Leden N.-Guinea Raad
gaan uitleg geven
Pamfletten worden boven
Nw.-Guinea uitgeworpen
Schilderijen ter waarde
van 50.000 gestolen
Ommezwaai Y.S. woog
zwaar bij besslissing
„Tegen landgenoten geen
represaillemaatregelen"
maA%t9 Anders dan andere
Mr. Bot voerde
besprekingen
Op 6 september
in behandeling
Rikhye terug naar Hollandia
Vit atelier in Den Haag
Huisvrouw gedood
door stroom
Overstroming eist
131 mensenlevens
i j- SEgrtSr*
Vuurgevecht bij
Algiers
Luchtbrug van
Thuisfront
naar N.-Guinea
Kirïhio bij vertrek naar Indonesië
Droeve zaak
Bedrijfsleven
Gou
verneur?
Autonomie
Erkentelijkheid
Financiële steun
Geen tiveederde
Alleen bestuur99
DE ROTTERDAMMER
PAC.IYA 4
DINSDAG 28 AUGUSTUS
Otaatssecretaris Bot heeft tij-
dens zijn korte verblijf in
Nieuw-Guinea reeds een groot
aantal besprekingen gehad met
vertegenwoordigers van de samen
leving in Nieuw-Guinea, Maandag
had hij een gesprek van 3^ uur
met leden van de Nieuw-Guinea-
raad, die thans de memorie van
toelichting op het akkoord met In
donesië heeft ontvangen. Nadat de
raad, over enkele dagen, deze me
morie zal hebben behandeld, zul
len de raadsleden naar de distric
ten reizen die zij vertegenwoordi
gen om daar aan de bevolking uit
leg te geven van de overeenkomst j g™
en vooral van de omstandigheden,!
waaronder het akkoord is tot stand j
gekomen.
INFILTRANTEN
V.N.-YOORWAARDEN
REACTIES
AFVOERSCHEMA
Op een tijdstip gelegen tussen
zaterdagmiddag twee uur en
gistermorgen negen uur is inge
broken in het atelier van de heer
N, van Bohemen in de Laan van
Hoos en Doorn, waar schilde
rijen worden gerestaureerd. In
totaal zijn er vijftien stukjes
ontvreemd met een gezamenlijke
totale waarde van ƒ50.000. De
gestolen kunstvoorwerpen zijn
slechts van geringe afmetingen.
Urie vilCno* nagekeken, daarna had zijn vrouw
Vuureontaet
t. M.r.uk. h.bten ZU haddm ijESr'SjVSiig'SSlJSSU:
(Vervolg van pag. 1)
fvMmim WnfelMfag
VULPENNEN, VULPOTLODEN
EN BALLPOINTS
De 27-jarige Papoea student
Frits Kirihio is gisteravond in
gezelschap van zijn verloofde,
die eveneens uit Nieuw-Guinea
afkomstig is, en een mede
student, de 24-jarige S, Hindom,
met de HollandItalië express
uit Utrecht naar Keulen ver
trokken om vandaar uit door te
reizen naar Djakarta.
20 stuks SO cent
koord gaf de heer Bot te kennen, da; hij
overal teleurstelling had bemerkt. Hij
verdeelde wat de reactie erop betreft,
de papoea's in twee groeperingen: de bo
venlaag die volledig op de hoogte is van
alle bijzonderheden en de massa die vol
gens rnr. Bot vaak emotioneel is ge
stemd.
Bij de bovenlaag bestaat z.l. meer be
grip voor de gang van zaken. Op de
schouders van deze mensen rust thans
de taak het Papoea volk in zodanige ba
nen te leiden, dat eventuele moeilijkhe
den zullen worden voorkomen, aldus mr.
Het aan de Tweede Kamer aangeboden
wetsontwerp tot goedkeuring van de met
Indonesië gesloten overeenkomst inzake
Nieuw-Guinea zal vrijdag 31 augustus in
de afdelingen van de Kamer worden be
handeld. Op donderdagmiddag 6 septem
ber zal Indien omtrent het wetsont
werp het eindverslag is uitgebracht
de Tweede Kamer bijeenkomen voor de
Tijdens zijn bijeenkomst met de pers
herhaalde de heer Bot „buitengewoon
veel waarde te hechten man de voort
zetting van het ontwikkelingswerk in
Nieuw-Guinea". Het Nederlandse aan
bod voor dit ontwikkelingswerk een
bedrag van 10 miljoen beschikbaar te i
stellen, is aldus mr. Bot door se-1
eretarls-generaal Oe Thant ten zeerste
op prijs gesteld.
Op een vraag, of tijdens de VN-periode
de visum-plicht zal blijven bestaan, ant
woordde mr. Bot, dat volgens de bepa
lingen van het akkoord de bestaande re
gelingen zullen worden gehandhaafd en
dat dus het VN-bestuur ook de visum- -- - -
plicht zal moeten handhaven, zodat er i openbare behandeling, Zo nodig zal de
toezicht bestaat op het binnenkomen in-vergadering worden voortgezet op sep-
Nieuw-Guinea. o.a." van Indonesiërs. jtember. Oe leden van de commissie van
j rapporteurs zijn jhvr. mr. C. IV I.
vrr niDCTrTIwr iWttewaall van Stoetwegen (c.h.), mevr.
1 LLL L Kb 1 LLLliN b |mr. j. M- Stoffela-Van Haatten (Ub.),
Als zijn persoonlijke indruk van. dei en de heren G. A. Kieft (a-r.), mr. Th.
reactie der Papoea-bevolking op het ak- [M. de Graaf (kath.) cn J. de Kant (soc.).
k ,i.. -
VANDAAG en morgen zullen
Indonesische vliegtuigen
hoven Nieuw-Guinea vliegen om
pamfletten uit te werpen die
de infiltranten op de hoogte
moeten brengen van het tussen
Nederland en Indonesië bereikte
akkoord. Aan boord van deze
machines zullen zich V.N.-waar-
nemers hevinden om controle uit
te oefenen. De vluchten zullen
worden gemaakt met twee Her
cules-vliegtuigen.
Dit en vele andere belangrijke pun
ten heeft de militaire adviseur van
secretaris-generaal Oe Thant, generaal
Rikhye. gisteren met president Soe-'
Jeamo in Djakarta besproken. De V.N.-
functionaris zou vandaag naar Hol
landia terugkeren in gezelschap van
zes Indonesische officieren, die deel
zullen uitmaken tan de „liaison-com
missie" in Hoiïawdia.
Op een persconferentie deelde generaal
Rikhye mee, dat er nog tweeduizend para
chutisten in Nieuw-Guinea zijn van wie
men niet weet waar zij zich bevinden.
Overigens heeft het in Hollandia wel be
vreemding gewekt dat er pamfletten zul
len worden uitgeworpen boven Mano-
kwari en Jera aangezien daar. voorzover
bij de militaire autoriteiten bekend, geen
infiltranten aanwezig zijn.
Rikhye zei voorts nog, dat twee Indo
nesische onderzeeboten vijf Indonesiërs
aan land hadden gezet nadat het bestand
in werking was getreden, maar dat de
Indonesische regering hem de verzeke
ring had gegeven dat deze actie werd
uitgevoerd naar aanleiding van opdrach
ten die voor het bestand waren gegeven.
het Indonesische schot met „een korte
serie schoten hadden beantwoord.
Naar gisteren van het ministerie van
buitenlandse zaken in Den Haag is ver
nomen, is de Nederlandse regering be
reid enkele Papoea's in de gelegenheid
te stellen de behandeling van de kwes
tie Nieuw-Guinea in de Algemene
Vergadering van de 'Verenigde Naties
bij te wonen. Zij zullen daartoe ais
adviseurs voor deze speciale aange
legenheid aan de Nederlandse delega
tie worden toegevoegd.
rust te zijn over de mogelijkheden van
een tijdige repatriëring vóór 1 oktober.
Ambtenaren, die niet willen doordienen
onder VN-bestuur, kunnen naar Neder
land reizen volgens het algemene afvoer-
schema. zoals dat thans in werking is
voor de vrouwen en kinderen. Het is mo
gelijk, dat daarbij ook een aantal schepen
zal worden ingeschakeld.
Gouverneur Platte© en de personeels-
deskundige van de VN, de heer Coats,
hebben besprekingen gevoerd over de
personeelsvoorziening in de VN-periode.
Na afloop is bekend gemaakt, dat Oe
Than; van plan is Nederlandse ambte
naren. die na 1 oktober vrijwillig onder
VN-bestuur willen dienen, volledig ge
lijk te stellen met de staf van het perso
neel van de Ver. Naties, dat naar Nieuw-
Guinea komt.
Dit betekent, dat aan deze ambtenaren
dezelfde voorwaarden rullen worden ge
boden ais voor het VN-personeel gelden,
dat uit het buitenland komt. Voorts zul
len zij de officiële status van internatio
naal V.N.-ambienaar krijgen, waardoor zij
ook zullen vallen onder de VN-garantics.
De bekendmaking van de voorwaar
den voor de Nederlandse ambtenaren,
die na 1 oktober in Nieuw-Guinea wil
len blijven, was maandag in de gou
vernementsgebouwen te Hollandia het
gesprek van de dag. Nadat de in al- i
lerijl gestencilde formulieren met de
voorwaarden verkrijgbaar waren ge-
steld kwam een lange stroom van
ambtenaren de exemplaren haastig in
ontvangst nemen. Buiten werden de
voorwaarden al spoedig druk bespro- I
ken. i
i
De besturen van de twee ambtenaren- 1
organisaties in Nieuw-Guinea. de Alge- i
mene Rooms-katholieke .Ambtenaren Ver- i
eniging (ARKA) en het Christelijk werk-
neenersverbond in Nieuw-Guinea 'CV,'
NG>, kwamen nog maandagmiddag in
spoedzitting bijeen om de regeling te be- I
spreken. Na afloop van deze besprekingen i
deelde het bestuur van de ARK VA me
de. dat het ernstig teleurgesteld was.
vooral door het feit dat niet gesproken 1
wordt over de ambtenaren, die niet wil- i
len blijven. Volgens het AKKA-bestuur j
omvat deze groep, ook na de bekendma- j
king van de gunstige financiële voor- j
waarden voor hen die blijven, nog steeds
het overgrote deel van de ambtenaren. 1
Van primair belang acht men het thans,
da» een afvoerschema wordt opgesteld
voor de repatrianten. Het belang van
degenen, die blijven, acht de ARKA
slechts secundair.
Het meeat waardevolle schilderijtje
dat Is weggenomen heeft een geschat
te waarde van 20.000. Het stelt voor
de kop van een Jonge man die naar
een zeepbel ktprt. Het is van de hand
ran Mlchlel Swcerts. Het meet 24,5 bij
IS cm. en het Is eigendom van het
Gronings museum van oudbeden.
Een ander ontvreemd waardevol
schilderijtje is ..De verstoting vanHa-
gar" van Henrie met de Bles. Dc op
gegeven waarde is 10.000. Het meet
23 bij 35 om. Dit schilderijtje is eigen
dom van de dienst voor 's Rijks ver
dom van dc dienst voor *s Rijks v»»,
spreide kunstvoorwerpen.
Deze drie schilderijtjes maken d«d
uit van de negen die er gestolen zij©
drie op doek en zes paneeltjes. ö!S
wordt nog vermist een sepia watemw
tekening, eigendom van het Fries rsu
seum.
De dieven hebben zich waarschijnlijk
toegang tot het pand verschaft door m
klimming. Voor zover valt na te e»an
üjn ze op het dak door eer> -ozenas-n
de koekoek binnengedrongen waarna
gemakkelijk de op de eerste »n tweed»
etage gelegen werkplaatsen konden be.
reiken.
In verband met deze schilderijen-
diefstal heeft de politie een bijzonder
opsporingsblad doen uitgaan. wnrin
een afdruk van het meest wa»rdevo!3»
schilderijtje dat werd ontvreemd, voor
komt.
De 43-jarige mevrouw P, J, Taks ub
j het Brabants park te Breda jj g&jj.
spreide kunstvoorwerpen. i ren bij het doen van de was om hst
Een derde waardevol stukje is een j leven gekomen doordat haar wasaa-
zeestukje van Reirtier Nooms. Het meet j cnine onder stroom stond. De mach
30 bij *1 cm. De geschatte waarde isjne had een verkeerd gerepareerde
5.000 en het doekje is eveneens eigen-schakelaar, die bij inschakeling het
apparaat onder stroom zette door -en
verkeerde verbinding. Twee weken «e-
leden had de heer Taks de schakelaar
Zaterdag is te Appelscha een boerderij bij de zgn. ..Kale Duinen" door
onbekende oorzaak geheel uitgebrand. De eigenaar was verzekerd, de
huurder niet. Gebrek aan bluswater maakte de brandweer machteloos en
bovendien was het raadzaam niet te dicht bij de brandende massa te
komen, omdat in de keuken enkele gasflessen lagen. De sciiade U'orrft
op ongeveer 80.000 gulden geraamd.
j wel gemerkt dat er iets niet helemaal
i in orde was. maar nadere control»
Drie Venom''-straalvl icgtuigen van]door vakman bleef achterwege in
de Zwitserse luchtmacht znn gisteravond, het g0troffen gezin zijn vijf kineteretL
bij de Furkapas verongelukt. De vhe-j auweren.
gers van twee van de toestellen zijn r i.i.
omgekomen Het lot van die van het jjIOeUCr flOOClt KlBUlC
derde vliegtuig ss nog niet bekend. j J
Het ongeluk gebeurde tijdens een! Door de Apeidoomse politie is aange-
oefenvlucht. j houden de 21-jarige A. B.. die ervan ver-
(dacht wordt haar pas geboren kindje
De opening van het oester- en mos- jdoor wurging om het leven te hebben
selseizoen 1962-1963 is vastgesteld op [gebracht, 0e vrouw, die in een plaat*,
vrijdag 14 september te Yerseke. Ter t Jyke inrichting werkzaam is; had haar
gelegenheid daarvan wordt o.a. een i zwangerschap verborgen weten te hou-
Ivlootschouw van ruim 100 schepen op!den. Zij heeft, zonder dat daar iemand
de Oosterschelde gehouden. bij aanwezig wax een dochtertje ter we-
ireld gebracht Na het kind te hebber, ge-
lood, had zij het lijkje in een kast ver-
borgen. Daar is het later door de politie
i gevonden.
Over het vuureontaet tassen Indone
sische infiltranten en een Nederlandse
politiepatrouille by Hollandia, dat zich
zoals gemeld vrijdag jl. heeft voorge
daan, wordt nader vernomen, dat aan de
VN-vertegenwoordlging te Hollandia al
leen Is gemeld, dat de betrokken Indo-
nneslërs onverwacht een schot hadden
gelost. Over de beantwoording van het
vuur door de Nederlandse patrouille is
volgens de leider van bet waarnemers
team, Meiin, niets bekend.
Hij verklaarde dat het commando van
de Nederlandse strijdkrachten hem daar
over niets had gemeld. Hij voegde eraan
toe dat uit het onderzoek van de waar
nemers ook niet is gebleken dat het vuur
door de Nederlanders is beantwoord.
De commandant van de Nederlandse
militairen die de politiepatrouille assis
teerden had o.a. in een interview voor de
televisie verklaard dat de Nederlanders
Het bestuur is ook van mening, dat de
regering erg gemakkelijk aanneemt, dat
de veiligheid van. de ambtenaren gega
randeerd wordt door de aanwezigheid
van het Papoea-vrijwilligerskorps en de
kleine veiligheidsstrijdmacht van de Ver.
Naties- „De mogelijkheid, dat er Indone
sische troepen naar Nieuw-Guinea zullen
komen, heeft men maar verzwegen", al-
i dus het ARKA-bestuur, dat voorts be-
J toogde. dat de Nederlanders in de gege.
I ven omstandigheden maar beter zo spoe-
Officieel is in Hollandia bekendge- j dig mogelijk uit Nieuw-Guinea kunnen
maakt, dat- de drie Indonesische para- Jvertrekken.
de afstand van Vairkbo, een dorpje ui beschikbaar wordt gesteld voor beu
Australisch Nieuw-Gutnea, naar Merau-11 dje wensen te vertrekken. Evenals de
ke te voet afgelegd. De Australische au- j ARKA sei men, dat er ernstige cogernst-
toriteiten hadden ben ontwapend en iheld onder de ambtenaren zal blijven be-
daarna over de grens gezet. De para's
hebben zich bij de reeds te Merauke ver
blijvende Indonesiërs gevoegd.
Voor zover te Hollandia bekend is ver
keert men te Merauke nog steeds in af
wachting van de komst van grote groe
pen para's, van wie een dag of vijf
blfiï
staan zolang er geen schema bekend 1».
De voorwaarden voor de ambtenaren, die
j willen blijven, achtte het CWNG geen be-
letsel om het werk Inderdaad voort te
zetten.
alen legde de nadruk op het feit. dat bij
JJtTIl J/di d Of V All WIC CCIl Ud& Dj V IJ 1 koclie-einrr --t
reisden reeds aemeld werd dat zii zich beslissing niet alleen de materiele
geieaen reeas gemexa wera, aai zij zien 2IJ<le in aanmerkin|, mo£t worden geno.
men, maar dat een ieder zich als christen
dient af te vragen in hoeverre in Nieuw-
Guinea voor hem nog een taak is te ver-
Het hoofdkwartier van het Franse le
ger la Algerjje heeft bekendgemaakt,
dat Franse strijdkrachten gisteren te
Marengo bij Algiers een vuurgevecht
hebben geleverd met Algerijnse gtieril-
iastrjjders. Dit vuurgevecht was een
schending van de overeenkomst van
Evlan over het staken van het vuren.
Awn beide zijden zijn verlieten geleden,
aldus het communiqué.
iDe gucrillastrijders hebben een aan
val ondernomen op een Franse eenheid
die tot taak had een bedreigd Europees
gezin te beschermen dat voorbereidin
gen trof naar elders te gaan. Een an
dere Franse eenheid die te hulp kwam,
werd ook aangevallen, aldus de bekend
making.
Reeds voordat de soldaten van de eer
ste eenheid uit hun auto's waren gestapt,
openden de Algerijnen het vuur. De
tweede eenheid werd enkele kilometers
ten noorden van Marengo onder vuur
genomen.
In welingelichte kringen in Algiers
dacht men dat het aantal doden en ge
wonden niet hoger dan vier vijf is. In
deze kringen wees men erop. dat Maren-
go onder de Wilaja 4 valt. die al dagen
lang in verzet is tegen het politiek bu
reau.
op een afstand van twee dagen lopen
van Merauke zouden bevinden. Deze
groepen, die samen uit ruim 200 man
zouden bestaan, zijn nog steeds niet ge
arriveerd.
Te Kaimana zijn opnieuw para's uit
het oerwoud tevoorschijn gekomen. Bij
de Nederlandse garnizoenscommandant
vervoegden zich gisteren 46 Indonesiërs,
die naar alle waarschijnlijkheid twee
weken geleden bij Kaimana zijn neer
gelaten. Drie van hen verkeerden in een
zo slechte lichamelijke conditie, dat zij
ia een ziekenhuis moesten worden opge
nomen. De anderen werden onder toe
zicht van V.N.-waamemers naar de ver
zamelplaats bij Kaimana gebracht
Het totaal aantal Indonesiërs, dat thans
op de verschillende verzamelplaatsen is
ondergebracht, toedraagt thans büna 300.
„Stuur ons pocketbooks, damspelen en
vooral geluidsbandjes, waarop groeten
van de patiënten kunnen worden opge
nomen", aldus luid-t het dringend ver
zoek van een arts in een van de mili
taire hospitalen in Nieuw-Guinea. Be
heerders van militaire tehuizen vragen
o.a. om recreatiemateriaal voor de
ruimten, waarin de jongens een groot
deel van hun vrije tijd doorbrengen,
aldus deelt de Stichting Nationaal Thuis
front Nieuw-Guinea mee.
Het Thuisfront gaat met grote spoed
vele duizenden kilo's materiaal voor de
welzijnszorg door de lucht naar Nieuw-
Guinea sturen. Het eerste vliegtuig zal
.over enkele dagen vertrekken. Binnen
(zes weken zal het gehele actie-prograra-
'ma zijn uitgevoerd.
Er worden 1000 collectieve pakketten
in gereedheid gebracht, bestemd voor
groepen soldaten. Daarin zitten o.m.
rookgerei, lectuur, een rolfilm, een ge»
luldsband voor het opnemen van groe
ten, scheermesjes, scheercreme en lucht
postpapier. Voorts zullen vier geluids
film-projectoren en een aantal films
worden verzonden, alsmede vele duizen
den pocketbooks.
Militaire tehuizen, hospitalen en zie
kenboegen zullen worden voorzien van
wat daar als een dringend behoefte
wordt gevoeld. Dat varieert van een
voudig materiaal, waarmee een kantine
of ziekenzaal wat gezelliger kan worden
gemaakt, tot boeken, gezelschapsspelen
en ligstoelen voor genezende patiënten.
Postrekening is 321.
vullen. De vraag of de veiligheid ge
waarborgd is achtte men uitsluitend ter
competentie van de overheid.
Na een onderhond van
dit geval, geen doeltreffend tegenwicht
Soebandrio j kan worden gevonden. Nederland kwam
sprake kon zijn. al was bet alleen maar
omdat dit praktisch niet uitvoerbaar was.
Tenslotte hebben belde partijen zich
verenigd met de door Oe Thant als
compromis voorgestelde datum van
1 mei 1963. De Nederland regering
heeft daarmee Ingestemd, omdat de be
ginselen van bet plan-Bunker - met
name wat betreft het zelfbe—>h ikklnjs-
recht niet werden aanget,
Ook ten opzichte van het zo» „schik-
kingsrecht waren de onderhandelingen
moeilijk, zo wordt in de memorie van
toelichting gezegd. De Indonesiërs had
den zoveel bezwaar tegen een door het
secretariaat van de VN op verzoek van
de delegaties uitgewerkt voorstel voor de
regeling van de volksstemming en de
bemoeienissen van de VN in dit opzicht,
dat het stuk niet in behandeling is ge
nomen. Oe Thant en Bunker hebben de
Indonesiërs tenslotte ervan weten te
overtuigen, dat „zekere minima voor een
behoorlijke regeling noodzakelijk moesten
worden vastgelegd".
De regering acht het niettemin een
droeve zaak te moeten constateren, dat
tegenover* daden van agressie, welke in
strijd zijn met de verplichtingen, welke
de leden van de VN. op zich namen.
Ten minste 131 personen zijn omgeks-
jiïicn en worden vermis*, nadat eea
jdijk is doorgebroken in de vroege mor-
jgenuren in de stad Soensjon op 309
iin de huidige wereldsituatie, althans in trachten elders, onder veelal geheel af- km. ten zuiden van Seoel «Korea
♦«„„„„.i/.ht wijkende omstandigheden, een nieuw be-De door regenval sterk gezwollen rl-
staan. op te bouwen. jvier overstroomde het laagst gelegen
De regering wil hierbij naar vermogen!deel van de stad, die "O.OOÖ inwonen
de helpende hand bieden en heeft een j telt. 2,000 huizen staan onder water,
aantal voorzieningen getroffen teneinde j Gistermiddag is in enkele uren U
de overgang naar en aanpassing aan decm. regen gevallen üt het da! van de
nieuwe omstandigheden zo goed mogelijk rivier. De overheid heeft reddingsptoe-
te doen verlopen. gen en hulp naar de plaats van
ramp gedirigeerd.
De landsdienaren van Meaw-Gainea
in vaste of tijdelijke dienst, voor sovei
Nederlander In de tin van de wel op het Adver.entxe)
Nederlanderschap cn het tngesetemehap
verliezen per I oktober IK! bon be
stemming In de tin van de bijstand
met Oe Thant werd het blijkbaar de als gevolg daarvan voor de noodzaak te
minister duidelijk, dat van overdracht]staan een keuze te doen tussen het voe-
aan Indonesië vóór 1 Januari as. geen [ren van een oorlog ter verdediging van
de beginselen waarvoor het de afgelopen
jaren voortdurend was opgekomen, of
het zich neerleggen op voor de bevolking
van Nieuw-Guinea zo goed mogelijke
voorwaarden bij overdracht van het ge
bied aan Indonesië.
Over het memorandum van Oe Thant
van 31 juli aan minister Soebandrio
(waarin o.m. werd gesteld, dat op 1 ja
nuari 1963 in Nteow-Gulnea naast de
V.N.-vlag de Indonesische vlag sou wor
den gehesen), wordt gezegd, dat geble
ken is, dat de beer Thant tengevolge van
een misverstand in de dwaling had ver
keerd, dat Nederland niet afwijzend sou
staan tegenover een dergelijke concessie.
H|j heeft meegewerkt aan de totstand
koming van een andere formule op dit
punt
In de zitting waarbij het voorlopig ak
koord van 31 juli tot stand werd gebracht
gaf de Indonesische delegatie opnieuw
te kennen, dat het niet de bedoeling was
[herstel van de betrekkingen te overwe-
[gen alvorens Nieuw-Guinea in Ir.done-
i sisch bestuur was overgegaan, der* ilve
voor 1 mei 1963. De Nederlandse onder
handelaar beperkte zich tot de opmer
king. dat hij dit onderwerp beschouwde
ais een zaak. waarover hij niet verder
wenste te spreken. Hij was echter be-
kocporegelingen.. ZU verkrijgen daarmede
recht op overtocht en op de In deze re
gelingen voorziene periodieke of een
malige voor de diverse categorieën gel
dende uitkeringen ten laste van Neder
land.
Ten aanzien van het particulier be
drijfsleven lig: het in het voornemen op
korte termijn bij de Staten-Generaal eer»
wetsontwerp in te dienen, op grond waar
van de mogelijkheid wordt geopend, dat
de Slaat der Nederlanden bepaalde dek-
king afgeeft aan het bedrijfsleven tegen
molest en politiek risico gedurende een j
e bepaalde periode r.a de bestuursovergang.
- i Voorts heeft de regering besloten de
procedure tot verkrijging van een inreis-1
visum voor Nederland in belangrijke ma-
te te vereenvoudigen.
Buiten de autochtone bevolking omvat
5f- Bmn gr«néktzm
Bij gelMtKned K*! 1 lühw
HET VUYPENH'JïS onhwigt
SotKftturtng v*r> het Mirw v*n Eccft» Z-)
22 tog- \-m «ptM- b|
tonkoop een *wip«r« vwpottood d
ha'i point In e*n prijt *wd f 8»Z5
f 20„- «en jubtetvmehaqi* voor
nJMtr Lull
rwp. ter w»r<2« wm t 3.60 of f 6<25w
ow Devetagspfatt en prcBIg'7
reet een vulpen of ballpoint «o NeeHeoefs
Oudsla iptdttiraek.
Kirihio. die voordat de geheime on
derhandelingen tussen Nederland en
Indonesië begonnen, door de Indone
sische minister van buitenlandse za
ken. Soebandrio. werd benoemd tot
adviseur voor Nieuw-Guinea van de
centrale regering in Djakarta, zal daar
ongeveer een maand blijven. Hij zal
rijn landgenoot S. Hindom die in
Utrecht sociologie studeert, voorstellen
aan de Indonesische regering. „De reis
van de heer Hindom draagt een zui
ver oriënterend karakter, maar hij
houdt er dezelfde politieke gedachte
op na als ik", aldus de heer Kirihio.
Nadat de Ver. Naties in oktober het
bestuur van Nederland zuUen hebben
overgenomen, gaat de oud-student uit
Leiden naar Nieuw-Guinea. Zijn voor.
naamste taak zal zijn de Indonesische re
gering van advies te dienen bij de be
noeming van Papoea's in belangrijke be
stuursfuncties.
Over zichzelf zegt Kirihio dat het nog
niet dnicieijjk is wat zijn definitieve func
tie na mei van het volgend jaar zal zijn.
De post van gouverneur voor Nieuw-
Guinea ambieert h(j op het ogenblik
niet, maar een eventuele benoeming zou
hij niet weigeren.
Over het akkoord van New York is de
heer Kirihio uiterst tevreden. Hij vindt
het voor de drie betrokken partijen de
beste oplossing. Punten van groot be-
tanng acht hij de korte interimperiode en
bet feit dat het plebisciet onder toezicht
van de Ver. Naties zal worden gehouden.
Volgens hem zal de bevolking van
f* ieuw-Guinea de bestuursoverdracht aan
Indonesië rustig ondergaan. Zestig pro
cent van de bevolking begrijpt niet eens
wat er gebeurt en van de rest zat verre
weg het grootste deel een passieve hou
ding aannemen, maar er zullen natuur
lijk wat relletjes voorkomen en juist
daarom is het zo belangrijk dat de inte
rimperiode kort is.
Ik zal mtin uiterste best doen, zo ver
volgde Kirihio, om mijn land te brengen
tot een sterke autonomie binnen de re
publiek Indonesië. Ik zal zeker geen
medewerking verlenen aan eventuele
represaillemaatregelen tegenover land
genoten. die een fel anti-Indonesische
houding aannemen.
In dit verband betreurde hij een uit
lating van Papoea-leider Jcuwe, die de
Leidse student als landverrader betitelde
Het lijkt erg als men in de kranten leest
dat de ene Papoea de andere uitscheldt,
maar persoonlijk mag ik de heer Jouwe
graag en ik weet dat hij net als ik, veel
van land en volk houdt. Ik zou hét erg
jammer vinden wanneer de heer Jouwe,
zoals hij gezegd heeft, tiaar Nederland
komt, ik hoop van harte dat hij blijft
waar hij is, aldus de heer Kirihio.
reid de door Bunker voorgestelde tekst.samenleving in Nederlands Nieuw-
dat herstel van betrekkingen zou samen-u k i
gaan met ondertekening van de over
eenkomst, zó te wijzigen, dat dit hersdel
na deze ondertekening zou plaatshebben.
De Indonesische delegatie richtte op
15 augustus een brief aan de Neder
landse delegatie, waarin de afspraak
we-d bevestigd, dat na ondertekening
van de overeenkomst uitwisseling van
diplomatieke missies tussen Nederland
eri Indonesië zou plaatsvinden. Deze
nota is door de Nederlandse delegatie
aanstonds op overeenkomstige —ijze be
antwoord.
De regering gevoelt behoefte uiting te
geven aan de bijzondere waardering en
erkentelijkheid voor de wijze, waarop on
ze strijdkrachten in Nieuw-Guinea zich
van hun taak hebben gekweten. De Ne
derlandse militairen hebben onder uit
zonderlijk moeilijke omstandigheden blijk
gegeven van grote bekwaamheid, moed
en volharding en daarbij een uitzonderlij
ke zelfbeheersing en discipline In acht ge
nomen. Zonder de door onze strijdkrach
ten met grote zelfverloochening vol
brachte taak zou het bereiken van enig
resultaat aan de onderhandelingstafel uit
gesloten zijn geweest.
Me; eerbied herdenkt de regering de
mannen, die voor dc bescherming van de
belangen van de inwoners het offer van
hun leven hebben gebracht. Haar deernis
gaat uit naar allen, die als gevolg van
de schermutselingen van de laatste tijd in
rouw zijn gebracht.
Eveneens wordt met erkentelijkheid
vermeid de activiteit 011 de steun van de
politic, het Papoea-vrijwilligerskorps en
de bevolking, zonder wier hulp en waak
zaamheid het bestuurskorps en de Neder
landse strijdkrachten nimmer hadden
kunnen optreden met de doeltreffendheid,
waarvan zij bij voortduring blijk hebben
gegeven.
De regering spreekt voorts haar op
rechte waardering, haar erkentelijkheid
en haar dank uit jegens allen, zowel amb
tenaren ais werkers in dienst van zen
ding en missie, alsmede particulieren, die
gedurende vele jaren veelal onder uiterst
moeilijke omstandigheden en met terzijde
stelling van persoonlijk belang hun beste
krachten hebben gegeven aan land en
volk van Nieuw-Guinea.
Zjj gevoelt diep medeleven met de ve
len. voor wie de ontwikkeling de tragi
sche consequentie met zich brengt, dat
zij hun arbeid roeten opgeven en hun
woonplaatsen moeten veriaten om te
Guinea namelijk enige bevolkingsbestand-
delen, voor een goed deel van Indonesisch
of gemengd bloed, wier voortgezet ver
blijf na bestuursoverdracht bezwaren kan
ontmoeten.
In verband daarmede zullen voor toe
lating in aanmerking worden gebracht:
1 Allen die. na de soevereinitciteover-'
dracht uit Indonesië afkorrtstig, ge-
durende tien jaren aan de opbouw;
van Nederlands Nieuw-Guinea heb-!
ben meegewerkt.
ey Zij ten aanzien van wie op een inge-
ROTTERDAM-IEURSGEBOUMf
MEENT 112-TEL 010.131902
diend naturalisatieverzoek in begin-overeenkomst. In de eerste plaats is het,
sel gunstigris beslist. ook al is altijd het standpunt ingenomen,
Zij wier opneming in Nederland in. dat Nieuw-Guinea tot het Koninkrijk
verband met verlofsrechten. studie- behoorde, aan gegronde twijfel onder-
belangen of medische noodzaak van hevig, of de status van dat gebied in d*
belar.g is. grondwet zodanig vasiligt. dat van «en
Het bovenstaande wil niet zeggen, datafwijking van de grondwet kan worden
in andere idividuele gevallen toelating gesproken. In de tweede plaats is, ook
zou zijn uitgesloten. ai neemt men zodanige afwijking
v»h» «ii» -ii„ aan. op verschillende gronden te stellen-
Indonesië In Xlenw-Gnine» asiel hebbenchd t-Sr?^reri zoeteAffe'^^iktoz^nS
nen dl» al< icgen een zodanige afwijking met
verkregen en de 36 personen, die als
verstekeling alt Indonesië zijn vertrok
ken en vanuit Nederland naar Nleuw-
verzet
Het Is dan nog slechte een mag ftm
Guinea zijn overgebracht Deze eatego-' JTréeSêüriïi J S
wwr"iInet gekwalificeerde meerderheid teoj*
5«°4de!S geschieden. De regering neigt tot
vormen voorts de ca. 290 Toegoenetei,.opvatting, dat terzake een twee/derda
Voorts zullen uiteraard alle personen,hnoerderhetd niet noodzakelijk b.
dte hiklSC0IIw- Voorts o.m. gezegd, dat de recht-
die gegronde redenen hebben bij de vaardigheid zebwdt dat de NieiW-
bestuuisoverdracht aan Indonesië acuut ]Guinea Ra^d gin dc gelegenheid wordt
lijfsgevaar te verwachten, naar Neder-gesteld over het akknnrd zitn oordeel uit
(Ingezonden meiedeling)
O C CABALLE
land worden overgebracht
Ten slotte kan worden vermeld, dat
voorzieningen zijn getroffen om de over-
t och tak oston naar Nederland geheel of
gedeeltelijk voor rekening van het land
te nemen, indien de c- &-ire- reiziger
financieel niet in staat is deze uit eigen
middelen te bekostigen.
De regering heeft gemeend, dat aart
haar zorg voor de bevolking van Nieuw-
Guinea. ook na de overdracht van het
bestuur aan Indonesië, het beste uitdruk
king gegeven kan worden door het de
Ver. Naties mogelijk te maken een bij-
standsprogramma in Nieuw-Guinea aan
te vatten.
Met het oog hierop werd op 10 augus
tus schriftelijk san Oe Thant medege
deeld, dat de regering bereid is, in het
kader va» de Nederlandse halm aan de
onderontwikkelde gebieden een bijdrage
ter beschikking te stellen van de secre
taris-generaal van de V.N.. voorlopig
voor drie jaar. Dit geld zon door de
secretaris-gene raai toegewezen moeten
worden aan de V.N. of de gespeciali
seerde organisaties voor de financiering
van programma's van technische bij
stand, die b(j uitsluiting ten goede komen
aan de bevolking van Westelijk Nleuw-
Gulnea.
De regering heeft zich ook beraden
over het grondwettelijk aspect van deze
I gesteld over het akkoord zijn oordeel uj'
fc spreken. Daarom zijn de ontwerp-goco-
kcuringswet en het akkoord, zomede oe
memorie van toelichting aan de gouver
neur gezonden ter indiening bij de Nieuw-
Guinea Raad. met het verzoek dit on
verwijld in behandeling te nemen.
Als algemene opmerking wordt er nog
de „aandacht op gevestigd, dat het ge
bruik van het woord „soevereiniteit" in
de tekst zorgvuldig is vermeden. Van te
voren stond vast, dat Nederland en Indo
nesië op dit punt hun eigen standpunten
onwrikbaar zouden handhaven. Daarom
wordt in de tekst slechts gesproken va®
de overdracht van het bestuur (the
administration).
Het is niet juist, dat de bevolking van
Nieuw-Guinea in het bezit zou blijven
van de Nederlandse nationaliteit na het
tijdstip waarop dit gebied wordt over
gedragen. In verband daarmede wordt bil
afzonderlijk wetsontwerp de intrekking
van de wet op het Nederlands onderdaan
schap voorbereid, welke nog slechts voor
de inwoners van Nederlands Nieuw-
Guinea van kracht is.
De Inwoners zullen naar het Inxiehi
van de regering gedurende de periode
van VJf.-bestaur de positie hebben van
„geadmlniatreerden", waarvan de recen
te geschiedenis meer voorbeelden kest
De VN, zullen aansprakelijk »Un voor
zowel Interne als externe bescherming-
De secretaris-generaal heeft Nederlsnd
en Indonesië verzocht de externe be
scherming op zich te willen nemen.
