l lil' Ie tafel
Joen Alejewitsj Gagarin s werelds eerste rmmtereiziger
Climax van
jarenlange
wedloop
Moskovieten feliciteerden
elkaar op straat
Astronaut was te zien
op televisiesche
LUNS: minder bezorgd
over NA VO-pohtiek
Van Verenigde Staten
Enkele malen
om de aarde
I
X
Raad van Hoogland
keurt beleid van
burgemeester af
Powers zou in
Sowjet-Unie
willen blijven
DE BILT: tamelijk zacht
Controle
Muziek
Niet naar bed
Macmillan: geen
Polaris-raketten
voor NAVO
WOENSDAG 12 APRIL ÏS61
r
Directeur: H DE RUIG
TWINTIGSTE JAARGANG No. 4880
f
V-
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BKU1NS SLOT
JM vijf minuten voor negen Neder
landse tijd is eén Rus veilig terug
gekeerd van een ruimtereis. Het is
de 27-jarige Joeri Alejewitsj Gagarin, een
majoor van de Russische luchtmacht, die na
een vlucht van enkele malen om de aarde aan
boord van bet ruimteschip „Wostok'" op een
tevoren vastgesteld terrein in de Sowjet-Unie
landde.
Het grote nieuws werd verscheidene malen met
een van emotie trillende stem door een omroeper
van radio-Moskou wereldkundig gemaakt. Mosko
vieten, op weg naar hun werk, bleven op straat
stilstaan om elkaar te feliciteren. Arbeiders in de
fabrieken legden het werk voor korte tijd neer
om naar de radio te kunnen luisteren. Over de
gehele wereld heeft het nieuws grote indruk ge
maakt.
Ruimtedeskundigen
Indrukwekkende
prestatie
Dramatisch mom ent"
Volgens de Russische radio verklaarde Gagarin toen hij op de
aarde was teruggekeerd: „Wees zo goed de party, de regering en
Chroestsjew persoonlijk te melden, dat de landing normaal is ver
lopen. Ik voel mij goed en heb geen letsel opgelopen". De plaats waar
de Rus i« geland is niet bekendgemaakt, maar wel staat vast dat hy
in het westen van de Sowjet-Unie is terechtgekomen.
Gagarin, die nu de eerste mens ter wereld is die een raimtevlucht
heeft doorstaan, was vanmorgen in alle vroegte „ergens in Rusland'"
omhooggeschoten. Het juiste tijdstip van de lancering is niet be
kendgemaakt. De Russische radio onderbrak op een gegeven ogen
blik haar uitzendingen om te melden dat zich een Sowjet-Russisch
staatsburger in de ruimte bevond en dat hij naar de aarde zou terug
komen.; Om vijf voor half negen-Nederlandse tijd werd" bekendge
maakt dat Gagarin begonnen was met de landing.
Onpraktisch
Tijdens de vlucht had men
vanaf de aarde contact met de
ruimtevaarder. Men kon hem bo
vendien zien op een televisie
scherm. Bezitters van televisie
toestellen konden om 10 uur Ne
derlandse tijd Gagarin op hun
scherm zien. De jonge Rus seinde
een paar maal boodschappen naar
de aarde, waarin hij zei dat de
vlucht goed verliep. Zo verklaar
de hij om kwart over acht Neder
landse tijd, vliegend boven Afri
ka: „Ik doorsta de toestand van
gewichtsloosheid goed"- Later
seinde hij: „Ik voel me uitste
kend".
kwalitéitsverf
Laika
Garanties
Botterdam)
VGravenhaee:
Witte de Wlthstraat 23. Teief. 115200 (8 I.).
Postbus 1112 Postgiro No 424519.
KtachtonHienst abonnementen 18.301B.30 uur
Zaterdags 1718 uur Teleloon 115700
Huygenspiein S Telefoon 183467 (3 lijnen)
Postbus 1091 Postgiro No 424867.
Ktachtendienst 18 30—18 30. Teleloon 362568
apuiweg 132 Telef. 4570
Aleidastraat 23 Telef 65451
Dordrecht)
Schiedam:
Abonnementsprijs 61 eent per week, f 2.65 per maand, 7.80
per kwartaal Lc»» nummer» 15 cent. Verschijnt dsgeHjSc*
(Geldig tot donderdagavond)
MEER BEWOLKING
Meer bewolking met plaatselijk enige regen, in hoofd
zaak in het noordwesten van het land. Matige tot vrij
krachtige zuidwestelijke wind. Tamelijk zacht weer.
Zon op: 5.49 Maan op: 5.22
Onder: 19.33 Onder: 17.25
DE Surinaamse regering heeft te ken
gegeven dat zij een nieuwe ronde
tafelconferentie wil doen houden tussen
de drie landen van het Koninkrijk.
Suriname heeft kennelijk wensen met
tietrekking tot de werking van het Sta^
tuut van het Koninkrijk.
Het Statuut is een in vrijheid aange
gane overeenkomst. Het is op elk mo
ment vatbaar om gewijzigd te worden
of zelfs te worden afgeschaft. De samen
werking moet ook wezenlijk onder dit
aspect gezien worden. Zodra het Statuut
ais een keurslijf zou worden gevoeld voor
een van de partners, is er iets mis.
Het Statuut zijn de vrijwillig aanvaar
de spelregels. Uiteraard is het gewenst
dat is iets waar spelregels om vragen
dat men er zich aan houdt en dat men
ze niet ieder ogenblik gaat veranderen.
Intussen is het van groot belang voor de
goede samenwerking dat de Nederlandse
regering zich met grote souplesse jegens
de Surinaamse wensen opstelt.
De landen hebben een grote mate van
zelfstandigheid binnen het Koninkrijk. In
hoofdzaak defensie en buitenlandse za
ken zijn Koninkrijks-aangelegenheden.
Maar ook wat deze betreft, poogt Ne
derland de andere rijksdelen zoveel mo
gelijk bij de behartiging daarvan te
betrekken.
Dit neemt niet weg, dat in de Konink
lijks aangelegenheden Nederland de
grootste rol vervult. En daarom is sou
plesse voor Nederland als de andere
landen een rondetafel-eonferentie over
het Statuut wensen, een eerste vereiste
MEN heeft van de zijde van de oppo
sitie onze regering gebrek aan sou
piesse verweten, omdat zij op de
wens van Suriname niet terstond ja ge
zegd heeft en bij wijze van spreken met
een maar een datum heeft afgesproken.
Dit verwijt komt ons onbillijk voor.
Voor een R.T.C. zijn de drie landen no
dig en wat de regering nu gedaan heeft
is aan de Nederlandse Antillen vragen of
dit land ook een R.T.C. wenst.
Voorts zou de regering eigenlijk wen
sen dat Suriname de concrete punten
noemde waarover het wenst te spreken.
Het i$ namelijk mogelijk dat binnen het
kader van het bestaande Statuut aan
eventuele wensen tegemoet kan worden
gekomen.
Suriname heeft dat niet gedaan, al we
ten ,wij wel dat een belangrijk punt is
dat (het land meer zelfstandig aan het
buitenlands beleid wil deelnemen.
Het zou van betekenis zijn en het zou
het welslagen van eventuele besprekin
gen op regeringsniveau en ook van een
eventuele R.T.C. bevorderen, indien de
Surinaamse regering hier duidelijk van
haar wensen deed blijken.
Dat de regering dit naar voren heeft
gebracht kan o,i. niet als gebrek aan
soepelheid worden gezien.
Maar ais Suriname dat eventueel niet
zou-willen doen en zonder voorbereidin
gen aan de ronde tafel wil plaats nemen,
zouden de beide andere landen zich daar
naar het ons voorkomt niet tegen moeten
vedetten. Een discussie aan een ronde
tafel kan ten slotte altijd plaats vinden.
RUS VEILIG OP AAF.DE TERUG NA"
VLUCHT DOOR DE RUIMTE
Men verwacht In westelijke diploma
tieke kringen dat de Russen zoveel mo
gelijk munt zullen slaan uit hun jong
ste succes op het gebied van de ruimte
vaart. Men meent dat de Russen dit
succes vooral als propagandamiddel
zullen gebruiken.
Verscheidene deskundigen op het ge
bied van de ruimtevaart hebben gerea
geerd op het Russisch succes.
Prof. sir Bernard Lovell, directeur
van het observatorium van Jodrell
Bank, noemde het „de grootste presta
tie in de geschiedenis van de mens
heid".
De Italiaanse ruimtedeskundige prof.
Crocco, sprak van een „verbazingwek
kende prestatie". Als de astronaut
werkelijk niets overhoudt van zijn
vlucht, zijn wij een nieuw tijdperk in
getreden, aldus Crocco.
In Londen zei Kenneth Gatland,
vice-voorzitter van de Engelse inter
planetaire vereniging, dat de Sowjet-
Unie met de lancering van een bemand
ruimteschip en het terugleiden ervan
naar de aarde, een grootse triomf had
behaald op wetenschappelijk en tech
nologisch gebied. Hü noemde de ge
slaagde proef „de springplank naar
langere vluchten in de ruimte".
Sir George Thomson, Nobelprijswin
naar en docent te Cambridge, noemde
het nieuws uit Moskou „een van de
dramatische momenten in de geschie
denis, vergelijkbaar met de tocht van
Blériot over het Kanaal, maar niet
noodzakelijkerwijs het belangrijkste
evenement in de ontwikkeling van de
ruimtevaart".
Minister Luns heeft dinsdag in Wash
ington gezegd, dat de Amerikaanse re
gering bezig is met actieve bestudering
van wegen om de NAVO haar eigen
atoomstrijdmacht te geven.
De bezorgdheid van Nederland over
Se politiek van de nieuwe Amerikaan
se regering jegens de NAVO is ver
licht, verklaarde mr. Luns.
„Ik heb bij mijn vertrek garanties
gekregen, dat de Amerikaansee rege
ring vastbesloten is, de NAVO te
handhaven en te versterken mili
tair en organisatorisch en dat de
Amerikaanse regering 't grootste be
lang aan die alliantie blijft hechten,"
zei de bewindsman.
Minister Luns legde uit, dat hij het
woord „bezorgdheid" had gebezigd met
het oog op de mogelijkheid, dat de
niéuwe Amerikaanse leiding zou af
stappen van het idee, de NAVO van
atoomwapens te voorzien en zich te
veel zou concentreren op de conven
tionele bewapening van deze organi
satie.
.,'Ik geloof stellig, dat de Amerikaan
ss regering actief alle mogelijkheden
onderzoekt, om de hele NAVO een
doeltreffend, afschrikwekkend middel
(de minister bezigde het Engelse
woord „deterrent") in handen te ge
ven. Ik sluit de mogelijkheid niet uit,
dat men na zorgvuldige bestudering
de conclusie zal trekken, dat een doel
treffend systeem te moeilijk is voor
'.Praktisch gebruik."
Men bevelvoering of controle
«oor de NAVO op atoomstrlidkrachten
een nogal onpraktische manier zou
"dijken te zijn, dan zal, meen ik te
weten, het afschrikwekkend middel in
zijn tegenwoordige vorm blüven be
staan, m.a.fv.: de Amerikaanse controle
zal overwegend zijn," aldus de minis-
ter»
Mr. Luns zei verder, dat verschillen
de ideeën over de bouw van een atoom-
strijdmacht van de NAvtO zouden wor
den overwogen door de vijftien minis
ters van Buitenlandse Zaken van de
NAVO, die volgende maand in Oslo
bijeenkomen. De Amerikaanse rege
ring had nog geen definitief besluit
genomen.
Minister Luns vertelde nog, dat hij
met de Amerikaanse regering de kwes-
tie-Nieuw-Guinea had besproken en
dat de twee regeringen het in ver
scheidene opzichten eens waren. Hij
zei, dat het overleg zou voortduren en
dat hij voor de nabije toekomst geen
resultaten verwachtte. Hij weigerde de
Amerikaanse houding in bijzonderhe
den toe te lichten, doch liet wel door
schemeren. dat ♦ussen Nederland en de
Verenigde Staten verschil van inzicht
bestaat, aid1 s Reuter.
Minister Luns weigerde zich uit te
laten over de mogelijkheid, dat de
Verenigde S* en in de kwestie Nieuw-
Guinea tussenbeide komen.
De Amerikaanse regering bestudeert
op het ogenblik het Nederlandse stre
ven naar landingsrechten voor de KLM
in San Francisco. „Wij wachten de re
sultaten van dit onderzoek af". De re
gering Kennedy had tot nog toe niet
de gelegenheid, zich in deze kwestie
te vardiepen.
België zal zijn kandidatuur voor de
economische en sociale raad van de
V. N. ten gunste van Italië intrek
ken. als India hetzelfde doet, zo
heeft een Belgische woordvoerder
dinsdag in Brussel verklaard.
Het ruimteschip „Wostok" („Het
Oosten"), waarmee Gagarin de reis
maakte, woog 4725 kilogram, de laat
ste trap van de draagraket niet mee
gerekend. Het ruimteschip draaide in
89 minuten cn zes seconden om de
aarde. De grootste afstand tot de aar
de was 302 kilometer, de kleinste
175 kilometer. Het ruimtevaartuig is
gelanceerd met een meertrapsraket; de
laatste trap van deze raket maakte
zich volgens plan ios van de satelliet,
aldus het officiële Russische persbu
reau TASS.
De ruimtecabine van de
„Wostok", waarin Gagarin de ge
slaagde ruimtevlucht heeft ge
maakt. Deze foto werd genomen
tijdens een laatste proef.
Volgens radio-Moskou werd tijdens
de vlucht de toestand van Gagarin ge
controleerd door middel van radio-
telemetrische en televisiesystemen. De
resultaten van deze controles waren
„bevredigend", zo werd verklaard.
Nadat de ontsnappingssnelheid was
bereikt en de laatste trap was afge
vallen, ging het ruimteschip in een
vrije vlucht in een baan om de aarde.
De systemen, die de noodzakelijke le
vensomstandigheden in de kabine in
stand moesten houden, functioneerden
goed, aldus de Russische radio.
Om 8 uur Nederlandse tijd begon
radio-Moskou met aankondigingen dat
het nieuwsagentschap TASS spoedig
zou komen met een bericht over de
eerste mens in de ruimte. Twee mi
nuten hierna kwam het eerste bericht
over de vlucht van Gagarin en werden
de eerste bijzonderheden prijsgegeven.
Dit is de 27-jarige Rus Joeri
Alejewitsj Gagarin, de eerste
mens, die een ruimtevlucht heeft
overleefd. Volgens Moskou is
Gagarin een goed communist. Zijn
naam is ingeschreven in het gul
den boek van het centraal comité
van de communistische jeugdbe
weging.
ANF/Telefoto
Het bericht van TASS werd drie
maal voorgelezen door de bekendste
Russische nieuwslezer, Levitan. Daarna
volgde muziek, liederen die de Rus
sische prestaties in de ruimtevaart be
zongen.
De benenten over de ruimtevaart
klonken uit luidsprekers over heel
Moskou, dat onder een dikke laag
sneeuw ligt. De aankondiging volgde
na enkele dagen, waarin allerlei ge
ruchten over een ruimtevlucht circu
leerden.
Op het internationale ruimtevaart
congres, dat in de Italiaanse stad Flo
rence wordt gehouden, zeiden Russi
sche journalisten gisteren reeds tegen
westerse collega's, dat zij niet naar
bed moesten gaan, omdat de Russen
op het punt stonden een mens de
ruimte in te schieten. Het Londense
communistische blad Daily Worker
kwam vanmorgen uit met een groot
opgemaakt bericht, dat de eerste Rus
sische ruimtevaarder reeds was terug-
keerd op aarde.
(Zie verder pag. 3, 3e kolom)
t 4 rtf-prrpvti*
i EEN PRODUKT VAN
DE SjKKENS GROEP
De Britse premier Macmillan heeft
op een persconferentie in Ottawa ver
klaard, dat hij meent begrepen te heb
ben, dat president Kennedy het Ame
rikaanse aanbod, de N.A.V.O.-bondge
noten van een onafhankelijk atoom-
zwaard in de vorm van Poiaris-raket-
ten te voorzien, heeft ingetrokken.
Macmillan verklaarde: „Ik geloof
niet aat de nieuwe Amerikaanse rege
ring van zins is het plan overal raket
ten heen te zenden uit te voeren. Ik
geloof dat zij het min of meer heeft
laten vallen."
De Britse premier heeft de eventu
ele levering van Polaris-raketten aan
de N.A.V.O.-bondgenoten en andere
kwesties betreffende de Noordatlan-
tische verdragsonganisatie met zijn Ca
nadese ambtgenoot Diefenbaker bespro
ken.
(Van onze correspondent)
De gemeenteraad van Hoogland (bij
Amersfoort) heeft dinsdagavond een
motie van de K.V.P.-fractie aangeno
men, waarin het beleid van de bur
gemeester, de lieer G. J. M. Glaumans,
werd afgekeurd. De raad sprak zijn
vertrouwen uit in wethouder W. Brou
wer.
In een vorige raadsvergadering had
de burgemeester de wethouder het
woord ontnomen, toen deze wilde plei
ten voor het openhouden van winkels
op zondag. De raad heeft deze kwes
tie zeer hoog opgenomen en in de
vorm van een motie uitdrukking aan
zijn misnoegen willen geven.
Sinds het conflict heeft wethouder
Brouwer geweigerd de vergaderingen
van het collge van B. en W. bij te
wonen. Dat is nu reeds een week of
zeven geleden.
De burgemeester protesteerde te
gen de aanneming van de motie en de
verandering, die de raad aanbracht in
de notulen van de vorige vergadering,
waarin naar de mening van de raad
een onjuiste weergave van de feiten
van de vorige vergadering was gege
ven.
De grote wedloop tussen Amerika en
Rusland, wie van beide landen het
eerste een mens in de ruimte zou
brengen, is door Rusland gewonnen.'
Beide landen hebben ontzaglijke be
dragen besteed aan hun ruimtepro-
jeeten. Het nieuws van de eerste
bemande ruimtevlucht vormt de cli
max van twintigtal jaren van we
tenschappelijke inspanning en min
stens twee jaar intensieve training
van Russische en Amerikaanse kan
didaat-ruimtevaarders. De Kussen,
die de Amerikanen aldoor net voor
zijn gebleven, hebben dus de strijd
gewonnen.
Men verwacht niet dat de Amerikanen
voor het einde van april of begin
mei hun eerste ruimtevaarder om
hoog zullen schieten. En dab zal het
nog maar gaan om een schot om
hoog plus landing zonder meer en
niet om een vlucht rond de aarde.
Zoals bekend, hebben de Russen in
1957 het hondje „Laika" de ruimte
ingeschoten. Het dier zat in een
satelliet die een baan rond. de aarde
beschreef. Het hondje kon echter
niet geborgen worden, en werd daar
door het eerste rnimteslachtoffer,
als de Russen tenminste niet eerder
proeven met levende wezens heb
ben gedaan die niet bekend zijn ge
worden.
In 1958 schoten de Russen het' hondje
„Albina" 450 km ver de ruimte in.
Het dier werd geborgen en kreeg
later jongen. In augustus 1960 wer
den de honden „Strelka" en „Bjelka"
gelanceerd. Zij draaiden rond de
aarde en werden later teruggehaald.
Eerder in dezelfde maand slaagden
de, Amerikanen erin als eersten een
capsule, die een baan rond de aarde
had beschreven, te bergen. In mei
1960 hadden de Amerikanen al twee
aapjes, „Able" en „Baker", die 480
km de ruimte in waren geweest, ge
borgen. In februari 1961 lanceerden
zij de chimpansee „Ham", die veilig
terugkeerde na een vlucht van
220 km.
9 De Surinaamse officier van Justitie,
mr. M. de Miranda, heeft drie jaar ge
vangenisstraf geëist tégen de beer
N. Z„ directeur van de Surinaamse
Luchtvaart Maatschappij, wegens han
delingen in strijd met zijn" eed als
ambtenaar, oplichting, het afleggen van
valse verklaringen en valsheid in ge
schrifte. De heer Z. stond terecht wa
gens onregelmatigheden in verband
met chartervluchten voor de operatie
„Sprinkhaan".
President Kennedy heeft verklaard
dat Amerika geen mens de ruimte
in zal sturen voordat vaststaat dat
hü veilig terug kan keren. Ook de
Russen hebben herhaaldelijk te ken
nen gegeven, dat zij pas een ruimte
vaarder zouden lanceren als zijn te
rugkeer verzekerd is. Niettemin is
van tijd tot tijd gemeld dat er Rus
sische ruimtevaarders omgekomen
zouden zijn.
In Amerika zijn zeven astronauten in
opleiding. De Russen zouden er in
totaal zes voorbereid hebben op een
vlucht. Behalve Gagarin zijn de vol
gende namen bekend: Gratsjew, Be-
loekonew, Michaiiow, Katsjoer en
Istsjak.
Volgens de correspondent in Moskou
van het Londense blad „Daily Mail"
zal de Amerikaanse U-2 piloot
Powers binnenkort door de. Russen
worden vrijgelaten en n i e trnaar de
Ver. Staten terugkeren. Bet Ameri
kaanse vlieger zou de hoop hebben
uitgesproken dat zijn vrouw zich in
de Sowjet-Unie b ij hem voegt.
Powers zou in Rusland willen blij
ven, omdat hij van mening is dat
hij in Amerika niet met open armen
zal worden ontvangen.
De correspondent van de Daily Mail
verwacht dat de vlieger omstreeks
1 mei in vrijheid zal worden ge
steld. Het zal dan een jaar geleden
zijn, dat Powers boven Rusland werd
neergeschoten.
Een woordvoerder van de Amerikaan
se ambassade in Moskou heeft het
bericht, dat Powers binnenkort
uit zijn gevangenschap zal worden
ontslagen, „twijfelachtig" genoemd.
..Ik weet er r 70 zei hij
Hij we»s er e mogelijk is
dai me\ v binnenkort
na.'.r Fai:-' „mdat zij haar
nun een.i. jaar mag bezoeken
en het in augustus een jaar geleden
1, dat ze haar man zag.
De vader van de piloot, Oliver Po
wers, heeft in Pound in de Ameri
kaanse staat Virginia gezegd dat hij
niets weet over een ophanden zijnde
vrijlating van zijn zoon.
DOVEN het vasteland van West-
L Europa is de htchtdrak tijdelijk
flink, gestegen, zodat er een hoge-druk-
gebied ontstond, dat zich uitstrekte van
Spanje naar de Oostzee. Het hoge-
drukgebied trekt langzaam naar het
oosten weg, terwijl tegelijkertijd een
lage-drukgebied op de oceaan naderbij
Komt, In verband daarmee komt er
meer bewolking, terwijl de regenkan
sen eveneens toenemen. De wind houdt
echter een zuidelijk component, zodat
tamelijk zachte lucht blijft aanstromen.
