ijnmond's M m Max en To Hakkerts o w in /-DUBBELE... L DE BEURS Waar...en wat? 'hM:Êê. Sloppen en stegen, haveioze huizen vormen triest unicum in land i|||i|fci ;jj| 1 "fjV S 9 1 iff"-:'.' Va» 32 man naar helemaal niets KNIPKAART NEVELPANTER pr ROTTEHO \MMKR Patri n a 3 ZATERDAG 18 FEBRUARI 1967 SÉ* :~&Js itei..s.-» =sS ER is maar weinig fantasie voor nodig om, als men door de Brandersbuurt in het. oude Schiedam dwaalt een indruk te krijgen van de doffe ellende waarin de bewoners van dit stegen- en sloppendorp aan het eind van de vorige eeuw hebben geleefd. Aan het eind van de vorige eeuw, maar ook nog wel in de ver lichte twintigste eeuw, zeker tot en met de crisistijd van de jaren dertig en waarschijnlijk nog lang daarna! De Brandersbuurt. tussen ue Noordvest en de Schie, was de buurt waar de slechtst betaalde krachten in de jeneverstokerijen en de permanen te steuntrekkers met hun gezinnen een uitzichtloos bestaan leden. Een rauw en verpauperd bestanddeel van de bevolking van de stad, die geschie denis maakte door haar produkt. Schiedam, overal ter wereldbekend, de naam misschien een Sjibbolet voor de vreemdeling, maar dat is dan ook het enige struikelblok, „You come trom Sjiedam?, I see" en de ogen twinkelen al. En niemand denkt er bij zo!n ontmoeting bij na dat deze reputatie verkregen werd ten koste van onbeschrijflijke wantoestanden. Schiedam, Zwart Nazareth! De maatschappelijke toestanden zijn echter veranderd. Ook in rie distilleerderijen, waar men moderne produktiemethoden wordt gewerkt, verdienen de mensen vandaag een goed loon en hun levenspeil staat op een niveau dat onvergelijkbaar is met vroeger. Alleen de Brandersbuurt is niet veranderd. JVie vandaag de Brandersbuurt bezoekt kijkt zijn ogen uit op de on voorstelbaar smalle, steegjes met de smakeloze en haveloze woninkjes. Ge- TYE S/INT JANSTEEG, een be- nauwd allegaartje, maar nog steeds bewoond. ..Spaanse-polder-ir.dustrie-chaos" zal gaan ontstaan en dat mag niet gebeu ren. Daarom tracht het comité te be werkstelligen wat de jeugdige, initia tiefnemers propageren. Het stond op de pamfletten die zij hebben uitge deeld op het Broersvest, totdat de po litie er een eind aan maakte. „Schie dam moet het Montmartre van de Rijnmond worden. Wat de Duitsers 25, jaar geleden met Rotterdam deden, dat willen de Schiedammers vandaag met hun eigen stad doen... Er zijn plannen voor doorbraken en grote hoogbouw. Wij, de jonge mensen van de Rijnmond, zijn tegen die plannen. Wij willen een oud Schiedam hou den." II En deze wens betreft dan vooral de Brandersbuurt. Dat zijn de Sint Pietersteeg, langs de muur van cle Oud-Kathoüeke "kerk aan de Dam, waar de openbare verlichting uit gaslantaarns bestaat die door de op mars van het aardgas binnenkort zui len moeten verdwijnen, de Sint Jansteeg, waar sinds jaar en dag'een levensgrote mestvaalt welig tiert naast de huisjes waarvoor een baby-: was hangt te drogen, de Prinsensteeg en enkele, wat bredere straatjes als' de Verbrande Erven, de Achter de Teerstoof en de Breedstraat. Deze he le buurt moet op de monumentenlijst worden geplaatst! Hier moet het Montmartre van Rijnmond komen: een leefbaar buur tje alleen voor voetgangers, met ate llertjes voor kunstenaars, een :o- TvE MUREN van de huizen zijn verkankerd". Dit zei burge meester Roelfsema op de teacli-in waar Schiedamse jongeren hun plannen lanceerden. Op deze foto ziet men waartoe die verkankering leidt. wat hier in de zestiger jaren is ge presteerd". Het is een pijnlijke zaak dit toch echt wel sympathieke jeugdig enthou siasme te blussen, maar wie met een nuchtere blik de Brandersbuurt be- TA, JA, u ltad (bijna) allemaal gelijk. «V Het witte,, rustieke bruggetje is van de buitenplaats „YpenhoF (dat woord staat er ook op) Kralingseweg 177-179, Rotterdam tussen de Laan van Nooitgedacht en de Kralingerh out flat en tegenover de manége in liet Kraling- sebos. Duidelijker kan hef al niet. He laas, er kan mnar één winnen. Dat werd: H. Biesiot, Capelseweg 7, Capelle a.d IJsstd. UOOR de nieuwe opgave zoeken we liet in baksteen. Of het moeilijk is? Dat kunnen we zo langzamerhand niet meer zeggen„Waaren wat?** Inzenden per briefkaart onder dit motto uan Rijnmond revue. Dagblad De Rotterdammer, po>tluis 918, Rotter dam vóór 2 muart, uitslag l niffuri. -.afFSJf1' Sart», zoekt vraagt zich alleen nog maar af „Wat bezielt ze?" Het oude hart van Schiedam met zijn gordel van vesten en havens, en niet te vergeten de Schiedamse Schie, doen een beetje aan Amsterdam den ken. Dat moet zo blijven. De karakte ristieke bruggen, de statige molens, de voorname patriciërshuizen .met hun fraaie gevels en sommige oude pakhuizen moeten zo enigszins moge lijk onaangetast blijven.. B Hetzelfde geldt voor het Prove niershuis en het plan van een Schie dams meisje om de rijzige Koren beurs te bestemmen tot een ontmoe tingscentrum voor jongeren is lof waardig. Voor dit doel is dit gebouw zo ideaal als men maar kan denken, B Maar de Brandersbuurt is een schandvlek voor de stad en land en elke dag dat zij nog voortbestaat is er één te veelt J. C. D. /"■ROTE verbazing'deze week toen in de Rotterdamse Noordmolenstraat en echte LondenSe bus verscheen, zo'n „dubbele". Het ging niét om het maken van een ritje, maar om bet tonen,van meubelen. De dubbeldekker is op reis door Europa als radend visitekaartje van de Britse meubelindustrie, 't Is weer eens wat 'anders om zo naar meubeltjes te kijken:.. deeltelijk met planken dichtgespij kerd, gedeeltelijk vrij gemakkelijk toegankelijk en gedeeltelijk door klei ne bedrijfjes in gebruik en door gezin nen bewoond. B Die mensen zijn niet meer de ver pauperde gezinnen van 'branders- knechten en werklozen, maar -gewone, nette mensen, die er een eigentijdse meubilering op na houden met radio en televisie en daarvoor van binnen enkele doorbraken hebben totstand ge bracht. Maar aan de buitenkant kun je dat niet zien. B Het is nauwelijks te geloven dat een buurt als dit in 1967 nog bestaat, om-maar niet te spreken van het on geloofwaardige dat er nog mensen wo nen. Een triest unicum in Nederland! B Het is deze Brandersbuurt, die een fors aantal Schiedamse jongeren proberen te sparen voor de saneren de 'hand van burgemeester Roelfse ma. Zij verzetten zich fel en emotio neel tegen de gemeentelijke piannen van amovering en er is zelfs een „Wefkcomitétot consolidatie, herstel en ontwikkeling in de Brandersbuurt" gesticht. Daarin hebben onder meer enkele architecten en een Amster damse sociograaf zitting. Het comité voorziet dat, als de piannenvan tie gemeente worden uitgevoerd, er in het hart -van Schiedam een soort TIET HART van de Branders— buurt. Hier heeft de gemeente een nieuwe brandweerkazerne ge pland. neelstudio, een vestzaktheater, een koffiebar, een wijnhuisje, een eet huisje, een tijdschriftenzaakje en.an dere gezellige boetiekjes. De dode: Brandersbuurt moet een nieuwe, be zielende bestemming krijgen. B Realisering van dit plan hoeft niet veel te kosten: jongeren uit alle lagen van de gehele Rijnmondbevol king zijn bereid vrijwillige werkgroe pen te vormen, die het karwei onder deskundige leiding zullen klaren. In de toelichting op 'het protest dat het werkcomité tot consolidattie enz. aan de gemeenteraad heeft gestuurd staat: ,,Zij zullen door dit tot de. verbeelding sprekende project worden gevormd en zij op hun beurt zullen een stadsdeel vormen dat ook de vol gende geslachten zal herinneren aan rh-h-- ':.jf ••2.2,,- i ]\/TAX en To Hakkert verkopen sinds 1951 puur Hollandse eetwa ren jn de Israëlische nederzetting Ha- dar-*Am („vrucht van bet volk"), in de buurt van de bij Tel Aviv gelegen badplaats Nathanya: belegde brood jes, croquetten en ijswafels- Hoewel hun naam op broodiesgebied nog niet zo bekend is als in het voor- en na-oorlogse Rotterdam, gaan de za ken toch naar hun zin, Hakkert NV, met zaken aan de Bentincklaan en de Groene Hilledijk en bijna gestart in de Lijnbaan, werd Café Hakkert in het Heilige Land, De Hakkerts waren vorige week één avond te gast bij het gezelschap van het Heren- en Jongenskledingbe drijf Gebr. Coster NV. dat van 7 tot en met 14 februari een personeelsreis» naar Israël maakte. Ze schudden oude klanten de hand en moesten nu nog horen dat een broodje ham van wel eer er bij iedereen best zou ingaan. Als zovelen was Max Hakkert uit roeping Zionist. Na de bijna volledige uitroeiing van het Europese Joden dom was hij er na de oorlog van overtuigd dat zo'n misdaad in de toe komst alleen nog kon worden voorko men door het stichten van 'een Joodse staat. En hij vond dat hij 'r ook thuishoorde. Zijn vertrek liet dan ook niet lang op zich wachten: „In 1950 ben ik de mogelijkheden eens gaan bekijken en hoorde toen dat er grond was van overleden Polen. Men zocht daarvoor Nederlanders met jonge kinderen en het leek me wel geschikt We vertrok ken met 16 families, waarvan wij ala enige in ons eigen bedrijf konden blij ven. De'rest ging werken op een plan tage waar sinaasappelen, citroenen en grape fruits werden verbouwd. Wij kregen ook een stuk grond, maar dat wordt voor ons door een opzichter be heerd". Voordat het echter zover was, heeft 't echtpaar 'Hakkert toch wel wat moeite gekost te breken met een traditie van meer dan een halve eeuw. Max. Hakkerts grootvader be-, gon in 1895 in de Westewagenstraat een broodjeszaak, die latér werd uit- gebreid tot snelbuffet en restaurant. De zaak liep goed en een broodje ko pen bij Hakkert was in Rotterdam eigenlijk iets dat men eenmaal ge daan moest hebben. - t." Een voorbeeld van dé prijzen waarmee Max- Hakkert nog altijd groost: „We hadden voor één gulden vijfentwintig een diner en dat was dan voorspijs, soep, groente, aardappe len en vlees en nog een dessertje toe. Op een knipkaart, ja die hadden we toen, kostte het zelfs maar een piek", In '40 werd de zaak gebombar deerd, maar nog datzelfde jaar open de hij een noodwinkel in de Bentinck laan. Hakkert verbleef twee jaar In Bergen-Belsen en stapte na de bevrij ding de noodwinkel, die de laatste oorlogsjaren door een NSB-er was be heerd, weer binnen. Er kwam een winkel bij aan de Groene Hilledijk en Max Hakkert wilde ook in de Lijn baan beginnen. Toen hij het pand kon krijgen, ging 't echter niet meer door. JVfet vrouw, zoon (13) en dochter (II) ging hij naar Israël. Van 32 man personeel naar hele maal niets. Max en To Hakkert doen het nu nog helemaal alleen. Aan hun dorpscafé zit nog een klein pension vast, waar regelmatig Nederlandse toeristen verblijven. Ook/ Hollandse groepen op doortocht zijn van tijd tot tijd hun klanten. Specialiteit is dan een Hollandse lunch. Rijk zijn de Hakkerts van him emigratie niet geworden. Ze moesten een heel eind terug. Vooral de laatste tijd is het moeilijk, omdat de Israëliërs vanwege een economische teruggang in hun land veel mihder geld aan eten buitenshuis besteden. Niettemin is het echtpaar tevreden, niet in de laatste plaats om hetgeen hun kinderen hebben bereikt. Hun zoon is verkeersingenieur, hun doch ter onderwijzeres. Ze zien alleen een beetje op tegen later, want Israël is nog Jang niet zover dat er een goede regeling is voor de ouden van dagen. Mén. krijgt pas bij 70 jaar een uitkering die rond de 110 gulden per maand ligt, ko mend uit een soort nationale verzeke ring. Maar de beide Nederlandse Israëliërs (ze hebben twee nationalitei ten) zullen zich ook daar zeker door heen slaan. Dat hebben de voorbije jaren wel bewezen. B.O. INE PRINSENSTEEG is een s!oP U waarvan een deel der huizen met planken is dichtgespijkerd, maar andere zyn nog steeds be woond. fJET DOOK Kidder Adriaan van der Werff ontworpen Beurs gebouw aan het Beursplein dateer de van 1722, de grote hal, die men gevormd had door de binnenplaats te overkappen, van 1867. Met (aan de kant van de Noordblaak) de kantoren van de Kamer van Koophandel en het Handelsregister er bij was het nog een heel complexcl haalde het dan in grootte niet bij het Beursge bouw van thans. Het klokketorentje bevatte het Hemóny carillon, dat vroeger in de toren van het stadhuis aan de Hoogstraat had gehangen. Aan de zijde van het West Nieuw - land stond het van 1852 daterende beeld van Mercurius in een grote nis. (Wij kunnen ons niet herinneren, dat wij het ooit hebben zien schoonma ken!) Aan deze kant waren ook de archieven van het Bataajsch Ge nootschap Voor Proefondervindelijke Wijsbegeerte opgeborgen; de kostbare bezittingen gingen op 14 mei 1940 met het complex verloren /~)P DE trottoirs rond het stijlvol le gebouw was de drukte altijd het grootst tegen beurstijd. Even voor dat de Beurs om 1 uur begon, kon men goedgeklede beursheren in dra) de lage treden van de hoofdingang zien bestijgen, want wie te laat kwam, moest boete betalen. De uit gave was overkomelijk, maar ja het was zonde van het geld! Niet alleen in de grote hal met zijn donkerbruine banken en- cabines klop te het hart van handelend Rotterdam.. Ook in de onmiddellijke nabijheid van het gebouw werd druk „commer cie bedreven." Zo zetelden in café Suisse, aan de overkant van het Beursplein, de houtbeurs, de metaal- beurs, de smeeroliebenrs en de zak- kenbeurs. Een eindje verder, in de Bodega „La Commerce" werd elke week de hoepelbeurs gehouden. Eens,., in de crisisjaren, werden in een duistere nacht de muren van de Beurs door onbekenden beklad met een opschrift in manshoge letters: „HAAL. DE CENTEN WAAR ZE ZIJN". Hoewel wij gaarne willen er kennen dat de Beurs voor zulk een opschrift het juiste gebouw was, om dat er nu eenmaal personen kwamen die uit hoofde van hun functie in staat waren geld te verschaffen, heb ben wij die aansporing toch altijd on bevredigend gevonden. De anonieme kladderaars hadden er 'immers niet bij vermeld op welke wijze zij de „centen" wilden halen.... 's y£VONDS werd de Beurshal voor allerlei niet-zakelijke doel einden gebruikt. De vrijwilligers van de Brandweer oefenden er met lad ders, er werd geturnd en zangkoren kwamen ér repeteren. En in hun tijd oefenden de Vrijwillige Landstorm en de Burgerwacht er ook. Al omtrent de eeuwwisseling wer den plannen beraamd om een nieuwe,. grotere Beurs te bouwen. (Van het oude gebouw wilde men dan o.a. een groentenveiling maken!) Het duurde tot in de jaren dertig eer het grote gebouw aan de Coolsingel kon verrij zen. Op 9 mei 1940 gir.gsn de Rotter damse zakenlieden voor het laatst ter beurze in het oude gebouw aan het Beursplein. Men wist toen al, dat men weldra in de nieuwe "beurshal terecht zou kunnen. Niemand verwachtte echter, dat het afscheid van de „Beurs van Van der Werff" door de oorlog zo abrupt zou zijn... JVR I COOT DE BIJZONDERE dieren van Blijdorp behoort ongetwijfeld de nevelpauter, een roofdier dat zijn naam dankt aan de eigenaardige tekening van de huid. De vlekken zijn groot, heb ben een ovaaivorm en zijn wat wazig. Omdat men er een soort wolken kan inzien, heeft, men het dier nevelpanter genoemd. De Engelsen noemen bet dier clouded leopard, gewolkt luipaard. Nevelpanters zijn kleiner dan gewone panters, slanker en lager op de poten. Het zijn uitstekende klimmers en echte boomdieren. Hun voedsel bestaat hoofd zakelijk uit vogels, hoewel ze ook wel eens kleine zoogdieren verslinden, zo- ais apen. TNJEVELPANTERS hebben een groot verspreidingsgebied. Eigenlijk be wonen ze alle regenwouden van Voor- en Achter-Indie, Malakka, Sumatra en Borneo. Op dit laatste eiland zijn ze zelfs de enige grote katachtige roof dieren. hetgeen merkwaardig is. Want waarom zijn noch dc tijger, nog de gewone panter .ooit naar Borneo, het eiland waar ze goed zouden kunnen le ven, gekomen? Het is een van de raad- seis uit de zoögeografie. Heel vroeger heeft de nevelpanter ook op Java ge leefd, maar is daar toch uitgestorven. Begrijpelijk als men weet dat het dier uitsluitend in dicht oerbos leeft en dit soort bos op Java nauwelijks meer voorkomt. IfERMOEDELIJK is het roofdier in de regenwouden van Gost-Azië hekmaal niet zo zeldzaam. Men,weet het echter niet precies, want het is uiterst moeilijk zich een weg te banen door de diebte jungle. Daarom ook komen nevelpanters slechts zelden voor in dierentuinen. Nu de laatste jaren de oerbossén ook worden veroverd, komen de dieren nog wel eens tevoorschijn. Dan. is hun vrije leven meestal ten 'einde, want er is van de zijde van diérenUiïnen veel vraag naar het dier. BO 4-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1967 | | pagina 1