mislukt
project
toch
Dieren ie
Blij dorp
Dorris brachtblues
in stad en haven
waóket oude
99
Wmm
mm m
Hm
irqpms
D
w
O
*>Êk -MË
HET bijzondere project in de Afrikaanderwijk van Rotterdam-
Zuid, waarin het ministerie van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk de afgelopen vijf jaar veel subsidie heeft ge
stopt, biedt een schrale troost. Clubhuismedewerkerê, de staf van
de stichting Bijzonder gezinswerk Rotterdam en wetenschappelijk
begeleiders van het ministerie dat voor het geld gezorgd heeft
weten nu dat de opbouw van een prettige samenleving in een be
paalde buurt niet breed genoeg opgezet kan worden.
f SPORTVELD
GEZINSOORDEN
Relaas van poging,
die ook strandde
op gebrek aan
bundeling groepen
Uitbreiding nodig
voor instituut
niet stijgend animo
R. MULOCK HOUWER: „WE ZIJN NOG
NIET TERDER DAN VERMOEDENS - WOON
SITUATIE BEROERD - MENSEN WILLEN NIET
GRAAG WEG - GEEN ZEKER WETEN"
sa^
TE WEINIG SAMEN
GOEDE DINGEN
SCHOORSTEEN IS
NE OP HOOGTE
JERBOA
NIETS BIJZONDERS
HOGE
VOOR
ROEDEN
RETM!
"m
Rijnmond-revue
nf ROTTERDAMMER
Pagina 3
2A
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1908
f De mislukking van het Afrikaan-
derproject is tiet best gekarakteriseerd
met een uitspraak van de directeur
van de stichting Bijzonder Gezins
werk Rotterdam mr. D. Q. R. Mulock
Houwer, die de supervisie op het pro
ject gehad heeft.
I Eigenlijk zijn we nog niet verder
dan vermoedens over wat de bewo
ners van de Afrikaanderbuurt willen
en wensen. We weten dat de woon
situatie vaak allerbelabberdst is, maar
we kunnen er nauwelijks iets aan
doen omdat het huizenbezit in de
wijk over een onnoemelijk aantal par
ticulieren verspreid is en het onbe
gonnen werk is al die eigenaren tot
het verbeteren van wooncomfort te
brengen. We hebben aan de andere
kant de indruk, dat mensen niet graag
weg willen. Ze kunnen de gezellig
heid en de onderlinge band in de
buurt niet missen.
We hebben ook de indruk, dat er
een tweede sportveld moet komen,
bijvoorbeeld op het altijd nog ver
waarloosde Afrikaanderpiein. Mis
schien moet er ook een groot wijkcen
trum komen met een sportraad in al
lerlei andere zalen en wellicht zelfs
een bibliotheek. Zeker weten doen we
echter niets. Wc hebben ons in het
verleden al vaker vergist. Belangrijk
is nu nog alleen maar wat de bewo
ners subjectief van belang vinden.
En dat is nu precies waar we veel
te weinig van af weten, domweg om
dat we ondanks het werk van de club
huizen Sarto van het katholiek bij
zonder gezins- en jeugdwerk), de
Arend en de Zeemeeuw en de Zuider
Jeugrthaven (hoewel dit gereformeerde
clubhuis niet eens officieel in het
gesubsidieerde project deelde) relatief
bezien met maar weinig bewoners van
de Afrikaanderbuurt echt contact ge
had hebben. Of eerlijker nog is het
om te zeggen, dat nu officieel het ex
tra subsidie beëindigd is, het dankzij
het werk op de clubhuizen zelf (jeugd
clubs, ouderciubs, hobbyclubs, kinder
crèches) het net een beetje begint te
komen".
Wat nu geprobeerd is in de Afri
kaanderbuurt staat niet op zich zelf,
maar past in een grote ontwikkeling,
die opmerkelijk genoeg juist tijdens
het experiment van het bijzonder pro
ject in een stroomversnelling is ge
raakt en waarvoor het bijzonder pro
ject ook vele nieuwe inzichten gele
verd heeft. De buitenwacht is dan ook
ontevredener dan de mensen uit het
maatschappelijk werk en het opbouw
werk, die zich met het project hebben
bezig gehouden. De heer Muiock-Hou
wer spreekt dan ook liever niet van
een mislukking.
B Kort na de oorlog ai probeerde men
in zogenaamde gezinsoorden in Over-
M
snel veranderen van de inzichten, al
hoewel deze wel meespeelden bij het
besluit er mee op te houden. De moei
lijke punten zijn vooral geweest de
vele Ongelijksoortige samenwerkingen
(niveau, methode, levensbeschouwing
en mankracht verschilden nogal wat)
in de Afrikaanderbuurt en de oer Ne
derlandse hokjesgeest, die wil dat
wanneer er bijvoorbeeld wat voor een
gestoord kind op school gedaan moet
worden er drie verschillende departe
menten bij betrokken zijn. Een derde
punt dat wel degelijk meetelt is de
personeelsbezetting geweest.
Beschikten de clubhuizen welis
waar over meer en vaak ook beter op
geleide krachten in vergelijking met
clubhuizen elders in de stad, op een
wijk met 17000 inwoners zijn een tien-
AiCT "«te.' V V V
-\r J", f 3 A -V, s
HET gebouw der volkshogeschool, prettig gevat in een Ijjst van bómen,
gras en water
Duidelijk is dat de cursisten straks
heel wat meer „privacy" krijgen, als
zij zich op hun eigen kamers kunnen
terugtrekken. De nieuwe gebouwen;
worden ook voorzien van moderne toi
letten en douches. De huidige slaap-
ruimten worden straks omgebouwd tot
werkkamers, discussieruimten en een
huiskamer.
Een maand voor de verwachte ge
reedkoming van de nieuwbouw komt
de leiding van „Olaertsduin" in andere
handen Dan treedt namelijk drs, J.
Hollmann als hoofdleider in dienst. Hij
volgt dr. H. H. Freze op, die met in
gang van 1 september 1967 wérd be
noemd tot lector aan de Rijksuniversi
teit in Leiden, Twee weken geleden is
de wacht al officieel overgedragen.
fit»
v-j e--*
ly^E.-Tr&fcya
flSES
BOOMLOOS, grauw en met een
■U verzakt plaveisel zijn de stra
ten in de Afrikaanderbuurt. Auto's
en kinderwagens ontbreken echter
niet.
HIER EN* DAAR ziet de Afrikaan
derwijk er openlijk haveloos uit.
Toch willen vele bewoners er niet
weg, zjj zijn ermee vergroeid.
lijke bijzondere maatregelen tot nor
male gezinnen probeert te maken,
maar dat men een hele gemeenschap
op de keper beschouwt en dan pro
beert uit te vinden hoe nu de mensen
zelf van zo'n gemeenschap er het al
lerbeste van kunnen maken en dan
liefst nog naar hun eigen inzichten
hulpverlening is er een kentering. Ein-
ook.
De problemen zijn daarmee dan de
wereld wel niet uit, maar ook in de
delijk is men tot de conclusie geko
men. dat het- verkeerd is allerlei bij
zondere diensten uit de grond te stam
pen voor bijzondere mensen net
hele probleem van het beeld van
maatschappelijk werk is trouwens dat
niemand zich ais een bijzonder geval
beschouwd wil zien dat door een spe-
ciaal iemand bekeken moet worden.
In de jongste visie wil men. dan
alle normale dienstverleningen, cie er
op alle gebied allang zijn als het ware
ooi: gemakkelijk toegankelijk maken
voor mensen, die vroeger te biecht
moesten bij de speciale en bijzondere
instellingen.
S De heer Mulock Houwer, 35 jaar en
sedert 1ÖS3 in Rotterdam, die inmid
dels het bijzonder gezinswerk heeft
verlaten om de leiding bp zich te ne
men vande afdeling Bijzonder Op
bouwwerk van het ministerie voor
Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk
Werk, ziet hoewel hij dit laatste idee
geheel steunt nog al wat uitvoe-
ringsmoeilij kheden.
B „In de eerste plaats zijn de meeste
algemene diensten daar nog lang niet
voor toegerust. En dan het probleem
van wat wij dan noemen samenle
vingsopbouw. Wie moet dat doen ze
ker in een wijk, waar de mensen van
nature niet geneigd zijn om initiatie
ven ie nemen. Met de simpele opmer
king wijkopbouwerk is men er in zo'n
geval niet".
De mislukking van het bijzonder
project is niet direct te wijten aan het
(ai maatschappelijk werkers van geen
ïnkele betekenis, wanneer men weet
fat een werker met tien gezinnen die
iwaar in de ellende zitten echt wel
iedere week zijn tijd meer dan vol
.naakt.
De beëindiging van de extra subsi
diëring van het bijzonder project met
ingang van I januari 1968 betekent
gelukkig niet dat vooral de clubhui
zen van Sarto en de Arend en
de Zeemeeuw en in mindere mate de
Zuider Jeugdhaven nu verder maar
losgelaten worden en de clubhuizen
zich verder nog alleen maar bezig zul
len houden met de jeugd uit de buurt.
Daarvoor is te veel, zij het vooral op
het gebied van beleid, onderzoek,
deskundigheid en materiaal, bereikt.
Zo is de informatie in de wijk tus
sen -de verschillende maatschappelijk
werkers, jeugdleiders, hoofden van
scholen, kinderbescherming en voog
dij, artsen en dergelijken enorm verbe
terd. Men heeft goede ervaringen met
peuterwerk en -crèches. Op het punt
van kinderen met leer- en ge-
dragsmoelijkheden heeft men iets
DE Volkshogeschool „Olaerts
duin" in Rockanje mag dan
misschien in betekenis wat onder
doen voor haar grote zuster in
Rotterdam die onlangs haar vijf
tigjarig bestaan vierde, een repu-
tie heeft zij zeker. Al was het al
leen al om haar prachtige omge
ving, waarnaar de tegen de zo on
geveer tegen de medische facul
teit aangeplakte oude villa van
onthong van Hoboken al jaren
kan fluiten.
Te verwachten valt dat deze repu
tatie het komend seizoen nog aanmer
kelijk zal toenemen, want „O-
laertsduin" is bezig met een belang
rijke uitbreiding. Op honderd meter
afstand van het mooie landhuis, dat
als hoofdgebouw blijft dienst doen,
zijn sinds vorig jaar november twee
slaaphuizen en een aula in aanbouw.
De bouw gebeurt met geprefabriceer
de elementen en dat betekent snel
heid.
Omstreeks 1 april moet het werk
klaar zijn. Dan zijn er 39 een
persoons-slaapkamers, waarvan er
twintig als twee-persoonskamers kun
nen worden gebruikt. Een hele verbe
tering met de slaapkamers in het oude
gebouw waar soms tien bedden ge
propt zijn in ruimten waar er eigen
lijk yijf zouden kunnen staan.
R. H. K. FREZE
/"ANDANKS de ramp bij ile Shell en
de nasleep is het toch gelukt deze
week de nieuwe centrale schoorsteen,
de „superpijp" op hoogte te krijgen.
Enkele weken geleden meldden we
reeds dat dit zou gebeuren. In de vroe
ge morgen van donderdag 30 januari,
zo meldt „Onder de Vlam", was het
zover: 213 meter.
JAE jerboa of springmuis is een
vreemd diertje, fiat leeft in de
woestijnen van Noord-Afrika, Arabic
en Perzir. In Blijdorp leeft er een in
liet reptielenhui*.
Jerboa's zijn echte wocsiijnbewoners
en ontwaken *s nachts. Wanneer men
in bet donker over een woestijnweg
rijdt, ziet men vaak in de koplampen
talloze lichte, zich razendsnel ver
plaatsende kleine schimmen over de
weg suizen. Ze srijn zo snel en ondui
delijk dat men zich van hun vorm en
wijze van voortbewegen nauwelijks een
voorstelling kan maken.
Als men erin slaagt een jerboa te
vangen, blijkt liet een heel aantrekke
lijk diertje te zijn. De muis is lichtge
kleurd, van de grootte van een kleine
muis tot die van een flinke rat. Soms
hebben ze grote ronde oren, soms klei
ne oortjes. Naar verhouding zijn de
achterpoten en de staart enorm lang.
Die lange achterpoten worden ge
bruikt om ziclt snel springend voort te
bewegen, op de manier van een kangc-
roe. De staart dient om het bij liet
«pringen naar voren gestrekte lichaam
in balans te bonden. De voorpootjes
zijn hijzonder kort.
Jerboa's zijn een apart staande groep
van knaagdieren, niet te verwarren met
•le springhazen, die in Zuidafrikaanse
woestijnen leven en veel groter zijn.
Bijzonder ongunstige tijden brengen
de springmuizen door met een soort
droogteslaap, die te vergelijken is met
een winterslaap. Bij liet minste regen
tje worden ze wakker en vullen hun
voedseltekort weer aan. Ze leven ais
het ware schoksgewijs.
B.O.
ijssel en Drente iets te doen aan ge
zinnen, waarvan men dan placht te
zeggen, dat die niet zo best in de
maatschappij pasten. Tenslotte groeide
het inzicht dat gezinnen isoleren van
de normale samenleving geen oplos
sing kon zijn en ging men over tot de
vorming van zogenaamde woonscho-
len in ondermeer Haarlem en
Maastricht.
De termen voor degenen, die gehol
pen moesten worden ook wat vriende
lijker. Nu waren bet sociaal vastgelo
pen gezinnen, die bijgestaan werden
in wat men nog het best een ge
meenschappelijke aanpak zou kunnen
noemen,
Maar ook dat was nog veel te smal
gedacht. Omstreeks 1960 werd de idee
geboren voor bijzondere projecten,
waarbij men in het achterhoofd had
dat maatschappelijk werk alleen niet
in staat is gezinnen waar men met
problemen kampt een aanvaardbare
plaats in de maatschappij te geven. De
jeugdzorg en het volwassenemverk
kregen wat meer kans, terwijl men
ook meer en meer besefte, dat het niet
gaat om het bestrijden van bepaalde
symptomen, maar om het wegnemen
van de oorzaken van alle moeilijkhe
den.
B Op die basis zijn er bijzondere pro
jecten tot stand gekomen in Rotterdam
-laarlem, Eindhoven, Maastricht,
Drente en Hardenberg, waarvan de
Afrikaanderwijk als gehele en betrek
kelijk goed afgeronde woonbuurt nog
de meest reële situatie heeft laten
zien. Voor verbetering van woon- en
leefmilieu ontstond veel meer aan
dacht.
EEN „papachtig" straatbeeld als dit
vindt men In vele Rotterdamse
wijken. Toch moeten er mensen hun
geluk zien te vinden.
kunnen doen. En dankzij wat meer
■geld heeft men ook de buurtactivitei-
ten wat ruimer kunnen opzetten.
Dit en de resultaten van onderzoek
naar de wijkgebondenheid bijvoor
beeld en gedragskenmerken van ge
zinnen hebben er toch wel toe geleid,
dat in principe besloten is het werk
van het bijzonder project maar dan
onder andere subsidienormen bij
voorbeeld voor oude stadswij'ken
door te zetten. Er zijn drie punten
waar men dan vooral aan denkt:
B De ontwikkeling van een wijkor-
gaan, zonder dat mem precies weet
wat het worden zal, de inzet van op
bouwwerk, dat vooral gericht is op de
niet georganiseerde bevolking en met
de kindercrèches vooral ook" ten be
hoeve van een verbeterde school voor
bereiding,
Evenmin is direct te verwachten,
dat de concentratie van mankracht in
de Afrikaanderbuurt, die alle grote
plannen de oorzaken van sociaal on
aangepast gedrag aan te pakken ten
spijt om het project in het begin ook
maar een kans van slagen te geven
begonnen zijn met geval voor geval te
helpen en op geen enkel beroep ooit
nee te zeggen, te niet gedaan zal wor
den omdat er na het mislukken van
het experiment niets meer te doen zou
zijn.
Het winstpunt zou trouwens wel
eens kunnen zijn, dat de Afrikaander
buurt slechts node van deze werkers
in het veld afscheid zou willen nemen.
FJVDH
De laatste jaren neemt hetaantal
cursisten toe omdat steeds meer be
drijven hun personeelsleden gelegen
heid geven op „Olaertsduin" een veer
tiendaagse cursus te volgen. In 1837
haalde men ongeveer 1200 cursisten.
Evenals vorige jaren worden o":'<
dit jaar in de maanden juli en au
gustus weer gezinscursussen gegeven.
Terwijl de ouders discussiëren, b.v.
over opvoeding of kunst, krijgen 'c!e
kinderen onder deskundige leiding een
eigen programma voorgeschoteld. Na
tuurlijk zijn er ook veel activiteiten
waaraan het hele gezin kan meedoen.
Het motto van de gezinsveken luidt:
„Samenleven in het gezin".
Bent u nog niet geslaagd met u\y
vakantieplannen? Misschien is dit 'een
idee?' De Volkshogeschool Olaertsduin,
Windgatseweg 2, Rockanje, verstrekt
alle verdere inlichtingen. Telefoon
01884 - 313.
DORRIS HENDERSON, de 25-ja-
rige folksongs-, blues- en gospel
zangeres, is in de korte tijd dat zij in
Rotterdam optrad in de smaak geval
len bij het Rotterdamse publiek.
Eerst nog op de achtergrond door
met de „Rotterdam Blues" de haven-
film van Thom Tholen „Toets" gehe
ten, een „swinging background" te ge
ven.
Later als speciale gast van Ansje
en Steye van Brandenberg in hun ca
baret 't Winkeltje lokte zij vele blues
liefhebbers 't Winkeltje in. Intussen
trok zij ook nog mee met de inmidr
dels overleden cabaretcaravaan
van Peter Blanker.
En o pde 25ste januari maakte zij
nog een televisie-opname voor de
NCRV, waardoor in de loop van fe
bruari heel Nederland kan kennisma
ken met Dorris en zich gelijk kan
afvragen op wat voor instrument zij
zich eigenlijk begeleidt. Dorris zegt er
zelf van „Het is een autoharp, die in
Californië veel gebruikt wordt om
harpiessen aan kinderen mee te ge
ven".
Een van de favoriete songs, overi
gens zonder naam, tekent wel .haar
positie. Het lied heeft zij maar „I
don't know where I belong" gedoopt.
Dorris „Waar ik me precies op mijn
plaats voel? Ik weet het niet precies.
Ik zing, dat is-mijn werk, ik doe het
graag en ik reis veel".
Reizen heeft Dorris heel haar leven
al gedaan. Zij is geboren in Californië
en sinds een jaar woont zij nu in
Londen. Tenminste Londen is haar
vaste woonplaats, want daar- woont
echtgenoot en schilder Ron Hen
derson. Haar „dagelijkse werkzaamhe
den" eisen vaak lange reizen tot in
Schotland toe, waar zij optreedt voor
universiteiten.
Maar deze trips zijn niets vergele
ken bij haar tours door Amerika voor
televisie- en radioshows, folkfestivals.
hootenannyshows en zelfs van een op
treden in Carnegiehal. Voor de toe
komst droomt Dorris van een film
contract.
En de mening van echtgenoot Hen
derson in Londen? „Hij heeft zijn
werk en ik het mijne", aldus Dorris.
O Nu, na minstens vijf jaar experi
ment, is men dan eindelijk zover dat
men niet langer alleen naar probleem
gezinnen kijkt en die met alle moge-
TLTAANDAG 18 september 1905
een feestelijke dag voor de
R.E.T.M. en voor Rotterdam!.... 's Mid
dags om kwart over twee vertrok van
de Honingerdiijk een stoet van vijf,
met kleurige vlaggen en bloemen
versierde tramrijtuigen voor de eerste
rit met genodigden op het eerste
geëlectrificeerde traject (Honingerdijk
- Park).
En Rotterdam was „uitgelopen". Op
het Oostplein, op het Beursplein, op
de Noordblaak, overal waar de stoet
voorbijkwam, stond het zwart van de
mensen, die de feestrit van „Lijn 1"
wilden zien.
In de tramrijtuigen zaten en ston
den de genodigden dicht tegen elkaar
aan. Het was gelukkig nogal rustig
weer, zodat de hooggehoede heren op
de open balcons niet behoefden te vre
zen, dat hun hoofddeksels er vandoor
zouden gaan-
Twintig minuten duurde de rit tus
sen hagen van belangstellende stadge
noten door. Alles bij elkaar was dat
nu niet zo bijzonder vlug, maar aan
genomen kon worden, dat de mooie,
bruin en blauw geschilderde wagens
er wel wat meer vaart in zouden zet
ten, zodra ze voor het publiek in ge-
brulik zouden zijn.
H^OEN de tramrijtuigen bij het
Park aangekomen waren, begaven
de genodigden zich, met burgemeester
's Jacob vooraan, naar het Paviljoen
op de Heuvel (het tegenwoordige
„Bellevue"). Daar werden champag
neflessen ontkurkt en toespraken ge
houden.
In alle speeches kwam tot uiting dat
Rotterdam lang, heel lang op zijn
„Elektrische" had moeten wachten. En
dat terwijl de Maasstad de eerste stad
in Nederland geweest was, waar men
met plannen om een elektrisch tram
net aan te leggen, op tafel was geko
men.'
Er was veel te lang gepraat over de
vraag door wie en op welke wijze dat
net geëxploiteerd zou moeten worden.
Intussen hadden Amsterdam, Haarlem
en Den Haag een „elektrische" gekre
gen! Ten slotte was een bevredigende
oplossing gevonden; de Rotterdamse
Tramweg Maatschappij, die de paar-
detrams exploiteerde, werd in twee
maatschappijen gesplitst; in de R.T.M.
en de Rotterdamsche Elektrische
Tramweg Maatschappij. De laatste
maatschappij moest dan de elektrische
lijnen exploiteren en kreeg ook de
beschikking over een voorlopige elek
trische centrale op het terrein van de
Gasfabriek. Deze centrale moest dienst
doen tot het gemeentelijke elektrici
teitsfabriekje zijn capaciteit zodanig
vergroot had, dat het ook de energie
voor de tramlijnen zou kunnen leve
ren. Dit zou in 1906 het geval zijn.
TN de redevoeringen werd ook ge
memoreerd, dat de aanleg van de
trambaan heel wat moeite had gekost.
Men had ef bv. de Noordblaak voor
moeten ophogen. Gedurende lange tijd
hadden de Rotterdammers opengebro
ken straten en versperde bruggen op
hun weg gevonden.
Maafë— zoals de president-comv(iis-,
saris van de R.E.T.M.mr. Knotten
belt, met opgeheven glas verklaarde
nu waren alle moeilijkheden voor
bij en konden alle verdere plannen
voor de aanleg van een in alle richtin
gen reikend stadsnet met spoed ver
wezenlijkt worden!
Een dag later iverd Lijn 1 voor het
publiek in gebruik genomen. De be
langstelling was overweldigendbij de
eindpunten stond men in de rij. De
bestuurders die men wagenvoerders
noemde) bleken hun vak te verstaan
en de conducteurs (die men geleiders
noemde) bleken correct en beleefd te
zijn.
Het „snelle en geruisloze vervoer
middel" was, zoals de verslaggever
van de Wereldkroniek schreef „haast
ideaal". Wal hij dan „helemaal ide
aal" vond in dat jaar 1905, schreef hij
er niet bij. Bedoelde hij soms de Me
tro?..,.
JVR
WEKELIJKSE PAGINA met vasto
en gevarieerde onderwerpen uit dit ge
bied teksten van Frans J. v.d. .Heij
den, Koos Dellians, J. van Rhijn, Bram
Üosterwijk, Trix Verhuist, Kees Corne-
Iisse foto's Ary Groeneveld, Ilenk
ïlurtog, J. v. Rhijn ouder redaktie
van Kees Cornelisse.