RAN G de versnapering van de eerste ?AN G \S
Menigte bestormt de
Berlijnse muur
Russische auto
Ministers van westelijke
vier bijeen over Berlijn?
met stenen
bekogeld
Ghana wijst geestelijken
wegens kritiek land uit
1
De Chinese muur
BON
4
o?sta
VS zien af van
verlaging van
belastingen
V.S. zouden grote
Vier samen willen
laten komen -
Chroesjtsjef in
herfst naar VN?
Tsjechische plannen
voor reorganisatie
Dertig dagen in
ruimteschip
In deze krant:
alles wat
u van een
krant verlangt
De rotterdammer
Openlijk protest van
kardinaal Wyszynski
bij Poolse regering
Prof. Lekkerkerker
naar Moskou
Atlas-F-raket met
succes afgeschoten
3
Proces in Engeland
om thalidomide
llliBI1818!
TOCH IS
HET Z#2
Toch heeft ze iets
eigens.
Daardoor past ze bij
wie U op de bon zet.
U verdient dan meteen
„Dat zit zo".
PAGINA 3
DINSDAG 14 AUGUSTUS 1962
T raangas
Oostberlijners
Hoewel geen enkele van. de wes
telijke mogendheden een formeel
voorstel heeft gedaan is het zeer-
goed mogelijk dat de ministers van
buitenlandse zaken van de Y.S.,
Engeland, Frankrijk en West-
Puitsland voor het begin van de
Algemene Vergadering van de V.N.
in september bijeen zullen komen
om de kwestie Duitsland en Berlijn
nog eens door te nemen, teneinde
een gemeenschappelijk standpunt
in te nemen.
Herdenking
Vrijheidsklok
0m
De Anglicaanse bisschop van
Accra, dr. Richard Roseveare,
heeft meegedeeld dat de Ghanese
immigratie-autoriteiten zijn ver
blijfsvergunning hebben inge
trokken en dat hij Ghana zou
moeten verlaten na daax zes jaar
lang als hoofd van de Anglicaan
se kerk geweest te zijn.
tmëB&ÊMêiÊÊM
Dat zit Zo" *n boek
boordevol met ongelooflijk
handige wenken is niet ia
de winkel te koop.
I
(Advertentie)
President Kennedy heeft gister
avond het idee van een onmiddellij-
he verlaging van de vennootschaps
belasting ter stimulering van de eeo-
Samie van de hand gewezen. Hij1
heeft echter beloofd het Congres in!
spoedeisende zitting bijeen te roepen,
utdfen de Amerikaanse economie la
ter in het jaar een plotselinge ster
ke daling vertoont. Verder verklaar
de hij duidelijk te willen maken, dat
de regering niet voornemens is de
federale uitgaven uit de hand te la
ten lopen.
ï>e president sprak het Amerikaanse
volk toe via radio en televisie. Hij gaf
ae verzekering dat hij het congres nog
dit jaar om een verlaging van de be
lastingtarieven met ingang van 1 janu
ari 1963 en andere belastmgwijzigingen
zal verzoeken.
Kennedy sprak vanuit zijn werkka
mer op het Witte Huis. Het was zijn
«Erste rede voor radio en televisie
sinds hij de bevolking in maart van
dit jaar op de hoogte bracht van zijn
besluit om de kernproeven te hervat
ten. Ditmaal stelde hij het volk op de
hoogte van zijn lang-verwachte besluit
met betrekking tot een belastingverla
ging. Kennedy staafde zijn betoog met
tal van argumenten en grafieken.
Wat bedoeld was als een rus
tige herdenking van de verjaar
dag van de Berlijnse muur is
gisteravond plotseling uitge
groeid tot een kompleet oproer
en tegen het invallen van de duis
ternis was een zeer gespannen
situatie ontstaan. Een ooggetuige
noemde de toestand explosief
„Er kan van alles gebeuren"
Advertentie
Groepen Westberlijners deden aan
vallen op Russische voertuigen bij
de doorlaatpost Charlie voor buiten
landers. De Westberlijners trokken
stenen uit het plaveisel en smeten
de ruiten van Russische bussen in,
die soldaten vervoerden die de wacht
hadden gehouden bij het Russische
oorlogsmonument in West-Berlijn.
De Westberlijnse politie slaagde er
in de menigte van naar schatting
2.000 mensen uiteen te jagen. De
"Westberlijners klommen zelfs op de
Russische bus en schreeuwden bele
digingen naar de soldaten.
Maar niet alleen hier moest de Ber
lijnse politie optreden. Vrijwel langs de
gehele muur trokken grote menigten
in de richting van de Oostzone, ge
volgd door honderden auto's waarvan
de bestuurders als gekken claxonneer
den. De betogers bekogelden de muur
met stenen. En de vopo's aan de over
zijde liepen meermalen gevaar getrof
fen te worden door de dichte regen
van projectielen.
De Westberlijnse politie kon in de
meeste gevallen niets uitrichten. Het
aantal betogingen was te groot. Soms
stonden de politiemensen schouder aan
schouder om te voorkomen dat da
Westberlijners de muur zouden nade
ren. Maar zelfs dan braken de demon
stranten door de afzetting.
In vele gevallen was een traangas
duel tussen West- en Oostberlijnse
politie het gevolg van het optreden
van de demonstranten.
Dat was het geval in de Bernauer-
strasse in de Franse sector van Ber
lijn, waar de vopo's zich kwaad
maakten op jongelui die kruiseD
meedroegen met als opschrift: „Wij
beschuldigen". Honderden traangas
granaten werden over en weer ge
smeten. Op een gegeven moment
verdween een Oostduitse brandspuit
in een wolk verstikkende rook, zodat
de spuit naar achteren moest worden
verplaatst.
maar tot incidenten kwam het toen
nog met.
Terwijl aan Oostberlijnse zijde de
grenswachten in slagorde bij machine-
geweerstellingen de wacht hielden,
hield Westduitslands bondspresident
Lübke vanuit de Gedachtniskirche in
West-Berlijn voor de televisie een toe
spraak, waarin hij op de Sowjetume
een beroep deed haar houding tegen
over het Oostduitse bewind te herzien.
Ook aartsbisschop Dibelius hield een
rede, waarin hij de Westberlijners aan
spoorde waardig en rustig de bouw
van de muur te herdenken en de avond
te benutten voor het schrijven van brie
ven aan vrienden en verwanten. Dat
deze oproep weinig effect heeft gesor
teerd leerden de gebeurtenissen van
gisteravond.
Stefan kardinaal Wyszynski, de r.k.
primaat van Polen, heeft gisteren in het
openbaar de autoriteiten beschuldigd van
het sluiten van drie kloosters. Dit zou een
schending zijn van de Poolse grondwet.
Een door de kardinaal getekende pro
testbrief is in het bisdom Warschau van
de kansel voorgelezen. Het was het eerste
dergelijke protest sinds vele maanden en
volgde op een betrekkelijke rustperiode
in de verbindingen tussen kerk en staat
in Polen.
Volgens de brief zijn leden van de
plaatselijke militie- de laatste dagen on
rechtmatig kerkelijke gebouwen binnen
gedrongen. In de steden Otwock en Wa-
wer, in de buurt van Warschau, zouden
zij nonnen en kinderen uit kloosters heb
ben gezet. In Warschau zouden zij een
katholiek weeshuis hebben ontruimd dat
sedert 1917 bestaat.
De kerk heeft tevergeefs getracht bij
de autoriteiten tussenbeide te komen. De
kardinaal betreurt het dat de uitzettingen
werden bijgewoond „door de zogenaamde
patriottische priesters", een secte van
rotms-katholieke geestelijken die openlijk
het communistisch bewind steunt
De Amerikaanse regering verklaarde,
dat de berichten uit Bonn over eert der
gelijke conferentie „volkomen normaal"
Zaterdag j.l. zijn in Torbay, En
gelse zuidkust, de tweejaarlijk
se zeilwedstrijden (o.m. voor
zeilschoolschepen) begonnen. Zij
Worden georganiseerd door de
Sail Training Organisation te
Londen een vereniging, die zich
ten doel stelt belangstelling op
te wekken voor de zeevaart in
het algemeen. Prins Philip is be
schermheer en in deze functie
loste hij het startschot. Drie
endertig zeilschepen kozen zee,
met als finish Dieppe in Frank
rijk en Hoek van Holland. Onder
de trots van de zeven zeeën wa
ren de langsscheeps getuigde
Franse schoener l'Étoile (links),
227 ton en de Italiaan Amerigo
Vespucci, die helaas niet hele
maal aan de race kon_ deelne
men (rechts). In het midden een
niet-geïdentificeerd schip.
zijn en dat de V.S., wanneer een van de
betrokken mogendheden officieel uitno
digingen verstuurt, gaarne bereid zijn
om als gastheer op te treden.
Minister Rusk zou gunstig gereageerd
hebben op het idee van een bespreking.
De Engelse regering zei van niets te we
ten, maar een diepgaand gesprek over
Berlijn toe te juichen. Zoals bekend heb
ben de westelijke mogendheden sinds
verleden jaar voortdurend contact met
elkaar gehad over deze kwestie op am
bassadeursniveau. met uitzondering van
verleden jaar vóór de opening van de
Assemblee, toen de ministers van buiten
landse zaken bijeen kwamen.
Van geloofwaardige diplomatieke
zijde in Washington is vernomen dat de
V.S. de Sowjetunie hebben voorgesteld
de minister van buitenlandse zaken van
de Grote Vier de V.S., de Sowjet
unie, Engeland en Frankrijk te doen
beraadslagen over het vraagstuk-BerlIjn.
Het Kremlin heeft dit voorstel zonder
geestdrift begroet. Rusk zon dit voorstel
hebben gedaan in een van zjjn gesprek
ken met de Russische ambassadeur Do
brinin.
Geleerden uit meer dan dertig landen,
die in september in Londen zullen deel
nemen aan de tiende Pugwashconferentie
voor totale ontwapening, zullen de aan
beveling bespreken .om van West-Berlijn
de zetel te maken van een internationaal
centrum voor wetenschappelijk onder
zoek.
Het Amerikaanse tijdschrift The U.S.
News and World Report meldde gisteren
van „zeer betrouwbare Britse zijde" ver
nomen te hebben dat de Sowjetpremier
Chroesjtsjef in de komende herfst de
Verenigde Naties wil bezoeken, teneinde
de volkerenorganisatie ertoe te bewegen
zich met het Berlijnse vraagstuk te gaan
inlaten.
Volgens het blad verwachten westerse
diplomaten dat Chroesjtsjef de Ver.
Naties zal voorstellen haar hoofd-
De Oostberlijners legden grote be
langstelling aan de dag voor de de
monstraties. Vanuit de vensters die
uitzien op West-Berlijn werd herhaalde
malen gezwaaid met witte vlaggen.
Wanneer vopo's een poging deden om
samenscholingen te verspreiden of ra
men te doen sluiten, vormden zich op
andere plaatsen grote groepen Oostber
lijners.
Er hoeft maar iets te gebeuren of de
verhitte gemoederen zullen zich uiten
in formele vechtpartijen met de Oost
duitsers. De vopo's zijn op volle oor
logssterkte en voiledig paraat. Zij wor
den voortdurend uitgescholden voor
„moordenaars" door de Westberlijners
en het is niet denkbeeldig dat de vo
po's van hun vuurwapenen gebruik zul
len maken. Met vrachtwagens vol wor
den zij nog steeds naar de muur ver
voerd. Ook zijn er weer Russische wa
gens gesignaleerd, die langs de muur
patrouilleren.
Ook de westelijke bezettingsmogend-
heden hebben versterkingen naar de
muur gestuurd. Pantserwagens en tanks
stonden bij de doorlaatposten. Maar
aan de andere kant van de muur was
eveneens het gedreun van Oostduitse
tanks te horen.
De rumoerige avond was voorafge
gaan door een zeer rustige dag. Vol
gens de politie zelfs een van de rus
tigste dagen van het afgelopen-jaar,
zonder schoten en arrestaties. Het
plechtigste moment van de herden
king was de drie minuten stilte, die,
zijhet niet volkomen, in acht werd
genomen ter herdenking van de
muur. De stilte werd soms verbroken
door claxonnerende automobilisten,
die op deze wijze een protest wilden
laten horen.
Daardoor ging voor velen een korte
radiotoespraak van Westberlijns burge
meester Willy Brandt verloren. Hij zei
dat de Westberlijners „nooit iemand
achter die provocerende muur" zullen
vergeten.
Vele voetgangers stonden snikkend
in de straten, luisterd naar het gelui
van de Westberlijnse vrijheidsklok, dat
ook in andere steden van West-Duits-
land door op straat aangebrachte luid
sprekers hoorbaar was. In de fabrie
ken en werkplaatsen in West-Berlijn
lag het werk gedurende deze drie mi
nuten stil. Dicht bij de Potzdamer
Platz hadden de vopo's een luidspreker
wagen laten aanrukken, die militaire
muziek uitschalde; de Westberlijners
joelden en schreeuwden beledigingen,
Regeringsgezinde bladen in Ghana had
den óp uitwijzing van de bisschop aan
gedrongen. nadat deze kritiek had ge
leverd op wat hij noemde de „goddeloos
heid" van Ghana's nationale jeugdbewe
ging de „jonge pioniers".
Een synode van het diocees Accra nam.
nadat het verzoek om uitzetting in de
Ghanese „Times" tot uitdrukking was ge
bracht, en motie van vertrouwen in de
zestigjarige bisschop, die van Britse af
komst is, aan. Daarin werd ook aanga-
drongen op o.a. correctie van het „ont
breken van enige verwijzing naar de
plicht van de mens tegenover God, zijn
schepper" in de statuten van de jeugd
beweging.
De hoofden van de Methodistische,
Presbyteriaanse en Evangelisch-Presby-
teriaanse kerken in Ghana hebben zich
met de door de bisschop uitgebrachte
kritiek verenigd.
Ook de aartsbisschop van West-Afrik»,
Cecil Patterson, heeft gisteren van Se
Ghanese autoriteiten mededeling gekre
gen, dat zijn verblijfsvergunning is in-
(Van onze kerkredactie)
De Groninger theoloog prof. dr. A. N,
Lekkerkerker brengt eind van deze
maand een bezoek aan Moskou als hd
van een delegatie van de afdeling van
de Wereldraad van Kerken voor Geloof
en Kerkorde. Het ligt in de bedoeling,
dat de delegatie, die in totaal zal be
staan uit tien leden, gesprekken zal
voeren met kerkelijke leiders van de
"Russische Orthodoxe Kerk, Onder de
gedelegeerden is nog een Nederlander,
namelijk dr. E. Flesseman van Leer uit
Amsterdam.
De tien theologen maken allen deel
uit van een studiecommissie en het zal
hun taak zijn niet slechts om ihtichtmgen
in te winnen, maar ook om de Russische
kerkelijke leiders op de hoogte te bren
gen van de gang van zaken in de com
missie voor Geloof en Kerkorde. Zoals
bekend hebben de Russen in het bijzon
der belangstelling voor deze afdeling
van de Wereldraad, waar een studie
wordt ondernomen naar de theologie en
organisatorische obstakels, die de een
heid in de weg staan.
-i
De Verenigde Staten hebben gisteren
met goed gevolg een Atlas-F-raket af
geschoten. De raket vervoerde o.m. een
filmcamera en registratie-apparatuur ten
einde de oorzaken van het mislukken van
twee voorgaande lanceringen met dit
type op te sporen. De Atlas-F, die be
stemd is om de typen D en te ver
vangen, legde een afstand van achtdui
zend kilometer boven de Atlantische
Oceaan af.
getrokken, met -de aanzegging het land
vóór zeven uur 's avonds plaatselijke
tijd te verlaten.
Bisschop Roseveare en aartsbisschop
Patterson zijn in de loop van de dag per
vliegtuig uit Accra vertrokken, op weg
naar Nigeria waar zij een zitting van dé
provinciale synode in Lagos zullen bij
wonen.
Aartsbisschop Patterson had zondag in
een preek, in de kathedraal m Accra,
gezegd dat de door bisschop Roseveare
geuite kritiek „gematigd cn noodzake
lijk" was geweest
Gisteren is in Tsjecho-Slowakije een
communistisch plan gepubliceerd, waarin
de vorming van commissie met grote be
voegdheden voor economische organisa
tie en onderwijs in Tsjecho-Slowakije
wordt voorgesteld. In het plan worden
tevens verhoogde inspanning bij de ont
wikkeling van de industrie, verhoging
van de levensstandaard en uitbreiding
van hoger onderwijs voorgesteld.
Het is de bedoeling dat het plan een
discussiebasis vormt op de openbare bij
eenkomsten. voordat het partijcongres in
december bijeenkomt In 1970 moet het
aantal studenten zijn verdubbeld, met de
speciale aandacht op wiskunde, natuur-
kunde en biologie, en moet het aantal
instituten voor onderzoek zijn uitgebreid.
In het lopende vijfjarenplan tot 1965 zal
geen verandering worden gebracht maar
voor 1963 moet een eenjarenpian worden
>pgrarteld. gevolgd door een zevenjaren-
jian tot 1970.
Tien luchtmachtpüoten uit Marietta
Georgia, V.S.l hebben gisteren hun
verblijf in het prototype van een ruimte
schip beëindigd- Zij verlieten de ruimte
in een uitstekende stemming en ver
klaarden veel langer in de kleine cabine
te hebben kunnen blijven.
Het doel van deze opsluiting was vast
te stellen hoe lang een groep astronauten
doeltreffend kan werken bij langdurige
roimteviuchten, zoals die naar de maan.
De werkruimte van de luchtmachtpüoten.
die dertig dagen opgesloten hebben
gezeten, was niet groter dan een wagon
van een treinstel.
De mannen waren van mening dat
zij nog moeilijker werk hadden kunnen
verrichten dan de hun opgedragen taken.
Zij werkten in ploegen van vijf man.
telkens twee périodes van vier uur
dienst en dan vier uur vrij zowel
's nachts als overdag.
Een beeld van de demonstraties
en relletjes, maandag in Berlijn
ontstaan, naar aanleiding van hei
feit, dat een jaar geleden de z.g.
Berlijnse muur werd opgetrok
ken. Jongeren aan de Westelijke
zijde van de muur houden bij
wijze van protest een groot
zwart kruis omhoog. Op de ach
tergrond, op het oostelijk gebied,
verschijnt dreigend de wolk
van een traangasgranaat.
kwartier naar een „vrijstad Berlijn" te
verplaatsen. Indien hiertegen bezwaren
zouden bestaan zou Chroesjtsjef de "VN.
het denkbeeld aan de hand willen doen
om een neutrale commissie in te stellen,
die een oplossing voor het Berlijnse
vraagstuk aan de hand zou moeten doen.
De ouders van vier baby's, die met
misvormingen als gevolg van thalidomi
de geboren zijn hebben het voornamen
te kennen gegeven een proefproces om
schadeloosstelling aanhangig te maken.
Gedaagden in het proces zullen de re
gering of de fabrikanten van het genees
middel zijn.
Het proces wordt gevoerd op naam
van Edward Satherley, 40 jaar, een boek
handelaar op het eiland "Wight, wiens
acht-maanden oude zoon Richard zonder
armen is geboren.
Satherley heeft ook bekendgemaakt
dat een vereniging zal worden opgericht
voor hulpverlening van thalidomide kin
deren.
974. De langste begraafplaats ter
wereld loopt van Sjan-bai-kwam in
Oost-China over de Kalgan-pas in
het N.W. van Tsje-li en de Jemen-
pas in het N. van Sjan-si naar de
Tsjia-joe-pas in de Tibetaanse ber
gen, en heeft een lengte van 2450
km. Dit is de Chinese muur, het
verbluffenöste en tevens grootste
bouwwerk ter wereld. De ontdek
kingsreiziger Von Wartegg die de
reuzenmuur uit eigen aanschou
wing kent, schreef hierover: „Elf
tot twaalf meter hoog, bij de voet
meer dan tien meter breed, -en bo
ven meer dan zeven meter, uit
machtige granictblokken opgetrok
ken, loopt de muur over de kam
van het gebergte naar het oosten en
het westen, tot in de onafzienbare
verten. Hij gaat langs de steilste
hellingen omhoog en daalt in de
diepste dalen af, vaak verdwijnend
In de wolken die de toppen der ber
gen omhullen, soms aan het oog
onttrokken door andere bergen,
om daarna weer
machtig te verschij
nen en zich mijlen-
ver voort te zetten.
Geen hinderplaal
zo groot, of hij
werd overwonnen.
Welk een geweldige
arbeid, dit bolwerk
dat zich uitstrekt
van de kusten der Gele zee tot diep
in de Gobi woestijn en met zijn
vertakkjngen een totale lengte be
reikt van meer dan 3.000 km."
U ziet, dat deze ooggetuige een
wat andere lengte vermeldt dan wij
deden, welk verschil veroorzaakt
wordt door het feit dat de muur
over grote afstanden door een twee
de binnenmuur wordt gevolgd. Ook
de hoogte Ls niet overal 10 m„
maar varieert, al naar gelang de
omstandigheden dit wenselijk maak
ten. Zelfs op de mededeling van Von
Wartegg, dat de Chinese muur uii
machtige granietbiokken is opge
trokken, moeten we een aanmerking
maken. Want de Grote Muur is ont
staan als aarden wal. En hoewel
men de loop van de oorspronkelijke
aarden wal slecht kent, zo is het
toch zeker dat die aarden wal in we
zen door alle eeuwen heen is blijven
bestaan. Het huidige bouwerk dat
grotendeels uit de Mlng-dynastie
stamt, ls nog steeds een aarden wal
die aan de buitenzijden op de mees
te plaatsen is versterkt door een
facade van grote bakstenen, of
als dit beter uitkwam, en die plaat
sen heeft Von Wartegg klaarblijke
lijk voornamelijk aanschouwd van
grote granietbiokken. Toen de
muur nog werkelijk als mlliiaire
versterking dienst deed, was hij
voorzien van 25.060 torens en
15.000 wachttorens, waarvan naar
schatting momenteel nog resp.
20.000 en 10.000 over zijn.- Deze
aantallen klinken wat overweldi
gend, doch we dienen te bedenken,
dat een afstand van Amsterdam tot
Constantlnopel verdedigd moest
worden!
Dit geweldige bouwwerk, dat naar
schatting een inhoud heeft van 200
miljoen kubieke meter, werd in de
grijze oudheid opgericht tegen de
invallen uit het Noorden, gedachtig
aan het Chinese gezegde „Vreest de
tijger in het Zuiden niet, maar hoedt
u voor de hnlshaan in het Noorden".
De muur werd voor het grootste
deel voltooid onder de beroemde
keizer Tsj'in Sje Hwang-tl, die Chi
na op het eind van de 3de eeuw v,
Chr. tot een eenheid smeedde, La
tere keizers hebben aan deze ver
sterking gewerkt en de verdedigings
linie verschillende
malen gewijzigd, tot
z®uls gezegd
de muur zjjn defini
tieve vorm kreeg
tijdens de Ming-
dynastle.
Met welke ont
zagwekkende moei
lijkheden de bouw
van dit reuz'iwerk
gepaard is gegaan, kuaner, we
ons indenken wanneer we voor ogen
houden dat de muur voor het groot
ste deel over een ongastvrij en kaal
bergland voert, door onbewoonde
gebieden, waar weinig of geen we
gen zijn om het materiaal aan te
voeren, zodat de talloze stenen en
steenbrokken met veel moeite moes
ten worden getransporteerd naar on
toegankelijke hoogten van soms 2000
m boven de zeespiegel. Volgens de
overlevering is 1/3 van de valide be-
volking bij de bouw van deze muur
gebruikt. Ieder die last veroorzaak
te, of misnoegen had opgewekt,
werd voor de houw opgevorderd. En
de mensen die dit zware werk niet
gewend waren, geen uithoudingsver
mogen, of niet voldoende spierkracht
bezaten, werdén eenvoudig over de
muur geworpen, opdat niet te veel
stagnatie bij het werk zou optre
den. Aan doden en kosten, leed en
ellende, heeft deze muur China
méér gekost dan iedere andere
ramp, zodat het gezegde ontstond:
„De Chinezen zijn er nooit overheen
gekomen, de Tartaren wél".
Er zijn ook nog andere muren die
de aandacht vragen.
Daarover een volgende keer.
Nadruk verboden.
(In envelop of op kaart
geplakt verzenden aan
het Bureau van dit Blad)
O kunt noteren als nieuwe abonnee:
»«r
Datum van ingang
BETALING PER
WEEK/MAAND/KWARTAAL/GIRO
(Doorhalen wat niet van toepassing is)
Zelf was ik al abonnee. Voor het
aanbrengen van bovenstaande nieuwe
abonnee heb ik dus recht op
DAT ZIT ZO
Schrijf hier uw eigen naam en adres
oo
Di. 057
