Dolle Dinsdag twintig jaar geleden
Wagen tussen wal en schip
Handgranaat
gevonden
Veel reakties op serie
over Oud-Schiedam
h
agenda
HERINNERINGEN UIT „GOEDE OUDE TIJD"
Schiedam in
jaren
NI
R.T.M. -tram grijpt
auto in flank:
geen gewonden
BH,
Groot aantal
adspiranten
bij politie
Uiteenzetting van W. van Ravens
Man door ruit
^t^!^dt*enheden-
Burgerlijke stand
heetmanjj^
Toen grienden nog het grensgebied bepaalden (4)
niet alles
werken
Extra controle op
weggebruikers
Pony trapt jongen
j5E ROTTERDAMMER
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1964
het herdenken van Dolle
Dinsdag deze week twintig
jaar geleden gaan de gedach
ten uit naar het lachertje van de
in paniek geraakte onderdruk
kers, naar de vreugde van de be
vrijding, die zo dichtbij kwam,
maar men dient daarbij niet te
vergeten dat na de vrolijkheid
van Dolle Dinsdag het drama
van tien en elf november 1944
kwam. Nog eenmaal sloeg de
Duitser toe, met harde hand, zes-
tigruizend Rotterdammers en
Schiedammers werden toen weg
gevoerd.
Heviger
Manloos
Werk
Colonne
Tivee jongens
Persoonlijk
1f'
i
IJET VERHAAL gaat over een groep
jongelui, die onlangs tot eigen
Ploegen en ten gerieve van een deel
Schiedams burgerij hard werkten.
Nu vroeg deze vrijetijdsbesteding veel
•"spanning, want de temperatuur kroop
oaar dertig graden Celsius. Toch werk-
en dagelijks
NERGENS
ZWEMMEN
Waterbericht
ROLEX
(Van een onzer verslaggevers)
J)E zeer vele reakties op onze
artikelen over Oud-Schiedam
maken wel duidelijk dat de be
langstelling voor het verleden
van onze stad groot is. Vele le
zers berichtten ons dat zij de ar
tikelen verzamelen en zij ver
zochten dan ook' om die artikelen
steeds in hetzelfde formaat te
laten verschijnen. Dat zou pret
tig zijn voor het plakboek. Helaas
kan dit verzoek om technische
redenen niet worden ingewilligd.
BRIEF
SPELEN
TYRIE platen uit de „goede
oude tijd", beelden vol
herinneringen voor de oude
Schiedammers. D.e jeugdige
stadgenoten zien dat de Voor
haven in het verleden ook niet
altijd intensief in gebruik was.
De kaarsenfabriek braakte
toen kennelijk evenveel rook
uit als wat Pernis ons nu
schenkt. De 'bedrijvigheid was
toen evenwel van een andere
orde.
Pagina
Laffe moord van Duitsers
cp jongens Eykenbroek
Zo hoopte de Duitser het laatste ver
tel te kunnen uitroeien. Voor Schiedam
tijn die sombere vrijdag en zaterdag
tin twintig jaar geleden niet alleen
rerbonden met angst en ellende, maar
ilezaterdagmorgen wordt vooral gete-
MnorwK^e m<M>r0 °P de gebroeders
De SD wilde -met een laffe repre-
fiüle de restanten van tegenstand vol
komen ontwortelen. Dat is dan ook wel
gelukt. Toen het bloedbad op de jongens
Eykenbroek bekend werd, toen een ont
zet publiek de stervende stadgenoten op
je stoep van hun ouderlijke woning
tag ligen was het met Schiedams moed
gedaan op dat moment. Nog tientallen
onderduikers hebben zich snel gemeld,
gingen met spoed naar de Merwedeha-
ven, waar lichters klaar lagen om de
stadgenoten naar Duitsland te vervoe
ren.
In de vele uren angstige uren van
«tuekerheid in afgesloten straten
daarvóór waren tientallen groepen stad
genoten onder gewapend geleide de stad
tngemarcneera.
westen van ons land manloos,
althans zonder niet aan de Duitsers loya
le lieden te maxen. Hoe zwak de Mof
toen was, blijkt wel uit het feit dat in
en Schiedam slechts een
achttiental Duitsers en wat landverra
ders waren.
Heemraadssingel in Hotterdam en
wrote Markt in Schiedam waren de
punten waar de SD huisde. In het
°ude politiebureau aan de Grote
Markt huisden SD-ers als Lucassen,
Michielse, met als assistent de politie
man Schoenmakers. Ook de toen twin-
tigjarige SD-er Marie Rosman liet er
de Schiedammers weieens horen dat
hij een pistool kon hanteren.
De grote razzia werd met Duitse zorg
vuldigheid uitgevoerd. De SD werd tot
lou man uitgebreid. Bovendien rukte in
de nacht van 9 op 10 november een
samenraapsel van soldaten op. Dat sa-
mem-aapseltje werd het gelukje voor ve
le stadgenoten. Sommige oude soldaten
keken niet streng, maar wie door jonge
fanatieke knapen werd opgejaagd, ont
kwam met aan de deportatie.
Naar Rotterdam en Schiedam kwa
men een Fallschirmregiment, het Aus-
budungs- und Ersatzbataillon Hermann
Goermg, Einsatzgruppe Garmer, Feld-
jagerregiment, Verstarkter Grenzauf-
slchtdienst, twee Folizeibataillonen, een
Sicherungsregiment, een Kampfgruppe,
het Jagdkommando Hermann Goering,
onderdelen van de Luftwaffe.
Achtduizend man werd op de straten
van de twee steden losgelaten. De brug
gen iverden opgehaald en *s morgens in
de schemering stond op elke hoek van
elke straat een man met geweer. Nie
mand mocht uit de woningen.
arm en wandelden met hem weg alsof ze
met haar echtgenoot naar voorbijtrek
kende groepen stonden te kijken. Vele
gegrepenen durfden onderweg uit de
treinen te springen, maar de massa
kwam toch in Duitsland. De opzet was
geslaagd.
In die nacht van vrijdag op zater
dag zaten de weinige onderduikers
op de meest onmogelijke plaatsen. Uw
verslaggevers keek toen via bestofte
ruitjes van een opslagloods var. Vre-
debregt naar de voorbijmarcherende
groepen. Zo kon hij ook zien of de
Duitsers „zijn wijk hadden afgewerkt".
Dat ging kennelijk heel voorspoe
dig, maar de vreugde kwam niet.
Omstreeks elf uur knalden schoten op
de Rotterdamsedijk. De SD sloeg toe.
Een autootje met vier SD'ers, met daar
bij de moordenaar Engelshoven, was
naar het huis van de familie Eyken
broek, koperslagersbaas bij Wilton-
Fijenoord gereden. Door verraad was
bekend geworden dat de twee zoons
thuis waren gebleven. Iemand had de
jongens door het huis en op het dak
gezien.
Nog eenmaal sloeg de Mof toe.
Het verzet was in de loop der j
heviger geworden. Er was vrijwel geen
verzet in het jaar 1940. Men wachtte
af, velen wilden zien wie en hoe de
Duitsers waren. Het verzet groeide toen
bleek dat de Duitsers inderdaad de
wrede onderdrukkers waren.
Toen dat verzet steeds duidelijker
optrad, toen de illegale pers in zijn
vele facetten van keurig drukwerk
tot gestencilde en zelfs met de hand
geschreven blaadjes het publiek"op de
juiste wijze bleef voorlichten over de
terreur en daarbij opriep tot ver2et,
werd het geleidelijk een hard tegen
hard.
De Duitser vond met de methode
„Verdeel en Heers" de manier om de
onzekerheid en gebrek aan eenheid bij
de Nederlanders te handhaven. De Duit
ser stuurde de mankracht in groepjes
raar de gevangenissen. Dan weer waren
het de officieren, dan de onderofficie
ren, dan de soldaten, dan dit deel van
het weerbare volk, dan vooral de dienst-
WMIelUi Van de geboortejaren
Zo rukte de Mof telkens een deel van
het volk weg en met het verstrekken
van „Ausweisen" hield de bezetter de
bevoorrechten kalm.
Het getal onderduikers groeide, maar
iet aantal van hen die via de arbeids
beurzen naar Duitsland waren gegaan
en gezonden, was omvangrijk. Wie niet
'oor de Wehrmacht werkte, ging vrij
snel oostwaarts.
Er waren dus ai niet veel jonge man
den in Schiedam in die schriknacht van
detiende november. Schiedam was een
siflie en veriaten stad geworden, met
omvangrijke bezetting aan marine-
taidaten. Schiedam was ook een geteis-
™w_stad, waar de bommenwerpers
ttorfjls de scheepswerf Wilton-Feije-
zochten, maar soms de Schiedam
se wijken vonden.
Tone begon het Oberkommando der
weermacht aan een laatste Durchkam-
sungsaktion om het strategisch zo be-
Al spoedig kwamen de landverraders
m radiowagens om via de luidsprekers
naar de ontzette burgers te schreeuwen
dat de burgers van 17-40 jaar voor hun
deuren moesten gaan staan en in het
bezit dienden te zijn van een deken, van
bestek en van enige mondvoorraad. De
ze burgers zouden werk gaan verrichten.
Verder was er niets aan de hand.
Briefjes werden uitgereikt en in brieven
bussen gestopt, met de mededeling dat
mannen, geboren in 1905-1928, hun
plicht tot het verrichten van diensten
moesten gaan doen. De dagelijkse ver
goeding zou bestaan uit goede kost,
rookartikelen en loon volgens het gel
dende tarief. Voor de achterblijvende
familieleden zal worden gezorgd. Vrou
wen. kinderen en bejaarden mogen de
huizen niet verlaten. Niemand mag de
gemeente verlaten.
De spanningen waren groot, het
gerucht gonsde. Men riep elkaar toe
dat het wel zou meevallen. De man
nen zouden zo weer terug zijn. Het
was een kwestie van graven van dij
ken bij Dordrecht, nee bij Amers
foort, zeiden anderen. Het is
een razzia, we worden naar het con
centratiekamp gevoerd, dat heb je
toch allang in de illegale kranten kun
nen lezen, zeiden anderen. Ik meld
me, anders schieten ze mijn vrouw en
kinderen dood, zeiden velen.
Zo stonden duizenden met lood in de
schoenen voor hurt- huisdeuren, met in
hun rug de angstige ogen van vrouw
en kinderen. Anderen klommen naar
zolder, kregen plots de vreselijkste ziek
ten, verborgen zich in de kelders, on,-
der de grond bij vuil en ratten.
Dappere vrouwen spijkerden, briefjes
op de deur, met vermelding van be-
smettelijke_ ziektes. Ze smeerden zelfs
met allerlei materiaal de pukkeltjes van
mazelen of liefst erger op de gelaten
van hun mannen, wikkelden ze even
tueel in meters verband.
Colonne na colonne verliet Schiedam.
De mannen waren een gemakkelijke
prooi, de angst en het gerucht van ge
weld brak elke kraebt. De enkeling
hield zich, zij het met vrees, overeind.
Fnuikend tevens voor die dertig-,
veertig-nurse terreur was dat vele land
genoten zich niet schaamden om de
Duitsers er op attent te maken waar
nog landgenoten in huis waren achter
gebleven, Hier gold zoiets van: „Mijn
man en zoon weg, dan de jouwe ook".
De arrestatie leverde geen moeilijkhe
den op. De vier renden naar boven en
liepen de slaapkamer in waar de twee
jongens waren. Eerst werden de twee
weggevoerd, maar onderweg in het
autootje zei de 25-jarige Jan, een dap
pere oud-soldaat, dat hij kleding wilde
meenemen. Mogelijk is hem dat noodlot
tig geworden.
Het autootje keerde en onder het oog
van de bejaarde moeder kwamen de
twee jongens nog eenmaal naar huis.
Terwijl een SD-er met de moeder bo
ven stond te praten, liepen de 17-jari-
ge Bep en de 25-jarige Jan weer de
trap af. Of het een afspraak dan wel
een opwelling is geweest, is niet be
kend.
Plots echter richtte een SD-er zijn pis
tool op het hoofd van le blonde Bep die
reeds op het troitoir stond. Met een ko
gelgat in het hoofd stortte het kind op
de grond. De achter he mkomende broer
Jan had nog de kracht de huisdeur dicht
te tr.appen, maar de boven hem staande
moordenaar Engelshoven leegde een au
tomatisch pistool op het hoofd van Jan
Eykenbroek.
Het hoofd was doorzeefd. Daarna re
den de boeven weg, hun slachtoffers in
een stroom van bloed achterlatende. Nie
mand van de ontzette toeschouwers durf
de te naderen. De diepgetroffen moeier
rende naar beneden om daar te staan,
alleen, met haar gewonde kind in de
armen, de jongen die 's middags om
twee uur zou sterven in de Dr. Nolet-
stichting.
dag uit meegemaakt, waardoor we zijn
moed hebben leren kennen. Hij trad in
derdaad aktief en positeif tegen de be
zetter op, met een zekerheid die voor
ons inspirerend en moedgevend was.
In de laatste maanden van zijn jonge
leven deed hij niets, hij verbleef thuis,
bij moeder wachtende op de bevrijding,
die nu toch spoedig komen zou. Hij ver
tikte het toen om voor de bezetter te
werken. Zijn thuisblijven op 10 novem
ber was een consequent voortzetten van
ue weg die hij reeds eerder gekozen had.
Twee jonge levens werden voor de
ogen van hun moeder lafhartig neer
geknald, met het doel om indruk te
maken op het verborgen, maar toe
kijkend Schiedam. Die indruk was er,
diep en angstwekkend. Desondanks
bleef het verzet overeind in Schiedam,
ja, het groeide zelfs heel snel, omdat
al spoedig velen de wegen naar huis
terug vonden.
Zo werd het verzet in die laatste
oorlogsmaanden wel heel omvangrijk.
Zo werd daardoor ook het beeld van
die tijd sterk vertekend. Het zou goed
zijn als de gemeente Schiedam straks
het leed van twintig jaar terug uit
eerbied en als een les zal willen ge
denken.
(Van een onzer verslaggevers)
Dinsdag is het ongekend grote aantal
van 26 adspiranten bij de Rotterdamse
politie in opleiding gekomen. Hoe de
getallen in Amsterdam en Den Haag pre
cies zijn is niet bekend, maar Rotterdam
steekt er in ieder geval gunstig bij af.
verleden jaar kwamen achttien adspi
ranten op dit tijdstip in opleiding.
Al op vrijdagavond waren de meeste
colonnes uit de stad gewandeld, naar
de Merwehaven, om scheep te gaan of
marcherend naar verre stations. Groe
pen Schiedammers wandelden zo door
Delft, later door Apeldoorn e.d. Dappe
re vrouwen hielpen vele stadgenoten te
ontsnappen. Dat ging dikwijls nogal
simpel. Ze gaven een man uit de rij een
Voor uw verslaggever had deze ver
schrikkelijke ervaring een persoonlijk ef
fect. Hij was jaren acntereen dagelijkse
vriend van de gebroeders Eykenbroek.
Hij w'eet dan ook dat de zeventienjarige
Bep een levenslustig kind was, dat ze
ker geen verzetsheld kon zijn.
De jongen had die zomer in zijn
naieveteit trots getoond dat hij het
jaartal op zijn persoonsbewijs had ver
anderd. Hij had zich achttien jaar ge
maakt, zodat hij de bioscoop kon be
zoeken.
Jan Eykenbroek was onversaagd, we
hebben hem jaren achtereen dag in
(Van een onzer verslaggevers)
Dinsdagmiddag hebben personeelsleden
van de plantsoenendienst bij grondwerk
zaamhedennaast een singel bij de Excer-
citiestraat in Rotterdam een ei-handgra
naat gevonden. Ambtenaren van de af
deling wapenwet van de politie hebben
de granaat voor nader onderzoek meege
nomen en op een veilige plaats opgebor-
(Van een onzer verslaggevers)
In het Verzamelgebouw Zuid aan de
Strevelsweg in Rotterdam is de 73-jarige
P. van. Aken uit de Pantserstraat bij het
verlaten van dut gebouw als gevolg van
een duizeling bij de-draaideur door een
spiegelruit gestoten. Hij is naar het Zui-
derziekenihuis gebraühL
jyiET ALLES komt in de krant. Dat
n misschien jammer, maar toch
ïeker ook wel goed. Er is een gezegde:
P« journalist zet zjjn beste nieuws niet
ja de krant. Dat hebben ook wjj in de
kop der jaren ervaren. Veel zet men
laderdaad om der wille van de dis
cretie niet in de krant. Dat heeft uiter
aard wel tot het gevolg, dat de lezer
timmer een compleet beeld van de
wereld rondom hem heen krjjgt. Laten
*e vandaag iets aan dat beeld toe-
wegen, maar om bepaalde redenen
spreken over anonymi.
i ^ïblati „Dg Botterdamnier", Schie-
9.'
'i
„wnusoha»; mevrouw J. v. d. Hoek-
Steenstraat 29, telefoon
11 voor klachten, adverten-
jOu abonnementen, b.g.g. telefoon
i k bezorging: Agentschap (adr.
Btlin'en/.ctojï- van 18.3019.30 uur.
wtüttT telefoonnummers: Alarm
SLif alarm brandweer 69123;
fSPG-G en G.D. 29290.
;r*«ek: Evers, Lange Haven.
ten die jongelui hard. Ze wilden een
gezellige sleer creëren. Dat is ze ken.
nelijk wel gelukt, want ze sjouwden
hard in de zaal op de Lange Haven.
Hout noch hardboard noch papier noch
verf noch energie werden gespaard.
DE JASJES gingen uit en ondanks
b* dat kregen de twennera het nogal
warm in hun witte overhemden. Som
migen zijn weinig gewend aan spier-
arbeid. De jongens echter capituleerden
niet en handhaafden zich tot ver in
het middernachtelijk uur. Toen was
het werk gedaan. Toen zaten ze ook
moe bijeen in een hoek van de Schie-
damse zaal. De stemming was zo goed,
dat ze geen zin hadden uiteen te gaan.
Waar gaat men echter heen in nach
telijk Schiedam? Nergens. Alle Schie
dammers slapen netjes, zo omstreeks
tien, elf uur. De straten zijn dan heel
stil en verlaten.
'POCH hebben de jongelui iets ge-
f vonden. Ze vonden iets om moe-
beid, eenzaamheid, te verdrijven en
tevens toch veel plezier te hebben
in Schiedam. Deze overigens achtbare
jongelui klommen gezamenlijk in
hun auto's en reden na het samen-
zweerdersbesluit snel richting Kethel.
Daar werden de voertuigen op het
ongebruikte parkeerterrein gezet.
Fluks klom een reeks onvermoei-
baren op het muurtje en het hek van
Bad Grocnoord. Niemand heeft ge
zien, dat een groep insluipers het
bad stormenderhand heeft ingeno
men. Niemand heeft ook gezien, dat
deze groep Schiedammers die nacht
met veel plezier en gratis in ons
openluchthad heeft gezwommen.
De rijksgoedkeuring voor de eerste fase
van de verbouwing van het hoofdbureau
van politie te Schiedam is afgekomen. Dit
werk is voor 549.000 gegund aan C. J.
Strijk te Oegstgeest.
Zaterdag 5 september is het 25 jaar ge
leden dat de heer mr. P. van Bochove zijn
intrede deed in de Schiedamse gemeente
raad.
Het Stedelijk Museum van Schiedam zal
wegens de grote belangstelling voor de Mo
derne unstbeurs „Balans" ook hedenavond
en woensdag 9 september van half acht tot
tien uur geopend zijn.
SCHIEDAM. -Geboren: Hobertus zv A
Scheijbeler en J J N Uttel; Manfred J
zv H J Suttorp en H P van !T)ijk: J F
zv R Warmerdam en J Verbiest; Marcel
F zv F J A Bax en H M Bauer; Aïexan.
dra M dv J J Hedeman en AM T Elens
Overleden: C Verkade, 82 jr; A de Deugd.
88 jr wed Bakker; A van Vuuren, 72 jr
wed Boog.
(Van een onzer verslaggevers)
De Rotterdamse politie heeft dinsdag
een extra controle gehouden op wegge
bruikers in de hele stad. Er werden al
leen al voor hat door rood liöht rijden
85 processen-verbaal opgemaakt
(Van een onzer verslaggevers)
Dinsdagmorgen kreeg de elfjarige Ge
rard van Liith van de Keyserstraat op de
Veemarkt in Rotterdam een trap van een
pony. Hij kwam te vallen en is met rug-
en hoofdpijn voor onderzoek naar het
Bergwegziehidhuis gebracht.
CVan onze correspondent)
Dinsdagavond om kwart over zeven
greep de R.T.M.-tram, komende uit de
richting Rotterdam, bij de tramovergang
van het R.T.M.-station te Spijkenisse een
personenauto in de flank. Er deden zich
geen persoonlijke ongelukken voor. De
auto werd volledig beschadigd, de mo
torwagen liep lichte schade op.
D. J. v. H. uit Spijkenisse kwair. met
zijn auto uit de Stationsstraat en merkte
de tram te Iaat op. Deze overgang mid
den in het^ steeds drukker wordende Spij
kenisse blijft een uiterst gevaarlijk punt.
Regelmatig gebeuren er ongelukken en
automobilisten moeten zee; waakzaam
zijn.
Woensdag 2 september: Gemiddeld
keukenzoutgehalte 450 milligram p. Mter.
Verwachting voor morgen, 3 septem
ber: Gemiddeld keukenzoutgehalte 460
milligram per liter,
Zwitsers precisiewerk
opz'nbest!
Air- King*
rei RL425 330.-
edelsteenkundige f.g.a.
diamantexpert g.i.a.
LIJNBAAN 92
filiaal: oostzèedijk f55 -157 rotterdam
Het verzoek om voort te gaan met
het schrijven over het verleden van
Schiedam willigen wij' wel in. mits ver
zamelaars als de heren Groeneweg,
Fluym en Pelgrim hun platen beschik
baar blijven stellen en mits de vele
Schiedammers blijven voortgaan met
het zenden van hun toelichtingen op on
ze artikelen.
Wat dit laatste betreft geloven wij
'wél-dat het schrijven nog lang voort
gang kan blijven, vinden, want de post
brengt dagellj'ks commentaar uit de
lezerskring. Dat—valt te waarderen,
want zo wordt-eeh; gehele geschiede
nis over Schiedams recente historie
opgebouwd.
Bijzonder te waarderen vinden wij de
brief van de 89-jarige stadgenoot W,
van Ravens (Boerhaavelaan 37c), die
ons gedegen uiteenzet hoe het Schie
dam. van het „fin de siècle" aan de
Buitenhaven er heeft uitgezien.
De heer Van Ravens vertelt dat hij
met plezier de platen bekeken heeft die
wij donderdag 27 augustus, publiceerden.
Hij heeft de situatie zo goed gekend,
deelt hij mee.
Als Jongeling van zeventien jaar
nu 72 jaar geleden werkte hij in de
Makkerstraat, wat ze toen het Slop van
Makkes noemden. De heer Van Ravens
werkte er bij de haringvisserij van de
heer Van Harwegen de Breems. Na en
kele jaren werd de zaak verkocht aan
de Scheveningse reder A. van der
Toorn.
Er waren enkele loggers. De zaak flo
reerde prima, meldt de heer Van Ra
vens, er kwamen schepen bij. „Wij
werkten 's zomers in de haring en 's
winters maakten wij haringtonnen" deelt
onze abonnee mee.
Vele panden werden toen gekocht en
gehuurd voor het bedrijf. D.aar was ook
het pand bij dat te zien is op het bo
venste plaatje in de rubriek op onze
Schiedamse pagina van donderdag. De
haringtonnen staan tegen de muur en
stadgenoot Van Ravens vindt het zo
leuk de afbeelding te hebben kunnen
bekijken, want hij weet zeker dat er
tonnen bij staan die hij gemaakt heeft.
De tonnen staan er omdat er enkele
loggers waren binnen gevaren en die
den de schepen geladen met zout en
dienden bij de Makkerstraat te wor
den gelost. In de Buitenhaven wer-
water. De tonnen stonden voor dit
oude pand, omdat er een brandkraan
was, waardoor de vaten konden wor
den gevuld. Het pand was van de oude
rijstpelmolen en het heette dan ook
„De Rijsthalm" y
Het is nu een pand van de distilleer
derij De Kuyper. De kuipers losten het
zout en deden het in de vaten. Er werk
ten ongeveer veertig man aan kuipers en
scheepmakers.
De heer Van Ravens deelt mee, dat
zijn patroon en zijn oud-collega's alle
maal zijn overleden. Hij heeft nog als
dierbare herinnering een foto van het
kuiperspersoneel uit het jaar 1900. In de
kuiperij Makkerstraat is nu de sodafa-
bnek van Schuddebeurs gevestigd.
De heer Van Ravens wijst erop dat
hij ate jongen in deze buurt is opge
groeid. Hij kent de tijd nog dat Smul
ders nog niet het bedrijf aan de Maas-
(Van een onzer verslaggevers)
TNINSDAGMIDDAG om kwart voor zes
i-J schoot in de Hoofdstraat te Schie
dam een vrachtauto tussen de wal en
een gemeerd schip. Een ontkoppelde
aanhangwagen reed plotseling over een
plankje, dat de wagen moest tegen
houden.
Het gevolg hiervan was, dat de met glas
scherven geladen wagen naar de kade-
rand reed en tussen wal en schip bleef
hangen.
Later is de auto met behulp van een
takelwagen weer op straat gezet, na
eerst leeggeschept te zijn.
Enkele luiken van het schip werden ver
nield, het boord werd beschadigd. Het
chassis van de wagen werd enigszins
ontzet en de persluchtapparaatuur voor
de remmen geheel vernield. -
dijk had gevestigd. De watertoren heeft
de heer Van Ravens zien bouwen en la
ter ook in elkaar zien springen, omdat
men niet wist hoe het gevaarte moest
worden afgebroken.
Over de aloude klapbrug over de Buf-
tenslnis kan de heer Van Ravens ons
niets vertellen, maar hei smalle loop
bruggetje naar de kaarsenfabriek her
innert hij zich nog wel. Achter dat smal
le bruggetje begon een smal dijkje, dat
tot aan Deifshaven leidde.
„Het was fijn spelen daar", schrijft
onze 89-jarige correspondent, „vooral
als de landerijen onderliepen van kaar
senfabriek tot Deifshaven". Dat moet
dus omstreeks 1885 geweest zijn.
Voor de heer Van Ravens is de door
ons gepubliceerde molen bij de hoek
van Buitenhavenweg en Maasdijk
geen probleem. Het is de houtzaag
molen van Van der Eist, die naar
burgemeester L. Knappert is ge-'
noemd. Naast de molen staat het huis
waar een lid van het kantóorpersö-'
neel woonde. Rondom deze molen en
woning was alles woest en stil.
Tussen de twee sluisdeuren werd ge
schut. De heer Van Ravens is weieens
van het trapje bij de sluis gegleden en
in de kolk gevallen, maar hij voegt er
ter geruststelling aan toe dat hij spoe
dig uit het water was gehaald.
Het derde plaatje toont de oude Hooi-'
kade. Daar woonde een cargadoor P.
van Vliet die in de oude tijd altijd op
het Hoofd te vinden was. Men sprak
toen nog van ,,'t Ooft", omdat Schie
dammers vroeger de H. niet uitspraken.
De mooie logger ligt voor het pand
waar de heer Van Ravens 32 jaar lang
werkte.
Met een sympathiek dankwoord sluit
de heer W. van Ravens sr. zijn exposé
van herinneringen, opgewekt bij het zien
van de oude foto's.
Over dezelfde platen ontvingen wij
van de heer W. A. Korpershoek (Ja
cob Catslaan 61, Waddinxveen) even
eens een leuke reaktie. De heer Kor
pershoek deelt mee dat de afgebeel
de molen genaamd werd „Oud-Bur
gemeester Knappert" en dat de mo
len stond aan de zuidoostzijde van de
Buitenhavenweg. De molen was
eigendom van de houthandel Fa. JF.
W. van der Eist en was uitgerust
met drie aaagramen. De molen werd
gebouwd in 1862 en .gesloopt in de zo
mer van 1910, deeit de heer Kor
pershoek mee.
Dat toont het materiaal vee)
tonnen e.d, dat op de wallekant
'ligt. Dat toont ook het schip dat in
een spoor van schuim naar de kade
van het Oosterhoofd stoomt. Die
schepen waren vroeger de graag
geziene gasten, ze vervulden namelijk
de functie van contactorgaan met de
buitenwereld.
De oude stomers van twintig,
veertig jaar geleden brachten be-
zoekers naar Schiedam, maakten het
mogelijk dat Schiedammers hun
tochtjes konden maken naar Beij er-
la na', naar Brielle, desnoods alleen
maar naar Fernis. De boten brachten
ook produkten en andere handelswaar
naar de Hoofdkade. De plaatjes laten
er jammer genoeg niet veel van zien,
er liggen wat zuurstofflessen, maar
dat 2ijn apparaten die bij de moderne
tijd behoren.
De handkar en een wagenwiel
voelen zich meer thuis bfj de
passagiers-vrachtstomer. De koste
lijke kledij van de kindertjes, die nu
ongetwijfeld Schiedamse grootouders
zullen zijn, tekent ook meer de sfeer
van het verleden, evenals de ver
dwenen bankjes, het schreihcisje dat
plaats moest maken voor een moder
ner en nu overbodig meubel. De
seinen aan de kop van de Voorhaven
werden toen nog gebruikt.
Op het terrein van Gusto toen
nog kaarsenfabriek liggen op de
ene plaat de houten „piraten" en op
de andere keien. Het gebied was toen
dus in beweging. Het Hoofd is vela
jaren lang voor Schiedam de ont
moetingsplaats met de buitenwereld
geweest Men ging naar het Hoofd
om wat te zien, om wat te beleven,
men ging de aankomst van de boot
uit(vul maar in) zien.
Het grote gebouw op de hoek van
Voorhaven en Hoofd had toen als
restaurant een uitstekende en ook
waardige functie, maar helaas het
Hoofd, sfeervolle plek met veel
romantiek, raakte in de vergetelhoek,
raakte ook in verval.
Hoezeer dat verval heeft door
gewerkt kan men nu zien aan het
volkomen verzakte restaurant op de
hoek HoofdVoorhaven en helaas
heeft dat toch wel fiere gebouw nu
een functie als bedrijfskantoor. De
laatste tijd krijgt het Hoofd weer wat
aanzien, het wordt er ook weer
drukker.
Nu het Hoofd een eenheid vormt
met de Maasboulevard is het Hoofd
weer meer in trek als wandelplaats.
Bovendien heeft de gemeente er
meer groen aangelegd en zijn het
tegenwoordig vooral de krachtige
sleepboten die het Hoofd als rust
en uitvateplaats benutten.
Zijn centrale funktie als voelspriet
met de buitenwereld is het Hoofd
evenwel voorgoed kwijs geraakt. Er
leiden nu vele wegen naar
Rotterdam en omstreken. We wijzen,
nog graag op het luifeltje dat uit
hangt bij het vroegere restaurant,
een teken dat het Hoofd al heel
vroeg het bezit van een terrasje heeft
gekend, zij het dan dat het een
ouderwets terrasje op een soort
veranda was.
De Schiedamse terrasjes bevinden
zich tegenwoordig in hoofdzaak in
Schiedam centrum, hoewel energieke
zakenlieden gelukkig al wat meer
levendigheid en fleur in de stad
brengen door te trachten ook in de
wijken de terrasjes het leven te
geven.
