la de overtocht in mei '40samen naar de kerk Koningin onthult raam Nederland heeft tekort aan historisch besef Felle fanval pe s op Amsterdamse ministers BP's coming man Personeelstekort politie loopt langzaam terug Dankbaar zijn met Oranjehuis Herder begroef 50 ondervoede schapen Dank zij wervingscampagnes Bij de brigade Engelsen gastvrij VOORZITTER ORANJEVERENIGINGEN Kring Klandestieiie radio's en t.v.'s ontdekt L poTTERPAMMER ZATERDAG 4 JUNI 196C #?r NK - Sf w Rijkskorpsen llWPP* Pagina 3 (Van een onzer vers) verslagge- rtfflSDAGMORGEN om elf uur U zal koningin Juliana tijdens een tweedaags bezoek aan honden in de ,£>utch Church", ie Nederlands Hervormde kerk Austin Friars het grote gedenkraam onthullen, dat daar \tT nagedachtenis van haar Moeder, koningin Wilhelmina, is ^Hetwas reeds lang de wens tan de Nederlandse protestantse gemeenschap in en om de En gelse hoofdstad, dat in dit be iekuis de herinnering levend a® blijven aan koningin Wilhel mina, die z® zcer haar stempel kerkelijk privilege gaf: Templum jffirüfli Jesu. De huidige predikant van de gemeente ds. J. E. Tuininga, zal de plechtigheid leiden. De am bassadeur in Londen, dr. J. H. van Royen zal als voorzitter can het herdenkingscomité de Ko ningin verzoeken het raam te onthullen. De Dutch Church mag op een geschiedenis van meer dan vier eeuwen bogen. In de tweede wereldoorlog 1940 verniel de een landmijn het oude kerk gebouw, De gemeente bouwde op dezelfde plaats een kerk, die m 1954 door prinses Irene werd geopend. De kerk, in het hart m Londen, kreeg opnieuw de imm die haar door de jonge koning Edward de Zesde was gegeven, toen hij in 1550 aan uitgeweken Nederlanders het kerkelijk privilege gaf: Templum Domini Jesu. Ministers hielpen Mr. dr. A. A. VAN KHUN onvergetelijk de dominee in Londen (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG „Wij waren die maandagavond, twaalf mei 1940, als leden van het kabinet-De Geer naar Londen overgestoken- Op de eerstvolgende zondag gingen alle ministers met uitzondering van de twee rooms-katholieke bewindslieden, naar Austin Friars Church in Londen. We waren daar met ons achten onder het gehoor van ds. 3. van Dorp, de voorganger van de Nederlands Hervormde Gemeente va.? jonden. In mijn herinnering aan de Londense jaren is dit voor mg dè onvergetelijke dienst geweest." Dit zegt ar. dr. A. A. van Rhijn, die minister van landbouw en visserij was toen de oorlog uitbrak. Als lidmaat van de Nederlands Hervormde Kerk heeft hij in het kerkelijk leven tijdens de Londense periode een rol gespeeld. „Ik weet nog heel goed hoe de predi kant dit woord centraal stelde in rijn preek in de propvolle kerk: Gebogen, maar niet gebroken". In deze histo rische dienst gmg hij uit van Jesaja 40:31: „Wie de Heer verwachten, put ten nieuwe kracht; zij varen op met vleugelen als arenden; zij lopen, maar worden niet moede; zij wandelen maar worden niet mat". De heer Van Rhijn, thans lid van de Raad van State, noemt deze eerste dienst van de strijdende Nederlanders in Londen onvergetelijk. De predikant vergeleek de vleugéls van de arend met de zorg van de Heer, „in Wiens hoede men weigeborgen is". Eet gedenkraam dat de Koningin «inidag in de Nederla idse kerk van Attstm Fnars zal om mllen, is een werkstuk van de Li therse predi- im-glazenier ds. P. H. G. C. Kok uit Weesp. Met zip vrouw (dte foor het raam het p irtret van ko- !wi0tn Wilhelmina tekende) had hij tevoren tweemaal een gesprek met koningin Juliana. Het glasraam. vijf meter hoog en drie meter breed ts onlangs per vliegtuig naar Londen overgebracht en onder het toeziend oog van de glazenier ge plaatst. De foto toont de predikant met een van zijn andere glazen. De heer Van Rhijn stamt uit een theologisch milieu, als zoon van prof. C. H. van Rhijn. Samen met minister Van Boeyen stond hij ds. Van Dorp, wiens gemeente door de komst van de Nederlanders bijzonder 'omvangrijk was geworden, bij. „Wij leidden in die tijd diensten "bui ten Londen, onder meer voor de toen nog embryonale Prinses Irene-briga de, zo'n duizend man, die via Denemar ken Engeland hadden bereikt. Ik herin ner mij hoe ik in september 1940 naar het legerkamp Portcawl bij Bristol reisde, waar de Nederlanders met stokken oefenden! Mede een bewijs hoe onvoldoende de Engelsen op de oorlog waren, voorbereid. De stem ming was er niet te best. Later, toen het kamp Wolverhampton beschikbaar kwam, werd alles beter. Maar die be ginmaanden v/aren moeilijk. Toen ik bij de jongens kwam om een dienst te l.eiden, vroeg ik; „Hebben jullie hier afweergeschut?" 2e hadden één mi trailleur. Ik preekte die zondag over het woord van Jezus: „Komt allen tot Mij..." Met als drie grondlijnen: Jona, die zijn moeilijkheden ontvluchtte; Elia, die in de woestijn ertegen in opstand 'kwam; en Christus, die zijn zorgen in Gethsemané aan God over gaf. Toen de Hervormde kerk in Londen was weggevaagd in 'de loop van 1940 ontvingen we gastvrijheid van de Anglicaanse kerk. "Die had door de ontvolking van de binnenstad gebou wen ter ^beschikking. De Nederlands hervormden in Londen en omgeving kerkten tot na de bevrijding in de St. Mary's Church. Na het bewuste bombardement was er van de Austin Friars Church niets meer over. Zoals toen gebruikelijk was, metselden de Engelsen een muur tje rondom een deel van de geëga liseerde ruïne. Daardoor ontstond een reservoir, dat met water werd gevuld. Dat diende dan als bluswater, want dat was niet altijd beschikbaar na de Duitse bombardementen. Een keer heb ik in de St. Mary's Church gepreekt, toen ds. Van Dorp met vakantie was. Hij was een gewaar deerde voorganger, die voor een bijna onmogelijke taak stond. Er was een groot gebrek aan Nederlandse predi kanten in die jaren. Later kwam ds. Silievis Smitt uit het toenmalige In- dïë; bij hem heb ik ook eenmaal ge kerkt, maar zijn aandacht gold de zee varenden, zodat hij weinig m Londen was. De Nederlandse hervormde kerk in Londen, Austin Friars, waar een ge denkraam de herinnering aan koningin Wilhelmina levendig zal houden. SAPPEMEER „Het Oranje huis heeft een zeer bewogen jaar achter de rug, waarbij is geble ken dat ons volk historisch besef te kort komt". Dit zei gisteren de voorzitter van de Federatie van Oranjeverenigingen, de ko lonel b.d.M.A. Smeenk uit Den Haag, in zijn openingswoord op het 15e congres van deze organi satie, in hotel Struvé te Sappe- meer. AMSTERDAM - Het bestuur van Amsterdamse Pe s heeft gisteren in «a brief aan de ministers Samkalden ii j en Smailenbroek (binnen landse zaken) krachtig geprotesteerd «gen wat het noemt „het politieke en Tijdens een gemeente- nosvergadcring heeft burgemeester bn .Jv,. ost gelegd dat zeker meer D»nïS s fallen van de stichting 'Mui 1186 Schaapskudde door er- 'Bn 1 verwaariozing om het leven gekomen. veren zi-,n door de herder, de u' 20nder daarvan kennis te EshiS, ^graven. Uit een onderzoek is iem.rjj11 dat de schapen zwaar wi fe uifv. W,aren- De politie heeft pro- ftehL - opgemaakt- In de raad itog»»? ?a"dnAkkedjjk dat ook het tmgsbestuur in gebreke is geble- dienst Luister- en keeft gisteren in Wagenmgen taVmL- gJstreerde radio's en 288 tele- ™eontyangers ontdekt. hootslw? voert het ogenblik een eai> S?e opsporingsactie waarbij ge- wordt gemaakt Kan een computer. institutionele optreden" jegens de NTS-verslaggever Wibo van der Lin de, die in de nacht van woensdag op donderdag jl. werd gearresteerd toen hij bij het huis van bewaring in Amsterdam opnamen maakte van de ongeregeldheden aldaar. Het bestuur zegt dat uit inlichtingen Is gebleken dat Van der Linde al het zijne heeft gedaan om te voorkomen dat de politie bij de uitvoering van haar taak zou kuanen worden gehin derd. De arrestatie van Wrbo van de Lin de en de poging van het openbaar ministerie om hem bij de uitoefening van zijn beroep aan voorwaarden te binden zijn volstrekt onverenigbaar met de normen die de overheid bij haar beleid inzake de publieke infor matie heeft te eerbiedigen. Het is, zo vervolgt het bestuur, voor ons onaanvaardbaar dat het in de macht van de politie ligt om klakke loos journalisten wier aanwezigheid op een gegeven ogenblik om de een of andere reiden hinderlijk wordt gevon den, te arresteren. Het bestuur voert voorts aan, dat de journalist tot taak heeft het publiek voor te lichten, en hij dient bij het vervullen van die taak door de over heid te worden ontzien. Tenslotte staat in de brief; „Het bestuur van. de Amsterdamse pers doet op de ministers Samkalden en Smallenbroek een dringend beroep om het daartoe te leiden, dat de politie en justitie in Amsterdam er van doordron gen raken dat hun ten aanzien van de openbare journalistieke bedrijvigheid de grootst mogelijke zorgvuldigheid past." Dr. Van Rhijn herinnert zich de in de oorlog opgerichte Anglo- Dutch Christian Fellowship, een oecume nische lunChkxing, vanuit de kerken georganiseerd. Men had sprekers van formaat. Op een keer had men prof. Gerbrandy en Sir William Temple, de aartsbisschop, uitgenodigd. Gerbrandy had veel werk gemaakt van zijn onder werp: de Duitse hoogleraar Johann Aü- thusius (15571638) die de democra tische leer der volkssoevereiniteit ver kondigde. Het vlakke gelegenheids- speechje van de aartsbisschop stak daar schril bij af. Op eigen verzoek is Sir William later nog eens komen spre ken. Toen heeft hij meesterlijk revan che genomen. De heer Smeenk zei dat me niet moet kijken naar kleine groeperingen die shock-effecten veroorzaken. In deze chaos en strijd met gummistokken zeg gen de jongeren dat de ouderen het heb ben verknoeid, maar geen van deze jon geren kan positieve richtlijnen aangeven. Het doel van onze Oranjeverenigingen is dan ook ons volk ervan te overtuigen dat het dankbaar moet zijn onder het Oranjehuis te mogen leven en dat men vertrouwen kan hebben in de Koningin. De Oranjeverenigingen hebben niet ge reageerd op de zaak rond da verloving en het huwelijk van Beatrix, omdat wij van mening zijn dat actie reactie ver wekt en dat men het vorstenhuis alleen kan heipen door daadwerkelijk onze aan hankelijkheid ta tonen. Voordat de voorzitter het woord gaf aan de inleider prof. mr. J. V. Rypperda Wierdsma, hoogleraar in het staatsrecht aan de universiteit te Leiden, deelde hij mee dat een telegram naar de Koningin Met zijn twee modellen Angela Smith en Jane Bradbury als charmante blikvangers, demon streert de 21-jarige Britse ont werper David Good&hip (in Londen) zijn idee: een twee persoons stoel. De ontwerper studeert nog aan de Central School of Design. was gezonden waarin de congresgangers hun aanhankelijkheid aan het Oranjehuis betonen. Prof. Rypperda Wierdsma, die een in leiding hield over „Volk en Overheid" belichtte zijn onderwerp eerst tegen een hisfcrischt achtergrond 'Terwijl fsa -de Franse overheersing iédereen passief af wachtte, was het koning Willem 1, die de handen uit de mouwen stak. Sterke persoonlijkheden noemde spreker ook koningin Emma en Wilhelmina. Hij noemde het een betreurenswaardig feit dat door een groep lieden tijdens het hu welijk van prinses Beatrix alle grenzen van het fatsoen zijn overschreden. Daar kunnen -wij onze ogen niet voor sluiten. Wjj moeten niet vergeten dat in de don kere dagen van de bezetting wij het Oranjehuls wel waardeerden. Het Nederlandse volk heeft de taak zich vast te houden aan het vorstenhuis, omdat dit het symbool is dat ons ver enigd. Wij kunnen als staatsburgers bij dragen dat er een betere atmosfeer in ons land komt en gehandhaafd blijft, aldus prof. Rypperda. Voordat het congres, dat zaterdag voortgang vond, begon, werden de congressisten in de aula van de Dr, Bosschool door de burgemeester van Hoogezand-Sappemeer G. Boekhoven, of ficieel ontvangen. Aan het begin van het congres werd traditiegetrouw een Oranje bitter gedronken. De 22-jarige H. R. van Dam uit Eiber gen werd gisteravond op de niet-beveilig- ae overweg tussen Groenlo en Eibergen door een goederentrein gegrepen. Hij reed op een bromfiets. Het slachtoffer overleed tijdens het vervoer naar een ziekenhuis We hebben woensdag maar weer gestemd op een vertegen woordiger van een dier geves tigde protestantse partijen, die in twee wereldoorlogen zelfs hun naam niet zijn kwijtgeraakt, hoogstens af en toe hun hoofd. Ditmaal werd ons een nachten lange worsteling om de altijd weer moeilijke keuze tussen ARP, CHU en SGP bespaard, want onze stem sloeg drie vlie gen in één klap. Natuurlijk wis ten we wel, dat het woord „pro testants" allerminst eenheid van politieke opvattingen ga randeert en dat een eventueel gekozen SGF-vertegenwoordiger daar in de raad ook geen doek jes om zal winden, maar dat was van later zorg. We zullen het pas laten afweten als de politieke oecumene in protes tants Den Haag zich zou gaan uit strekken tot de Boerenpartij. Wat dat betreft kunnen we gerust zijn: de Haagse Boeren peinzen er eenvoudig niet over om in 1970 één juk aan te gaan met ARP, CHU en SGP. Maar afgezien daarvan, zo'n krankzinnige gedachte is het toch nietwant ten slotte is ook de Boerenpartij een christelijke club, en zelfs een protes tants-christelijke. Lees haar begin sel- en verkiezingsprograms maar. Ze gaat uit van „de soevereiniteit Gods over al het geschapene" en staat pal voor het „behoud van de Staat als Rechtsstaat gebaseerd op de Christelijke Levensbeschouwing". Haar leiders zijn in hoofdzaak nog afgedwaalde antirevolutionaire, chris- telijk-historische en staatkundig-ge reformeerde schapen, al zit er hier en daar wel een liberaal rammefje tus sen. De Grote Leider zelf is jaren lang president-kerkvoogd van Ben- nekoms bepaald niet vrijzinnige Her vormde gemeente geweest. En toch gaven, woensdag weer tien duizenden kiezers die zelfs op hun trouwdag geen kerk van binnen heb ben graden, htm stem aan deze man, ook al stond zijn naam maar op één van de talloze lijsten. Zo langza merhand mogen we daaruit de con clusie gaan trekken, dat de Boeren partij de eerste christelijke door braakpartij in Nederland is. Terwijl de doobbraak van christenen5'!)a&r de PvdA met elke verkiezing verder af brokkelt en die naar de WD eigen lijk nooit goed op gang is gekomen, voltrekt de doorbraak van niet-christenen naar de christelijke Boerenpartij zich in angstwekkend tempo. Koekoek wint op alle maatschappelijke en levensbeschou welijke fronten, maar de traditionele christelijke partijen handhaven zich en dat leidt tot de slotsom, dat de Boerenpartij haar aanhang vooral werft in niet-confessionele kringen. De voorheen PvdA- of CPN-stem- mende, niet-kerkelijke bewoners van de grootstedelijke arbeidersbuurten nemen de souvereiniteit Gods over al het geschapene en het behoud van de christelijke rechtsstaat maar op de koop toe. Over de drijfveren van de BP-stemmers willen we het vandaag met hebben. Het wetenschappelijke motievenonderzoek, naar de uit komsten waarvan de grote partijen zo begerig uitkijken, is nog niet af gesloten. 't Is overigens de vraag of iet bruikbare gegevens zal opleveren in die zin, dat de grote partijen aan de hand daarvan hun koers zuilen kunnen (en willen) wijzigen. Men DEN HAAG Dank zij in tensieve wervingscampagnes („Goed dat de politie er is") is het personeelstekort bij de ge- meentelijke politiekorpsen in ons land de laatste jaren wat kleiner geworden. In 1962 waren er 1570 vacatures, thans is dit aantal te ruggelopen tot 1231. De organieke sterkte van de gemeen telijke politiekorpsen was op 1 april 1956 precies 14.750 man. de werkelijke sterkte 13.519, In opleiding waren 548 man die dus binnen afzienbare tijd ter beschikking komen. Vooral in de grote steden is het per soneelstekort nog aanzienlijk: Amsterdam heeft 450 vacatures, Den Haag 220 en Rotterdam 190. Het naar verhouding gro te tekort in Amsterdam wordt toege schreven aan het huisvestingsprobleem en aan het ontbreken van een achter land waaruit nieuwe krachten kunnen worden gerecruteerd. In Amsterdam zelf is het heel moei lijk geschikte kandidaten te werven. De hoofdstedelijke politieleiding heeft de ervaring dat de Amsterdammer niet zo erg op het uniform is gesteld! Ook bij de rijkspolitie bestaat nog altijd een zorgwekkend tekort aan per soneel, al is ook dit de laatste jaren wat kleiner geworden. Toen in 1962 de orga nieke sterkte op 6700 man werd gebracht was er een tekort van 969 man. Hoofd zakelijk als gevolg van het feit dat de leeftijdsgrens werd verlaagd is het te kort thans teruggelopen tot 700. Door deze leeftijdsverlaging is nu ook de opleidingsschool veel beter bezet. Wa ren in 1962 slechts 72 toekomstige poli tiemannen in opleiding, op het ogenblik zijn er 300 leerlingen, een aanta! waar mee ongeveer de gehele capaciteit van de school is bezet. mag aannemen, dat woensdag persoonlijke rancunes hij de kiezers een nog belangrijker rol hebben gespeeld dan op de 23e maart Voor al xn het klimaat van de kleinere gemeenten, waar iedereen elkaar kent, gedijen dat soort sentimenten uitstekend. BP-stemmen wordt daar een uitlaatklep voor haatgevoelens je gens een raadslid van wie men „te veel weet", jegens een wethouder die een woonvergunning heeft gewei gerd, een ambtenaar die onvriende lijk deed aan het loket of een burge meester die niet op het gouden huwe lijksfeest van opa en oma verscheen, verscheen. Het doen en laten van b.v. de Amsterdamse BP-Ieider N. Verlaan (33 jaar, breegeschouderd, woensdag avond op de tv met de superlogisdhe uitspraak dat er voor allerlei dingen meer geld nodig is en dat het rijk dus moet bezuinigen) heeft helemaal het karakter van een particuliere wraakneming op de WD. Verlaan heeft jarenlang onder liberale vlag gestreden, maar deserteerde toen de WD ondanks zijn dringend verzoek weigerde een bepaling over de huur- bescherming van bedrijfspanden in haar program op te nemen. De reden van het huurcontract een hotel ge- privé-moeilijkheden. Hij had van zijn (grote heren)huis na afsluiting van het huurcntract een hotel ge maakt, maar kreeg daarover ruzie met z'n huisbaas, die voor de meta morfose van particuliere woning in bedrijfspand een hogere huur eiste. Het kwam tot een proces, dat door Verlaan werd gewonnen. Maar zijn vptrouwen in de trouweloze VVD, die hem niet had willen steunen, zeg de hij op. Van rancunegevoelens druipt ook de brochure ,JDe Boerenpartij" (Kwa draatpamflet van de Bezige Bij, 56 blz., f3,50) van ir. W. Stam, die gisteren in De Telegraaf de „coming man" van de BP werd genoemd. De heer Stam is een schoolvoorbeeld van iemand die politiek van links. 7 naar uiterst rechts is gezwenkt. Vlak - na de oorlog was hij voorzitter van de links-radicale Delftse Progressief Democratische Studentenvereniging en sympathisant met de PvdA. Daar- 4 na bekeerde hij zich tot de WD, „tot -~ hij ook daarvan genoeg kreeg" (zo als de flap van zijn brochure fijntjes vermeldt) en in 1955 in contact kwam. met de Boerenpartij. Nu treedt hij op als de intellectuele woordvoerder. van het Koekoekianisme. Het is met dit soort „bekeerlingen"' oppassen ge- blazen. Meestal zijn het alleen maar ordinaire baantjesjagers, die koste wat het kost een politieke rol willen, l spelen. Lukt dat niet bij links, dan maar bij rechts. Hun frustratie jaagt ze van de ene partij naar de andere, tot ze tenslotte rust vinden in de club die hen opeen kandidatenlijst plaatst. Als zelfs dat mislukt, rich- ten ze een eigen partij op. We kennen de heer Stam niet en daarom moeten we met ons oordeel over hem voorzichtig zijn. Voorzichti ger dan hij is in zijn oordeel over mensen als Romme en Biesheuvel. Over de minister van landbouw schrijft hij: „Wij geloven niet dat het nodig is om verder nog veel te zeggen over deze kennelijk politieke streber-figuur, dromend van een machtige Nederlandse Christen-De mocratische Partij, aan het hoofd waarvan hij zich zelf reeds ziet. staan, wijzend naar de verlokkende toekomst van een Europese een- heids-maatschappij onder staats-diri- gisme. Zijn anachronistische en mora listische ideeën over onze verhou ding met de West, die door het Alg. Handelsblad treffend als „gefemel" werden gekarakteriseerd, laten wij verder maar buiten beschouwing". Het wemelt van zulke fraaiigheden in „De Boerenpartij", 't Was kenne lijk de bedoeling van de uitgever ir. Stam een toelichting te laten schrij ven op de doelstellingen van de Boe renpartij, zoals Dueo van Weerlee dat heeft gedaan in „Wat de provo's willen" (in dezelfde serie versche nen; we komen er te zijner tijd op terug). Maar ir. Stam heeft zich er toe beperkt persoonlijke rancunes van zich af te schrijven. Zijn brochu re onthult niet wat de Boerenpartij wil, maar wat ir. Stam niet wil: bu reaucratie, technocratie, staatsdiri- gisme, EEG, culturele nozems. Land bouwschap, Biesheuvel enz. De alter natieven van de BP blijven in het duister. En dat terwijl Koekoek zelf het boekje vergezeld heeft doen gaan van een aanbevelingsbrief je, dat be gint met: „Voor u ligt een politieke beschouwing, die een duidelijk beeld geeft van de zienswijze van de Boe renpartij. Het is een beschouwing, gebaseerd op praktische ervaring, die een zuiver beeld geeft van de Boerenpartij in de Nederlandse poli tiek". Heeft Koekoek de brochure zelf gelezen? Dat hoeft niet, want in het Telegraaf-interview van gisteren ver telt ir. Stam; ik ben een van de weinigen die zijn volle vertrouwen heeft. Als ik Koekoek artikelen geef voor zijn blad „De vrije boer", dan stuurt hij ze vaak ongezien door naar de drukkerij". De heer Stam hemelt zijn leider verschrikkelijk op, altham in de bro chure: ,flendrik Koekoek is één van de zeer weinige politici, wiens pu blieke imago niet voor het elektro nische massaoog ineenschrompelt; een eenvoudige maar oprechte en sterke persoonlijkheid zonder zweem van aanstellerij; een man, die ge looft in de waarheid en rechtvaar digheid van zijn politieke streven". In het Telegraaf-interview is Stam aanzienlijk genuanceerder: ,Jk heb groot respect voor Koekoek, maar hij mist de ontwikkeling, die je in de politiek toch ook nodig hebt". Het zal je maar gezegd worden...

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1966 | | pagina 1