RAPAILLENAM DEEL
AAN STEMBUSSTRIJD
naïviteiten,
en ook ongelukken
LIESDEGREUTER WERKT
HARD VOOR HUID EN HAAR
i
(§eóprekken met m^nnet/e ^ioor^
WEER METRO
Twee plaatjes
Wout van Beek
w
rOTTKFIDA.MSIF.R
ZATERDAG
BURGEMEESTER VAN HALL
IJ mag met de Amsterdamse
provo's" heel wat te stellen heb
ben en met zorg de uitslag van de
gemeenteraadsverkiezingen tege
moet zien, hij behoeft niet te wan
hopen. Extreme partijen van
uiterst links en uiterst rechts zijn
er altijd geweest in de Nederland
se politiek. Zij namen het afwis
selend succes aan de-verkiezingen
deel om na verloop van een aan
tal jaren weer te verdwijnen.
Wanneer we eens nagaan welke
partijen en in de twintiger jaren
in het district Rotterdam tracht
ten de kiezersgunst te winnen,
dan moeten we zelfs constateren,
dat wat we nu in Amsterdam te
zien krijgen het deelnemen aan
de verkiezingen van de „Provo
partij" in feite niets nieuws is.
40 jaar terug
waren er ook
provo's in
Rotterdam.
~^7"ERRASSEND veel reacties
Ook niet nieuw
Geslonken
hebben wij ontvangen naar
aanleiding van onze artikelen-
serie „60 Jaar RTM-historie".
Langzaam maar zeker, tot zoals
dat indertijd met de stoomtram
het geval was, kwam de stroom
van brieven op gang. Vele lezers
stelden hun herinneringen aan en
belevenissen met de stoomtram op
schrift en zonden die ons toe. Ui
teraard zijn al die reacties ons
welkom; onze kennis omtrent de
verdwenen stoomtram is er door
verrijkt.
OOK DAMES
Reacties op onze
RTM-verhalen (1)
a
25 partijen
Zeer verdeeld
-
SLEUTELEN
A - -
gina
m
wk
In de jaren 1922 en 1923 slaagde de
„Rapaille-partij" er in Rotterdam in eni
ge'duizenden stemmen te behalen. Het
verschil tussen vroeger en nu is, dat de
„extremisten" gevonden werden onder
de ouderen, die zich „rapaille" noemde,
omdat één der rechtse kandidaten hen
na relletjes daarvoor had uitgemaakt.
Want men vergisse zich niet, ook in de
jaren -twintig had de politie soms grote
moeite met de handhaving van het ge
zag en de oudéren zullen zich nog bést
herinneren, hoe in Crooswijk en
Transvaalhuurt vaak hele veldslagen-
werden geleverd tussen stakers, die zich
in hun huizen hadden verschanst en
bereden en onbereden politie, waarbij
meermalen gewonden, vielen.
Maar laten we niet afwijken van
ons verhaal. De „Rapaille-partij" werd
in hoofdzaak gesteund door ouderen,
die zich door de maatschappij tekort
gedaan voelden en daarvan openlijk
blijk gaven in demonstraties tegen hot
gezag en-verzet tegert de politie. De
„Provo's" zijn dus helemaal geen nieuw
element in de Nederlandse politiek.
De „Rapaille-partij" behaalde zoals
wij reeds schreven enige duizenden
stemmen en wel in 1922 en 1923. Deze
stemmen werden voornamelijk behaald
ten koste van de SD.A.P., hetgeen uit-
de verkiezingsuitslag kan worden opge
maakt, want in één jaar tijd (van 1922
op 1923) verloor de S.D.A.P. een goede
2500 stemmen en. won de „Rapaille-par
tij" er ruim 1000. De toch al vrij linkse
SDAP. .ging toen. een nog linksere
koers varen en de, partij van het „rapail
le" verdween dan ook al weer spoe
dig.
Vï/EER HEEFT een Europese slad
een metro gekregen. Nee, niet Rot
terdam, dat moet nog een jaar of wat
wachten. Eerst was Oslo nog aan de
beurt. Dezer dagen is daar de stads
spoorweg geopend. Het is meteen een
grootse onderneming geworden. Een
aantal verbindingen, die uit diverse
richtingen naar het centrum leiden met
een totale lengte van 27 kilometer (Rot
terdam straks zes kilometer).
In Oslo kan men tegelijk 27.000 men
sen in een richting vervoeren (Rot
terdam per uur, in de spitstijd, 30 000).
De Noorse metrotreinen kunnen elk
900 passagiers vervoeren. Zij worden
gedirigeerd door een centrale verkeers
leiding, waar alles direct kan worden
overzien en van waaruit ook'instructies
aan de bestuurders kunnen worden ge
geven.
De Maasstad zal het straks met heel
wat minder moeten stellen, maar in
Oslo hebben ze misschien meer geld...
geval met hun „Vrouwenpartij", al is
het niet -waarschijnlijk, dat buiten het
bestuur en. de leden van deze „Ke
nau-groep" andere kiesters op deze lijst
gestemd hebben, want meer dan 200
stemmen kwamen er niet uit de bus.
B Het is trouwens toch merkwaardig
om te zien met hoe weinig aanhang
men in die dagen meedong naar een
„zetel". Wat dat betreft is er wel wat
veranderd. De voorgangers van,, „boer"
Koekoek, die in de stad Rotterdam als
Piattelandspartij uitkwamen kregen bij
de Kamerverkiezingen van 1922 m dit
district slechts 237 stemmen en bij de
Statenverkiezingen een*'jaar later 598
stemmen.- Aangetekend moet daarbij
nog worden, dat de „plattelanders" in
1923met meer dan één lijst uitkwa
men.
B' De CK.tT van de heer Zeegets
heeft ook "zijn voorgangers gehad. Aan
T\IT is dan kandidaat 1. Coremans
met een deel van zijn aanhang.
Deze vertegenwoordiger der Rapaille
Partjj werd In 1922 in de Rotterdamse
raad gekozen.
Rotterdam een Christen Democratische
Partij deel (6881. De pacifisten kunnen
zich ook niet op de borst slaan. Ook z
zijn geen nieuw element in de Neder
landse politiek, daar in 1922 een zich
socialistisch noemende afgescheiden
groep van de S.D.A.P, m de Maasstad
212 stemmen kreeg en een tweede zich
„democratisch" noemende afgescheiden
groep kreeg in Rotterdam in 1923 bijna
1000 stemmen.
B Ter rechterzijde opereerden naast*
de AKP. toen nog de tweede partij
in Rotterdam met 35.000 kiezers, de
C.H.U. (10.000 kiezers), de RK.
Staatspartij (30.000 kiezers), de S.G.P.
(1.300 kiezers) en de Herv, Geret
Staatspartij (4.000 kiezers) een partij.
de Kamerverkiezingen van 1922 nam in die zich als christelijk Sociale Partij
aandiende. Zij kreeg in 1922 542 stem
men en in 1923 517.
B De grootste klappen in 1923 kregen
de liberalen. Zij verspeelden in een jaar
8000 kiezers m Rotterdam. Dit was 40
procent van hun aanhang in 1922. Sprak
men na de verkiezingen van 23 maart
jd. van een „politieke aardverschui
ving", de stembusuitslag van 1923 was
ook niet mis. De opkomst bv. was mini
maal, Vergeleken met een jaar tevoren
bleven in 1923 10 procent van de kiezers
meer thuis, hetgeen ongeveer 20.000
stemmen minder betekende.
B Een groot deel van deze thuisblij
vers was gewoon „liberaal" te stemmen.
Dat leert de uitslag ook, want anders is
het enorme verlies van de Vrij
heidsbond niet te verklaren. Alle partij
en zagen namelijk hun aanhang m meer
of mindere mate slinken, met uitzonde
ring van de AKP. en de Vrijzinnig
Democratische Bond, die beiden won
nen.
B Evenaren de A.RJP. en de C.H.U. in
Rotterdam nu elkaar, in 1923 kreeg de
A.R.P. 100 procent meer stemmen dan
de CJELU. Er is dus in de protestantse
hoek wel het een en ander veranderd.
Al met al kan worden gezegd, dat er
niet zo veel nieuwe elementen in het
gedrag van de Nederlandse kiezers geko
men zijn. We waren in de twintiger
jaren beslist niet anders dan nu. De
politieke kaart is in hoofdlijnen dezelf
de gebleven. Alleen het aantal „rand
en splinterpartijtjes" is teruggelopen.
B Vermeldenswaard is, dat er tussen
de brieven, die wij ontvingen, zich er
verscheidene bevonden van lezers, öae
ver buiten het gebied wonen waar de
RTM haar stoomtram- en veerdiensten
exploiteerde. Belangstellenden in de
RTM-historie uit Amsterdam, Dokkum,
Kou de kerke (Zld.) en Velp, om maar
enkele plaatsen te noemen, deden ons
hun brieven toekomen Onder hen wa
ren er verscheidene, die informeerden
naar de mogelijkheid om in het bezit te
komen van foto's, waarmee wij onze
artikelen illustreerden.
B Die mogelijkheid bestaat inderdaad,
doch wij vragen hen, die nog geen be
richt daarover van ons ontvingen, nog
even geduld te hebben: u zult beslist
nader van ons horen!
B De inhoud van de brieven was inte
ressant. Wij zouden gaarne alle
briefschrijvers hier aan. het woord .la
ten, doch in dat geval zouden wij de
redactie van onze krant moeten verzoe
ken een. paar pagina's daarvoor ter
beschikking te stellen. Dat is natuurlijk
te veel yan het goede gevergd.
B Met genoegen constateerden wij dat
ZO reed de tram anno 1936 in Zijpe
en ais iemand een afdruk wil
hebben kan de heer K. Wielemaker,
Kaersemakerstiaat 12, Zierikzee, daar
voor zorgen.
ook oud-RTM-personeel ons hun herin
neringen aan hun diensttijd bij de RTM
deden toekomen. Kostelijke en humo
ristische belevenissen maakten zij mee
op hun stoom- of diesedtram. Wat ons
ook opviel was, dat er veel dames op
onze artikelenserie reageerden. Odk zij
hebben hun herinneringen en belevenis
sen aan en met de stoomtram aan ons
toevertrouwd. Aan alle briefsbhrij-
TJTER ZUN ive dan nogmaals met
die RTM. Ditmaal is dan de lezer
aan het woerd. Dat moest ervan ko
men» want de reacties op de serie ver
halen over de RTM-geschïedenis waxen
overstelpend. Het heeft even geduurd
voor we op deze pagina zover waren*
Maar nu komt onze selectie uit de bin
nengekomen "Brieven Cen foto's) in twee
afleveringen aan. bod.
Maar er waren meer extremisten in
de toenmalige politieke .wereld. Men zoe-
ke de lijsten maar af. Wie dan leest, dat
in 1922 in Rotterdam 25 partijen, aan de
verkiezingen deelnamen, zal zich niet
verbazen over de bij die tijd vergeleken
bescheiden afwijkingen van thans. In
1923 bv. namen meer dan vijftig partij
en deel aan de verkiezingen voor de
Tweede Kamer, die toen nog slechts 100
zetels telde.
B Wanneer nu een Belgisch commenta
tor Zijn verontrusting uitspreekt over
de ontwikkeling van het Nederlandse
politieke leven, dan geeft hij blijk de
geschiedenis van de Nederlandse poli
tiek niet te kennen. Wij zijn, politiek
gezien altijd een. merkwaardig ver
deeld volk geweest en wij worden dan
ook nergens ter wereld geëvenaard, al
moet gezegd worden, dat men in Indo
nesië, waar bij de. eerste parlementsver
kiezingen ook bijna twintig, partijen
stonden ingeschreven, ook wel van ver
deeldheid houdt. En het zal wel aan het
eeuwenlange contact met Nederland te
wijten zijn dat ook daar de politieke
partijen meer dan elders in de wereld
op godsdienstige overtuiging zijn ge
baseerd.
B Hoe verdeeld we in de jaren twin
tig waren kunnen we laten weten. Op
acht „splinterpartijtjes" werden ia 1822
ruim. vijfduizend stemmen uitgebracht
in Rotterdam. Welke partijtjes dat ge
weest zijn? We zullen er enkelen noe
men: de lijst-Arts, de Pensioenpartij, de
Kunstenaarspartij, de Middenstanders
en Koopmemers, de Belastingpartij en
de Onafhankelijke Beresteyn.
De vrouwen deden in die dagen ook
mee meteen eigen lijst. Weliswaar
bescheiden maar -ze waren er in ieder
etalagedienst bijhouden een werk
zaamheid die vooral neerkwam op tele
foneren en voor een groot deel het
administratieve gedeelte van de afde
ling behartigen,
En nu? Het werk dat zij daar in
haar eentje deed wordt inmiddels door
drie andere mensen gedaan, en Lies
trekt dagelijks het land in, de polder of
de grote stad. Op zoek naar zalen, pra
ten met deze en gene, tientallen kilome
ters rijden m haar Volkswagen, even
zeggen: „Dag, Bea, succes!", en. dan
weer naar huis terugrijden, om twaalf
uur haar bed in gaan en haar moeder
horen zeggen: „Ben je alweer zo laa£
thuis, Lies?" en de volgende morgen
kringen onder haar ogen hebben. Dat is
haar tegenwoordige beroep. „Heel erg
leuk, een- ontzettend prettige baan, en
iedereen is vreselijk aardig", zegt ze.
Om wat precieser te zijn: Lies is
degene, die de nieuwe reclamecampagne
voor deze produkten tot realiteit brengt.
Al maanden lang trekt de campagne
volle zalen, van Leeuwarden tot Eindho
ven en van Twente tot Zeeland.
Daar stromen, na een oproep via de
drogist en de dagbladen 's avonds de
zalen vol, en daar zijn een hele avond
lang twee demonstratrices een voor
het haar en een. voor de huid bezig
met voorlichting over de beste verzor
ging van beide. De toegang is gratis.
Zo gauw de Nederlandse vrouw gratis
leest stroomt ze ernaar toe", zegt
mejuffrouw Dé Greuter, en ze legt haar
werk uit.
„Het idee is van. mijn baas. en die
houdt dus de Jeiding over me. Ik moet
zorgen dat de avonden kunt)en worden
gehouden. Dat wil zeggen: je zoekt een
streek Uit, daaruit neem je eèn paar
plaatsen, in die ^plaatsen ga je op zoek,
naar een zaal,' waar zo'n 250. tot 300
mensen terecht kunnen, dan moet
je zorgen dat er koffie is en cake,
aat de verlichting in de zaal goed is, er
moet warm water zijn voor het haarwas
sen, de drogisten moeten hun kaarten
krijgen, die ze aan hun klanten kunnen
uitdelen, kortom er is zoveel werk dat
je tijd tekort komt."
Maar dit is nog niet alles wat Lies
Greuter op haar schouders heeft, daar
naast moet zij ook nog het contact met
de pers en de damesbladen onderhou
den en hen voorlichten. Dat betekent
uren praten en. daarna de avond zelf
bezoeken, de demonstratrices voorstel
len: „Dit is Bea, voor het haar, die kan
zo goed opkammen", en dan is haar
taak voorbij: terug naar de auto, terug
naar huis. 1
9 .Vorig jaar begonnen de avonden Jn
Haarlem, de eerste avond, waren er vijf
tig belangstellenden, het maximum
aantal. bezoekers werd bereikt in
Kanupen: 450 op één avond,
V De zegetocht van een doe-het-zelf
permanent en van huidverzorgingsmid
delen gaat verder. Momenteel wordt het
Rijnmond-gebied „onder handen geno
men" Vlaai-dingen, Hoogvliet, Pernis,
Maassluis, Spijkenisse Rozenburg en
Schiedam zijn geweest, de rest volgt
waarschijnlijk nog.
Donderdag z juni mo, dus btfna
56 jaar geleden, gebeurde, dit on
geluk met de tram tussen Zlnkweg
en Oud-Beijerland in De Hoekse-
waard en dit plaatje bleef ervan
bewaard.
0
1
VF/OUT van Beek is een Braban-
der, voorganger van de Broe
derschap van Pinkstergemeenten.
Hij geniet voornamelijk bekendheid
in Noord-Brabant, waar hij vaak
raet een tent van plaats tot plaats
trekt om te evangeliseren. Maar
evangelist Wout van Beek maakt
ook grammofoonplaten. Zijn totaal aan
zwarte schijven was tot dusver vier,
waarvan de gezamenlijke oplage
®wu is, geen slecht cijfer in de sec
tor der geestelijke muziek. Nu zijn
er weer twee uit. Op-die platen kan
men Wout van Beek deze liederen
horen-zingen: Tot die dag, Geen zil
ver noch goud, Daar is mijn thuis,
Eens 1 breekt de dag aan, Maak van
daag een nieuw begin, De konink
lijke telefoon, De liefde des vaders,
De weet wie de morgen beheerst (vol
ledige tekst op de hoes). Het zijn
opgewekte vertolkingen van het
geestelijke lied. Wie ze beluistert
kan zich goed voorstellen dat er veel
vraag naar is. Daarvoor staat trou
wens ook de naam van de begélei-
Qêrs borg. Dat zijn namelijk „The
Musical Gospel Messengers", die het
„Hawaiianelement" in de evange
lische sector brengen. Wie er meer
van wil weten. W. A. v. Beek
Kloosterweg 62, Waalwijk, tel. 04160
2347»
Lies de Greuter woont jn Amsterdam,
ze heeft haar Mulo-diploma, haar rijbe
wijs, ze heeft een tijdje Nederlandse
conversatielessen gevolgd, ze heeft haar
diploma Engelse handelscorrespondentie
en steno („daar doe ik niks meer
aan").
Twee en een half jaar geleden kwam
ze op de reclame-afdeling van J. W
Lahnemann N.V. in Halfweg terecht:
„Ik wilde altijd wei graag in de recla
me". Haar werkzaamheden toen? Een
plakboek bijhouden van advertentie- en
andere campagnes, die L&hnemann voer
de voor Duitse haar- en huiscosmeti-
ca-artikelen, de vragenrubriek in adver
tenties voor haar rekening nemen, de
LIET mannetje dat naast ons
M stond op het middenbalkon
van lijn 5 zei terwijl hij zich ver-
genoegd in de handen wreef:
„Een spannende week, hè? Echt
'n wekte met hoogtepunten, hè?
Of nie soms? Vanmorrege 't vis-
sezoen ope gegaan en woensdag
ganeme stemme. Daar kenneme
is heerlijk over prate! Gisteren-
avend d'r over mot gehad niet me
zwager. Die kwam nog is effc
anlope v'anweges vanmorrege. Met
ze vrouw. Hij is zogezegd 'n ge
hore sportvisser. Malde in de
nacht kemiie 'm wakker make, en
azzie dan zeg: Kees. laneme gaan
visse, dan staan-d-ie al naas re
bed. Afijn. Kees kwam dan effe
lang». Of ik no-g 'n hengeltje over
had. Ik zeeZo Kees. ganeme d'r
weer op uit? Ganeme weer van
die grote snoeke vange? En tege
lijkertijd steek *k, me bande uit
om de grootte van die snoek an
te geve. En daar wier toch me
schoonzus kwaadl Ik doch, wat
heb 'k nou an me fiets hange. Ze zee: Nou, cn wat zou
dat dan nog! Mag Kees nie visse, of ken Kees nie visse.'
Kijk, en met die praatjes mot je nou heel toevallig hij
mijn nie ankomme! Ik zee: Kees mag nie visse, want
Kees ken nie visse, Wat Kees ken is allenig an de water-
kant zitte en af en toe *n slokkic neme, en dan later
naar de visboer gaan. Begrijppu waarrik heen wil?"
We zeiden: Neen!
IJ1J zei: „Kees is *n beste jonge, maar 'n eerste klas
leugenaar. Maar eerlijk, z'n spulletjes benne in orde.
Hjj hep me daar 'n visuitrustinkie. meiieer, daar zeggie n
tege. Geweldig. Maar hij kennie visse. *t Kleinste hliekie
lach *m gewoonweg uit. Hu ken *t goed doen. du- hij koop
altijd van dat dure spul om z'n dpegie lekker Ie make,
echt lekker. As mins zou-ie d'r zo in bijte. Hij hep echter
nie het geduid om i» lekker rustig te blyve zitte. Hjj zit
maar te draaie 7,'ix simmetje i« altijd in beweging. Azzie
't mijn vraag komme a! de si-se naar dat simmetje kijke
om d'r eige naar te iarhe. Goed, lijj vang dus niks, ge
woon nik- Nou haddenic daar ai is wat van gezeg, me
luidde 'in al is angera.iie thuis te bljjve. Maar op *n keer
kotup me schoonzus hijgend hij me thuis: Kees liep "n
snoek gevange van twaallef pond. Mot je komme kijke.
Ik zee tege me vrouwMee, gewoon mee, dat moddik
rien. Kees met ze snoekie. Afijn, wij mee, en laat 't nou
't snoekie van twaallef pond wezc! 'n Knaap meheer,
geweldig, 'n bek om bang van te worre, cn ogc, zo ge
meen, azzik nog nooit had gezien. Ik zee: Non Kees, me
complementc jonge, dat is zeker 'n heel karrewei gewees,
om dat beessie uit 't water te hale. Hg zee: Man, spreek
me d'r nie van. En ze vrouw zee: Neem nog maarris 'n
pilsie. Kees, dan zak de schrik wat. En kijk, toen kreeg
'k argwaan, azzu begrijp wat ik bedoel."
We zeiden: Jazeker!
LJIJ zei; „Ik doch: Kees en dat vissie, dat ken nie. D'r
zit wat fout. Ik zee: Kees. waar hebbie dat krengetje
gevange? Afijn, hg noemde *n buiteplaassie op, maar dat
zee me niks. Ik maar lope prakkezerc en d'r nie uit-
komme. 's Nachts wakker geiege en de hele dag me kop
nie hg me werk. Maar nou kontp 't. 's Avus zit 'k in me
luie stoel naar de televisie te kgke, begin ine vrouw
ineens te Iarhe, te Iarhe mekeer, ik doek dat gaan ver
keerd. Ik zee: Mins wat i-ler? 7e zee: Mot je kijke, en
ze gaf me me krantje. En daar stiug 'n foto in van 'n
jonge, die 'n snoek kad gevange van twaallef pond. En
achter die jonge zag 'k nog net het gezich van me zwager.
Toen ging d'r een lichie hg me brandc. Ik naar me
zwager. Laat-ie tot ze geluk nou allenig thuis zijn! Ik
zee: Kees, wattis *t je waard azzik die krant nie an je
vrouw laan zien? Afgn. me kwamrae terecht op *n fijne
doos segare. Kijk, ik wil maar zegge: U mot is oplette,
hoe druk 't vemiddag in de viswinkels is. En allemaal
kerels, die hé, conducteur, stoppis effe, ik mot d'r aft"
vers(sters) onze. hartelijke dank voor
hun reacties!
B Een interessante brief kwam van de
81-jarige mevrouw De Goede uit Rotter
dam, die zich nog als de dag van giste
ren weet te herinneren dat op 30 april
1898 de eerste stoomtram te .Oud-Beijer
land door de bevolking pp feestelijke
wijze werd begroet. Hieronder laten wij
een gedeelte uit haar brief volgen:
■v 3
B „Ik weet nog goed, dat de stoom
tram voor het eerst van Rotterdam naar
Oud-Beijerland ging rijden. Het was
een groot feest, want de Hoeksche
Waard werd uit haar isolement verlost.
Als men voor de komst van de stoom
tram naar Rotterdam wilde kem men
met de stoomboot „Oude Maas" mee;
ook kon men via de Barendreehtsebrug
naar Rotterdam gaan lopen. Als mijn
vader naar Rotterdam ging om
boodschappen te doen, ging hij
heen-en-terug lopen. Fietsen waren toen
op ons dorp nog onbekend!
B Zaterdag en zondagavond was het
feest voor de jongelui uit de Hoeksche
Waard. Op die avonden trokken ze met
de tram naar Oud-Beijerland. De oude
re mensen onder de passagiers moesten
zich dan haasten om een plaatsje in de
tram te bemachtigen, daar anders de
plaatsen door de jongelui waren ingeno
men. Een retour Oud-BeijerlandKroos-
wgk kostte toen 15 cent -
3 Toen de stoomtram voor het eerst
in ons dorp kwam waren bijna alle
dorpelingen uitgelopen om die te bewon
deren. Onder hen bevonden zich honder
den oudere mensen uit Oud-Beijerland
en omgeving, die nog nooit eerder een
stoomtram hadden gezien. Vroeger kwa
men de mensen nu eenmaal niet verder
dan hun eigen dorp.
Het meest kon men lachen als de
dorpelingen voor-het eerst in hun leven
een rit met de tram meemaakten. Zo
was er eens een oud vrouwtje, dat voor
het eerst een tocht met de stoomtram
meemaakte, dat tegen haar mede-passa
giers opmerkte: Ik kan me niet begrij
pen, hoe de tram m het donker de weg
kan vinden...Een andere passagier zei:
Wel, wel. mensen, wat gaat dat heerlijk
en wat rijd die tram ontzettend hard. Ik
ben van m'n leven nog nooit zover van
huis geweest!
B Bij elke stopplaats tussen Oud-Be.»
jerland en Rotterdam liep de conduc
teur langs de rijtuigen, luid roepend de
naam van de plaats waar wij waren
gearriveerd. Zo riep hij ook een keer:
Barendreoht, uitstappen! Heel voorzich
tig het zich een oud mannetje uit de
tram zakken, ging naar de conducteur
en vroeg hetn: Hoe weet u dat ik Baren-
drecht heet en waarom moet ik hier
uitstappen? Ben ik dan ai m Rotter
dam? Ik moet naar mijn dochter Maai
ke m de Kippestraat
B Barendrecht, zei de conducteur te
gen hem, stap dan maar weer m; we
zijn hier aan het station Barendrecht,
waarvan ik de naam afriep! Het oude
baasje stapte moeizaam weer m de
tram. onderwijl zich erover verbazend
dat de reis naar Rotterdam zo ver
was
B Van veel ongelukken met de tram
hoorde je in het begin met. Ik herinner
me echter een ongeluk dat omstreeks
het jaar 1910 zal zijn gebeurd tijdens de
bietencampagne. Er hing een zware on
weersbui in de lucht, toen de tram bij
de Zlnkweg aankwam. De machinist
keek eens naar de lucht en zei tegen
ons: O, dat betekent niks,- ik zal hard
rijden, dan haal ik de donderbui wel int,.
(Misschien bedoelde hij: dan rijd ik "de
donderbui wel voor,-Red.). f
B Inderdaad zette de machinist met
zijn tram er een flinke vaart ifl. Doch
na vijf minuten gebeurde hetDoor
het slingeren van de machine vloog de
ze uit de rails, sloeg naast de rails tegen
de grond, een paar wagens met «zich
meesleurend. Het peilglasboven de
vuurkist sprong door de schok kapot;
kokend water en stoom spoten uit de
ketel van de machine op het lichaam
van de machinist CA. de Vroed-Rsd.).
waardoor zijn lichaam overdekt werd
met brandwonden.
B Krimpend van de pijn liet de ger
wonde machinist zich in de langs de
trambaan gelegen sloot rollen, hopende
in het koele water verlichjing vaagde
pijn te vinden. Na enige tijd kroop "hij
er uit; hij schreeuwde het dit vad.' de
•pijn; in zijn radeloosheid kroep hij daar
na weer in dè sfcbtj'dofch" de ^pijn'Vér-
minderde natuurlijk niet. Tent slotte,is -
hij als gevolg van de opgelopen brand-
wonden overleden.'' "5
B Wij zijn mevrouw De Goede, dank
baar dat zij de ons hier gereleveerde
herinneringen uit het stoomtijdperk van
de RTM voor ons op schrift heeft .willen
stellen. Mede door haar activiteit in de
zen is weer een stukje stoomtramhistp»
rie aan de 'vergetelheid 'ontruktr AVdi"',
betreft haar beschrijving van het onge"
luk in 19X0 aan de Zinkweg, waarbij de
machinist A. de Vroed om het leven
kwam lijkt het ons niet onwaarschijn
lijk, dat er ook nog andere bejaarde
Beijerianders hun herinnering aan -dit
ongeluk hebben. Wij zouden het* zeer 'op
prijs stellen indien ook zij hun herinne
ringen aan- de tram en andere gebeurte
nissen betrekking hebbend op de tram,
ons* schriftelijk deden toekomen. Bjj
voorbaat dank!
B iGaven wij Jn bovenstaand-relaas de
herinneringen van een hoogbejaarde Te-
zeres 'weer, ookjongeren onder; bnze
lezers,hebben hun-herinneringen: aan- de
„stoomtram"." Zo schreef de ."15-jarige
Hans Kalkman uit Krimpen,a.'.d. IJssel
.ons een heel,lange brief over een'rïtjiie
'hij met een dïeseltram. sHellevoet-
siuis-Rotterdam meemaakte. Uitzijn
brief nemen, wij het volgende cvenar -
B „-.Toen, passeerden we 'met - hevig
gefluit van de M 67 de overweg bij
Oudenhoorn, om even daarna te stoppen
bij het statical Oudenhoorn. Nadat twee
reizigers uit- en twee-dito ingestapt wa
ren, :3oot de conducteur-voor vertrek.
De machinist-trok zijn hoofd terug in
de dieselloc, om daarna zijn loc met
veel lawaai van de motor in beweging
te brengen. Plotseling sloeg het noodlot
toe: de motor weigerde de dienst, waar
door de tram tot stilstand kwam. Egn
vreemde stilte viel in. De machinist pro
beerde de motor weer op gang te krij
gen, wat echter niet gelukte. Morrend
moest hij constateren dat de le
vensgeesten uit het tot voor kort nog zo
opgewekt pruttelend mechanisme waren
geweken. Hij haalde een tang .te
voorschijn, en begon daarmee aan de
motor te sleutelen. Na enig gezoek
constateerde hij dat de drijfriem van de
motor gebroken was.
fl Onze conducteur begaf zich naar
het op het perron staande houten
kastje, waarin zich een, dienstteiefoon
bevond. Via deze telefoon gaf hij aan
de dienstleider kennis van het opont
houd, met de mededeling dat de van
Spijkenisse naar Hellevoefsldls onder
weg zijnde tram wel kon doorrijden tot
aan de halte Ruigendijk. „We zullen
hopen dat het mankement gauw verhol
pen is, om dan te kruisen aan de Rui-
gendijk," besloot de conducteur zijn re
laas „Oké!" klonk de stem van de dienst
leider door de hoorn.
31 Na een minuut of twintig had de
machinist het lek boven water. .Hoe
ra'" klonk zijn juichkreet vanuit het
binnenste van de motorwagen. De mo
tor pruielde weer even opgewekt als
tevoren. „Piet!" brulde hij naar de con
ducteur, „Piet-Piet!" Doch Piet hoorde
niets, verdiept als hij was in, een
gesprek met de op het station aanwezi
ge dorpsdiender.
B Teri einde raad gaf de machinist
een langgerekte stoot op de luchthoom,
die alle reizigers in de tram van schrik
deed verstijven. Doch het resultaat was,
dat Piet zijn gesprek schielijk afbrak
en met bekwame spoed zich in de tram
hees. „Full speed" ging het daarna op
de Ruigendijk aan, waar de tegenliggen-
de tram met ongeduld op ons stond te
wachten Met een gangetje van .yeertig
km werd deze halte gepasseerd, want er
waren deze keer geen passagiers die in
■of uit de tram moesten bij de Ruïgen-
dijk..
B In een volgende (slot) beschouwing
hopen wij u het relaas te geven, dat ons
een oud-wagenvoerder of „machinist",* 1
als u wil, die dacht uit Spijkenisse mét
een tramstel naar Hellevoétsluis te ver
trekken, naar onderweg tot de ontdek
king kwam dat de conducteur vergeten
was de rijtuiges achter zijn dieseltrek-
ker te koppelen.