V A. A. Spaan (64): (§eóprekken met mannetje Prikkeldraad op blanke top... Tien Toon': om lief te hebben U Pakken wat je pakken kan 'msmmm m mmm JOS VB ANKEN IN DRUTEN VERBOUWD mm ifl. rotterdammer Aftverhing v «sas® -- rawaHBfe» S9§p ÉS&yH "^SSaaai IÉ Geschiedenis Onthulling PARKHAVEN WALJONGENS 1 A A B-Ar! mm r STRENG STREEP ZATERDAG 22 JULI 1967- Padua 3 Het raderschip terug in R'dams haven beeld VAREN IS EEN MOOI VAK" Halt september zal Rotterdam een raderschip in zijn oorspron kelijke vorm. rijker zijn. Het is de Jos Vranken, genoemd naar de [Rotterdamse dirigent ,van die .naam die zoveel aandacht heeft besteed aan de scheepvaart. Het schip komt aan de Maaskade te liggen.' Het oude radèrschip, dat van 1925 tot 1962 op de Elbe onder ,de naam Hugo Basedow beeft gevaren, wordt thans op de scheepswerf Janssen in Druten verbouwd tot een kantoorschip en supermarket, ten behoeve van de binnenvaart. Daarbij is aan de scheepswerf de eis gesteld dat de oorspronkelijke vorm van het schip, waarvan kenners zeggen dat het grote historische waarde bezit, behouden moet blijven. Het schip ligt nu nog aan de bouw- ide van de Brabantse werf, waar aan de overkant van de haven koeien met malende kaken het schip op zijn waar de schatten. Voordat de Jos Vranken echter aan de verbouwing toe was, heeft zich een strijd afgespeeld teneinde de vroegere (Hugo Basedow voor verfraaiing van het Rotterdamse havenbeeld te behou den. Initiatiefnemer was de heer H. Pore, directeur van het International Motortransportbedrijf. Door zijn toe doen werd de N.V. Raderschip Jos Vranken opgericht, die als doel heeft het schip in zijn oorspronkelijke staat naar Rotterdam te halen, als kantoor- en winkelschip. Behalve van de onderneming waar- jvan-.de heer Pors».jr.-directeur is; zal' Iop'het schip- oolc'eüri"<'vestiging komen' van Smits Steenkolenhandel en een i kantoor van de Middenstandsbank. De aandelen van Jos Vranken N.V. zijn i voor de ene helft in handen van Smit jen voor de andere helft in die van .„De werkzaamheden zijn nu zover gevorderd dat we bezig zijn met de afwerking, die in september gereed zal zijn," vertelt de heer J. A. de Fraiture, bedrijfsleider van de werf. „Het werk is eigenlijk in januari pas goed begon- inen, nadat het sloopwerk klaar was. Nu zijn we zover dat de opbouw ge- heel in oude stijl .gereed is. ■We zijn daarbij uitgegaan van de tekeningen en foto's, die nog van het schip bestonden. Hoewel de machines uit het schip'zijn gesloopt, zullen in de .raderkasten toch raderen worden geplaatst Maar aangezien ze nooit zul len worden gebruikt, heeft men beslo ten te volstaan met namaakwielen. Op de kasten zal in de vorm van een rad de naam Jos Vranken worden geschilderd. Inmiddels timmeren de scheepstim merlieden door om de laatste plafonds klaar te krijgen voordat zij twee we ken met vakantie gaan. Onder het dek is een olietank van 55 ton ingebouwd. De binnenschippers kunnen straks aan het dek hun voor raad olie afnemen, evenals petroleum, waarvoor een drum vari vijf ton is gebouwd. Op het voor- en achterschip zullen opslagplaatsen komen voor de supermarkt op het eerste dek. Daartoe zijn ruime ramen aangebracht en is de ruimte waar vroeger de passagiers een fraai uitzicht op de Elbe hadden, in lichte kleuren geschilderd. Het tweede dek zal geheel als kan toorruimte worden ingedeeld. De vroe gere stuurhut zal als privékantoor wor den ingericht voor de directies van de t-'KS hA&v.A j w Mini i ffiOTw" jijf 'w i ..v.*\ rxvï Arbeiders zijn bezig met de afwerking van de Jos Vranken. Op het bovendek staat reeds de schoorsteen. iLsf-rï pas maatschappij die op de Jos Vranken onderdak zullen krijgen. Tussen de twee raderkasten in, is een woning gebouwd voor de schipper-beheer- der. Om nog meer vorm aan de oude lijn van het schip te geven, is na de „restauratie" de oude schoorsteen weer op het schip geplaatst. Om deze pijp toch een functie te geven wordt de schoorsteen als afvoer van de centrale verwarming gebruikt.. De vormen en afmetingen van de Jos Vranken zijn: lengte 50 meter,breedte; 7,5 (over de raderkasten. gemeten.' 13,75 meter) en een diepgang 1,20 me ter. Een van de eisen van de gèmeente Rotterdam was, alvorens een vergun ning te verstrekken dat vanaf- de wal en rivierkant geen reklame op: het schip zichtbaar mocht zijn. Overigens neemt het schip geen ex tra havenruimte in beslag, omdat het op de plaats, komt van het oude bun-i, kerschip van Smit - V, - t "J Het raderschip heeft al een lange geschiedenis 'achter de rug. Van. 2925 tot aan de oorlog heeft het dienst ge daan als passagiersschip. Na de oorlog heelhuids te zijn doorgekomen heeft het in 1945 gefungeerd als sleepboot. De geringe diepgang maakte het moge lijk dat er goed geopereerd kon wor den tussen de scheepswrakken door. Daarna diende het schip als Engels hospitaal- en troepenschip. Toen het daarna weer in handen kwam van de rederij Basedow in~Lau- enburg bleek spoedig dat de tijd van tochtjes maken met een verouderd schip op de Elbe voorbij was." Het schip vertrok voor de laatste reis "naar Delfzijl, op eigen kracht. Daar heeft het vele maanden gelegen, terwijl langzaam alle essentiële onderdelen, zoals telegrafen e.d, „verdwenen". Van diverse zijden kwam' toen1 plotseling belangstelling voor de Hugo Basedow. Zo wilde men er o.a. een hotelschip voor Den Briel van maken. Tenslotte kwamen de Rotterdamse ko pers, die het schip naar-de Maasstad, haalden. Daarbij deed zich nog een incident voor toen bleek dat de anker kettingen te kort waren, waardoor de ankers geen houvast kregen. Een bin nenvaartuig werd geramd. Gelukkig hadden de nieuwe eigenaren zich tij dig verzekerd, zodat de schade van 10.000 kon worden opgevangen. Mevrouw Vranken zal de naam van het schip onthullen. Daarmee zal zij de primeur beleven dat voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een schip is vernoemd naar een dirigent Rotte's Mannenkoor, waarvan Jos Vranken dirigent is, zal de plechtig heid opluisteren met een aubade. Daar bij is het mogelijk dat gedeelten van de Rhenus-cantate en een lof op de Rijn en de werkers daarop worden Schepen met schepraderen hebben een belangrijke rol ge speeld in de geschiedenis van de Rotterdamse haven. Toen de stoom yoor het eerst haar intrede deed in de scheepvaart, was het radèrschip daarvan de eerste 'toepassing. Pas -na- -1845 (de Zweed John Ericssons had in 1838 de eerste bruikbare scheeps schroef geconstrueerd) moesten de raderschepen' het afleggen tegen schepen met schroefvoort- stuwing. - - Toch is het nog niet helemaal afgelopen met raderschepen, als men weet dat de Engelse marine sleepboten mei raderaandrijving nog steeds superieur achten wat wendbaarheid aangaat.De ob jectiviteit vereist echter te ver melden dat de Britten -hiermee nergens ter wereld steun vinden in - hun theorie. Op bovenstaande tekening, die meer-, dan 125-jaar énd Js, staart '•'een raderboot temidden van zeil schepen-afgebeeld, Tot kort Voor het- uitbreken van de- Tweede Wereldoorlog was dit soort sche pen nog dagelijks op de Nieuwe Maas'te zien. De radërschepen lagen toen meestal afgemeerd aan de Prins Hendrikkade' op het Noordereiland. uitgevoerd, een muziekstuk gecompo neerd door Jos Vranken, met tekst van de -heer Pors. In september zal Rotterdam-er zich op kunnen beroemen de 'laatste rader boot van Nederland in haar .bezit te hebben. Zo'- ligt het radarschip Jos Vranken voor de kade bü de Scheepswerf Jansen in Druten. (Van een onzer verslaggeefsters) Ket zal niet vaak gebeuren dat je als winnaar zelf je prijzen in de kortst, mogelijke tijd en in de grootst moge lijke hoeveelheid-bij elkaar moet zien te krijgen. Meestal wordt je netjes een prijs overhandigd. Toch is het in' het geval van de Catty-poes teken wedstrijd geen prijsuireiking maar een „pTijsuitpikking". „Teken,een Catty-po'es", luidde eni ge tijd geleden de opdracht van een 'grote firma in graanprodukten. De beste tekenaars mochten zoveel speel goed pakken als zij dragen konden. Ook via de dagelijkse tv-reclame werden de kinderen aangespoord door het beeld .van-ijverig grabbelende leef- -tijdgenoptjes,'.Alleen- hunkruin .kwam boven.,dei'ijijskraan, de?brandweèrauto en deV.grète' 'beer tüt. Af "'of - niét- versterkt 'met - een levend 'model' van een eigeri", "poes tekenden "duizenden kinderen ieder een eigen CattyJpoes. Uit. deze-enorme stroom van inzen dingen zijii nu twee .prijsgrabbelaafs gekozen. Prijsgrabbelaarsters eigenlijk, want het zijn twee meisjes, de 12-jari- ge Jos Jonker en de vijfjarige Manue- la van der Giese, allebei uit Rotter dam. Zaterdag 29 juli gaan zij om 14.15 uur vergezeld van een clown en een muziekkorps naar het „strijdto-, neel", de speelgoedwinkel van Van der Kaaden aan de Pannekoékstraat. Zeven minuten lang mogen ze. graai en en grabbelen en zoveel mogelijk speelgoed in hun armen nemen. Maar eerst gaan ze een lunch gebruiken in- Restaurant „Erasmus aan het Stad huisplein. Het is met een goed gevulde maag altijd beter „arbeiden" moet je maar denken. (Van een onzer redacteuren) ROTTERDAM Varen is een mooi vak. Het laat je be trekkelijk veel vrijheid en het geeft je gelegenheid te over om initiatieven te ontplooien. En daar komt bij, dat de-mogelijk heden voor jongens die een Rijn- en binnenvaartschool goed hebben doorlopen, dus jon gens die echt wat in hun mars hebben, groter zijn dan ooit het geval is geweest. Kijk, al ben je nog zo aan het water verknocht, er kunnen zich omstandigheden voordoen waaronder" het beter is dat je je geluk aan die wal zoekt. En dan is er voor mensen die met het water vertrouwd zijn, die alles weten over de Rijn- en binnen vaart, best een plaats te yinden als leraar of een baan bij de rivierpolitie of bij de havendiensten. Ja, dat kunt u gerust zeggen: Ik ben een jongen van het water. Mijn vader was schipper-eigenaar van een schip van 400 ton. Op dat schip ben ik ook geboren op .15 januari 1903. We lagen toen, als ik goed ben inge licht. net in de Rotterdamse Parkha ven. Bij mijn vader ben ik nog knecht geweest. Maar toen ik uit militaire dienst kwam dat was in het begin van de jaren twintig heb ik op een binnenvaart(avond)school hier in Rot terdam eerst het diploma schipper binnenvaart gehaald, daarna heb ik me verder ontwikkeld door het vol gen van allerlei schriftelijke cursus sen. Zo kwam ik -bij Damco, iri de Rijn vaart Ik was 25 jaar toen ik schipper werd op een schip van 300 ton. Druk gevaren in die jaren. Het gebeurde, dat je een heel jaar lang niet in Holland kwam. Je bleef dan maar op de Duitse waterwegen. De mobilisatie van 1939 heeft, kun je zeggen, mijn leven veranderd. Ik was ingedeeld bij de varende eenhe den en de commandant had me opge dragen de soldaten, les te geven in schepen, varen en reglementen. Dat lag me wel. En toen er na de meida gen van 1940 helemaal niet meer viel te varen, ben ik leraar geworden op de Rijnvaartschool van het Konink lijk Onderwijsfonds voor de Scheep vaart te Amsterdam. „En van. "dié tijd af dateert mijn grote belangstelling voor diet onder-, wijs, voor het les geven. Heel de oor log ben ik in Amsterdam gebleven. In 1946 werd ik leraar aan de Dagnij verheidsschool voor de Rijn-, kust en binnenvaart aan de Joubertstraat in Rotterdam-Zuid en in 1954 werd ik daar benoemd tot directeur. U weet, dat we intussen een spiksplin ternieuw schoolgebouw hebben be trokken aan de Noprdhelling. Nu het vreemde. In Amsterdam had ik uitsluitend schipperszoons als leerlingen. Hier in Rotterdam zijn op de school meer waljongens dan schip- persjongens. De verhouding is onge veer 60-40. Het is een tendens, die op alle dagnijverheidsscholen valt waar te nemen. Maar één ding: Als die waljongens een halfjaar de opleiding volgen, den- /Sï' -f> wa <v IW1 Het mannetje dat naast ons stond op het middenbalcon van lijn 5 zei, terwijl hij zich van genoegen in dé handen weerf: „Mooie gekke stad hè, dat Rotterdam van ons. Me kenne ons eige alles per- remiteere, of nie soms? Azze- me 'n grote tentoonstelling wille opbouwe, gane me in Amsterdam, -na 'n ten toon stellingebouwer soeke. Kijk, me hebbe zo'n man netuurlijk ook wel in Rotterdam, maar 't staan beter astie van vér homp. En nou hebbeme de dirrik- teur van de DoeUe lekker on ze jassie. Die gaan weg, hè? Helemaal d'ruit. Azzik de krante goed hep geleze deugde die wel voor ze wer- rék, maar hij was 'n tikkeltje an de lakse kant met 't be antwoorde van brieveDat ken netuurlijk nie.' Laneme wel weze. Geschreve motter worre. De wethouder motter ook er-g boos over weze hep 'k hore verluije. Nou hep 'k 'n neef op t stadhuis en-die hep mijn de hele efferre is uit de doeke gedaan. Hij zei: Ome Floor, luister nou is effe! D'r benne in 't leve regels, en daar' hebbeme ons an te houwe. Strak an te houwe. Anders gaan t mis. Zo denke wij d'r tenminste over. En wie d'r anders over denk, die pas nie in ons straatje en mot de konsekwen- ties maar trekke. Zo zit 't. Kennu me nog vollege?" We zeiden: Jazeker! Hij zei: „Nou vraag 'k me-wel af, of de wet- houwer geen' andere weg had kenne bewandele. Azzik nou die wet houwer was gewees, had 'k 't zo gedaan. Ik zou die dirrikteur bij me hebbe late komme in me kamer op 't stadhuis en ik zou hebbe gezeg: Beste jongen, gaan nou is effe zitte en laneme effe prate as man tege man. Je werrek is goed.. Ik bin wel pas 'n paar maande wethouwer, maar dat had 'k al gauw in desmieze. Jèfëliep eran meegehollepeasdat de Doele in korte tijd ze eige 'n internasjonale repetasie hep opgebouwd. Niks dan lof. En daar mot je mee doorgaanJij hep dat in de toppe van je vingers. Jij ken van de Doele 'n Europees centrum make. Dat'voel 'k. Jij hep je ketakte, je relasies, jij bin 'n'dordouwer, jij ken de grooste minse 'hieroo krijge. Mé kenne jou nie misse. Maar één ding: Blijf assieblief met je ten gels-van de admenestrasie af. Je hep d'r geen tijd voor en 't is ook je werrek nie. Verkoop jij nou maar de Doele zo duur mogelijk, dan benne me meer dan tevreeje. Jij krijg van mijn 'n eparte m,an, die de hele correspondensie voor jou behandel. Die mooie brieve schrijf en alles keurig noteer. Volleg u me nog?" We zeiden: En of.' Hij zei: „Nou ken de wethouwer die dirrikteur nog bij zich roe pe en zegge: Beste jonge, luister is effe. Vorige week met die warmte in dat warme stadhuis hep 'k de zake 'n beetje verkeerd gezien. Nou is 't wat kouwer en nou werreke die hersen tjes van mijn wat soepeler. Kijk, jij blijf. Dat maak 'k fijn in'orde. Ik geef 'n kommenekeetje an de pers, waarin staat, asdat jij en ik overeen stemming hebbe bereik en dat alles 'n gevolg was van 'n misverstand, daddeme effe uit de weg hebbe geruimd. Dan is iedereen tevreeje. Dan lope de minse ook nie meer achter me rug te roddele van: Die wethouwer lijkent wel gek, as- dattie zo'n goeie krach laat gaan. Dat ken die wethouwer toch best doen, of nie soms? Hij mag toch best zegge asdattie ze eige vergis - hep? Dat doen toch geen schade an ze prestiesje? Met dat plan in Zuid hebbe ze toch ook toegegeve asdadde ze d'r eige verkeke hebbe? En ze hebbe toch allemaal mag ge blijve? Ik zou, as 'k wethouwer was hé, conducteur -stoppis-effe, je weet ommers asdat 'k hier af mot?" t'ÏMÉSK.'SËts '»'X' '.>4 •AfvarZ/nSTwïrsfól 'V/. /r." i v*-,4 yt 'J S ff <S /'A FyX'&ki Cv >.5 Art y. i "V 4 Si w-y.:0. i-mz} w ken en spreken ze over schepen pre-' cies eender als schippersjongens. Maar de-jongen die aan het>eind van de opleiding het' grootst aantal pun ten heeft verzameld, is bijna altijd een schippferszoon. Toch kun je merkwaardige ontdek kingen doen. We hadden een leerling, zoon ,van een slager, „die werkelijk ''opviel door de makkelijke en'handige' manier, waarop hij-op het instructie- vaartuig zijn werk deed. Hij had echt de zoon. van een schipper kunnen zijn, die jaren achtereen zijn vader bij diens werk had gadegeslagen. 11c zei: Hoe is het mogelijk, dat een slagerszoon het scheepswerk zo in de toppen van zijn vinger heeft. Nou ja, hij wist het ook niet. Later bleek, dat' zijn moeder een schippersdochter was. Er was 'dus een band met het, schippers vak. Het gebeurt wel eens,- dat de; mensen me aankijken'en'dan vragen: Ben u eng streng voor de jongens?; Maar wat is nu streng? Kijk, de jon gens moeten voor alles leren airekt1 te gehoorzamen. Za" moeten direkt doen wat je zegt. Dat moeten ze ook op het schip waarop ze komen te' varen. Een schipper heeft niet altijd - de tijd om het hoé en waarom te verklaren. En soms kan door een di- rekte handeling grote schade worden voorkomen. Daarom die strakke lijn. Er Is nog iets. De jongens moeten zich soms ook leren gedragen. Ach, ze weten best hoe het hoort. Maar -tussen weten en doen is een groot verschil. Neem nu het spreken met twee woorden. Als je daar niet de hand aan houdt, ondervinden ze er later zelf de narigheid van. Maar er heerst op. onze school een prettige geest. Dat concludeer ik hier uit, dat er. geen dag voorbij gaat-of' er Komt een oud-leerling langs. Soms gewoon maar om* een praatje te ma- ken, soms om raad. En op onze avond- jes voor oud-leerlingen verschijnen- mensen, die al tien jaar van school zijn. Dat klopt. In januari hoop ik 65 jaar te worden. Dan zet. ik er een streep onder. Maar ik maak de cur sus eerst nog af. En daarna? De band met de Rijn- en binnenvaart behoud ik doordat ik nog wel enige jaren zitting blijf houden in allerlei (exa mencommissies. Ja, hoeveel leerlin gen zal ik "hebben afgeleverd! Ik. weet het niet precies. Zeker is, dal ik" in heel West-Europa 'op geen water- weg kan komen, of ik zie oud-leerlin-- gen. Laatst bij" een sluis. Lag een' schip te schutten. "Komt de schipper1' naar me toe: Kent'u"me nog, meneer;' Spaan? Zijn naam was -me ontscho ten. Ik zeg: Hoe gaat het tegenwoordig? Hij zegt: Soms wat moeilijk, maar ik zou toch het water niet voor de wal willen ruilen. O, varen is toch zo'n mooi vak..—!" (Van onze correspondent) HOEK VAN HOLLAND „Waar de blanke top der duinen, afgezet met prikkeldraad"..., zo luidt de be ginregel van een bekend Nederlands lied, waarvan de tekst in de Tweede Wereldoorlog werd „aangepast". In Hoek van Holland lijkt die tijd weer teruggekomen. Na lang overleg heeft gemeente Rotterdam eindelijk 0c verschillende instanties ervan kun nen overtuigen, dat een wandelpad van de boulevard naar de Hoekse bosjes eenvoudig onmisbaar was. Het pad kwam er dus, en hoe... Wie door dit overigens zeer fraaje stukje duin wandelt, waant zich in een open lucht-gevangenis. Elke instantie, die er maar even iets mee te maken had, voelde zich geroepen om zijn terrein zo goed mogelijk te beschermen. Het gevolg was dat het simpele wandelpad van enkele honderden me ters nu wordt begrensd door rijen prikkeldraad. Draad van de gemeen te, van Delfland, van defensie, kort om men ziet van het prikkeldraad de duinen niet meer. En toch praten we maar over de noodzaak van recrea tieve ruimte. BOEKAREST De Roemeense communistische partij is begonnen met zuivering en reorganisatie van de veiligheids- en inlichtingendienst. Partijleider Ceaucescu beschuldigde dezer dagen de geheime politie van misbruik van bevoegdheden. Zij zou spionage tegen de partijleiding heb ben gedreven. De man achter de gewraakte actï-. viteiten zou Alexandra Draghici zijn, een vroegere minister van binnen landse zaken, die lid is van de drie toporganen van de partij. Draghici, die al 13 jaar in het veiligheidsappa raat werkzaam is, was niet aanwezig toen Ceaucescu zijn rede hield. De zuivering kan de interne .poli tieke controle verminderen. ROTTERDAM - Toon Hermans te rug met zijn jubileum one - man show „Tien Toon" in Rotterdam. In de Rotterdamsche Schouwburg ging gisteravond de eerste van zes (reeds alle uitverkochte) voorstellingen. Na een jaar toeren 'met „Hen Toon" heeft Hermans' solo-optreden nog niets van afgezaagd routinewerk. Als altijd tintelt zijn show van le vensvreugde, van liefde, van blijheid en geluk. Virtuoos blijft ook Toon's tomeloze energie, zijn vakmanschap. „Tien Toon" is de spiegel van een decennium aan one - menshows. Overbekende liedjes als „Een plek om lief te hebben" (waarmee hij be gint en eindigt), „Mediterranee, zo blauw", „Als een ballonnetje" en „24 rozen voor jou" blijven het doen. Een clownesk nummer als de derde-rangs goochelaar „Mister Tonio' of de trieste talententest „Auditie": stuk voor stuk bewijzen ze 't dat Toon. tot de hele kleine groep van hele grote artiesten behoort Zijn verukkelijke woordspelfugSE nooit grof, altijd uiterst knap zijn charmante gebaren aan het pu bliek (glaasje champagne voor de da me in het midden van de eerste rij),- maar vooral de liefde voor het vak, zijn slechts enkele kanten van zijn' veelzijdige show. Met een variant.op zijn begin-«ré eindlied: een show en een artiest 'om lief te hebben. B.O. ->

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1967 | | pagina 1