pi stools
DORP OP ROZENBURG
MOET VERDWIJNEN
mm
SCHILDER OVERLIJDT
NA VAL 18 METER
Met goed.,
terug
DIADEEM
„Kinderen van de zon" op
niveau
Judoreus Geesink
ui runoff
Walvis brengt brillen
naar Mozambique
Scheepsbotsing
bij Maassluis
Bakker bakt
nog steeds
z'n brood
pii
mm
wi
Weer arrestatie in
fraude-zaak
Vrijzinnig pionier
dr. Meindersma (92)
overleden
Collega zwaargewond
24.000ste schip 18
dagen eerder
Aardgasleiding is
weer stap verder
Meesterlijke regie van Peter Scharoff
AUTO SLAAT OM:
'RIJKSWEG MET
HARING BEZAAIT
CERTINA
DE ROTTERDAMMER
pagina 3
WOENSDAG 31 NOVEMBER 1964
oj_e,gHj.5 enkeie keren
wordt het vuur opgepord in
de smidse. Niet om te smeden,
maar om te vernietigen. Gloeien
de kolen verteren in enkele minu
ten een stoel die jarenlang in een
van de kleine Blankenburgse
huisjes heeft gestaan. In rook op
gaan is het lot dat het dorpje
Blankenburg op het veranderen,
de eiland Rozenburg zal treffen.
Er is geen ontkomen meer aan.
Blankenburg heeft nog een en
kele maand te leven
Rond
het af
met een rondje
OUDE
GENEVER
Daar
is iedereen
vierkant
voor
WYNAND FOCKINK
Anno 1679
Must
Tier ccnwcn
Grondlegger
Onder Blankenburgs historie
wordt nu een streep gezet, defi
nitief. Het eind is nabij. De men
sen moeten weg uit het dorp
waarvoor geen ruimte meer is.
Troost is dat velen „het eiland"
niet behoeven af te sta.ppen. Zij
VLOERKLEED (moderne
VLOERKLEED
J^OMT de Hadgsche Cimedie mar
de Maasstad met een amou
reus spel of andere heel lichte kost,
dan zit de Rotterdamse Schouw
burg tjokvol, Dinsdagavond echter
was de opkomst bedroevend voor
de sublieme voorstelling van
Maxim Gorki's „Kinderen van de
zon", waarin de brede verscheiden
heid aan karakters, gevoelens en
menselijke waarden, dan zij de in
tens uitgediepte, niets over het
hoofd ziende regie van de Rus Pe
ter Scharoff en door het acteren
op hoog niveau, trefzeker in
drukwekkend genuanceerd tot ex
pressie kwamen.
Sociaal protest
Anny de Lange
In mist uit bocht
Uw onschokbare
vriend...
bSXdeng^tM bed°eH"S dat de2e brille»
van^sSmivi^r01 aanm kiStBn deZe hrÜlen aan koord gebracht
Pe Amsterdamse politie beschouwt
vanaf heden het in bezit hebben van het
Japanse plastic speelgoedpistaol (zg.
erivtenpistoo!) als een overtreding van
de Vuurwapemvet, op grond van een gis
teren door de kantonrechter in de hoofd
stad gewezen vonnis (zie pagina 7).
In overleg met het hoofd van het
arrondissementsparket, zal de Amster
damse politie nu tegen bezitters van
deze pistooltjes, die bij buizenden in ons
land verkocht zijn, gaan optreden. Als
bet publiek deze pistooltjes vrijwillig op
de afdelingsbureaus der politie inlevert
zal tegen de bezitter ervan geen proces
verbaal worden opgemaakt. Treft de
politie zo'n pistool bij kinderen aan en
weigeren de ouders het aan de politie af
te geven dan zal proces-verbaal terzake
het onbevoegd voorbanden hebben van
vuurwapens worden opgemaakt. De po
litie zal ook bij de speelgoedwinkels na
gaan of daar nog pistooltjes aanwezig
zijn en de eigenaren vragen deze vrij
willig af te geven. Geschiedt dit niet dan
volgt proces-verbaal en in beslagneming
van de voorraad.
Gisteravond rond halftien zijn nabij
Maassluis het Duitse inkomende vracht
schip Anna Katrin Fritzen en het Ameri
kaanse vrachtschip Mormack Glen met
elkaar in aanvaring gekomen. Beide
schepen liepen nogal ernstige schade op.
waardoor aanvankelijk de situatie, als
zeer ernstig werd beschouwd. Later
bleek echter, dat de Anna Katrin Fritzen
(11.969 brt) weliswaar een groot gat in
ruim 1 had gekregen, waardoor dit ruim
volliep, maar dat het schip niet in zin
kende toestand was. Het kon op eigen
kracht naar Rotterdam terugvaren, waar
het in de Waalhaven ligplaats 'koos om
ontladen te worden.
De Anna Katrin Fritzen is eigendom
van de rederij Johann Fritzen und Sohn
uit Emden. Het schip was geladen met
graan.
De Mormack Gein (9316 brt) kreeg
alleen maar schade boven de waterlijn.
Het schip is ook naar Rotterdam terugge
keerd om in de Merwehaven af te meren
voor een nader onderzoek. De Mormack
Glen is eigendom van de Moore McCor-
mack Lines uit New York. De scheep
vaart heeft van deze botsing weinig hin
der ondervonden.
Vandaag in de serie „Bij velen onbe
kend een verhaal over Blanken
burg, dorp op het eiland Rozenburg dat
ten prooi moet vallen aan de oprukkende
Europoort-werken. Er bestaan nog een aan
tal huizen en er wonen nog steeds mensen,
maar lang duren zal dat niet meer
De 65-jarige ex-bouwvakker IV.
Klejjwegt („de laatste zeven jaar was
ik brandwacht hij Verolme") zet z'n
pook nog eens in de vlammende stoel
zitting. De vonken vliegen de scheef
gezakte, grauwe schouw in.
,,'k Doe het als tijdspassering", zucht
ie, „de smid zit al in een nieuwe zaak
in het centrum en ik ruim de boel hier
wat voor hem op. Vorige week heb ik
de eerste steen, die 150 jaar geleden
werd gelegd, eruit gehaald als aanden
ken". Zwarte muren en een uitgeholde
In de bakkerij van Antonie van der
Houwen aan het dorpspleintje wordt
nog steeds gebakken. Binnenkort zal
ook hij met z'n knecht moeten
verhuizen.
De recherche van de rivierpolitie
heeft gisteren nog een arrestatie ver
richt in de malversatiezaak bij het
Pakhuismeestcren.
Naast vijf controleurs van deze on
derneming en twee werknemers van
het expeditiebedrijf de Overzeesche
Scheepvaart en Transportonderneming
(Osto) is nog in bewaring gesteld een
assistent van de afdeling tarieven van
dit expeditiebedrijf.
in overleg met de justitie zal de
Rijksaccountantsdienst worden inge
schakeld bij het onderzoek van de in-
beslaggenomen administratie.
vloer zijn de duidelijke tekenen dat 'r
heel lang gewerkt is. Voor het oude
smidsambacht is hier, op de plek waar
Rozenburg is „geboren", geen plaats
meer. Over enige jaren staat er een
hypermoderne fabriek.
Deze Blankenburger, lid van een
der oudste Rozenburgse families,
zegt over het in zicht zijnde vertrek:
„Ik heb hier altijd naar m'n zin ge
woond, maar nu ben ik 't zat". Zijn
dorp is niet meer wat het geweest
is. Als een kleine, groene oase liggen
rond het oude dorpsplein nog enkele
stukjes dijk in een uitgestrekte vlakte
van water, bergen zand en klei. Bijna
elke dag happen bulldozers meer
dorpsgrond weg en steeds meer blin
den worden voorgoed voor de ramen
gedaan.
Onbegrijpelijk is toch nog de rust die
er van het aangevreten dorp uit
gaat. Een overstekende kip en een smal
le weg vol kuilen doen denken aan een
puur Hollands dorp in het polderland.
Maar achter "de grondhopen in de tuin
tjes, achter de huizen ligt een andere
wereld, 't Is er een van nuchtere zake
lijkheid. Industrie en scheepvaart gaan
zich bezighouden met Blankenburg, de
plaats die Europoort-Oost gaat heten.
Kleijwegt, z'n vrouw en enkele hon
derden dorpsgenoten gaan in andere
huizen wonen, een eind verderop, in het
dorp Rozenburg. Er wordt daar in
tensief gebouwd om deze mensen een
modern dak boven het hoofd te geven.
Hijzelf heeft een huis uit de jaren der
tig gekocht aan de Kerkweg. Nu nog
woont ie in een klein woninkje, met
aan de overkant van de weg een stukje
water, het vroegere Schuitengat. Hij
kijkt uit op de immens grote I.C.I.-
fabriek, voor hem een van de schuldi
gen
Blankenburg, slachtoffer van deze
tijd voelt het einde al heel lang na
deren. De werf van Verolme op de
vroegere kop van het eiland was een
van de eerste tekenen van het nieuwe
tijdperk. Snel volgden de fabrieken
elkaar in de naaste omgeving op.
Europoort werd op kaart gezet Bot
terdam had ruimte nodig voor zijn
industrie. Blankenburg moest daar
voor ruimen.
Het dorpsleven is kapot. Iedereen
wacht op de dag dat.hij of zij voor het
laatst de Blankenburgse deur dicht
doet Zij die voor het leven van alledag
in Blankenburg moeten zorgen hebben
dat od één na al gedaan. De textiel
zaak is een leeg vertrek en bij de
kruidenier hangen de papiergordrjnen
voor.
De enige die nog aktief voor de an
dere Blankenburgers zorgt is bakker
Antonie van der Houwen (38). Met
z'n drie knechts bakt hij nog steeds
het brood en het banket.' Hij doet dat
in een zestig jaar oude bakkerij, die met
het ernaast staande gemeentehuis (in
de volksmond „t Rechthuis") nog een
dorpsplein is.
Bakker Van der Houwen zit te
springen om de vergunning voor de
bakkerij die hij wil gaan bouwen op het
industrieterrein. Rotterdam (d'ait het
zelfde doöt, maar d'an om de grond van
de bakker) heeft al meermalen gezegd
dat hij weg moet. „Het zal wel mei of
juni worden," vertelt bakker Van der
Houwen. Zijn grootvader begon in 1890
in een herenhuls de bakkerij; zoon en
kleinzoon namen de zaak over. Twee
broers van hem zitten in bakkerijen in
het nieuwe centrum. Met z'n drieën en
twee anderen bakken ze dagelijks brood
voor zesduizend Rozenburgers,
Bezorgen doet de Blankenburgse bak-
ker ook nog. „Vroeger, toen de boeren
nog in de polders woonden en „De
Beer" er nog was, gingen er hele
vrachten heen. Nu verkoop je evenveel
in een hele straat, 't Is hier wel ver
anderd." Voor z(jn deur heeft hij tien
jaar geleden de begraafplaats zien op
ruimen, de school is dichtgegaan en
even vóór de oorlog werd de kerk ge
sloopt, gewoon omdat ie te slecht werd.
In Blankenburg zelf is nooit meer een
nieuwe gekomen.
T7EN kleine vier eeuwen heeft
Blankenburg mogen bestaan. Pas
tegen het eind van de 16e eeuw
schijnt men zich te gaan bemoeien
met dit gebied. Rond 1580 moeten
twee pachters op enkele platen in
de Maas vogels hebben gevangen.
Deze „vogelaars" wilden na korte tijd
gaan bedijken.
De rentmeester-generaal van Voorne,
jhr. Nicolaes van Valckesteyn, bepaalde
in 1586 dat het gors „voortaen Roosen-
bureh genoemd sal worden" en stor.d
hen toe 50 gemeten land op eigen kos
ten te bedijken. Een rekening van do
meinen van Voorne zegt over de plaat:
„Van het dorp Swantewaele, gelegen
oostwaeris van den Bryele, is gegroeyt
een plate, beginnende van een seecker
gat genaemt Schuere. waePdure men
vaert van Maeslantse Sluys na er Heen-
vliet ende street midden in de Maes
tot ontrent voor 't Nyeulandt ontrent
den Bruele gelegen. Welcke plate, nyet
sijnde dan water ende sandt. nyet dra
gende dan hyer en daer eenige groente
ofte lange lyes. nergens bequam toe.
Is eerst bij eenen Direk Airiaensz.,
vogelaer, wonacirtigh tot Vlaerdingen.
in pacht genomen seecker jaeren. om- j
me aldaer te moegen vogelen mette j
lange lijne."
Later, begin 1600. volgden ver
pachtingen van de Ruigeplaat en de
Oostplaat (het latere Blankenburq).
De Rotterdammers Arent van der
Wolff, Sievert van Dnynen en Hugo
Spieringh, reeds pachters van Rozen
burg, kregen de Ruigeplaat, de Oost
plaat ging naar Pieter Jansz. Soe-
tingh. In 1631 moest (de opergeble-
ven) Arent tussen Ruige- 'en Oost
plaat een dam, laten leggen. Kort
daarna kwamen de pachters in con
flict met Brielïe, omdat ze een houten
hoofd rond de gorzen wilden slaan,
ter bescherming.
Deze stad haalde er oorkonden van
Maria van Bourgondië uit 1477. bij over
de jurisdiktie van het gebied tot aan
de Leuve bij Rotterdam.
Dankzij de Rekenkamer werd er een
oplossing gevonden. Rozenburg kreeg
z'n bescherming. De gehele bedijking
kwam in 1727 tot stand.
DE GRONDLEGGER van het dorpje
Blankenburg moet Willem Pietersz.
Moerman geweest zijn. Hij was voor de
Spanjaarden uit Vlaanderen gevlucht
en kwam na vele omzwervingen op een
van de platen in de Maas terecht.
Moerman was ide eerste die op op
Blankenburg een huis bouwde en daar-
Draglines en bergen opgeworpen
grond omringen dit huisje op een
klein stukje dijk in. Blankenburg. Nog
een enkele meter, danzal ook deze
woning opgehouden hebben te
bestaan.
in ging wonen met Marótgen Rokus-
dochter, die hij in Poortugaal had ge
trouwd. Het trouwboek heefit het over
Willem Pietersz. van Biankeriburgh.
Vermoedelijk heeft hij zichzelf en het
dorp genoemd naar hét Vlaamse kust
stadje Blankertberge, waar hij werd ge
boren. Het wapen van deze stad (ge
opende burcht van zilver op een rood
veld) is terug te vinden, in dat van
Rozenburg; in goud twee palen van
rood. de rechter met twee gouden rozen
boven eikaar, de linke; met een zil
veren burch:.
(Van onze kerkredacüe)
Gisteravond is te 's-Gravenhage op
92-jarige leeftijd overleden dr. W.
Meindersma, emeritus-predikant der
Nederlande Hervormde Kerk.
Dr. Meindersma werd 19 september
1872 te Leeuwarden geboren. Hij stu
deerde in Leiden en werd op 23-jarige
leeftijd predikant in het Drentse Vledder.
Nadat hij deze gemeente van 1896 tot
1898 gediend had, vertrok hij naar Olde-
herkoop. Deze gemeente verwisselde hij
in 1904 voor Waalwijk, vanwaar hij twee
jaar later werd beroepen naar 's-Herto-
genbosch. Tot zijn emeritaat in 1938 heeft
hij oeze gemeente gediend. Daarna ves
tigde hij zich in 's-Gravenhage.
In vrijzinnige kring was dr. Meinders
ma een bekende figuur. In 1904 richtte
hij met dr. Niemeyer te Bols ward en dr.
Vorenkamp te Leeuwarden de Friese
Vereniging van Vrijzinnige Hervormden
op, waaruit de latere Vereniging van
Vrijzinnige Hervormden geboren is. Van
deze laatste vereniging was dr. Mein
dersma dertien jaar secretaris. Bij zijn
aftreden in 1926 werd hij, erelid.
Ook in de provincie Noord-Brabant
vervulde dr. Meindersma talrijke func
ties. Van het provinciaal kerkbestuur was
hij 25 jaar lid. Eveneens 25 jaar was hij
godsdienstleraar aan het gesticht Reinier
van Arkel, terwijl hij 17 jaar Hebreeuws
doceerde aan het Gymnasium van Den
Bosch.
Hij gat de stoot tot oprichting van het
protestantse ziekenhuis in de Brabantse
hoofdstad. Van 1907 tot 1948 was hij
secretaris van de Vereniging Christelijk
Hulpbetoon. Voor zijn verdiensten in het
Belgische vluchtelingenwerk in de eerste
wereldoorlog ontving hij het Witte Mobi
lisatie-kruis.
Dr. Meindersma, die in 1908 te Utrecht
de doctorstitel verwierf op een proef
schrift. „De gereformeerde gemeente van
's-H-enogenbosch 1629—1635," beschikte
over een buitengewoon vruchtbare pen,
Vah 1913 tot 19i7 was hij kerkelijk
medewerker van Het Vaderland. Vele
pubJikaties verschenen van zijn hand op
het gebied der kerkgeschiedenis, de dog
matiek en de,kerkelijke politiek. Van het
Provinciaal Genootschap voor Kunsten en
Wetenschappen in Noord-Brabant was hij
vele jaren secretaris.
De crematie van het stoffelijk over
schot van dr. Meindersma zal zaterdag
geschieden op Westerveld.
(Van een onzer verslaggevers)
TN Schiedam zijn dinsdag twee schilders van achttien meter hoogte gevallen. Een
-L van hen overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. In een loods van de
bankwerkinrichting van de Scheepsbouwmaatschappij „Nieuwe Waterweg" waren
om kwart over drie vier schilders bezig met het verven van de houten-dakspan
ten van deze loods. Ze stonden op een houten stelling die gedragen werd door
rondhouten balken. Piotsellng brak een van deze balken. Twee van de vier schil
ders vielen achttien meter. Een van hen, de 29-jarige H. v. G. uit 's Hertogenbosch
kwam op de begane grond terecht en overleed vrijwel direct. De andere schilder
3. v D. uit Ammerzoden, kon nog even een dakspant vastgrijpen, maar viel daarna
toch en moest zwaargewond naar het Gemeenteziekenhuis in Schiedam worden
vervoerd.
(Van een onzer verslaggevers)
Achttien dagen, eerder dan verleden
jaar is gisteren met 24.000ste schip van
1964 de Rotterdamse haven binnengelo
pen. Het was de Slamat van de Konink
lijke Rotterdamsche Lloyd, die van Bre
merhaven kwam en ligplaats koos aan de
Lloydkade,
In 1963 maakte de Kerkedyk van de
Holland-Amerika Lijn op 28 november
de 24.000 vol.
WOL
2VJ1VÉR Dl AD EE
e!>.' -en sfe'
DIADEEM: vloerkleed voor stijl
en sfeer. Hoge gesloten pool.
Diadeem Unl (effen);
Diadeem Haroer»
fperzische dessins):
Diadeem Orleans
(moderne dessins). Vraag folder
D2 aan Veneta N.V., Hilversum.
Voor de rechtbank in Arnhem moest
gisteren een Duitser terecht staan, de
36-jarige bankwerker H. K., die erin is
geslaagd in juli jl. 14 dagen lang Ne
derlandse kledingmagazijnen bij de
neus te nemen.
Hij ging op strooptocht door ons land
en bezocht in 17 steden grote magazijnen
waar hij gretig gebruik maakte van de
goedgelovigheid van het personeel. Hij
naaide een kledingstuk, meestal een
suèdejasje uit een rek, verwijderde het
prijskaartje en begaf zich naar de enige
meters daarvan verwijderde kassa en be
klaagde zich op hoge toon dat het door
hem gekochte jasje niet paste.
Het personeel beijverde zich de onte
vreden Duitser schadeloos te stellen en
restitueerde hem de waarde van het
kledingstuk, bedragen van 150 tot ƒ200.
Dat hij geen kassabon kon tonen was een
zaak van minder belang.
Een enkele keer lukte het niet en dan
stapte de Duitser eenvoudig met het jasje
onder de arm het magazijn uit.
De officier vond het een brutale ma
nier van doen en eiste tien maanden
gevangenisstraf met aftrek. De raadsman
mr. Ten Cate uit Arnhem vroeg om
praktische redenen een geringere straf,
want dan raakt Nederland deze onge
wenste vreemdeling zo spoedig mogelijk
kwijt.
Het höofdleidingnet van de Nederland
se Gasunie nadert nu snel zijn voltooi
ing. Nadat het traject Hoogezand-Ommen
enige tijd geleden al met aardgas kon
worden gevuld, is thans ook het gedeelte
van Ommen naar Zutfen gereed geko
men. Over een week zal ook hier de
gaskraan kunnen worden opengedraaid.
De koppeling met het traject Zutfen-
Boxtel heeft eveneens al plaats gevon-
.den, wat betekent dat de Gasunie thans
beschikt over de verbinding Hoogezand-
Boxtel met een aftakking naar Geleen.
Over een week zal dus de leiding Om-
men-Géleen 'geheel.met gas- zijn' gevuid.
Verwacht wordt, dat de leiding Om
men-Utrecht binnenkort tot Nijkerk ge
reed zal zijn.
Zo als bekend, worden nog dit jaar
de leidinggedeelten Boxtel-HUvarenbeek
en Geleen-Maastricht uitgevoerd als
uitbreiding van het oorspronkelijke bouw
plan voor 1964. Deze leidinggedeelten zul
len in januari gasvoerend zijn.
Achte>- de naam Maxim Gorki ging een
wonderlijk mens schuil: Aüeksej Fesjkow,
geboren in 1868 te Nizni Nowgorod, het
flE UTRECHTSE volks- van. de bronzen roeiploeg
buurt wijk-c heeft eveneens..tUïtar-
gisteravond in alle zalen
van het Utrechtse casino
zijn grote zoon Anton
Geesink op geestdriftige
wijze gehuldigd. De
Olympische kampioen
werd benoemd tot ere
burger van wijk-c. Aan
gekondigd werd dat de
wijk-c'ers de omloop, de
straat waar Geesinks
nieuwe sportschool
wordt gebouwd, voort
aan Anton Geesinklaan
zullen noemen. Boven
aard ontbrak op dit feest
ook een deputatie van de
Utrechtse studenten niet.
Omhangen met kransen
luisterden de drie Olym
piërs naar een toespraak
van de voorzitter van het
wijkcomité, de heer L.
Bronius, die als bewijs
van Geesink's ereburger
schap een in het Latijn
gestelde oorkonde met ze-
gel aanbood.
Geesink zei blij te zijn
met de geschenken, maar
nog plezieriger vond hij
het weer midden in de
dJLn ^jk^rs(Z°hun °buurt) te
zijn oud-buurtgenoten
nog een vorstelijk be
drag voor de inrichting
van zijn sportschool, die
volgend jaar augustus
klaar zal zijn.
Ruim 700 buurtbewoners
maakten het feest mee,
jongeren, maar ook veel
ouderen, die met auto's
van huis waren gehaald.
De Olympische roeier
Hartsuiker en de coach
zijn; „Als ie maar niet
naast zijn schoenen gaat
lopen", had Geesink hier
en daar over .zichzelf ge
hoord. Hij verzekerde dat
daarvoor geen vrees be
hoeft te bestaan. In de
eerste laats zijn mijn
schoenen te groot, boven
dien past dat niet bij mijn
genoten gekomen. Hij was
21 jaar depastoor van
wijk-c. geweest en werd
daar door rooms-katholie-
ken en niet-katholieken op
handen gedragen. „Die
mensen hebben hun hart
op de lippen en daarom
heb ik ze sinds mijn ver
trek zo gemist",' zeipas
toor Van Nuenen, die
Geesink vooral waardeer
de om zijn eenvoud. Gee
sink kreeg nog heel wat
geschenken, onder meer
van de juffrouw uit het
snoepwinkeltje. Toen An
ton nog klein was kreeg
hij er vaak een toffee,
toen hij wat groter was
geworden werd heteen
reep chocolade en toen hij
zijn forse lengte had be
reikt werden het zelfs 'en
kele repen. Nu werd het
een heel grote plak choco
lade. Het feest van de
wijk-c'ers duurde tot diep
in de nacht 'voort. Er
werd gedanst en gehost en
ook heel veel gedronken.
karakter", verzekerde hij.
De bejaarde pastoor S. De stemming was opper-
Nuenen was ook naar het best en Geesiiik voelde
feest van zijn oud-buurt- zich echt 'weer-thuis.
huidige Gorki. Als wees had hij een
ellendige jeugd, versleet tientallen bazen
in nederige baantjes en zwierf jarenlang
met „barrevoeters" door het wijde Russi
sche land en dit alles was de leerschool
voor zijn schrijversschap onder pseudo.
niem. De revolutionair had al een rol
gesp'eeld in de bewegingen van anarchis
ten en bolsjewieken, toen hij om zijn
aandeel in de troebelen van 1904 in het
gevang werd gesloten.
In de Peter-Faulvesting schreef de man
die feeds befaamd was door zijn in 1896
te Moskou opgevoerde „Nachtasyl", zijn
„Kinderen van de zon" (1905). Hoewel
hij zich Gorki, dat'is „bitter", noemde, is
het verwonderlijk dat dit spelniet is
doortrokken van een alles omver wer
pende haat. Veelmeer is het een mide
overigens tot de bodem gaande teke
ning van de tegenstellingen tussen intel
lectuelen (de kinderen van de zon) en de
vernederden en vertrapten, die bij Gorki
vaak de blinde mollen heten. Gorki eta
leerde niet een opstand van het proleta
riaat, maar liet juist in die bezittende
klasse in de persoon van de overge
voelige Liza, het protest tegen onrecht
groeien.
Het is een protest dat zijn voedingsbo
dem vindt in het besef van verantwoor
delijkheid voor de naaste; in feite de
sociale bewogenheid van de christelijke
beschaving. „Kinderen van de zon" doet
ons begrijpen waarom Gorki zich wel
schaarde achter de revoltutionaire bewe
ging maar zich fel keerde tegen het
despotisme van Lenin en Stalin. Zijn
werk lijkt welhaast een profetische
schets van de milder wordende Russische
mens, zoals deze zich thans kennelijk aan
het vormen is.
Wij zouden graag de achtergronden
van Gorki en zijn werk nog wat meer
uitdiepen, doch de beperking gebiedt, ons
nu te bepalen bij de realisering van het
spel.
Bob de Lange verpersoonlijkt in de
naar alle kanten gaaf geslepen figuur van
Protasof het onbegrip van de zich van de
buitenwereld afsluitende intellectueel. Hij
szo gebiologeerd door zijn chemische
proeven, dat hij niet eens beperkt hoe
zeer hij zijn naaste omgeving, zelfs zijn
eigen vrouw achter die muur van weten
schap doet lijdén. In zijn gespannen crea
tie brengt Bob de Lnage het zich isoleren
beklemmend op de zaal over.
Anne-Marie Heyligens maakt als Prota-
sofs vrouw Jelena het lijden onder het
ontbreken van contact soms ontroerend
voelbaar. Anderzijds is zij het prototype
van 'de trotse vrouw uit de heersende
klasse, die geen oog heeft voor de mens
die niet tot haar groep behoort.
GUIDO DE Moor geeft iets te afgeme
ten gestlatc aan de kunstschilder Wagien,
die bij Gorki model staat voor de dwe
pers met het schoonheidsideaal; een an
dere vorm van zich afsluiten.
Pim Dikkers is als de veearts Tsjepoer-
noj geheel en al de representant van de
in cynisme en zelfkwelling ondergaande
mens. Hij speelt zijn rol sterk ingetogen
en nochtans (juist daardoor) komen de
gevoelensvan deze mens treffend tot
uitdrukking.
Do van Stek vertegenwoordigt als zijn
zuster Melania nog een ander isolement,
nl. dat van de mens die verlangt te
ontsnappen aan het verleden maar het
hoe zij ook wordt probeert, niet kan. Dit
is een hachelijke rol, die zeer gemakke
lijk kan afglijden naar het melodramati
sche en het lachwekkende. Het was
uitermate boeiend, te beleven, hoe Do
van Stek met brede nuanceringen het
zwiepen van het slappe koord schitterend
de baas biel
Er zijn nog meer isolementen en con
trasten in „Kinderen van de zon". De
gelddorst van huiseigenaar en fabrikant
in spe Nazar, door Eduard Palmers als
een louche, huichelachtige figuur neerge
zet. De wiebelende wellusteling, Miesja,
door *Wim van Rooij als een midden-
revolutionaire nozem en rokkenjager rit
misch getypeerd. Dan de smid Jegor, de
proletariër die met drank in zijn lijf z'n
vrouw ranselt omdat hij zelf zoveel slaag
heeft gehad; een suggestieve domme
krachtcreatie van Frans van der Lingen.
De „barrevoeter" Trosjien, van wie Carl
van der Plas een regelrechte Nachtasyl-
klant maakt, de oude njaanja (Annie
Leenders) wier wereldje uit niets anders
bestaan dan sloven voor de familie Pro
tasof bij wie ze haar leven lang in dienst
is en de jonge huismeid Fiema (Sonja
Brill) die een oude kerel trouwt om zijn
geld.
En temidden van al deze zo van elkaar
verschillende en geisoleerd levende we
zens, staat het sociale protest centraal in
de persoon van Liza. Anny de Lnage is
door haar intens bewogen en de gevoels-
stromingen veelzijdig accentuerende crea
tie inderdaad het middelpunt van de
voorstelling. Met haar spel .breken Gor
ki's bedoelingen krachtig door als een
golf van ontroerende menselijkheid, maar
ook van menselijke hulpeloosheid. Aan
grijpend was Anny de Lange vooral in
het er wel naar hunkeren, maar niet
durven aanvaarden van wederliefde en
in het uitbeelden van de groeiende obses
sie die bij Liza leiddde naar krankzinnig
heid.
Van moment tot moment was regisseur
Scharoffs psychologisch en qua theater
(Van een onzer verslaggevers)
De rijksweg 20 bij het kruispunt tussen
Maasland en Maasdijk was vanmorgen,
donderdag, omstreeks kwart over zeven
bezaaid met haring als gevolg van het
omslaan van een vrachtwagencombinatie.
Een vrachtwagen met aanhanger van de
vishandel Thijssen uit Scheveningen
raakte uit een bocht en kwam op de
andere weghelft terecht. Uit de tegen
overgestelde richting naderde een tank
auto waarvoor de visauto remde. Daarbij
sloeg de auto over de kóp, terwijl de
aanhangwagen overeind bleef.
De combinatie was geladen met haring.
Een zestig k zeventig vaten van het
zeebanket rolden bij de botsing uit hun.
bergplaats en de inhoud verspreidde zich
over de weg. Honderden vierkante me
ters wegdek waren onbegaanbaar, waar
door het verkeer zeer is vertraagd. De
mistige „visweg" leverde een merkwaar-
digc aanblik op.
De fa. P. Boekesteijn uit Maasland is er
met behulp van twee kraanwagens in
geslaagd de onfortuinlijke colonne over
eind te krijgen. Vrachtwagen en aanhan
ger moeten als „total loss" worden be
schouwd.
De Certina DS - een sportief hor
loge. Het uurwerk is „zwevend"
in de kast bevestigd. Het vangt,
schokken en trillingen onverstoor
baar op. Tikt daardoor al-
tijd hyper accuraat, f'
Certina horleges in prijzen van
f 79.- tot f 25001-.
WINKELCENTRUM
BINNENWEG 45 - ROTTERDAM
TELEFOON 11.66.15
Een arrestant van de Tilburgse politie,
een 21-jarige Westbrabantse bouwvakar
beider, heeft dezer dagen in de cel van
het politiebureau poging tot zelfmoord
gedaan door het innemen van een grote
dosis slaaptabletten. De man was met
een Duitser aangehouden omdat hij ver
dacht werd van de verduistering van een
in Karisruhe gehuurde auto, die zij in
Tilburg trachtten te verkopen. Beide
mannen werden toen ingesloten. De
bouwvakarbeider werd op een ochtend
bewusteloos in zijn cel aangetroffen.
Ijlings werd hij naar het ziekenhuis
overgebracht waar men constateerde
dat hij een grote dosis slaaptabletten
had ingenomen.
Na behandeling kon de man opnieuw
worden ingesloten en aan de officier
van justitie in Breda worden overgege
ven.
rake greep op het stuk merkbaar. Hande
ling en dialoog kregen een nimmer ver
slappende stuwing. De vele mogelijkhe
den die Gorki heeft geboden om karak
ters en uitingen en achtergronden ver
schalend e interpreteren en verder in te
vullen, werden in deze voorstelling
scherp voor ogen gesteld binnen het
sfeervolle décor van Lou van Steenber
gen, mede dank zij de uitmuntende verta
ling van Aleida G. Schot die al zo vaak
heeft bewezen de Russische mens en
geest gaaf te kunnen overbrengen in onze
taal.
TON HYDRA
(Van een onzer verslaggevers)
In de afgelopen maanden zijn duizenden en nog eens duizenden brillen
verzameld. Het waren allemaal oude brillen, niet meer „naar de mode" of
s echts afgedankt „om eens wat anders te hebben". Het was een actie, die