Nota':
Beslissing in Den Haag is gevallen:
Dag van fijnproevers VcKnkxpig alleen
maar indij king
h
Koopt op tijd
uw zekerheid
m
Amerika zet hulp
aan Cuba stop
no« onzeker I Staatsgreep in vier uur voltooid
in
straten van
Voorhoede is
gehoekt
1
Gen. Gursel:
populair man
i
i
I
f
m
I
Tempo van werk
Hollandse Nieuwe
gelijk met de
Betuwse kersen
«fö;.:';
Op korte termijn
democratische
regering
II
Minder Starfighters!
m
[halfweg tel. o 2907.4341
m
I
'•'lip
r
r
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK
jiji
11
ill
zATERDAG 28 MEI I960
NEGENTIENDE JAARGANG N«. 161
J
J
-
ate
PHOENIX
(Yah'onze verslaggevers)
Het gebeurde allemaal op één
dag; via JJmuiden kwam de eer
ste Hollandse Nieuwe in. Neder
land en in de Betuwe werden .de
eerste kersen van dit jaar geplukt.
Schipper J. J. Pronk (foto boven
linksvan de Sch. 21 „Arie van
der Zwan", die de haringrace won,
liet zich met de loco-burgemees
ter van Velsen, de heer De Boer
boven rechts), de eerste haring
goed smaken.
Ook de jeugdige phikster in de
Betuwse bongerd (foto hiernaast)
wilde zich vergewissen van de
goede kwaliteit van het nieuwe
produkt en naar haar gelaatsuit
drukking ie oordelen blijft er niet
veel te wensen over.
Cliroestsjew welkom
in Oostenrijk
o
Volgens een correspondent van
het Franse persbureau A.F.P.
danste gisteravond een uitgelaten
menigte in de straten van de
Turkse hoofdstad Ankara. Heel
Turkije toonde zich zeer opge
lucht over de val van de regering-
Menderes.
inuiitimiiiuiiiiiiiiiiiMimmMiimmimitHiiiiuiiiiii'mtiti
HAAGSE TROUW-MARS
MORGEN
ZOM ER-
DIENSTREGELING
Het nieuwe V i
SPOORBOEKJE
Wijkstra's Arkenbomv,
Bouwt dta ARK
VOOR UW LEVEN
Besluiten
Nieuwe grondwet
Arrestaties
Man door luik
gevallen
J. DE VRIES
ij[
I«1
A.1
kü
li
:;hf
'jj§T
m
$1
li
•.li
i'Tïl
...gil
ija
||i
IjF
[fff
A:
lilt
fSotterdwa;
Wille 4e WlUiairaat za ïoiet H5?oo
PostCüa 1113 PlMtvlro No 434518
Klaentenaiemt «öimnementen J8.au1930 ooi
Zaterdae, 1718 uui teiefoor U5700
Huvgenspiein 1 fdleiour 183487 <3 Lijnen'
Postbus 11)91 Pottgiro No 424867
Klachfenriienst 18 ïrt.-18 SO Telefoon 362589
Snuiwee ijy Telel 4570.
-Thomas 8 [Cam piastra at es Teler. 65431.
Abonnementaprli» flj cetrf oer week 2 65 pet maand. I ÏJM
nee kwarts*! leasee nummers 15 eent Versehiint daselUka
«-Geaventage
Dordrecht:
Schiedam:
(Geldig tot zaterdagavond)
IETS LAGERE TEMPERATUREN
Op de meeste plaatsen enkele opklaringen en slechts
hier en daar een bui. Zwakke tot matige wind tussen
tvest en noord. Iels lagere middagtemperaturen.
Morgen: zon op: 4.29
onder: 20.48
Maan op: 1.58
onder: 23.33
Directeur H Dli KU1G
Huotrireiiacreur: Ut i A ti J s KMluiNt--SU/I
DE Tweede Kamer wordt de laatste
tijd overstroomd met nota's. De
agenda van dinsdag 24 mei was in dit
opzicht illustratief.
Daar stonden op: Tweede nota inza
ke de gasvoorziening. Zevende nota
betreffende de behoefte aan onderwij
zers. Vierde nota inzake bouwvolumen
voor het onderwijs. Tweede nota be
treffende de beschikbare schoolruimte
voor het voortgezet onderwijs. Tweede
nota Inzake voorzieningen ten behoe
ve van studenten.
De week daarvoor vas er een lange
discussie geweest ovrr de tweede mid
denstandsnota. En op de agenda van
21 juni a.s. prijkt reeds de nota over
de defensie-inspanningen.
Ook in het meer verwijderde ver
leden hebben wij -- het blijkt reeds
uit het telwoord voor de verschillende
nota's tal van nota's gehad.
En ook over onderwerpen, die hier
niet werden genoemd.
WIJ zijn over dit systeem, om met
nota's te werken en naar aan-j
leiding van nota's te discussiëren, niet
zo heel gelukkig. We moeten toegeven
dat het ten aanzien van een aantal za
ken dit jaar moeilijk anders kon. Im
mers toen het kabinet het vorige jaar
zijn taak begon en op korte termijn
een begroting moest verdedigen, was
het nog niet in staat om t.a.v. verschil
lende zaken zijn standpunt te bepalen.
Die standpunt-bepaling moest het re
sultaat zijn van een lader beraad. En
de conclusies en overwegingen moes
ten dus wel in een ot - aan de Ka
mer worden voorgelegd. Er zijn dus
redenen tot verontschuldiging. Maar
het systeem van do nota's is al veel
ouder dan dit kabinet. Men is er een
gewoonte van gaan maken om tal van
zaken per nota aan de orde te stel
len.' Dan komt er een discussie over
tussen Regering en Kamer, dikwijls
tonder dat een definitieve standpunt
bepaling van de zijde van de Regering
aanwezig is.
Het is een soort aftasten door de
Regering van de mening van de Ka
mer alvorens een standpunt in te ne-
mèii.
WIJ willen niet zeggen dat er nooit
nota's moeten worden gericht aan
de Kamer, Maar wij zijn -wel van me
ning dat zij zoveel .mogelijk moeten
worden beperkt. Het behoort naar ons
gevoelen zo te zijn, dat de Regering
zoveel mogelijk in de memories van
toelichting bij de verschillende begro
tingshoofdstukken of in die bij andere
wetsvoorstellen haar standpunt uiteen
zet.
Ook uit de Kamer komt soms een
aandrang op de Regering om een nota
te verstrekken. Zo werd onlangs van
P.v.d.A.-zijde om een consumenten nota
verzocht. De Regering heeft dat terecht
afgewezen.
Het bezwaar van ommige nota's is
dat de Regering haar beleidsbepaling
op wetgevend gebied van tevoren
toetst aan de mening van de Kamer.
Naar onze mening moet het zo zijn
dat de Regering haar beleid ter zake
bepaait en daarmee dan bij de Ka
mer komt. De Kamer vervult dan
haar mede-wetgevende functie door,
in de discussie, met de Regering tot
overeenstemming te komen. Daarbij
zal soms de Regering, soms de Kamer
water in de wijn moeten doen.
De voorafgaande behandeling vanj
nota's maakt van de eigenlijke mede
wetgevende taak van de Kamer vaak
een formaliteit.
Anderzijds heeft de Regering zich
dan vaak te vroeg door de Kamer
laten beïnvloeden.
Een goede werking van het parle
mentair stelsel, het vasthouden van
het eigen karakter /an de Regering
en het eigen karakter van het parle
ment worden, door van het verstrek
ken van nota's een systeem te ma
ken, niet gediend.
LAUWERSZEE GAAT DICHT
Adverien' tej
Zon op
Zon onder
(Van onze correspondent)
jp\E Lauwerszee zal worden afgesloten. In kringen, die nauw con-
tact onderhouden met de Rijkswaterstaat, vernamen wij, dat
voorlopig alleen tot indijking zal worden overgegaan. Eventuele
inpoldering kan dan later volgen.
Met deze beslissing volgt de regering het advies van ue Raad van
Waterstaat, dat fs uitgebracht over deze aangelegenheid.
Bij de algemene beschouwingen over de Troonrede en de Rijksbe
groting ÜMiO werd van de zijde van de Kamer de veiligheid rondom
de Lauwerszee als een urgente kwestie naar voren gebracht. Bij de
behandeling van de begroting van Verkeer en Waterstaat, enige
maanden geleden, werd opnieuw uitvoerig over deze zaak gedebat
teerd.
HET Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft verklaard dat
president Eisenhower besloten heeft de economische hulp van de Ver.
Maten aan de Cubaanse regering: van Fidel Castro binnen 180 dagen stop te
zetten. De maatregel is genomen „omdat voortgezette hulp aan Caba niet in
het belang is van Amerika en het westelijk halfrond", aldus het ministerie.:.:
Het besluit van Washington is de eerste ernstige stap van de Ver.. Staten
tegen cle regering van premier Castro en het is tevens de eerste maal dat hulp
aan een Latijns-Amerikaanse natie wordt afgesneden.
De Amerikaanse hulp aan Cuba bestaat alleen uit technische hulp. Cuba
heeft voor de burgerluchtvaart en de landbouw tussen de 150.000 en. 200,000
dollar ontvangen..Het hulpprogramma in Cuba zal binnen een half jaar worden
afgewikkeld, waarbij het werk aan Cubaanse technici zal worden overge-
dragen.
Het besluit van de Verenigde Staten is door radio Havana een „nieuwe daad
van agressie" jegens het revolutionaire bewind van premier F.idel Castro ge
noemd.
Admrrtrntte)
Figl, voorzitter van Oostenrijks na
tionaie raad: heeft vrijdag op een ban
ket van de Russische parlementaire
unie in Moskou verklaard dat het
Oostenrijkse volk premier Chroestsjew
„met gevoelens van vreugde en vriend
schap" zal verwelkomen, aldus radio-
Moskou.
Het banket besloot een bezoek vart
tien dagen van een Oostenrijkse parle
mentaire delegatie aan de Sowjet-
Unie.
Minister Korthals had namelijk in
een nota laten weten, dat wanneer hij
op dat moment een beslissing zou moe
ten nemen, deze negatief zou moeten
uitvallen. Hij vroeg de Kamer toen
respijt, om de te nemen maatregelen
te bezien in het kader van het gehele
Waterstaatbeleid. De regering was
toen namelijk bezig met het opstellen
van een prioriteitenschema, waarin het
out en de urgentie van bepaalde over
heidsuitgaven tegen elkaar zouden
worden afgewogen.
3ij het publiceren van de Defen
sienota was reeds duidelijk, dat de
regering ~het prioriteitenschema had
opgesteld. Immers, ook de défetis.ie-
uitgaven zouden worden bepaald in
het totale beeld van de overheidsbe
stedingen. Het feit, dat de regering
een beslissing had genomen over de
hoogte van. liet defensieplafond, be-
tekende tevens, dat ook een beslis
sing was genomen over de zo om
streden Lauwerszeekwestie.
Minister Korthals heeft bij de be
handeling- van zijn begroting aan de
Kamer beloofd nog vóór het zomer
reces mededelingen te doen over de
aard van d« regeringsbeslissing. Het
is dan ook te verwachten, dat nu
de beslissing is gevallen de Kamer
zo spoedig mogelijk zal worden in
gelicht,
Het is nog niet helemaal duidelijk
in welk tempo de afsluiting ter band
zal worden genomen. Onze zegslieden
waren niet op de hoogte van. de gelden,
die het komende begrotingsjaar voor
het object zullen worden uitgetrokken.
Men verwacht echter dat, voordat het
werk goed op gang kan komen, enige
laren verstreken zullen zijn. De groot
ste uitgaven zullen dan ook pas dan
moeten komen.
Nog deze week suggereerde de so
cialistische pers, dat de regeringsbe
slissing negatief zal zijn en dat alleen
maar zal worden overgegaan tot het
op Delta-hoogte brengen van de be
staande dijken. De socialistische frac
tieleider. mr. Burger, heeft daarop tij
dens een vergadering van de PvdA te
Rotterdam nog wel wat kritiek uit
geoefend.
De inlichtingen van de socialistische
pers waren echter onjuist. Reeds enige
weken geleden heeft de regering tot
afsluiting besloten en het wachten is
thans alleen nog op een nadere uit
werking van de plannen. Bij Rijkswa
terstaót is men dan ook reeds hard
aan het werk. om bij een eventueel de
bat in de volksvertegenwoordiging de
complete detail-gegevens ter beschik
king te hebben.
De correspondent van AFP meldde
voorts, dat president Bayar van Tur
kije voor zijn arrestatie gepoogd heeft
zich van nel leven te beroven, maar
zün revolver bleek niet geladen te
zijn. De minister van Buitenlandse Za
ken, Zorlu, zou bij zijn arrestatie een
belangrijk bedrag aan buitenlandse de
viezen bij zich gehad hebben.
De enige verzetshadrden bij de staats
greep waren het ministerie van Bin
nenlandse Zaken, het bureau van de
premier en het hoofdkantoor van de
PTT geweest. Enkele gebroken ruiten
en enkele kogelsporen waren de enige
tekenen van dit verzet.
Een Turkse militaire woordvoerder
heeft voor radio-Ankara bekendge
maakt. dat alle Turkse kranten die
onder Menderes zijn verboden, van
daag weer kunnen verschijnen.
Volgens een vrijdagavond bekend
gemaakt communiqué van „het comité
van nationale eenheid" is het parle
ment ontbonden en is elke politieke
bijeenkomst verboden.
DE eerste inschrijvingen voor de
achtste Haagse TrouW-wandel-
mars, die over veertien dagen op
zaterdag 11 juni gehouden wordt,
zijn binnengekomen.
De deelneming aan de achtste
Haagse Tt'ouw-mars staat open voor
iedereen, vanaf 8 jaar. Gestart wordt
aan het Johan de Wilh-lyceiim, Nieuwe
Duinweg te Seheveningen, tussen half-
driö en drie uur. Het inschrijfgeld be
draagt voor deelnemers tot en mét 15
jaar 0,75, voor deelnemers van 16
jaar en ouder 1,en voor dienst
plichtige militairen beneden de rang
van wachtmeester-sergeant eveneens
0.75.
De brochure „Met Trouw op mars",
die alle inlichtingen over de wandel
tocht bevat, is verkrijgbaar bij alle
bureaus van Trouw.
Een Indiase expeditie naar de Mount
Everest heeft haar pogingen moeten
opgeven wegens het invallen van de
moesson, zo is vrijdag in New Delhi
bekendgemaakt.
i Advert pn tip
begint de sterk gewijzigde
V-V..';
lts verkrijgbaar op de stations
ën aan de békende 'adressen.
f Advertentie!
Wijde Wormer, tel. 02990—3740
rechtstreeks bouw-koper
Eventuele mogelijkheid voot
ligplaats met gas, water en
elektra.
DE regering van Turkije is na
de staatsgreep die zich giste
ren zonder bloedvergieten vol
trok, officiéél overgenomen door
een „comité van nationale een
heid", een soort militaire junta
Generaal Gursel, die aan het
hoofd staat van dit comité, heeft
gisteravond voor radio-Ankara
verklaard geen dictatuur te zul
Ien vestigen,
„Ik heb de regering van het
land overgenomen omdat de si
tuatie van dag tot dag slechter
werd. Ik ben ervan overtuigd,
dat het gehele land achter mij
staat", aldus de generaal.
De Turkse radio-omroepen hebben
een samenvatting gegeven van de
voornaamste besluiten en instructies
van het comité van nationale eenheid:
1) Elke politieke activiteit is ver
boden en de zetels der partijen zijn
gesloten:
2) Al het personeel van de open
bare bestuursorganen is onder het
militaire gezag gesteld;
3) Alle bankrekeningen zijn geblok
keerd en de banken zijn tot nader
order gesloten;
4) Het bevel over de gendarmerie
is aan het opperbevel var» het ieger
ondergeschikt gemaakt en zai door de
politie verstrekt worden. Generaal
Gursel heett volledig vertrouwen in
de gendarmerie eri de politie;
5) Alle ambtenaren moeten vandaag
te 9 uur 's morgens hun werkzaam
heden hervatten en het gewone leven
zal op heden zijn normale loop her
nemen;
6) Met ingang van vandaag kunnen
alle kranten, ook die welke verboden
waren, weer verschijnen;
7) Vandaag zuilen alle officieren en
studenten die waren gearresteerd op
beschuldiging van ondermijnende acti
viteit vrijgelaten worden. De scholen
en universiteiten zullen 6 juni weer
open zijn.
Generaal Gursel beloofde een nieuwe
grondwet. Vrije en algemene ver
kiezingen zijn de Turken in he*
vooruitzicht gesteld. Hij zei dat hij de
regering-Menderes aan de kant had
gezet om de weg vrü te maken voor
een „zuiver en onpartijdig democra
tisch bewind op zo kort mogelijke ter
mijn." Zodra orde op zaken is gesteld
wil hij de regering overdragen aan een
bewind dat de wil weerspiegelt van het
volk. Generaal Gursel was tot voor
kort bevelhebber van alle Turkse
grondstrijdkrachten.
De militaire staatsgreep in Turkije
kwam op een ogenblik, dat in Turkije
cle slaat van beleg heerste, die door de
regering-Menderes was afgekondigd
om de groeiende oppositie tegen hel
bewind te stuiten. Volgens in Athene
ontvangen berichten had de regering-
Mendcrcs in de afgelopen week hoge
officieren ontslagen die zij van ,,on-'
trouw" jegens het bewind-Menderes
verdacht. Sommige officieren waren
onder huisarrest gesteld en vervangen
door jongere officieren.
De officieren sloegen gisternacht toe.
De staatsgreep verliep bijzonder vlot
en was in vier uur voltooid. Volgens
diplomatieke rapporten die in het buur
land Perzië zijn ontvangen behoren al
le officieren die bij de coup zijn be
trokken tot de generale staf.
Het leger heeft een groot aantal ar
restaties verricht onder legerofficieren,
ministers, oud-ministers, afgevaardig
den en hoge ambtenaren. De militaire
junta heeft laten weten dat premier
Menderes zal moeten terechtstaan we
gens de meedogenloze liquidatie van
zijn politieke tegenstanders. Bovendien
zou hij vervolgd worden wegens het
invoeren van een strenge censuur en de
arrestatie van Turkse journalisten.
Menderes werd onder bescherming
van het leger naar Ankara overge
bracht nadat b|i op de wee van Eskise
kir naar Koethya, halverwege Istanboel
en Ankara, gearresteerd was. Een laag
vliegend iegertoestel zag de limousine
van Menderes en landde op enige af
stand van de auto. Enkele soldalen
sprongen uit het toestel en dwongen de
auto te keren en naar Ankara terug te
rijden.
Het „Comité van Nationale Eenheid"
heeft de grenzen van Turkije gesloten
en niet-officiële communicatiemidde
len het zwijgen opgelegd. De staats
greep werd buiten Turkije bekend door
een reeks dramatische nieuwsbulletins
van de officiële Turkse radio.
Het luchtverkeer op Turkije, dat
was gestaakt, kon met ingang van
hedenochtend weer worden hervat.
In Amerikaanse officiële kringen
vertrouwt men cr op dat Turkije on
danks de omverwerping van de re-
ering-Menderes zijn ankerpositie als
anti-communistische bondgenoot zal
handhaven.
In Londen werd gezegd dat de over
neming der macht door het leger voor
Turkije een versterking kan betekenen
van dè belangrijke positie, die dit land.
dat voortdurend aan Russische pressie
blootstaat, inneemt.
Door de afzetting van de autocrati
sche regering van premier Adnan Men
deres is bij de geallieerden de hoop ge
wekt op een periode van liberale en
verlichte regering.
Verwacht wordt, dat generaal Gursel,
de leider van de opstand, een tijdperk
van ouderwets en onpartijdig bestuur
voor de harde, betrouwbare Turken zal
nleiden.
In het pand aan de Grote Bicker-
straat te Amsterdam, waar de jute-
industrie van de firma Roseboom is
gevestigd, heeft vrijdagmiddag de 54-
jarige zakkenstopper S. Greijdanus van
een hoogte van zes meter een dode
lijke val gemaakt. De man stond te
gen een zgn. schriklat geleund. Toen
deze losschoot, verloor hij het even
wicht en stortte voorover door een
openstaand luik op de binnenplaats.
(Advertentie)
Commissionairs in effecten,
O.Z. Achterburgwal 173, Telef. 247126
Privé: Olymplakade 60, Telef. 794152
AMSTERDAM -
hm
J-JS
Militaire junta v oert
bewind in
til
.•'Mi
Zv
DE nieuwe machthebber in Turkije
generaal Cemal Gursel, een slan
ke grijze man, was tot het begin van
deze maand bevelhebber van de Turkse
landstrijdkrachten. Hij wordt als een
van de populairste officieren van het
land beschouwd.
De 64 jaar oude beroepssoldaat heeft
gevochten in de Turkse onafhankelijk
heidsstrijd in de jaren twintig waaruit
het moderne Turkije geboren werd.
Aan dezelfde strijd namen deel,de thans
door Gursel verdreven premier Men-'
deres en president Bayar.
Volgens de woordvoerder vande
Turkse ambassade in Londen trad ge
neraal Gursel twee weken geleden af
als opperbevelhebber van de Turkse
landstrijdkrachten,, nadat hij gewei
gerd had met gedwongen verlof" te
gaan. Op de derde mei had de gene
raal zijn troepen meegedeeld dat hij
op een driemaandelijks verlof zou gaan.
De verklaring van de Turkse diplo
maat in de Britse hoofdstad heeft steun
gegeven aan de speculatie datGursel
in feite besloten had voor goed af te
treden, liever dan zich op non-activi
teit te zien gesteld tijdens de politieke
crisis die leidde tot de staatsgreep.:
Generaal Gursel gaf in zijn dagorder
van 3 mei zijn troepen het advies wadc-
aan hij zichzelf immer strikt gehouden
heeft: houdt u afzijdig van de politiek.:
„Wat het moge kosten, houdt de eer
van het leger en van het uniform dat
ge draagt hoog," aldus de generaal.
Het Belgische kabinet heeft vrijdag
besloten ten behoeve van de Belgi
sche luchtmacht over te gaan tot de
aankoop van 50 straaljagers van het
lype Lockheed F104g Starfighter
een halvering van het aantal van hon-
derd dat enige dagen geleden door de
minister van Defensie Gilson was aan-
gekonaigd.
riif
:1?5l
.«w
-M'ïMW
lil
