Lijkt naar niets
SPANNING IN KONGO STIJGT MET HET EUR
Kasavoehoe ontslaat
nog meer ministers
De Gaulle
Oostduitse president
Pieck overleden
MINISTER LUNS OVER
KWESTIE NW.-GUINEA:
u
m
1
Jeugdige ontdekker
Plantasiekte met
schooltas beloond
.Verrassende
al wijking
Frontale botsing
van auto's
Besliste De Quay
(zonder Luns)'
over Doorman'?
s
H
YN nemen heft
in handen
Toeslag op salaris
politieambtenaren
Minister ontving
Robert (11) op
departement
Robert ouwerkerk, een
elfjarige Rotterdamse school
jongen, kreeg gisteren van minis
ter Van Rooy een schooltas en een
vulpenhouder. Deze geschenken
werden hem niet „zomaar" over
handigd: Robert moest ervoor
naar het departement van Sociale
Zaken en Volksgezondheid ln Den
Haag, waar behalve de minister
ook de directeur-generaal van de
Volksgezondheid, prof. dr. P,
Muntendam, gereed stond om hem
te ontvangen.
Sast roa mid jojo:
r
r
Luns: iedere ondermijning
van NAVO voor
Nederland onaanvaardbaar
Uiterst vaag
Niets nieuws
V
WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1960
Directeur: H. DE RUIG
NEGENTIENDE JAARGANG No. 4697
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
BIJZONDERE AANBIEDING
volgens eensluidende
DAARENTEGEN had premier De Quay
berichten van United Press, Associated Press en Reuter
maandagavond bekendgemaakt, dat Nederland van plan is, de V.N.
te vragen, Nieuw-Guinea onder haar beheer te nemen. Een speciale
commissie, bestaande uit Nederland, de Verenigde Staten, India en
Australië, zou dan het toezicht op Nieuw-Guinea en op de democra
tisering moeten overnemen. Het voorstel daartoe zou minister Luns
indienen nog steeds volgens de buitenlandse persbureaus op de
komende, algemene vergadering van de V.N. in New York.
De hoofdredacteur van Associa
ted Press, de heer Kersting, zei
gisteravond voor dé televisie, dat
zijn bureau het bericht eenvoudig
niet kón herroepen, „want dit
kwam uit de mond van een hoge
gezaghebbende regeringsfigüur".
Zorgvuldig vermeed de heer Ker
sting, die; het nieuws zelf, naar het
iuitenlahd'had doorgegeven, prof.
De Quay; met name te vermelden.
Toen de reporter Gerritsen had ge
memoreerd, wat de persbureaus
over de verklaring van de premier
hadden bericht, zei de heer Ker
sting: „En toen heeft deze figuur
zich uitgelaten op de wijze, zoals
u heeft aangegeven".
Bromfietser stak over
(Van onze parlementaire
redacteur).
T>EHALVE over de uitlatingen
A* van prof. De Quay over Het
Nieuw-Guinea-beleidrijzen in
- politieke kringen m Den Haag
ook vragen over de reis van de
„Karei Doorman", mét name nu
van de zijde van het Japanse
ministerie van Buitenlandse
Zaken zo duidelijk is verklaart),
dat Japan zeer sceptisch tégen
over het Nederlandse vlootbé»
zoek heeft gestaan. );-■
Zijn onze inlichtingen juist, dan
werd de beslissing om de „Karêl
Doorman" naar het "Verre"Oos
ten te zenden genomen tijdens
de afwezigheid vah minister
Luns, Prof. De Quay nam toen
Buitenlandse Zaken waar.
WttM da Wtttatrsm £3 tela, imoo a U
Pontbia IU3 Poawtro No. UUU.
Klaehtendlenat abonnementen 18.30—19.30 aar
Zaterdag* 17—18 oor Tetetocss 118700.
Huyeenaplein 1 AWw 183487 (3 ajo*®|
Postbus 1091 Pmtgtm No 424887.
Kteehteiujlenst 18.30—19.30 Telefoon 362589.
Soal-vm 132 Tei« 4370.
Th oma* 9 Kenvpiwtraat S 5 Telef. 6S4S1.
Abonnementspri)* «1 cent oer week. 3.08 oer maand 1 IJ»
eer kwartaal, toer» nummer! 19 eant Verschijnt deeelflta
lottertfaro:
d-Gravenbeira;
Dordrecht;
Schiedam;
J
(Geldis tot donderdagavond)
BIJNA OVERAL DROOG WEER.
Bewolkt, maar op de meeste plaatsen droos weer. Aan
vankelijk weinig wind, later zwakke tot matige noord
westelijke wind. Weinig verandering in temperatuur.
Morgen: Zon op: 6.02 Maan op: 20.43
Onder: 19.12 Onder: 9.29
minister-president, de heer De
n Quay, heeft ons land en het ka
binet, dat hij presideert, een zeer slech
te dienst bewezen door zün conversa
tie over Niemv-Guinea op een cock
tailparty.
De heer De Quay heeft daar over
de mogelijkheid van een internationa
lisatie van Nieuw-Guinea gesproken
eb bepaalde suggesties geuit.
Er zija gelijkluidende verhalen over
verschenen van verschillende pers
bureaus. Die verhalen zijn naderhand
door verschillende regeringsinstanties
verzwakt, totdat er een soort filoso
feren ven de heer Dé Quay overbleef.
De kwestie Nieuw-Guinea is moei
lijk genoeg. ZU zal in de huidige ont
wikkeling der wereld voor Nederland
in toenemende mate moeilijk; worden.
Wij hebben daar alle oog voor en
willen voor een goede oplossing van
de moeilijkheden, die recht doet aan
de bevolking van Nieuw-Guinea en
die de door Nederland ter zake ge
dane belofte honoreert, gaarne mede
werken.
Daartoe heeft de Nederlandse rege
ring in overeenstemming met het par
lement een bepaald beleid aanvaard
Daarover is bü de kabinetsformatie
iMr duidelijk gesproken. Daar moet
de regering zich aan houden.
Als er van een afwijking of van
een nuancering van dit beleid sprake
zou zijn, dan behoort dat voor alles
thuis in een overleg tussen regering
en parlement, Dan moet de regering
daarover spreken met de politiek re
presentatieve figuren uit de Staten-
Generaal en dan moet de minister
president daar niet op een cocktail
party over beginnen.
De minister van Buitenlandse Za
ken beeft echter alle afwijking en
alle nuancering ontkend. Daarmede
beeft die minister de minister-presi
dent, sprekend in een gezelschap, waar
bij de buitenlandse pers tegenwoordig
was. gedesavoueerd.
Wat voor onmogelijke indruk moet
dit alles in de wereld en in Nieuw-
Guinea maken. Die onmogelijke in
druk maakt het zeker in Nederland.
Het lijkt naar niets. Het leidt er
alleen maar toe om de boel in Nleuw-
Guicés opnieuw op stelten te zetten.
Loemoemba wil militaire
hulp van Afrik, landen
D
E spanning in Kongo stijgt. De door president Kasavoeboe
afgezette premier Loemoemba gaat onverstoord verder met
zijn agressieve politiek; vanmorgen beeft hij de onafhanke
lijke Afrikaanse staten om onmiddellijke militaire hulp ver
zocht en van de Ver. Naties geëist dat zij de vliegvelden van Kongo
vrijgeven en radio-LeopolcLstad heropenen.
Kasavoeboe heeft op zjjn beurt laten weten, dat hij zich niets van
Loemoemba aantrekt. In een radiorede, uitgezonden door radio-
Brazzaville (de hoofdstad va» het voormalige Frans-Kongo), zei hij
gisteravond laat dat hy nog steeds het staatshoofd van Kongo is en
dat zjjn ministers niet de bevoegdheid hebben hem af te zetten. Hij
maakte nieuwe ontslagen van ministers bekend.
p. E uiteenzetting die generaal de
U Gaulle beeft 'gegeven over de
Europese samenwerking, betekent een
ernstige crisis.
Generaal de Gaulle wil de geschie
denis van de laatste vijftien jaar uit
wissen. Hij wil niet vooruit, maar hö
wil ter'2. Hü wil terug naar een
Europa, verdeeld in staten, ieder met
een eigen nationale politiek. Hij wil
dan wel praten over samenwerking,
maar hij wil niet daarboven uitgrypen
naar, een eenheid, die in de gemeen
schappelijke cultuur der Europese sta
ten begrepen is en die door de we
reldsituatie van vandaag, die niet door
kleine of middelgrote staten, maar door
staatkundig georganiseerde wereldde
len wordt behartigd, wordt geëist.
Het is een tragische zaak, dat een
manvan het formaat van de Gaulle,
zich aldus opsluit in een dwangbuis,
dat voor zijn formaat te klein is.
De Gaulle zou meer dan de man van
Frankrijk kunnen zün. Hu zou Euro
pa .en de wereld kunnen dienen. En
daar. zouden wij allen Frankrijk in
de eerste plaats wel bij kunnen va
ren. '))-
Nationalisme is een gevaarlijke zaak,
als mén het volledig aanvaardt. Waar
het in de politiek om gaat zijn de gro
te zedelijke beginselen van waarheid,
gerechtigheid en vrijheid, waarvoor
wij tegen het nationaal-socialisme ge
streden hebben en waarvoor wij thans
tégenover het communisme staan.
Dat gaat het nationalisme zeer ver
te boven.
Kasavoeboe zei in zijn radiorede dat
hy kan rekenen op het Kongolese le
ger in zün strijd om de macht mét pre
mier Loemoemba. ..Mijn soldaten ken
nen my", verklaarde hij. ..Zij weten,
dat alleen het welzijn van het land mij
ter harte gaat. Ook hoop ik op de
Ver. Naties te kunnen rekenen, omdat
redding van het land zulks vereist",
zo ging de president verder,
Kasavoeboe herhaalde zün verkla
ring, dat hij Loemoemba had ontsla
gen en voegde hieraan toe, dat hij vijf
andere ministers die bekend stonden
om hun communistische neigingen,
eveneens ter zijde had geschoven. On
der hen bevinden zich de minister van
Justitie, Rlwamba. diens ambtgenoot
van Binnenlandse Zaken, Gbenye en de
minister van Voorlichting, Kasjamoera.
De nieuwe minister-president, Jo
seph Xleo, zou zich concentreren op de
ware problemen van Kongo, zei Kasa
voeboe. Hij beschuldigde Loemoemba
er vervolgens van zich met geweld een
weg gebaand te hebben in het radio,
station van Leopoldstad om onzinnige
redevoeringen te houden, waarin hjj
dg Kongolezen opriep in opstand te
komen tegen de wettig gekozen rege
ring.
In een oproep tot de Kongolese be
volking zei Kasavoeboe: „V hebt twee
maanden in kommer en smart doorge
bracht, terwijl het land langzaam maar
zeker naar dictatuur en communisme
afgleed". De rede van Kasavoeboe
werd driemaal herhaald. Volgens de
Franse radio was de toespraak van Ka
savoeboe In zijn ambtswoning in Leo
poldstad op de band opgenomen, waar
na deze band over de rivier de Kongo
naar Brazzaville werd gesmokkeld.
De troepen van de Ver. Naties heb
ben gisteren in feite het openbaar ge
zag in Kongo volledig overgenomen.
Zij bevalen radio-Leopoldstad alle uit
zendingen te staken en blokkeerden al
le vliegvelden. Loemoemba is woedend
over deze maatregelen. Hij wilde gis
teravond een radiorede houden, maar
werd niet tot het radiostation toegela
ten. Hij heeft bij de vertegenwoordi
ger van secretaris-generaal Hammars-
kjoeld geprotesteerd over de maatre
gelen.
De V.N, hopen door het sluiten van
het radiostation te voorkomen, dat
politieke leiders van de twee partijen
door ophitsende toespraken een bur
geroorlog veroorzaken.
In Leopoldstad is het gisteravond
ondanks de strenge V.N.-bewaking tot
ernstige ongeregeldheden gekomen.
Kongolese politiemannen openden het
vuur op groepen demonstranten die
„Leve Kasavoehoe" en „Weg met Loe-
(Van onze parlementaire redacteur)
De Nederlandse regering ziet de
hoeksteen van haar" Europees beleid
veranderd in de Europese vedragen.
Dit was de reactie van minister
Luns op de verklaring van president
de Gaulle van Frankrijk, een verkla
ring overigens, die voor Nederland
niet nieuw was, omdat de minister
van Buitenlandse Zaken er korte
lings geleden kennis van. had geno
men. v
Nederland; blijft ook de NATO zien
'als con'der'Hdékstenen vah buitenlands
■beleid. Iedere ondermijning van de
NATO -zal voor Nederland een onmo
gelijke zaak zfjn.
Nederland is tegen een economische
en politieke scheiding in Europa. Toe
nadering tussen de zes en de zeven
J blijft haar streven. Tégen een Europees
I referendum heeft zij geen bezwaar.
moemba" riepen. Verscheidene beto
gers liepen verwondingen op.
In de negerwijk van Leopoldstad
/Ae verder pag. i, 6e kol.)
Geen stappen
bij de V.N.
Naar de zijde van het ministerie van
Binnenlandse Zaken wordt meegedeeld
zullen de ministers van Binnenlandse
Zaken en van Justitie dezer dagen een
voorsteldoen toekomen aan het ge
organiseerd overleg om ter vergoeding
van de ineonveniënten, vooral van de
lagere politieambtenaren, een toeslag
op de polillesalarissen te geven.
De Oostduitse
president Wilhelm
Pieck is vandaag
op 84-jarige leef
tijd overleden.
fleck was reeds
Jaren ziek. Een
hartaanval die hij
condag kreeg werd
maandag gevolgd
door longontste
king.
Pieck, de zoon
van 'n chauffeur,
bracht zijn laatste
jaren door in een
kasteel der Ho-
henzolierns.
Zjjn residentie
was gevestigd in
het paleis Niederschönhausen in een
voorstad van Oost-Berlün, dat 200 jaar
geleden gebouwd was voor de gemalin
van Frederik de Grote, Elizabeth.
Pieck werd in oktober 1949 be
noemd tot eerste president van Oost-
Duitsland. Hij was toen 73 en had 30
jaar gestreden voor de communistische
zaak. Zün benoeming was een bijna
logisch gevolg van zijn verkiezing tot
eerste voorzitter van de Duitse com
munistische partij in 1945.
In 1944, na het overlijden van Thael-
mann in een Duits concentratiekamp,
had Pieck, die in Moskou verbleef, de
leiding van de partij overgenomen
Na de stichting, in 1946, van de
(Oostduitse) socialistische eenheids
partij, bestaande uit communisten en
linkse socialisten, werd echter de jonge
Walter Ulbricht de voornaamste ver-
bicdingsmnn tussen Moskou en'Oost
Berlijn.
Pieck heeft een groot deel van zijn
leven bulten Duitsland doorgebracht
Tijdens de eerste wereldoorlog vlucht
te hij naar Nederland, waar hü ille
gale vlugschriften uitgaf. In 1918 keer
de hü in het geheim naar Duitsland
terug, waar hij in december 1919 mee
werkte aan 'de stichting van de Duitse
communistische partij.
Degene die zich nu op ons biad
abonneert betaalt tot 1 oktober
clechts een gulden abonnements
geld.
Naam:
Straat:
Woonplaats:
Went! zich ingaande heden te abonneren op het dagblad Trouw.
Betaling zal geschieden per wedt (61 cent) per kwartaal (7.90).
Tot 1 oktober a.t. beiaal ik 1.abonnementsgeld.
V wordt verzocht deze bon toe te zenden aan
Administratie „Trouw", Witte de With straat 25, Rotterdam.
De reden van deze plechtige
ontvangst:, de minister wilde Ro
bert bedanken voor het feit, dat
men dank zij zijn opmerkingsgave
tot de conclusie is gekomen, dat
de „Blanta"-margarine de oorzaak
moest zijn van de huidziekte.
Toen Robert bij de arts W. A.
Treurniet kwam, vertelde hy na
melijk, dat alle kinderen uit het
gezin Onwerkerki die ziek waren,
de nieuwe margarine hadden ge
geten, Zijn zesjarig broertje, dat
niet ziek was geworden, had al
leen maar roomboter gekregen.
Dokter Treurniet bracht de ge
neeskundige dienst van; Rotterdam
op de hoogte van zijn bevindin
gen, waarop een nader onderzoek
werd ingesteld.
Minister Van Kooy, die het bij
zonder plezierig zei te vinden,
dat hij in de gelegenheid was Ro
bert te bedanken, overhandigde
hem ook een oorkonde, onderte
kend door de minister en door
prof. Muntendam.
Tot slot moest de minister
(foto) zijn handtekening plaatsen
in het knipselboek, dat Robert als
zovele» van zijn leeftijdgenoten
trouw bijhoudt.
Prof. Muntendam verklaarde
nog het zeer op prijs te stellen,
dat de huisartsen In de persoon
van dokter Treurniet zo'n be
langrijk aandeel hebben gehad in
het vinden van de oorzaak van
de huidziekte.
(Van onze parlementaire redacteur) 1 >A'>* hen een beetje beduusd vazi ie
TN de uitspraken over de Nederlandse Nieuw-Guinea-politiek die ^iMsier Hian*BuibenUndsn Zikenftmr.
A premier De Quay maandagavond op een cocktailparty heeft,ge- J. M. A. HvLuns (rechts :béi*e»btoen
daan, is volgens minister Luns door buitenlandse journalisten „meer
gelegd dan prof. De Quay had bedoeld*. „Er is bier een. misverstand",
zei de minister van-Buitenlsndse Zaken gistermiddag, voordat hij met
de „Nieuw-Amsterdam" naar New York vertrok. Hjj beklemtoonde
dat Nederland Bepaald niet van plan is, bij de Verenigde Naties
stappen te ondernemen ih de kwestie-Nieuw-Guinea. „Met de groot
ste nadruk verklaar ik", zo sprak mr. Luns letterlijk, „dat Nederland
geen nieuwe „approach" tot de V.N. zal richten".
Prof. De Quay zou dit onthuld hebr
ben-op een cocktailparty, die te zijner
ere voor de buitenlandse persvereni
ging wérd gebonden in het huis van
dr. G. J. Lammers, de directeur van
de Rijksvoorlichtingsdienst. Hoewel
van de kant der ministeries de hier
boven weergegeven lezing van prof.
De Quay's mededelingen weldra werd
tegengesproken, handhaafden de pers
bureaus haar onverkort.
J. M. A., H. Luns (rechts bouenl, toen
hg op een persconferentie aim boord
van de Nieuto. Amsterdam,; voor s^êpé
vertrek naar de V. S., sprak) oceé'dé
JVieuWriSvinea-politiek.----
Minister Luns zei van déze kwestie
hét zijne, -voordat hij gistermiddag
met de „Nieuw Amsterdam" naar de
vergadering van de Verenigde Naties
vertrok. Uiterst vaag bleef hij over
wat premier De Quay op de cocktail
party zou hebben gezegd)Of de om
standigheden inderdaad gunstig zijn,
om een plan voor internationaal be)
heer van Nieuw-Guinea te verwezen
lijken zoals prof. De Quay, zou heb
ben gezegd kon de bewindsman
van Buitenlandse Zaken niet bevesti
gen. Hij kon daarover geen oordeel
geven, zo gaf hij te kennen, zolang hy
niet in New York dé jaarlijkse be
spreking mét zijn collega's had ge
voerd, „enerzijds schijnen de omstan
digheden gunstiger, anderzijds ongun
stiger". meende hij.
„Ik verondersiel", zo ging mr. Luns
verder, „dat ik in deze materie een
dieper inzicht heb dan de minister-
Zie verder pag. 4, 7e kol.)
Dr. Ali. Sastroamidjojo, voormalig
hoofd van de Indonesische delegatie
bij de Verenigde Naties, beeft giste
ren de persberichten, dat Nederland
zou streven naar het internationalise
ren van Nieuw-Guinea bestempeld
als „een verrassende afwüking van
Nederlands koppig volgehouden poli
tiek inzake dit gebied".
„We hebben vier jaar onafgebroken
en zonder succes geprobeerd via de
Verenigde Naties tot een oplossing te
komen", aldus dr. Sastroamidjojo. Hij
weigerde overigens, gedetailleerd
commentaar te leveren, voordat hij er
volledig inzicht in had, hoe de Neder
landse regering zich voorstelt tot een
oplossing van het confilict te komen.
Andere Indonesische functionaris
sen verklaarden, dat Indonesië elke
oplossing via de V.N. welkom zou he
ten. zolang de souvereiniteit en de
rechtenvan de Indonesische regering
door, de volkerenorganisatie worden
erkend.
(Van een onzer verslaggevers)
Toen de heer J. Smits, klompenmaker
in Brakel. dinsdagmiddag om 5 uur op
de rijksweg tussen Herwijnen en Go-
rinchem op het kruispunt Leuven met
zijn bromfiets overstak, werd hg aan
gereden door een personenauto uit
Rotterdam, die uit de richting Tiel
kwam. De automobilist G. R. uit Rot
terdam zwenkte onmiddellijk naar
links, doch schepte daarbij de brom
fietser, die een eind door de lucht
werd- geslingerd én zwaar gewond op
de weg bleef liggen.
öp hetzelfde moment naderde uit
tegenovergestelde richting een auto,
bestuurd door mevr. A. Hezemans
Biok, echtgenote van een der directeu
ren van Zwanenbergs Vleesfabrieken
te Oss. De beide auto's reden op elkaar
in. Mevrouw Hezemans was vrijwel
onmiddelijk dood. Een van de inzit
tenden van de andere auto, M. Rie-
meyer, wérd met een ingedrukte borst
kas uit de wrakstukken van de wagen
gehaald. Een andere inzittende, Th.
Cleton uit Rotterdam, werd eveneens
zwaar gewond.
In Den Haag vraagt men zich af of
er inderdaad een meningsverschil,
bestaat tussen de) minister-president
en zün minister van Buitenlandse
Zaken over het Nieuw-Guinea-be
leid. Het heeft er alle schijn van,
dat minister Luns tijdens zijn pers
conferentie aan boord van de
Nieuw Amsterdam de minister-presi
dent niet geheel heeft willen; des
avoueren, hoewel sommige uitdruk
kingen van de bewindsman) .van
Buitenlandse Zaken er niet óm lie
gen,. r::).;)A
Men verwacht dat prof. De Quay op
zeer korte termijn de vragen van de
KVP-afgevaardigde Andriessen zal
beantwoorden. Prof. Romme is nog
met vakantie en de heer Andries
sen, die tweede fractievoorzitter is,
vervangt hem. Alle démenti's; van
de voorlichtingsdiensten ten spijt,
houden de buitenlandse correspon
denten vol, dat hun lezing van de
woorden van de minister-president"
de juiste is.
Ook tijdens de persconferentie van
minister Luns werd aanvankelijk
gepoogd alies op een misverstand
te schuiven, maar verschillende
journalisten, die het gesprek tijdens
de cocktail-partij hadden bijge
woond, waren zo positief dat minis-
ter Luns zich wel nader over deze
zaak moest uitlaten.
In Den Haag vraagt men zich af of
het incident politieke consequenties
kan hebben. Het is wel een neel
vreemde zaak, zo kon men van
verschillende zijden horen, ais een
minister zich zo duidelijk van een
minister-president moet distanti-
eren. -
in een telegram aan prof. De Quay
heeft de ^federatie van oudstrijders-
organisaties zijn verontrusting uit
gesproken over de berichten dat
overwogen wordt een iriternationa-
hawiiig van Nieuw-Guinea roor ta