Strijd van liet Papoeavolk
gaat nu pas beginnen
Surinaams minister van
willekeur beschuldigd
Artsen uit Hilversum en
Rotterdam verongelukt
Vele ambtenaren boeken
passage voor Nee erland
Kirihio zoekt geschikte
Nw.-Guinea-bestuurders
Toegoenezen willen naar
Suriname verhuizen
Nic. Jouwe terug uit New York;
Neerleggen bij
het akkoord
Bedrijfsleven
verontrust
B'
Hof van Justitie geeft koopman gelijk
Mevrouw Reeser
ontliep de pers
Nieuiv-Guinea: geweer in ruststand99
I
Drie doden bij
auto-ongeluk
Kleine gemeenschap op Nw.-Guinea
DE ROTTERDAMMER
PAGINA 4
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1952
120 cm
De Surinaamse minister van
justitie en politie, H. Shrimisier,
heeft voor het Hof van Justitie,
het hoogste rechtsorgaan in Su
riname, een proces verloren dat
aanhangig was gemaakt door een
in Suriname gevestigde xijstcx-
porteur.
Onderdrukking
Verzet stimuleren?
Jongen door trekker
van vader overreden
Dr. Van Roijen
J
N Nieuw-Guinea is nog geen
officiële aankondiging ontvan
gen, dat Indonesische vliegtuigen
boven. Nieuw-Guinea zullen ko
men om pamfletten, uit te werpen
in 'gebieden, waar nog infiltran
ten rondzwerven. Waarschijnlijk
zal dit niet geschieden voordat
VN-waarnemers zijn aangeko
men.
De Indiase generaal Rikhye, die
heden in Hollandia werd ver
wacht, zal waarschijnlijk pas
dinsdag aankomen, aangezien het
vliegtuig van de KLM uit Tokio
met twaalf uur vertraging in
Biak zal arriveren.
(Vervolg van pag. 1)
Blijven
Geen commercie
Zelf herstellen
Groot aantal doden
bij overstroming in
Zn i d -Columbi a
Brand aanboord van
bet ras Domburgh
Omzichtig
o
Womsiwor
Erkentelijk
Rust
AMBTENAREN
Suriname
BEDRIJFSLEVEN
Gisterochtend zijn de twee Toe-
goenese leiders uit Nieuw-Guinea,
die in Suriname de mogelijkheid
gaan bespreken voor een groot
scheepse landverhuizing van hun
gemeenschap naar Suriname,
van Schiphol naar Paramaribo
vertrokken. Begin vorige week
waren zij uit Biak in Nederland
aangekomen
In Noord'Java
(Advertentie)
Zij. die al eerder van deze prach
tige gordijnstoffen kochten voor
prijzen van drie tot vier gulden,
betaalden geen cent te veel.
Want dit is een speciale verkoop
van deze zelfde stoffen... effen
Dobbystoffen en div. Jacquard
weefsels, maar in kleuren en
dessins, die niet meer in de
nieuwe collectie worden opge
nomen.
Ze zijn er niet minder mooi
om... maar als laatste in deze
serie koopt U morgen deze
overgordijnstoffen door elkaar
voor één prijs... per meter voor
nog géén een gulden vijftig.
Dinsdagmorgen om 9 uur be
gint de verkoop van deze over
gordijnstoffen, in een enorm
sortiment,
120 cm breed,
per meter voor
in een enorn
m
Cécn tel. of schrift, best.
ij zijn terugkomst uit New
York beeft het lid van de
Nieuw-Guinea Raad, de Papoea
leider Nicolaas Jouwe, zaterdag
morgen op Schiphol uitgeroepen:
„De strijd van het Papoeavolk be
gint nu pas".
Hij toonde zich teleurgesteld
over de loop der gebeurtenissen
doch had nog geenszins alle ver
trouwen in een onafhankelijke Pa-
poeastaat verloren. Jouwe maak
te de reis van New York naar
Nederland in hetzelfde KLM-
vliegtuig, dat de Nederlandse am
bassadeur, dr. J. H. van Roijen,
naar ons land bracht.
„Niemand kan ons nu nog langer
als een soort koloniale marionetten
beschouwen", zo zei de heer Jouwe.
„Wij moeten thans de strijd alleen
voortzetten onder het wakend oog van
de Ver. Naties, Nederland zal nu dus
uit Nieuw-Guinea verdxoijnen en Indo
nesië en de Papoea's blijven er ach
ter met de Ver. Naties. Nu kunnen
wij dus beginnen zelf voor onze be
langen te vechten".
De heer Jouwe was het met dr. Van
Koijen eens dat het akkoord het beste
is, dat voor Nederland viel te bereiken.
„Maar laten we er maar buiten laten
wat de Papoea ervan denkt"," zo ver
volgde hij. „Wij, die in het streven van
Nederland vertrouwen hebben gehad
zijn vaak teleurgesteld over het resul
taat, waarbij Nederland telkens de rug
is toegekeerd door zijn eigen vrienden.
Toch kan Nederland voor de zaak van
Deze koopman, de heer Carlos Tho
mas. had wegens een „onrechtmatige
daad" een strafzaak aanhangig gemaakt
tegen, het rijksdeel Suriname en een
schadevergoeding geëist van een half
miljoen Surinaamse guldens.
Het Hof van justitie heeft nu in hoger
beroep de koopman in het gelijk gesteld.
Het bedrag van de schade zal nader
worden vastgesteld. Het hof bevond in
zijn vonnis dat de minister „een daad
van willekeur" had begaan.
In 1959 bevond de heer Thomas zich
in Venezuela in verband met een in
schrijving voor de levering van 10.000
ton padi (ongepelde rijst) aan dat land.
Voor deze levering had ook de Suri-
Wat de laatste jaren voor vrijwel nie
mand. behalve misschien een enkel
staatshoofd, mogelijk is, dat is zater
dagmiddag mogelijk gebleken voor
mevrouw Reeser, echtgenote van schout
bij-nacht L. H. Reeser, commandant
van de strijdkrachten op Nieuw-Guinea.
Toen zij met een KLM-vliagtuig uit
Nieuw-Guinea op Schiphol terugkeerde.
Hoewel alle op Schiphol aankomende
passagiers de douane moeten passeren
voor zij het vliegveld kunnen verlaten,
en hoewel passagiers van machines uit
het Verre Oosten steeds naar een qua
rantaine afdeling worden geleid waar
zij vaccinatie biljetten moeten tonen
(veiligheidsmaatregel tegen de gevrees
de pokkenziekte) stond voor mevrouw
Reeser bij de DC-8 een personenauto
gereed, waarin zij onmiddellijk van het
vliegveld wegreed. Journalisten en pers
fotografen werden door leden van de
luchthaven politie op een afstand gehou
den.
Later verklaarde een vertegenwoordi
ger van de luchthaven dat dit alles was
geschied op speciaal verzoek van schout-
bij-nacht Reeser. Dat de persfotografen
geen foto hadden mogen maken werd
toegeschreven aan een misverstand. De
luchthaven politie had het verzoek van
mevrouw Reeser dat zij geen contact
met de per3 wenste te hebben volgens
deze vertegenwoordiger van de luchtha
ven foutief geïnterpreteerd.
naamse produktenhandel belangstelling.
Een van de belanghebbenden in de
Surinaamse produktenhandel is de heer
Lachmon, V.H.P.-fractieleider in de Sta
ten van Suriname. Een dag voor de in
schrijving verzond de Surinaamse mi
nister van justitie en politie, de heer H.
Shrimisier, lid van dezelfde politieke
partij ais de heer Lachmon, een tele
gram naar de Nederlande ambassade
waarin medewerking werd gevraagd
dat de heer Thomas zo spoedig moge
lijk naar Suriname zou worden terug
gezonden in verband met een onderzoek
tegen hem in een strafzaak verband
houdende met rijsttransacties. De am
bassade zond de inhoud van dit telegram
door naar de Venezolaanse instantie die
met de levering van de padi was belast.
Hierdoor zou hem de levering van de
10.000 ton padi niet zijn gegund, terwijl
de opdracht tot levering zou zijn ge
geven aan de Surinaamse produkten
handel.
In zijn vonnis komt het hof tot de
slotsom, dat andere motieven dan
het belang van. het strafrechtelijke
onderzoek naar vermeende oneerlijke
mededeling geleid hebben tot het ver
zenden van het telegram door de mi
nister.
de Papoea ook nu nog het een en- ander
redden".
De heer Jouwe kon nog weinig zeggen
over zijn eigen naaste toekomst. Hij
wist b.v. niet of hij naar Nieuw-Guinea
zal terugkeren, „ik denk van wel", zei
hij, „maar dat hangt van allerlei din
gen af". Of hij In de uitvoering van het
akkoord zelf een taak zal gaan vervul
len wist hij ai evenmin. Dat zal alleen
na overleg met de Nieuw-Guinea Raad
kunnen gebeuren, meende hij. Naar he
kend vertrok de heer Jouwe kort voor
de sluiting van het akkoord naar New
York om daar de Nederlandse delegatie
als Papoea-adviseur bij te staan. Op de
vraag: „Was het al te laat voor advies
in New York?", zei hij dat hij inder
daad aan de late kant was gearriveerd.
Over de kwestie of in artikel 18 van
het akkoord of het zelfbeschikkings
recht als een extern, dan wel als een
intern recht beschouwd moet worden,
zei hij: ,,In de officiële tekst van dit ar
tikel wordt alleen over zelfbeschikkings
recht gesproken, maar ik mag toch
aannemen dat onder de huidige om
standigheden de Ver. Naties, wanneer
zij spreken over zelfbeschikkingsrecht,
daarmee doelen op extern zelfbeschik
kingsrecht. Als Soekarno het nu pro
beert voor te stellen alsof er slechts
sprake is van een intern recht, dan
poogt hij weer een zwaai van 90 graden
te maken".
De heer Jouwe meende te moeten
betwijfelen of alle Papoea's zich zo
maar bij het akkoord zullen neer
leggen. „Ik maak mij zorgen over
mogelijke onderdrukking door Indo
nesië, Bij de secretaris-generaal in
New York is een stroom van pro
testen binnen gekomen. Tenzij men
de Papoea's met militaire macht
neerslaat, zullen zij zich tegen het
akkoord blijven verzetten".
"Weliswaar staat in het akkoord, zoals
dr. Van Roijen ook gezegd had, het
recht van vrije meningsuiting en het
recht van vereniging en vergadering ge
waarborgd, doch volgens de heer Jou
we zal er thans een in staatkundig op
zicht onmogelijke situatie ontstaan. In
donesië heeft thans de geleide democra
tie als bestuursteisei en onder geleide
democratie lijkt het de heer Jouwe
moeilijk, althans niet aannemelijk, dat
Soekarno deze specifiek democratische
vrijheden kan toelaten.
Gevraagd of hij zelf als invloedrijk
Papoealelder pogingen zou doen het ver
zet onder de Papoea's te stimuleren dan
Zaterdagmiddag is de zesjarge Harold
van den Vijver uit Hoek bij Terneuzen
bij een ongeluk om het leven gekomen.
Zijn vader reed per tractor waaraan
twee wagens met stro waren vastgekop
peld. De jongen was ondanks een ver-
Dod van zijn vader op de trekstang tus
sen de eerste en de tweede aanhangwa
gen gekropen. Toen hij eraf wilde sprin
gen, bleef hij met een been achter -de
stang haken en viel juist voor een wiel
van de aanhangwagen. Hij kreeg het
wiel over zijn lichaam en moet op slag
gedood zijn geweest.
wel aan een zo loyaal mogelijke uitvoe
ring van het akkoord zou meewerken
zei hij: „Ik zon de Nieuw-Guinea Raad
willen adviseren ons bij het akkoord
neer te leggen".
Hij had in New York nog even con
tact gehad met de in Leiden studerende
Pnpoeastudent Frits Kirihio, die in de
cember van het vorig jaar naar presi
dent Soekarno reisde, en ditmaal noem
de Jouwe hem weer een landverrader.
Naar bekend is Kirihio aangesteld als
adviseur van de Indonesische minister
van buitenlandse zaken. Soebandrio.
Veel meer waardering had de heer Jou
we voor de Papoea Silas Papare. die al
jaren lang in Indonesië woont en die als
adviseur aan de Indonesische delegatie
was toegevoegd. Met hem, meende de
heer Jouwe, was op den duur wel sa
menwerking mogelijk.
Zoals wij zaterdag reeds in een deel
onzer edities hebben gemeld, merkte dr.
Van Royen bij zijn aankomst o.m. op, dat
het met Indonesië bereikte akkoord het
beste was dat onder de gegeven omstan
digheden kon worden bereikt. Kij zei dat
in de allereerste plaats de belangen van
de Papoea's in het oog zijn gehouden. De
Papoearechten zijn volgens de heer Van
Royen in het akkoord meer gedetailleerd
uitgewerkt dan dat dit in het plan-Bun
ker het geval was.
De heer Van Royen betwijfelde het dat!
president Soekarno over het interne zelf-;
beschikkingsrecht van de Papoea's zou
hebben gesproken. Hij vertrouwde erop
dat zowel Nederland als Indonesië de
overeenkomst loyaal zullen nakomen en
de bepalingen stipt zullen uitvoeren.
Bij het verkeersplein Ouderijn
bij Utrecht schoot zaterdag
een auto uit de richting Den
Haag door de middenberm van
rijksweg 12 en botste, op de
andere rijbaan frontaal tegen
een auto, waarin vier Duitsers
waren gezeten, die op weg wa
ren naar Zandvoortwaar zij
hun vakantie zouden doorbren
gen. De gevolgen van de bot
sing waren verschrikkelijk.
Een 21-jarig meisje uit Berlijn
werd op slag gedood, haar 23-
jarige vriendin overleed op
weg naar het ziekenhuis en
twee jongemannen uit de auto
werden zwaar gewond. Zij ver
keren in levensgevaar. Ook de
bestuurder van de auto, die de
botsing veroorzaaktewerd ge
wond. De toto toont de beide
auto's na de botsing. Op de
voorgrond de Duitse wagen.
De Rotterdamse arts dr. A. Th.
Boerlage is gistermiddag om half
zes om het leven gekomen bij een
verkeersongeluk ten noorden van
Uitgeest op de weg Velsen-Alkmaar.
Zijn auto kwam door nog niet beken
de oorzaak in de linkerberm terecht
en sloeg over de kop. Mevrouw Boer
lage liep lichte verwondingen op;
twee kinderen bleven ongedeerd.
In Hilversum overleed in de nacht
van zaterdag op zondag de 85-jarige
rustend geneesheer W. D. van Renesse.
nadat hij bij het oversteken van de
's-Gravelandseweg door een auto was
aangereden. De bestuurder van de auto
Nietetemin verwacht men. dat nog
vóór de uitwerping van de pamfletten
hier en daar infiltranten uit het oer
woud te voorschijn zullen komen, aan
gezien een aantal van hen via de radio
ongetwijfeld op de hoogte zal zijn van
het akkoord.
Vorige week werden op het eiland Was
documenten buitgemaakt, waaruit bleek,
Overigens was Kirihio optimistisch
over de mogelijkheden, die Nieuw-Guinea
zou blijven bieden aan Nederlanders. Ne
derlandse ambtenaren, die gedurende de
interimperiode bewijzen, dat zij nuttig
kunnen en willen zijn, zullen zeker mo
gen aanblijven, aldus Kirihio, die meen
de, dat ditzelfde zal geiden voor Neder
landse zakenlieden en winkeliers. Ten
slotte zei hij te verwachten, dat er Pa
poea's zullen zijn, die niet zonder meer
zich bij de overdracht zullen neerleggen
en die onrust zuilen proberen te zaaien.
Zondagmiddag is op Schiphol aange
komen de Nederlandse permanente ver
tegenwoordiger bij de V.N., mr. C. W. A.
Schürmarui. Hij zal een maand vakantie
doorbrengen in Frankrijk en Engeland.
Daarna gaat hij terug naar New York,
waar op 18 september a.s. de zeventien
de zitting van de Algemene Vergadering
der V.N. begint.
De heer Schürmann verklaarde o.m.,
dat de Nederlandse delegatie met nadruk
vermeden had te spreken over commer
ciële belangen, omdat men niet de indruk
wilde vestigen, dat het Nederland om de
commercie ging. Voor deze kwesties zijn
sleehts de juridische grondslagen gelegd.
Maar de betrokken maatschappijen en za
kenlieden moeten later zelf voor de za
kelijke uitwerking zorgen.
Uiteraard zullen de bezittingen van
het gouvernement in Nieuw-Guinea in
handen van Indonesië overgaan, zo zei
mr. Schürmann. Maar bij het particu
liere beïit behoeft dat niet het geval te
zijn. „De Nederlandse wetgeving blijft
bestaan. Volgens het akkoord kunnen
particuliere bedrijven dus in Nieuw-
^Guinea in handen van de oude eigena-
doch de Amerikanen hadden veel lijken,ren blijven. De bestaande rechten en
vaak van kleine kinderen, in het waterverplichtingen voor particulieren moeten
zien drijven. De verbindingen met het'volgens het akkoord oo-k r.a de over
dracht worden gehandhaafd. Er kunnen
alleen wijzigingen worden aangebracht,
wanneer die noodzakelijk zijn voor het
algemeen belang der bevolking."
Kort liet mr. Schürmann zich uit over
de kwestie van het zelfbeschikkings
recht. Van intern recht is ook volgens
hem ln het akkooïd geen sprake. „De
overeenkomst spreekt voor zichzelf.
Daarin ts bepaald, dat de Papoea's te
zijner tijd mogen beslissen, of ze bij In
donesië willen blijven of de banden wil
len doorsnijden", zo besloot mr. Schür
mann. die verder van oordeel was. dat
Men vreest, dat overstromingen in de
stad Florencia, in Zuid-Columbia, ten
minste tachtig doden en enkele honder
den gewonden hebben geëist. Volgens een
Amerikaanse legermissie. die boven het
getroffen gebied heeft gevlogen, staat
ongeveer een kwart van de stad van
20.000 zielen onder water. De overstro
ming werd veroorzaakt doordat de rivier
de Hacha, na een wolkbreuk die vijf uur
duurde, buiten zijn oevers trad. Aange
zien dit 's nachts gebeurde, werden velen
in hun slaap door het water verrast. Een.
twintigtal lijken is inmiddels geborgen,
getroffen gebied zijn verbroken.
Een brand op het Nederlandse schip
Domburgh <991 ton) in de haven van
Casablanca heeft zaterdagmiddag vrij
aanzienlijke schade toegebracht aan de
brug en verscheidene installaties. De
brand is in een van de hutten van de
bemanning onstaan en heeft zich vlug
verplaatst. Er waren snel mensen van ,3e
brandweer aanwezig, die uitbreiding
konden voorkomen.
De Domburgh boort thuis in Rotter-
dam en is e.gendom van Wm. H. Müllerj Indonesië, dat destijds zelf du diploma
verbroken, deze nu dus zal moeten her
stellen.
In antwoord op de vraag, of de Ver.
Staten in de afgelopen maanden hun
standpunt ten opzichte van Nieuw-
Guinea hadden gewijzigd, zei de heer
Schürmann: „Het is van het begin af
duidelijk geweest, dat wij in geval va-n
militaire operaties niet op Amerikaanse
steun konden rekenen. Tijdens de onder
handelingen hebben de Amerikanen ons
echter op enkele punten wel degelijk ge
steund".
in «en televisie-interview met een
Nederlandse journalist in New York
heqft minister Soebandrio gezegd te ge
loven, dat de goede betrekkingen tussen
Nederland en Indonesië spoedig kunnen
worden hersteld, als men omzichtig te
werk gaat. Volgens hem geldt dat ook
voor het handelsverkeer. Nu is de ver
houding nog gespannen, maar als dei
Raad besluit een delegatie naar Soekarno
te sturen."
In New York hebben Womsiwor en
Taoggahma de heer Bunker gevraagd er
bij Oe Thant op aan te dringen alle In
donesische infiltranten, die in Nieuw-
Guinea hebben deelgenomen aan gevech
ten, zo snel mogelijk naar- Indonesië terug
te {turen.
„Het zou toch psychologisch volkomen
verkeerd zRn om zoals in het akkoord
eigenlijk is vastgelegd de Papoea
soldaten van het vrijwilligerskorps en de
Papoea-politieagenten plotseling samen te
laten werken bij het handhaven van rust
en orde met de mensen, die ze gisteren
nog als vjjanden moesten neerschieten."
Ook de Indonesische krijgsgevangenen
m Nieuw-Guinea achtte hij niet geschikt
om later orde en veiligheid te gaan hand
haven.
Voorts hebben Womsiwor en Tanggah-
ma er hij Bunker op aangedrongen zijn.
invloed te gebruiken om voor da post
van hoge commissaris in Nieuw-Guinea
tijdens de interimiperiode iemand aan te
wijzen van een neutrale, liefst Afrikaanse
staat.
De heer Womsiwor liet de mogelijkheid
wagenwijd open, dat het gezag van In
donesië redelijk zou zijn en dat er een
plebisciet zou worden gehouden, ai wei
gerde hij vol optimisme ook te verklaren,
dat hij dit inderdaad verwachtte. Wij
hopen en bidden, dat Indonesië het ak-
"V iiv6 öuopuuutii, maai ais ue i „x «.w-wc 1*^-1
Nederlanders bet verleden vergeten, be- myaal zal uitvoeren", zei hij.
hoeft men over de toekomst niet p'essi- 'n York op aange-
mistisch te zijn.
Soebandrio herinnerde aan een uit
spraak van president Soekarno, dat hij
na de oplossing van de kwestie Nieuw-
Gutnea de eerste zal zijn, die naar Ne
derland zal gaan om koningin Juliana de
hand te reiken. Soekarno heeft dit voor
nemen nog steeds, aldus de Indonesische
minister.
Na Nicolaas Jouwe, die zaterdag samen
met dr. Van Roijen uit New York terug
keerde, z|jn vanmorgen ook de twee an
dere Papoea-adviseurs van de Neder
landse delegatie, de heren H. Womsiwor
en N. Tanggahma, op Schiphol terugge
keerd. Over enkele dagen zullen zij' naar
Nieuw-Guinea vertrekken en, naar zij
zelf verwachten, voorlopig wel niet meer
in Nederland terugkomen.
In de perskamer voerde Womsiwor het
woord, maar minder heftig dan de jour
nalisten vroeger wel van hem gewend
waren. Hij zei o.m., dat de Papoea's het
akkoord niet hebben gewild. Nu het ech
ter tegen hun zin gesloten is, zullen zij
er rekening mee moeten houden, of ze
willen o£ niet.
„Wij zijn geen kinderen", zei hij later,
wij moeten deze zaak reëel bekijken.
De Papoea's van de Indonesische delega
tie hebben, ons gezegd van Soekarno
persoonlijk te hebben gehoord, dat hij
ons onze vrijheid zou geven indien we
die wensten en dat hij heel veel beter
was dan de koloniaal-getinte Nederlan
ders, die ons nimmer onze vrijheid hebben
gegund. Ik heb tegen die Papoea's ge
zegd: daar houd ik jullie .aan, dat is een
belofte. Maar ik zou zelf graag naar
Djakarta gaan om onze zaak daar te be
en Co. N'.V,
tleke betrekkingen met Nederland hadspreken. Ik hoop, dat de Nieuw-Guinea
drongen te hebben, dat de 'burger-gevan
genen uit Nieuw-Guinea zullen worden
verwijderd opdat zij geen gelegenheid
krijgen bestuursfuncties te gaan vervul
len als Nederland weg is.
Tot slot sprak de heer Womsiwor
woorden van .grote erkentelijkheid voor
Nederland, toen hem de vraag werd ge
steld, of de Nederlandse leden uit de
Nieuw-Guinea Raad diienen te verdwijnen
„Voor my hoeft dat zeker niet", zei hij,
„volgens het akkoord mogen Nederlan
ders in Nieuw-Guinea blijven en ze zou-
den dus ook in de Raad kunnen blijven.
Of ze het willen betwijfel Ik. Maar het
sput ons, dat Nederland weggaat. Wh"
zuilen altijd onthouden ai het goede, dat
«I. l voor ons hebben gedaan.
dat Nederland ons goed gezind
zal bluven en wij feullen nimmer aarzelen
ons tot Nederland te wenden» indien wij
ooit in een positie zouden komen, dat de
Indonesiërs dit niet zouden verhinderen.
Mocht het ooit zover komen, dan hoop
ik. dat Nederland ons weer wil helpen
met onze ontwikkeling, financieel, maar
vooral ook met technici."
Sinds het Ingaan van het 'staakt-het-
vuren tot vanmorgen zijn er geen mili
taire activiteiten tussen de Nederlandse
strijdkrachten en de Indonesische infil
tranten meer geweest. Sinds lange tijd
hebben de Nederlandse militairen weer
een vr|| weekeind gehad. Zij hebben
veel gezwommen en het er echt van ge
nomen. In alle kerken van Hollandia is
zondag gebeden voor de toekomst van de
Papoea-bevolking.
In een dagorder heeft de bevel-
dat de infiltranten opdracht hadden het
akkoord af te wachten en daarna de rust
te handhaven in Fak Fak.
Officieel is niet bekend wat er gebeu
ren zal, indien de infiltranten zich mei
den. De hierover in het akkoord opge
nomen militaire clausule wordt in Hol
landia geheim gehouden, maar algemeen
wordt het logisch geacht, dat de Indo
nesiërs in kazernes van de Nederlandse
strijdkrachten gelegerd zullen worden
en daar ook van voedsel worden voor
zien.
De Nederlandse militairen hebben in
Nieuw-Guinea thans bet geweer in de
ruststand". In de oerwouden wordt niet
meer gepatrouilleerd, maar de eenheden
hebben zich teruggetrokken rond de
plaatsen, in de nabijheid waarvan para
chutisten zijn geland. Deze strijdkrachten
zullen slechts tot actie overgaan, indien
de infiltranten deze plaatsen zouden aan
vallen, Indonesiërs, die zich melden zul
len correct worden behandeld. Men Is
niet van plan verbroederingsfeesten" te
houden.
Het totale aantal infiltranten, dat thans
rondzwerft in de omgeving van Kaimana,
Fak Fak, Sorong, Merauke. Sausaper
en op enkele eiladen van de Radjah Am-
pat-archipel, wordt geschat op vijfhon
derd.
De Nederlandse ambtenaren in. Hol
landia vragen zich nog dagelijks af wat
te doen als het Nederlandse bestuur a3n
de V.N; wordt overgedragen: nog enige
tijd blijven of zo spoedig mogelijk ver
trekken. Het feit. dat vele gezinnen reeds
in Nederland zijn of binnenkort daar
heen zullen reizen, zal voor vele amb
tenaren aanleiding zijn niet al te lang
meer te blijven: nagenoeg iedereen is
bovendien van plan met de feestdagen
in. december weer bij zijn familie te
zijn.
Het KLM-kantoor in Hollandia heeft
de laatste dagen een grote stroom boe
kingen verwerkt voor reizen naar Ne
derland in het begin, van oktober. Op
vallend is het, dat velen via Australië
willen vliegen, wellicht om na te gaan,
of daar een nieuwe toekomst kan wor
den opgebouwd.
Het bericht, dat ambtenaren hun
auto's op bepaalde voorwaarden naar
hebber der Nederlandse zeestrijdkrach
ten. vice-admiraal L. Brouwer, zijn waar
dering betuigd voor hetgeen in de af
gelopen jaren, maar vooral in het laatste
jaar, door de troepen is verricht.
De Surinaamse regering heeft in een
telegram aan minister-president De Quay
gezegd, dat zij, hoewel zij geen stand
punt inneemt inzake de souvereiniteits-
kwestie, toch verheugd is over ,het reali
teitsbesef van_ de Ned. regering met be
trekking tot Nieuw-Guinea. Verder wordt
erop gewezen, dat Suriname reeds vele
malen en vele jaren dit principe heeft
voorgestaan, echter niet in het openbaar
met het oog op de loyaliteit binnen het
Koninkrijk.
Minister Soebandrio hoopt woensdag
in Djakarta terug te keren. Op ae terug
weg van New York zal hij enkele dagen
in Tokio blijven voor de ondertekening
van een akkoord over een Japanse le
ning aan Indonesië, die samenhangt met
de Japanse oorlogsherstelbetalingen. De
Amerikaanse ambassadeur in Djakarta,
Howard p. Jones, is naar de VS vertrok
ken. na te hebben verklaard: „Ik verlaat
de stad met een gevoel van dankbaarheid
voor de vreedzame oplossing, die tot stand
is gekomen".
Brigade-generaal Soekowati, inspec
teur-generaal van de „volksverdediging",
heeft gezegd, dat Indonesië volgend jaar
een begin zal maken met demobilisatie
van de strijdkrachten. Het land beschikt
momenteel over een strijdmacht van meer
dan een half miljoen man. Daarbij zou
nog een miljoen vrijwilligers voor de
campagne tegen Nieuw-Guinea moeten
worden geleld.
Soekarno heeft zaterdag een parade af
genomen van ongeveer 15000 soldaten en
burgers ter gelegenheid van de onafhan
kelijkheidsdag en de ondertekening van
het akkoord met Nederland,
Nederland mogen verzenden op kosten
van het gouvernement is overal met
blijdschap ontvangen. Velen hadden
er rich reeds bij neergelegd hun auto
o het laatste moment ver beneden de
prijs te verkopen, maar nu is iedereen
van plan zijn wagen mee naar Neder
land te nemen. Het vervoer zal overi
gens wel enige tijd vergen: de eerstvol
gende schepen zijn reeds geheel volge
boekt.
Inmiddels zijn te Hollandia de eerste
belangrijke mutaties bekend gemaakt ln
het kader van de versnelde Papoeanlse-
ring van het bestuursapparaat. Voor de
eerste maal zijn Papoea's benoemd tot
onderafdellngshoofd in de onderafdelin
gen Mappi, Boven-Digoel. Asmat. Sarmi,
Kecrom, Ransiki en Bintani. Er wordt
naar gestreefd het aantal hoofden van
onderafdelingen van Papoealandraad
binnenkort tot veertien op te voeren.
De vereniging voor het particuliere
bedrijfsleven in Nieuw-Guinea heeft een
beroep gedaan op de Nederlandse rege
ring om op de kortst mogelijke termijn
een uitspraak te doen ten aanzien van
een aantal belangrijke punten, die voor
het voortbestaan van het bedrijfsleven
beslissend worden geacht.
In een telegram wijst het bedrijfsleven
minister Toxopeus erop, dat. als men, niet
binnen zeer korte tijd duidelijke en be
vredigende garanties krijgt op velerlei
gebied, een aanzienlijk gedeelte van het
bedrijfsleven zijn activiteiten zal staken.
Men voorspelde in dat geval vóór de
eerste november volledige schaarste,
zelfs aan de meest essentiële levensmid
delen. Daarom wordt er met klem op
aangedrongen onverwijld een afvaardi
ging van het bedrijfsleven uit te nodigen
voor besprekingen in Den Haag.
In. Hollandia zijn bedrijven, die thans
reeds voorraden tot een waarde van an
derhalf miljoen gulden naar Nederland
hebben gezonden. Ten koste van boetes
heeft men een aantal contracten geanu-
leerd en voorraden, die per schip onder
weg waren, zijn geretourneerd. Besloten
is slechts tegen contante betaling te le
veren.
Volgens het bestuur van de V.P.B,
staat het gouvernement bU tal van be
drijven nog voor miljoenen guldens in de
schuld. Men vraagt zich af ivat met deze
vorderingen zal gebeuren als alle ambte
naren van de financiële dienst spoedig
na een oktober zouden verdwijnen.
was de 53-jarige Hilversumse fabrikar,!
E. E.
Op dc Rijksweg Utrecht-Amsterdam
is zaterdagmiddag de 52-jarige jonk-
vrouwe I. Schokking-van Lennep bij
een inhaalmanoeuvre tegen een autobus
aangereden. Zij werd uit de wagen ge
slingerd en. overreden door een personen
auto. bestuurd door de 38-jange mon-
teur D. K. uit Königshafen. Een ande
re auto, bestuurd door de 43-jarige las-
ser H. A., eveneens uit Königshafen.
botste tegen de auto van mevrouw
Schokking.
9 Een ongeluk, dat zaterdag bij hst
verkeersplein Oudenrijn bij Utrecht is
gebeurd, heeft twee Duitse meisjes het
leven gekost, namelijk de 21-jarige me
juffrouw F. Richter uit Berlijn en de
23-jarige Marianne Kramer uit Don
tnund. Verder werden twee andere Duit
sers ernstig gewond, evenals de be
stuurder van de Nederlandse auto. de
42-jarige Utrechtse belastingconsulent
J. G. Rijckenberg. Het ongeluk ons-
stond toen de auto van de heer Rijcken
berg door de middenberm van dc weg
schoot. Het verkeer op Rijksweg 12 was
bijna een uur gestremd.
9 Op de Rijksweg Den Bosch-Tüburg
is gistermiddag'in Berkel een personen
auto met grote snelheid tegen era
boom gereden. De heer H. van de:
Poel uit Amsterdam, die naast de be
stuurder zat, was op slag dood. Twee
dames liepen zeer ernstige verwondingen
op. Een heer en twee kinderen, respec
tievelijk negen en tien jaar, werden licht
gewond. Het ongeluk gebeurde bij een
inhaalmanoeuvre,
9 In een onoverzichtelijke bocht van
de Courageweg in Doornspijk is zater
dag de 29-jarige grondwerker H. van 't
Hof met zijn brommer tegen een bestel
auto gereden en dodelijk gewond ge
raakt. Enkele uren later is hij over
leden.
9 De 47-jarige Rotterdammer M. J. A,
de Bruijn uit de Eereprjjsstraat is in de
nacht van zaterdag op zondag met zijn
brommer verongelukt. Op de noordelijke
afrit van het Rozenlaanviaduct kwam hij
ten val, doordat een haak. die aan een
touw achterop de brommer zat, tussen
de spaken van het achterwiel geraakte.
De heer De Bruijn werd met een sehe-
deibasisfracttiur naar het Dijkzigtzicken-
huis gebracht. Korte tijd na aankomst
bleek, dat hij was overleden.
In de afgelopen nacht zijn op de
Joh,in Huizingalaan in Amsterdam
drie mensen tengevolge van een ver
keersongeval om het leven gekomen.
Een volkswagen met vier inzittenden
botste .met grote snelheid tegen een
lichtmast. Twee mannen onder wie de
38-jarige bestuurder A. Feenstra uit
Amstelveen, waren op slag dood. De
echtgenote van de omgekomen passa
gier ett de vierde inzittende werden
ernstig gewond naar het Wilhelmina-
ziekenhuis vervoerd, waar de vrouw
in de loop van de nacht is overleden-
De toestand van het vierde slacht»
offer is zorgwekkend. Het ongeluk ge
beurde op de plaats waar de tweebaans-
weg in een eenbaansweg overgaat.
De andere slachtoffers zjjn de 66*
jarige heer Gia-komini uit Amsterdam
en zijn echtgenote, de 47-jarige me
vrouw M. Giakomini-Gerben. De vier
de, nog in leven zijnde, passagier is de
uit Duitsland afkomstige invalide 46-
jarige Sipke Feenstra.
De oorzaak van het ongeval was van
morgen bij de politie nog niet takend.
9 Twee vrouwen zijn om het leven ge
komen en vijf personen zijn gewond bij
een ontploffing in een vuurwerkfabriek
je bij Napels. Het houten huisje waarin
het fabriekje was gevestigd, werd ver
woest Twee van de vijf gewonden ver
keren in levensgevaar.
„Wij hebben van de Nederlandse re
gering alle sympathie voor het plan
■en krijgen ook medewerkingzei in
bijna accentloos Nederlands sprekende
SI-jarige Th. A. Abrahams, die tot dus
verre bij de P.T.T. in Hollandia werk
te, „maar. we vinden het wel heel
jammer, dat we de Nederlandse na
tionaliteit nog niet hebben" en toonde
een rose paspoort, waarin een num
mer met een hoofdletter V was ge
ponst. „We zouden graag een Neder
lands paspoort willen hebben, we heb
ben allemaal nationalisatie aange
vraagd".
Zijn metgezel, de 28-jarige chauffeur
R. Tomasouw, gaf antwoord op de vraag
waarom de groep van 178 Toegoenezen
(vrouwen en kinderen inbegrepen) niet
langer op Nieuw-Guinea wil blijven,
men een kleine gesloten gemeenschap
van in totaal 42 families vormen. „Wij
willen met rust worden gelaten en in
vrede leven ei. we weten uit ervaring
dat ons dat onder de Indonesische rege
ring niet beschoren zal zijn".
Vroeger woonden deze mensen op Toe-
goe, dat is dichtbij Tandjong Pnok in
Noord-Java. Zij waren zeer pro-Neder
lands en die gezindheid hebben ze nog
steeds. Ze kwamen in 1950 naar Nieuw-
Guinea cn wonen daar nu dus bijna
twaalfjaar. De Surinaamse regering
heeft zich thans in principe bereid ver
klaard hen op te vangen. Ze zullen zich
dus waarschijnlijk in Suriname gaan ves
tigen nog steeds met de hoop dat ze
eens een Nederlands paspoort zuilen
krijgen en geen opgejaagde vreemdelin
gen zullen blijven.
In Den Haag hebben de beide leiders
in de afgelopen week op het ministerie
van binnenlandse zaken besprekingen
gevoerd. De regering heeft hun thans
actief willen helpen: in hetzelfde vlieg
tuig zij het afzonderlijk in de eerste
klasse reisde gisteren met hen mee
de op verlof in Nederland vertoevende
resident van Hollandia, drs. W. G. F.
Winia, die zich echter bij het vertrek
niet met de beide Toegoenezen ophield.
Over I of 2 weken zullen de laatsten vil
waar ze in een dorpje bij Hollandia sa- Nederland naar Hollandia terugreizen.
