Evian
10 jaar Amerikaan
op de maan en terug
in
■ges
Leg
HA..., HOLLANDSE NIEUWE
lt
Russen blokkeren
Laos-conferentie
Laagste inschrijver
voor CoeotunneL:
f 20.342.000-
De Bilt: koud
m:
Staatssecretaris STIJKEL:
er en marme
reorganiseren
Mijnontploffingf
zeven doden
voorstel ai doch
overleg gaat door
Tsjombe lijdt aan
claustrofobie
Dajal niet terug
naar Kongo
Vergeefs gesprek
MacDonald-
Poesjkin
Het weer in Europa
r
r
en in
Nederland
VRIJDAG 26 MEI 1961
7\
J
Directeur: H. DE RUIG
TWINTIGSTE JAARGANG No. 4915
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
-
Amen kan en wezen ferentie van Europese ministers van
VAN een impasse in de lucht-
vaartonderhandelingen tus
sen Nederland en de Verenigde
Staten mag niet'gesproken wor
den." Dit verklaarde staatssecre
taris Stijkel, de leider van de Ne
derlandse delegatie, to&n hij van
morgen op Schiphol aankwam.
RESIDENT Kennedy heef gisteravond het Amerikaanse volk
opgeroepen grote offers te brengen in het belang van de vrije
wereld, die zich geplaatst ziet tegenover de uitdaging van het
communisme.
De president, wiens buitengewone boodschap aan het Con
gres door radio en televisie werd uitgezonden, lanceerde een aantal
nieuwe plannen, voornamelijk op het gebied van ruimtevaart, leger
en hulp aan noodlijdende gebieden.
Het Westen heeft zijn hulpbronnen nog niet in voldoende mate
kunnen mobiliseren. Te dikwijls hebben wij een louter defensieve
houding aangenomen, aldus Kennedy.
Binnen tien jaar moet een Amerikaan op de maan landen; de
president vroeg voor dit project 531 miljoen dollar extra. Boven
dien vroeg hij voor een reorganisatie van leger en marine een be
drag van 160 miljoen dollar. 250 miljoen zal voorts nodig zijn voor
hulp aan de noodlijdende landen. De totale door de president in zijn
rede bepleite uitgavenverhoging bedraagt 724 miljoen dollar.
De maan
Hulp
Geen akkoord
(Zie verder pag. 3- 5e kolom)
Geen datum
HoRérïam: Wthstraat 23. Telef. 113700 (6 ij.
Postr,ro No' 424319.
SSÏÏïf?5St abonnementen 18.30—19.30 uur.
-aterdagg 1718 uur. Telefoon 113700.
S-Gravenhage: J5UJ'^cnsP^'n 1. - Telefoon 183407 (3 lijnen)
TT>aehiS Postgiro No, 424867.
KlaentprtrtiAn.c?* 10 inm 1e
Dordrecnt
Schiedam:
l„°sigircr No. 424867.
Tvlaohtendienst 18.30—19,15. Telefoon 673473
Spul weg 132. Telef. 4370.
Aleldastraat 23. Telef. 63451.
Abonnementsprijs 61 cent per week, 2.63 per maand 7 90
per kwartaal. Losse nummers 15 cent. VeSschUnt dagelijks.
Ihouu/'
(Geldig tot zaterdagavond)
NOORDELIJKE WIND
Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk enkele buien.
Matige, in de kustgebieden af en toe krachtige, noorde
lijke wind. Koud weer.
Morgen: Zon op: 4.31
onder: 30.42
Maan op: 17.18
onder: 3.33
■dat er een soort van overeenkomst
is tussen de situatie in Algerije en in
Zuid-Af rika.
In beide landen staat een blanke, maar
aanzienlijke minderheid tegenover, in Al
giers een grote meerderheid van Alge
rijnen, in Zuid-Afrika een grote meerder
heid van Bantoes en andere gekleurde
groepen.
In heide landen hadden en hebben tot
dusverre de minderheden het heft in
handen.
In beide landen is er een toenemend
verzet van de meerderheid tegen het
voortduren van deze toestand.
In Algiers leidde dat tot een hevige
guerrillastrijd, die veel bloed en ellende
kóstte en ook veel misdaad met zich
bracht.
Het is duidelijk dat in Zuid-Afrika de
spanning onder de zwarte bevolking toe
neemt. Het feit dat de regering maar
eventjes 10.000 mensen gevangen geno
men heeft, toont de angst der blanke
bevolking.
KET verschil tussen beide landen is
echter dat de Gaulle een einde heefl
gemaakt aan de tot dusverre gevoerde
Franse politiek in Algerije en dat Ver
woerd krampachtig vasthoudt aan de
eenmaal uitgestippelde beleidslijn.
Hoewel Verwoerd de hele wereld
opinie tegen zich heeft, hoewel er een
massale kapitaalvlucht valt waar te ne
men en men zich gaat wapenen tegen
een eventuele opstand, blijft Verwoerd
er" aan vasthouden dat geen enkele con
cessie aan de Bantoes kan worden ge
daan.
1 Een granieten muur tegen concessies
aan niet-blanken, aldus Verwoerd. Want
iedere concessie leidt slechts tot groter
eisen.
Het is een diep-tragische situatie.
Want de historie in Algerije heeft be
wezen dat deze politiek niet vol te hou
den is en niet slagen kan.
De Franse generaals in Algerije heb
ben het geprobeerd. En het is op een
totaal fiasco uitgelopen.
De Gaulle heeft de tegenstand van de
generaals en van de blanke minderheid
dan ook gebroken,
fin ia Evian zit men nu aan de tafel
om. de mislukte politiek uit bet verleden
téu^ulderen.
Men mag slechts hopen dat er voor de
blanke minderheid een bestaan in Alge
rije overblijft. Dat moet dan van het
verstand van de Algerijnen komen, want
de Franse -colons hebben dat verstand
nog niet opgebracht.
T\E conclusie is duidelijk. Ook de poli-
tiek van Verwoerd zal uitlopen op
een Evian. Maar waar is de man.in
Zuid-Afrika met het verstand van de
Gauile om de politiek om te buigen?
Men kan veel kritiek op de Gaulle heb
ben. Wij hebben daar ook wel eens uiting
aan gegeven. Maar wij hebben het
grootste respect voor het feit dat hij de
onhoudbaarheid van een beleid inzag en
daar toen dwars tegen de legerleiding
in een eind aan maakte.
Als men zes jaren eerder in Evian
was samengekomen zou het er voor de
Fransen in Algerije en voor ds verhou
ding tussen Algerijnen en Fransen beter
uitzien dan nu.
Laat men ook dat in Zuid-Afrika inzien.
Ho» eerder men ook daar in een
Evian is, hoe beter of het is.
KENNEDY: ZWARE OFFERS
in belang van vrije wereld
De premier van Israël, Ben Goerion, in-, Ben Goerion brengt een staatsiebezoek
spec teert de erewacht van cle Canadian! van twee dagen aan Canada.
Guards bij zijn aankomst in Ottawa.!
4 *i deelnemen aan de daar te houden con-
De heer Stükel reist zondag doot
naar Wenen, waar hij tot vrijdag zal
Verkeer. Daarna hoopt hij weer naar
Washington terug te keren om met de
delegatie de onderhandelingen, die
tijdens zijn afwezigheid althans offi
cieel worden onderbroken, voort te
zetten.
„Uit het feit, dat ik opnieuw naar
Amerika zal gaan en dat de rest van
de delegatie daar thans nog ver
blijft, kunt u zelf uw conclusies trek
ken", aldus de heer Stijkel. „U zult
wel begrijpen, dat ik zeker niet zou
teruggaan, indien ik dacht dat dat
voor mij niets anders zou betekenen
dan tijd verknoeien."
Overigens bleef hij in zijn ant
woorden met opzet vaag, omdat hü
het niet in het belang van de be
sprekingen achtte thans opening van
zaken te geven.
P
Kennedy riep de afgevaardigden en
het gehele land op met deze buiten
gewone maatregelen het hoofd te bie
den aan deze buitengewone tijd. Hij
noemde de voorstellen „een groots po
sitief avontuur" ten behoeve van de
vrijheid in de gehele wereld.
Het was een buitengewone bood
schap een tweede „State of the
Union"-boodschap, die by persoon
lijk uitsprak voor een gezamenlijke
zitting: van het Huis van Afgevaar
digden en de Senaat, aan de voor
avond van zijn vertrek naar het bui
tenland voor een serie hoogst be
langrijke conferenties.
Óver het lanceren van een man naar
de maan, en het veilig terugbrengen
van de man na een succesvolle landing
op de maan een project dat volgens
sommige deskundigen negen of tien jaar
vergen zal zei de president dat
verlangen een rol op het gebied
de rnimtevaart te spelen niet een ge
volg is van wat andere landen op dit
gebied presteren.
De president zei te hebben besloten
dat de voortstuwing van de startraket-
ten veel krachtiger moet worden dan
thans het geval is. Men zal zowel met
de ontwikkeling van raketten met vas
te brandstof als met die van raketten
met vloeibare brandstof doorgaan, tot
dat gebleken is welk type de beste
mogelijkheden biedt.
Er zal niet één man op de maan
landen maar een heel volk. Alle Ame
rikanen moeten hun medewerking ver
lenen om een man op de maan te bren
gen, aldus president Kennedy.
Vertegenwoordigers van het Inter
nationale Roode Kruis hebben te Co-
quühatstad een bezoek gebracht aan.de
president van Katanga. Tsjombe, in de
villa aan de riviér de Kongo waar hij
al vier weken lang wordt vastgehou
den.
Een zegsman van de Verenigde Na
ties in Leopoldstad heeft verklaard dat
Tsjombe klaagt dat hij aan claustrofo
bie lijdt (vrees voor kleine afgesloten
ruimten).
„Hij klaagt erover dat zijn opstui
ting een nadelige invloed heeft op zijn
gezondheid" zei de zegsman van de
V. N. Verzoeken om de arts van Tsjom
be naar Coquilhatstad te laten komen,
zouden aan het B jode Kruis worden
doorgezonden, zei hij.
i
Ze zijn er weer: de echte, onvervalste „Hollandsche Nieuwe". Het
eerste verse zeebanket werd vanmorgen om zeventien minuten voor acht
na een spannende race in Umuiden aangevoerd door de Katwijk 73,
„Maria Jacoba", Vijf minuten nadat de logger was afgemeerd, arriveerde
een tweede jager, de Vlaardingen 85 „Bertica".
Schipper Jaap van der Plas van de „Maria Jacoba" had 44 kantjes ha
ring aan boord. Hij zei, dat het vooral gedurende de laatste uren van de
haringrace niet aan spanning had ontbroken. De Vlaardingen 85 zat zijn
schip toen dicht op de hielen (300 meter).
-De 44 kantjes van de Katwijker logger zijn vanmorgen omstreeks.né
gen uur op de afslag in Katwijk aan Zee verkocht. Van de 68 kantjes,
die de Vlaardingen 85 aan boord had, werden er onmiddellijk zeven in
IJmuiden verkocht. De prijzen varieerden van 604 tot 703 per kantje.
De kwaliteit was zeer goed.
De burgemeester van Velsen, mr. J. C. Bührmann, heeft vanmorgen
aan boord van de Katwijk 73 de zilveren legpenning van de gemeente
overhandigd aan de winnaar van de haringrace, schipper Jaap van der
Plas. Op de foto toont schipper Van der Plas zijn vangst aan burge
meester Bührmanii (rechts).
Me Zuidslavische minister van Bui
tenlandse zaken, de heer Popovic, heeft
donderdagavond op Schiphol een cere
moniële ontvangst gekregen. Haaks op
het vliegtuig, -waarmee hij uit Sofia ar
riveerde, stond, tot aan de ICA-hal toe,
een erewacht opgesteld, die links be-
«wad nit een compagnie grenadiers cn
reëhte nit een erehaag Koninklijke Ma
rechaussee.
"Onder aan de trap verwelkomde mi
nister Luns zijn ambtgenoot. Ook de
Jtiidslavische ambassadeur in ons land,
heer Draskovic, was ter begroeting
aanwezig.
Minister Popovic zal in de vijf dagen
ph zijn verblijf in ons land met mr.
Luns problemen bespreken, die de in-
*®rii®tionale poimej- betreffen, en an-
f®05 vraagstukken, die van belang zijn
°Pf beide landen.
...4 de begroeting speelde het by het
vliegtuig staande trompetterkorps der
cavalerie de beide volksliederen en
vervolgens inspecteerde minister Popo-
«c de erewacht.
la-de ontvangstkamer van de ICA-
Werden vele autoriteiten aan de mi
nister voorgesteld. Per auto vertrokken
Minister Luns
Slavische minister.
begroet de Joegc
de beide ministers naar Den Haag. Mi
nister Popovic nam zijn intrek in de
Zuidslavische ambassade.
Minister Popowitsj heeft vanmorgen
korte protocollaire bezoeken gebracht
aan de minister-president, prof. dr.
J. E. de Quay, en de minister van Bui
tenlandse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns.
Bij het gesprek op het departement
van Buitenlandse Zaken was ook de
staatssecretaris van Buitenlandse Za
ken, dr. H. R. van Houten, aanwezig.
Na deze gesprekken zijn de Joego
slavische minister en de Joegoslavi
sche ambassadeur in Nederland in ge
zelschap van minister Luns naar pa
leis Soestdijk vertrokken, waar zij door
Koningin Juliana zijn ontvangen.
Uit regeringskringen in Parijs is ver
nomen dat president de Gaulle op
6 juni een ontmoeting zal hebben
met premier Ben Goerion van Israël.
„Over de interpretatie van de des
tijds in Bermuda gesloten en thans nog
van kracht zijnde luchtvaartovereen
komst bestaat tussen de beide delega
ties geen overeenstemming", zei hij
nog, „en die zal ook nooit bereikt wor
den, geloof ik.
Ik heb voorgesteld die luchtvaart
overeenkomst intact te laten en heb
daaraan een concrete suggestie voor
een praktische oplossing toegevoegd.
Die suggestie is echter door de Ameri
kaanse delegatie onder leiding van
assistent-staatssecretaris Martin van de
hand gewezen. Desondanks zijn daarna
de onderhandelingen voortgezet."
De Amerikanen stellen, dat de ex
ploitatie van een luchtlijn moet be
staan uit het vervoer van personen
tussen begin- en eindpunt. „Tussen
Amsterdam en New York moet volgens
hen dus het vervoer bestaan uit per
sonen, die uit Amsterdam of Nederland
afkomstig zijn. De Nederlandse rege
ring meent, dat het er in het kader
van de bestaande luchtovereenkomst
niet toe doet of een passagier hier
woont of misschien uit een ander oord
is gekomen."
De secretaris-generaal van de V.N.,
Hammarskjoeld, heeft vandaag aange
kondigd dat de Indiër Dajal op eigen
verzoek niet zal terugkeren naar Kongo,
Vrijwel onmiddellijk na zijn aanstel
ling als bijzonder vertegenwoordiger
van de V.N. op 15 maart, kreeg hy
moeilijkheden met de plaatselijke au
toriteiten, zodat hij werd teruggeroe
pen voor overleg. De regering van pre
sident Kasavoeboe dreigde alle banden
met de V.N. te zullen verbreken, indien
Dajal naar Kongo zou terugkeren.
Premier Nehroe van India heeft te
New Delhi verklaard, dat de 52-jarige
Dajal zal worden herbenoemd tot hoge
commissaris voor Pakistan, hetgeen ge
lijkstaat met een ambassadeursfunctie.!
De president verzocht het congres
bet bedrag voor militaire hulpverle
ning aan het buitenland te' verhogen
van 1,6 miljard dollar tot 1,885 miljard
om in Azië, Latiins-Amerika, en in
Afrika het hoofd te kunnen bieden aan
het gevaar van het communisme.
In rijn boodschap deed hij ook een
oproep om- de radio-uitzendingen van
de Stem van Amerika en verwante or
ganisaties te versterken. De hiervoor
gevraagde gelden zuilen worden be-
steeds aan nieuwe radio- en televisie
programma's voor Latiins-Amerika en
Zuidoost-Azië „om hen te vertellen
over ons vertrouwen in de vrijheid".
D
E internationale pogingen
om het zeer onevenwichtige
bestand in Laos meer ste
vigheid te geven, zijn van
daag ernstig in gevaar. De
oorzaak is gelegen in het feit, dat
Engeland en Rusland geen over
eenstemming hebben kunnen be
reiken over nieuwe instructies
voor de internationale commissie
van toezicht, waarom deze heeft
gevraagd.
De Brit MaeDonald en de Rus Foesj-
kin hebben gisteren gedurende twee
uur vergaderd over nieuwe opdrachten
voor de commissie te Laos. Men heeft
echter geen resultaat bereikt, omdat,
volgens de Britse woordvoerder, „de
Russische gedelegeerde heeft gewei
gerd de bevoegdheden van de commis
sie in Laos uit te breiden".
Van de zijde van de commissieleden,
Canada, India en Polen, was verzocht
om uitgebreidere volmachten, teneinde
de moeilijke taak naar behoren te kun
nen vervullen.
Men heeft zelfs t*een nieuwe datum
bepaald voor een volgende bespreking
over deze kwestie. MaeDonald heeft zijn
regering in Londen op de hoogte ge
steld van de impasse, waarin men is
geraakt. Verwacht werd, dat Poesjkin
hetzelfde had gedaan.
Bij het in het slop geraken van de be
sprekingen over het gezag van de com
missie van toezicht dient nog te wor
den gevoegd het feit, dat de gedelegeer
den evenmin hebben besloten wa,meer
de plenaire zittingen voort te zetten.
De laatste is gisteren gehouden. Op
zyn vroegst op maandag a.s. wordt een
nieuwe vergadering verwacht.
De Westelijke delegaties zijn bijeen
om de confereren over de te volgen'
strategie. Tot dusver heeft men echter
nog geen plan hieromtrent opgesteld.
Het bereiken van het beoogde doel: de
vrede in Laos ligt dan ook nog zeer
ver in het verschiet.
De Ver. Staten bereiden intussen de
publikatie voor van een rapport over
nieuwe schendingen door de Fathet-
Lao-rebellen van de wapenstilstand in
Laos.
Waterink heeft giste
ren afscheid genomen van de Vrije
Universiteit. Wat de hoogleraar en
anderen allemaal hebben gezegd,
kunt u op pagina 3 lezen. Hier ziet
n, hoe prins Bernhard prof. Waterink
op diens afscheidsreceptie de hand
komt schudden. Op de; voorgrond
mevrouwWaterink.
Wind- Max. temp.
Station Weer T,ch^PfL v- gisteren
cn snelheid en neerslag
mtr p. sec.afgeL 24 u.
Helsinki
onbewolkt
2 1
16
0
Stockholm
1. bew.
O 4
18
O
Oslo
geh. bew.
nno 3
18
0
Koperih.
zw. bew.
Tl 3
15
0
Aberdeen
hagelbui
wnw 6
9
2
Londen
zw. bew.
nno 6
19
Amsterdam zw. bew.
n 9
20
0
Brussel
zw. bew.
nnw 3
22
0
Luxemburg jregen
zo 2
22
1
Parijs
regen
n 6
24
3
Bordeaux
zw. bew.
zzw 1
23
1
Grenoble
zw. bew.
windstil
14
7
Nice
h. bew.
n 5
29
3
Berlijn
regenbui
o 5
19
O.l
Frankfort
regen
zzw 2
24
4
München
zw. bew.
zw 4
0.2
Zurich
regen
windstil
23
1
Genève
zw. bew.
wzw 8
17
3
Locarno
motregen
windstil
23
0.3
Wenen
onbewolkt
verand.
23
0
Innsbruck
zw. bew.
windstil
26
0
Belgrado
onbewolkt
windstil
0
Athene
onbewolkt
•windstil
0
Rome
1. bew.
windstil
25
0
Den. Heider
regen
nno 13
16
0.1
Ypenburg
regenbui
n 9
19
0.1
Vliuingen
zw. bew.
n 9
19
0
Eelde
geh. bew.
nno 6
17
O
De Bilt
h. bew.
nw 2
19
O
Twente
onbewolkt
nw 2
20
0
Eindhoven
1. bew.
nnw 3
21
0
Z.-Limburg geh. bew»
nnw 1
2a
0
(Van een onzer verslaggevers) v
De Amsterdamse aannemersfirma
Hillen en Roozen bleek vanmorgen te
Utrecht de laagste inschrijver te zijn
op de bouw van de CoentunneL HUlent
en Roozen hebben het gehele profeet
besomd jop 20.342.000. p
Voor project A, de noordelijke op
rit plus het bouwdok het eigenlijke
tunnelliehaam - rekent de firma
11.276.000, voor project B de zui
delijke oprit met de bijkomende werk
zaamheden 6.820.000, en voor pro
ject C bet baggeren van de rink-
sleuf 11.276.000. Gok voor deze
onderdelen was de inschrijving vaii
Hillen en Roozen de laagkte.
Hoogste inschrijver voor het gehele
project was de Nederlandse aanne
mingsmaatschappij Boersma uit Breda
met 21.644.000.
De hoogste inschrijving voor project
A. was van de Bataafse Aannemings-
maatschappy uit Amsterdam met
12.190.000.
De aanbesteding werd gehouden in
het gebouw van de Rijkswaterstaat aan
de Maliebaan in Utrecht. Br waren,
vijftien inschrijvers.
In een mijn in Coalbrook, 80 km ten'
zuiden van Johannesburg, heeft.giste
ren een methaangas-ontploffing
plaatsgevonden. Er zijn zeven slacht
offers gevallen.
In januari van het vorige jaar kwa
men bij een instorting in dezelfde mijn
435 mijnwerkers om het leven. De
ontploffing van gisteren heeft een an
der gedeelte van de mijn getroffen.
DE weersomslag hing samen met de
passage van een koufront dat gis
teren dicht bi} onze kust vrijwel stil
lag, maar dat vanochtend in versneld
tempo naar het zuiden ging bewegen.
Koude lucht van arctische oorsprong
kon daardoor Nederland met no orde
lijke winden binnenstromen.
De noordelijke stroming breidde zich
over onze omgeving uit ten gevolge
van bxchtdrukdalingen boven het vaste
land van West-Europa enerzijds en.
luchtdrukstijgingen boven de Britse
eilanden anderzijds.
Het ziet er naar uit dat Nederlancf
het komende weekeinde in de koud-t
lucht zal blijven, waarbij morgen vooral
in de kustgebieden de noordelijke wind
nog af en toe krachtig zal zijn. s
Er kunnen zaterdag bovendien plaat-?,
se tijk enkele buien voorkomen. De kan»
op opklaringen wordt echter wel weet
groter.
