
regering 50 miljard zal uitgeven om
een nieuw Agadir te bouwen, waar
van het eerste gedeelte op 2 maart
1961, de Marokkaanse onafhankelijk
heidsdag officieel in gebruik zal wor
den genomen.
In gezaghebbende Marokkaanse
kringen werd gezegd dat er nog geen
besluit is genomen over de plaats waar
de stad .Nieuw Agadir" gebouwd zal
worden. Een speciale commissie houdt
zich bezig met deze kwestie en zal,
alvorens een besluit te nemen, een
studie maken van twee geologische
breuken, ongeveer een kilometer van
elkaar verwijderd, die de stad verde
len in drie delen
Kroonprins Hassan heeft inmiddels
meegedeeld, dat nu ruim 4.000 doden
geborgen zijn en dat naar schatting
*">g 6 OflÖ tot 8.000 lijken onder de ru
ines verborgen liggen. Dit zou dus be-
toke«-.en een dodencijfer van 10.000 tot
12 000.
Naar schatting behoren 1.800 Fran
sen. 1.200 Joden, 800 Spanjaarden en
50 Portugezen tot de doden.
Er zijn nog slechts vier gebouwen in
de stad waar mogelijk nog mensen in
leven zijn: Het hotel Saada. het con
sulaat en twee gebouwen in het
zwaar getroffen Marokkaanse stads
deel. In deze gebouwen zetten de red
dingsploegen voorzichtig hun werk
zaamheden voort. Zij graven in diepe
kuilen en in de ineengestorte kamers
waar mogelijk mensen opgesloten zit
ten.
Minister Visser heeft de commandant
van smaldeel I telegrafisch bedankt
voor de voortreffelijke wijze waarop
de helpende hand is geboden in Agadir
„De Koninklijke Marine heeft hiermee
weer blijk gegeven van haai opoffe
ringsgezindheid en bewezen, dat zy im
mer gereed staat direct hulp te bie
den", aldus het telegram.
Nog zaterdag deelde de voorzitter
van de Raad van Bestuur Bouwbedrijf
mee, dat zijn organisaties niet akkoord
konden gaan met het voorstel van mi
nister De Pous om alleen doorbereke
ning toe te staan voor die bedrijven,
welke door de loonsverhoging aantoon,
bare verliezen zouden liiden, omdat dit
betekende dat de aannemers dan eerst
failliet zouden moeten gaan alvorens
zü bü Economische Zaken toestemming
voor de doorberekening zonden mogen
vragen.
Het is duidelijk, dat deze interpre
tatie van het regeringsvoorstel niet die
van minister De Pous is geweest. De
bewindsman staat op het standpunt,
dat behalve de produktiviteitsstijging
ook de rentabiliteitstoestand van een
onderneming maatgevend is in de vrije
re loonpolitiek. In het kader van deze
rentabiliteitssituatie heeft hij zijn
voorstel aan de aannemers gedaan.
Zijn wij goed ingelicht, dan heeft de
heer Den Hollander de heer Dura op
't onjuiste van deze interpretatie gewe
zen. Vermoedelijk heeft de voorzitter
van het Ned. Verbond van Werkgevers
zaterdag eerst zijn licht opgestoken bij
minister De Pous.
Het is uitgesloten dat het stand
punt van de minister gewijzigd is.
Daarvoor was het telegram dat de be
windsman vrijdagavond aan de Baad
van Bestuur verzond te positief. De
enige mogelijkheid van een oplossing
is dan ook gelegen in een misverstand
over de interpretatie van het regerings
voorstel.
Het gesprek tussen minister De
Pous en de heer Dura werd ook bij
gewoond door minister Van" Aartsen
en ir. Den Hollander.
(Van een onzer redacteuren).
E stakingslust in het bouwbe
drijf blijkt zo groot te zijn, dat
het aantal steden, waar gestaakt
zou worden, vanmorgen vroeg nog
met één werd uitgebreid. Aan de
lijst van 24 plaatsen en streken,
die door de drie samenwerkende
werknemersorganisaties was opge
steld, werd Nijmegen toegevoegd.
Een dringend verzoek nit Nijmegen
om te mogen meestaken werd door
de landelijke stakingsleiding op het
laatste nippertje ingewilligd.
Overeenkomstig de plannen werd
het werk stilgelegd op belangrijke
nieuwbouwobjecten in de volgende
plaatsen en streken:
Leeuwarden, Drachten, stad Gro
ningen, Emmen, Hengelo, Enschede,
Arnhem, stad Utrecht, Amsterdam,
Velsen, Umuiden, Haarlem, de
Zaanstreek. Den Haag, Delft, Rot
terdam, Vlissingen, Middelburg,
Goes, Eindhoven, Tilburg, Kerk-
rade, Maastricht, Heerlen en Nij.
megen.
Het onderhoudswerk en de kleine
nieuwbouw blijven buiten de sta
king.
De leden is meegedeeld, dat zij
recht zullen hebben op de stakings
uitkeringen zoals deze in de huis
houdelijke reglementen van de be
trokken organisaties zijn vastgesteld.
De uitkeringen geschieden via de
afdelingspenningmeesters.
Oest-Duitsland en de Westafrikaanse
republiek Guinee hebben besloten di
plomatieke betrekkingen san te kno.
pen en ambassadeurs uit te wisselen,
aldus een officiële Oostduitse mede
deling.
Dit betekent, dat Guinee het eerste
niet-communistische land Is dat het
Oostduitse regime erkent.
Overal in het land vervoegden van
morgen de stakende bouwvakarbeiders
zich bij de bondsbureaus. Deze foto
werd in Amsterdam genomen.
(Van onze redacteuren)
Van vele zijden werd reeds commentaar geleverd op de vandaag begonnen
bouwstaking:
De heer A, Borst, voorzitter Verbond van Prot.-chr. Werkgevers: „Ik ben
het eens met de standpunten van de regering en de arbeiders en acht het on
verantwoordelijk het op grond van materiële eisen tot een conflict te iaten
komen. Dit strijdt met mijn christelijke beginselen",
De heer C. J. van Mastrigt, voorzitter CNV: „De dreiging van een
staking is een sociale ramp. De Inzet van deze zaak is niet de loonpolitiek in
deze bedrijfstak als zodanig, maar de verbreking van de sociale orde, zoals die
na de oorlog is opgebouwd".
De heer H. Werkhoven, voorzitter r.k. bouwvakarbeidersbond Sint
Joseph: „Het betreft een ernstige zaak, er is geen ander middel en er is kans
op resultaat".
De heer W. F. van Tilburg, secretaris N.V.V: „Dit dreigt een nationale
ramp te worden. Ik wil duidelijk vaststellen dat de oorzaak hiervan gezocht
moet worden bij de onbegrijpelijke halsstarrige houding van de bouwpatroons.
Hier is sprake van een machtspositie".
95
(Van een onzer verslaggevers)
De drie vakcentralen staan ,bij de
bouwvakstaking geheel achter de
bouwvakarbeiders, ondanks het feit,
dat een staking in de bouwvakken,
wanneer deze lang zou moeten duren,
ernstig afbreuk aan de strijd tegen de
woningnood zou kunnen doen.
„De werkgevers verzetten zich nu
tegen alles wat orde en regel is in
Nederland", is de mening van het be
stuur van het C.N.V. „Wanneer er van
de woningnoodsituatie misbruik wordt
gemaakt om de regering op de knieën
te krijgen, zijn het niet de werkne
mers, maar de werkgevers die dat
doen. En het ellendige in deze zaak
is. dat de werkgevers het conflict met
de regering niet rechtstreeks uitvech
ten, maar dit doen op de ruggen van
de werknemers die er het slachtoffer
van dreigen te worden"
Het bestuur van het C.N.V. be
treurt de gang van zaken des te
meer, omdat wel vaststaat, dat de
regering al het mogelijke heeft ge
daan om de werkgevers tege
moet te komen. De regering heeft
immers twee concessies gedaan,
waardoor het de werkgevers in het
bouwbedrijf mogelijk zou worden de
loonsverhoging toch nog gedeelte
lijk door te berekenen. De onder
nemers. die na 1 september aan de
hand van hun boeken zouden kun
nen aantonen, dat de loonsverhoging
tot verlies leidt, zouden toestemming
(Van onze speciale verslaggevers)
DE slag is gevallen. Sinds vanmorgen vroeg liggen in grote delen
van Nederland vrijwel alle belangrijke bouwwerken plat. Het
enthousiasme van de bouwvakarbeiders blijkt op de meeste plaat
sen zo groot, dat meer werken in de staking moesten worden be
trokken dan door de drie samenwerkende werknemersorganisaties
was beraamd.
Naar zeer globale schatting zijn ten minste 25.000 a 30.000 ge
organiseerde en vermoedelijk ongeveer 5000 ongeorganiseerde ar
beiders in staking gegaan. Juiste cijfers waren vanmorgen nog niet
te geven.
Volgens de eerste berichten had de staking overal een ordelijk en rustig
verloop. De landelijke stakingsleiding is tevreden. „Het loopt goed", verze
kerde ons de heer J. van Eibergen, de voorzitter van de Ned. Chr. Bond van
werknemers in de Hout- en Bouwnijverheid. Hü verwachtte overigens, dat de
staking niet lang zal behoeven te duren. „Ik geloof, dat we er met een dag,
hooguit twee dagen wel uit zullen zijn".
Vrijwel algemeen overheerst tron
wens de mening, dat deze staking niet
van lange duur zal zijn. Met spanning
werden vanmorgen daarom vooral de
resultaten van het gesprek tussen mi
nister De Pous en de heer Dura tege
moet gezien.
In de grote steden begon de sta
king met enige verwarring en onze
kerheid. Niet iedereen bleek te we
ten of hij onder de c.a.o. voor het
bouwbedrijf viel of niet. Op enkele
werken was het de arbeiders op het
normale aanvangsuur niet bekend of
zy mee moesten doen of niet. De
bondsbestuurders konden namelijk
niet overal tegelijk zijn. Reeds bin
nen een uur echter wist men vrijwel
overal waar men aan toe was. 2o
werd by voorbeeld het werk aan de
nieuwe pier in Scheveningen, waar
men om tien over halfacht na enige
aarzeling toch aan het werk was ge
gaan, korte tijd later toch stilgelegd.
Bij de keuze van de lam ie leggen
bouwwerken heeft men vooral naar
vitalie punten gezocht. Dit zijn zowel
zeer grote, belangrijke objecsten, als
wel kleinere werken, die op korte
termijn gereed moeten zijn.
Een sprekend voorbeeld is een mode
huis in Utrecht, dat op 15 maart moet
worden geopend en waaraan timmer
lieden en metselaars nog talrijke werk
zaamheden moeten verrichten. De Del
tawerken blijven buiten schot. Ook zie
kenhuizen zullen zoveel mogelijk wor
den ontzien. Dit is echter niet altijd
mogelijk.
In Amsterdam werd bij voorbeeld
ook hei werk aan het ziekenhuis van
de Vrije Universiteit stilgelegd. Ande
re belangrijke objecten zün o.a. de
nieuwbouw in de grote steden, het
nieuwe provinciehuis in Den Haag, de
„FFIoriade" in Kottredam, het nieuwe
RAI-gebouw in Amsterdam en voorts
alom in den lande de bouw van fabrie
ken, scholen, winkelcentra, flatgebou
wen, hotels, kantoorgebouwen, wegen,
kerken, enzovoorts.
In Den Haag was de stakingslust zo
groot, dat in afwijking van de plan
nen vrijwel al het werk in Den Haag
en Voorburg werd stilgelegd. Slechts
het werk aan het nieuwe Rode Kruis-
ziekenhuis gaat door.
Incidenten hebben zich bi! de sta
king nauwelijks voorgedaan. Geruch
ten over een vechtpartijtje in Utrecht
konden omstreeks het middaguur nog
niet bevestigd worden. Een klein in
cident op een werk in Arnhem was
spoedig beslecht.
Wel werd in diverse steden het
stakingsparool met gemengde gevoe
lens ontvangen. Hier en daar kostte
het nogal moeite om de ongeorgani
seerde arbeiders, die volgens de
voorschriften niet voor een uitkering
in aanmerking komen, te bewegen
toch aan de staking deel te nemen.
Terwijl bondsbestuurders op tal
van platgelegde werken hun posten
betrokken, begaven de stakende
bouwvakkers in hun werkplunje zich
in lange rijen naar de bureaus van
de vakbonden, waar zij werden ge
registreerd.
tot doorberekening kunnen krijgen.
Bovendien was de regering bereid
de vorstverletpremie voor overheids-
objecten met 3 procent te verminde
ren, wat voor de werkgevers neer
komt op een vermindering van lasten
van 2 procent van de loonsom. Ook
dit is in feite een vorm van doorbe
rekenen, aangezien de volle vorstver
letpremie uiteraard in de prijzen is
verdisconteerd. Met deze concessie
waarmee niet alleen wordt afgeweken
van de richtlijnen voor de vrijere loon
vorming, maar ook van de normen
die aan andere bedrijfstakken worden
gesteld ging de regering naar de
mening van het C.N.V. ai veel te ver.
Desondanks en ook ondanks de ster
ke aandrang van de centrale werk
geversorganisaties blijven de werk
gevers „nee" zeggen. Waar het op neer
komt, aldus de zegsman van het CNV-
bestuur, 5s, dat zij geen opening van
zaken wensen te geven, zo-min van de
produktiviteitsstijging als van de win
sten in hun bedrijven. De werknemers
hebben dus geen enkel inzicht in de
cijfers, want m het bouwbedrijf be
staat er geen enkele vorm van mede
zeggenschap, wat zich thans wel duide
lijk wreekt.
Premier Macmillan is zaterdag geko
zen tot kanselier van de universiteit
van Oxford. Hij kreeg 1.976 stemmen,
tegen Sir Oliver Franks, oud-ambas
sadeur in Washington, 1.697 stem
men.
Vanmorgen zijn de president van
Peru en mevrouw Prado voor een of
ficieel bezoek in Den Haag aangeko
men. Na de begroeting op eht station
Staatsspoor, reed koningin Juliana met
het Peruviaanse staatshoofd in een
open calèche naar het Huis ten Bosch.
Ook prinses Beatrix was in dit rijtuig
gezeten. Mevrouw Prado en prins
Bernhard volgden in een tweede' -a-
Ièche.
Voor verslag zie pagina 3.
95
President- Soekarno heeft zaterdag
het parlement voor onbepaalde tijd
naar huis gestuurd.
In het desbetreffende decreet, uit
gegeven na een buitengewone kabi
netszitting, werd het volgende ver
klaard: „Het parlement is in gebreke
gebleven met de regering samen te
werken, een politieke situatie veroor
zakend, die de eenheid en veiligheid
van de staat, het volk en de natie be
dreigt en de wederopbouw van een
rechtvaardige en welvarende maat
schappij verhindert".
tn het decreet werd er voorts op
gewezen, dat het parlement is op
gericht en gebaseerd op de grondwet
van 1950 en derhalve niet in over
eenstemming met de grondwet van
1945 Het parlement zal zo spoedig
mogelijk, volgens de voorzieningen
van de grondwet van 1945 die in juli
verleden jaar opnieuw van kracht
werd, worden gereorganiseerd.
(Van een onzer redacteuren)
Het hoofdbestuur van de Ned. Chr.
Aannemersbond kwam vanmiddag in
spoedvergadering bijeen om zijn defi
nitieve standpunt in de conflictsituatie
te bepalen.
Dit besluit werd reeds zaterdag ge
nomen, nog voord-at er iets over de
nieuwe bemiddelingspogingen bekend
was.
Het hoofdbestuur zou op deze bij
eenkomst elke beslissing kunnen ne
men die gezien de ernst van de situatie
noodzakelijk wordt geacht.
In een eerder gehouden algemene
ledenvergadering van de bond werd
het hoofdbestuur namelijk reeds ge
machtigd om de C.A.O te onderteke
nen. zij het met de opdracht om al
het mogelijke te doen ten aanzien van
de verlangde doorberekening van de
loonsverhoging. Een dwingende voor
waarde voor het tekenen van de C-A.O
was dit echter niet.
Het was de eerste maal in de ge-'
schiedenis van Indonesië, dat het parle-
ment één was In zijn oppositie. Zelfs
de communisten, die eens Soekarno'sq
trouwste aanhangers waren, zijn tegen
hem in het geweer gekomen.
Veel van de macht van het parle-"
ment had de president al aan zich ge
trokken, maar de begroting moest nog
door de volksvertegenwoordiging wor
den goedgekeurd.
HST weer in West- en Noord
Europa wordt thans geheel "be--f
ueerst door een zeer groot." hoge--
drukgebied, waarvan het centrum
vanmorgen met een luchtdrukwaar-
de van iets boven 1045 millibar ""by
Moskou lag.
De diepe stormdepressie, die vo
rige week langs de Amerikaanse
oostkust een zware sneeuwstorm
veroorzaakte, is nu midden op de
Oceaan aangekomen. Een deel er
van zwenkt nu op de flank van het
hogedrukgebied af naar het noor
den. terwijl randstoringen de lucht
druk vooral in Spanje en Portu
gal doen dalen.
De algemene luchtdrukverdeling
duidt op aanhouden van de tame
lijk krachtige oostelijke luchtstro
ming, die thans reikt van Zuid-
Rusland over Midden-Europa tot
aan het Noordzeegebied. De ooste
lijke winden voeren daarbij gelei
delijk nog koudere lucht aan. waar
in ook wolkenvelden voorkomen. Er
moet dan ook gerekend worden op
enkele dagen koud en schraal weer,
met in de nacht en ochtend over
wegend lichte vorst en een matige,
af en toe krachtige, oostelijke wind.
(Van onze correspondent)
DE HELDERSE VVV mag geen excursies meer organiseren naar de basis
der Koninklijke Marine in Den Helder, zo heeft de minister van Defensie
beslist. Voor buitenlanders wordt de basis helemaal verboden terrein, ter
wijl alleen nog aanvragen voor een excursie van groepen Nederlanders in ver-
enigïngs-, school-, bedrijfs- en/of ambtelijk verband in behandeling zullen
worden genomen. Hoewel deze maatregel de toeristische aantrekkelijkheid van
Den Helder nadelig zal beïnvloeden, is het standpunt van de minister toch
volkomen aanvaardbaar. In het buitenland worden marine-objecten en andere
militaire concentraties nauwgezet bewaakt, zodat het voor buitenstar rs
vrijwel ondoenlijk is. deze te bezichtigen of te betreden. Zoals de situatie tol
dusver was, stond de Nederlandse marinebasis feitelijk open voor „toeristen"
aet een ongezonde belangstelling
Baldadige jongelui hebben ongeveer
25 grote ruiten stukgegooid van de
hervormde kerk te- Oost-Knollendam.
Regen en wind hebben nu vrij spel in
het gebouw en ook sommige vogels
hebben er hun toevluchtsoord gevon
den.
De kerkeraad kan de aangerichte
schade niet uit eigen middelen, laten
herstellen, zodat de kerkdiensten voor
lopig in de voormalige lagere school
worden gehouden, in afwachting van
de noodzakelijke reparaties.
De politie is aan het uitzoeken welke
jongelui zich aan de vernieling héb
ben schuldig gemaakt. Wanneer de
zaak Tond is, zal men een poging doen
de ouders voor de schade aansprakelijk,
te stellen.
De Amerikaanse admiraal Arlelgh A.
Burke heeft verklaard, dat, wanneer
tegen het eind van dit jaar de twee
duikboten met lanceerinstallaties
aan de Amerikaanse marine kun
nen worden toegevoegd, er ook 32
polaris-raketten met atoomladingen
gereed zulen zijn om deze duikboten
te bewapenen.