van mensen
en uniform
uit bevolkin
VERSCHUIVING IN BEVOLKING
.99
SjgtgpiE
1
04ip hij Shell aanleiding iet hes inning eigen leefmillieu
A
GESPREK MET CHEF HUEPSECRETARIE
II. DE KLER
HEEFT VEEL
KRITIEK
I
IP
NOG zet ik mijn schoenen op een bepaalde manier neer om
ze snel bij de hand te hebben, als er weer iets gebeurt.
Je kan niet met blote voeten over een grond lopen, die vol ligt
©et scherven van gebroken ruiten. En als je zo'n klap hoort, wil
je toch het eerst naar je kinderen rennen
Zeven maanden na de explosie bij de Shell wordt er nog zo
gesproken in Hoogvliet.
Com trasterende
visies over
oplossing
problemen
Geremd
Opbouwwerk
Onaanvaardbaar
ZEER ernstig is de kritiek op
Hoogvliet van H. de Kier,
wijkraadslid voor de PSP en
fel opponent van voorzitter
Van Meetelen.
De Kier is als maatschappe
lijk werker in dienst bij de
Raad voor de Kinderbescher
ming, hij heeft in het alge
meen een sterke binding met
het jeugd- en vormingswerk.
Door zijn studie, inzicht en
engagement is De Kier gewor
den tot een intelligent maat-
schappij-kritikus en een posi
tief opbouwer. Zijn rol in de
wijkraad van Hoogvliet getuigt
daarvan. -
MR. M. A. B. L. van Meete
len heeft onmiskenbaar
de kwaliteiten van een goed be
stuurder: hij kan afstand ne
men van zijn object, hij over
ziet het geheel en neemt met
bedachtzaamheid beslissingen.
De rol van autoriteit ligt hem
duidelijk beter dan voorzitter
van een wijkraad, die zich voor
een oppositioneel geluid niet
mag schamen.
GELADENHEID
INVENTARISATIE
r-i
■^ÉlPglfgg
BIOSCOOP
Rijnmond-revue
GEZAMENLIJK
VERGETEN
J—I
Blijft jong
C. Duinkerke «iet
vele remmende
faktoren bestaan
Ongerijmd
Mogelijkheden
VRIJDAG 31 MEI 1968
cE BOTTERDAMMEN
Pagina 3
Hoogvliet in discussie!
Woorden die ongetwijfeld de ge
voelens van velen vertolken. Voor
hen is Hoogvliet een onveilig oord,
dat met plezier verlaten werd, als er
efgens anders maar een woning te
krijgen was en ITianliet' net z0'n Soed
betaalde baan kon vinden als op de
raffinaderij.
Anderen, die wat nuchterder tegen
over de klap staan en inzien, dat de
explosie het gevolg was van een bui
tengewone samenloop van omstan
digheden, hebben de gedachte, dat ze
l^een vulkaan ieelden, van zich af
gezet en blijven rustig in Hoogvliet
wonen. Maar de klap heeft* hen toch
aan* het denken gezet. Ze zijn zich
gaan bezinnen op het eigen leefmi-
^Kritisch geworden door de klap
ging men zich afvragen: wat is dat
eigenlijk voor een plaats, waar we
wonen? En al gauw kwam men tot
de ontdekking, dat er in Hoogvliet
wel meer niet klopt, dan alleen de
potentieel dreigende raffinaderij in
de achtertuin.
Een actiecomité, dat na de klap
spontaan uit de bevolking was opge
komen, transformeerde zich in een
werkgroep opbouw, en ging alle te
kortkomingen eens op de keeper
beschouwen. Het legde uitspraken als
„Hoogvliet versneld afschrijven e.d."
naast zich neer en stelde: Hoogvliet
is er, we wonen hier en we moeten
zorgen, dat we tot een redelijke sa
menleving komen.
Contact met de wijkraad over dit
kernprobleem iag voor de hand.
Maar ai spoedig bleek, dat delen van
de wijkraad zich niet gemakkelijk
konden identificeren met de dyna
miek en spontaniteit van de werk
groep. In feite botsten er twee
denksferen op elkaar, die het bevol
kingsinitiatief deed stranden in het
struikgewas van formalisme en ge
harrewar over bevoegdheid.
In plaats van de werkgroep te inte
greren in de activiteiten van de wijk
raad, werd het enthousiasme geremd
en gewezen op stappen, die de raad
zelf al had genomen om tot een wijk-
opbouworgaan te komen. Deze wrij
ving tussen een wat bureaucratische
stijl van denken en handelen en een
sfeer, waarin de vernieuwing bloeit
als in de lente, speelt op de achter
grond van tal van Hoogvlietse pro
blemen.
Afhankelijk van de instelling
wordt er ook zwaar of minder zwaar
aan allerlei moeilijkheden en tekort
komingen getild. Het is bijvoorbeeld
verrassend (of niet) hoe verschillend
twee opponenten als de wijk
raadsvoorzitter, tevens chef van de
hulpsecretarie, mr. M. A, B. L. van
Meetelen en wijkraadslid voor de
PSP, H. de Kier, over het probleem
van de culturele situatie in Hoogvliet
denken. Dat geldt ook voor de bena
dering van het wonen in Hoogvliet.
Niet altijd lopen echter de menin
gen zo scherp uiteen. Trouwens niet
altijd hoeven twee visies tegenover
elkaar gezet te worden om het wezen
van een probleem tot uitdrukking te
bten komen. Wat PvdA-fractievoor-
zitter in de wijkraad, C. Duinkerke.
s over de trek uit Hoogvliet en de ge
meentelijke gespletenheid z°gt, is op
zich zeer behartenswaardig.
Behalve de persoonlijke instelling
is er een andere factor, die de Hoog
vlietse problemen groot of klein
maakt. Een man ais Van Meetelen
ziet Hoogvliet echt als een wijk van
Rotterdam, terwijl De Kier het als
een aparte stad beschouwt. Dat leidt
onvermijdelijk tot heel verschillende
gezichtspunten.
Het signaleren van de problemen
in Hoogvliet, roept tevens de vraag
op: hoe lossen we ze op? En daarbij
komt het opbouwwerk om de hoek
kijken. Er zijn tientallen definities
van opbouwwerk in omloop. Maar
essentieel is, dat de mensen zelf tot
activiteiten komen. Het opbouwor-
gaan, dat t.z.t, in Hoogvliet zal gaan
opereren, mag slechts een coördine
rende en stimulerende functie heb
ben.
De Kier vindt, dat. een sectie wijk-
kopbouw de mensen vooral moet
bijbrengen, dat er nog een ander le
ven mogelijk is dan de monotone af
wisseling van werken en tv-kijken.
De Hoogvlieters moeten interesse in
Hoogvliet krijgen en daarom moeten
ze uit hun hokjes worden gehaald.
Een centraal ontmoetingspunt zou
erg bevorderlijk zijn voor het laten
ontwaken van meer belangstelling.
Maar dan moet er wel iets anders
komen dan het Recreatiegebouw,
want dat is niet veel meer dan een
oude schoenendoos.
Hoog tijd wordt het ook, dat nu
eindelijk eens over de toekomst van
Hoogvliet wordt beslist Het feit, dat
veel mensen in deze wijk menen, dat
de gemeente Rotterdam niet zoveel
aan Hoogvliet doet, omdat het toch
waarschijnlijk zelfstandig wordt, te
kent de urgentie.
Moet Hoogvliet zelfstandig wor
den? Vrij algemeen wordt gesteld:
niet op dit moment Maar de huidige
VELING, de verkeersweg naar
de Shell-raffinaderij.
toestand is ook onaanvaardbaar. Mis
schien is er een tussenoplossing mo
gelijk: een zekere zelfstandigheid
binnen de gemeentelijke voorzienin
gen van Rotterdam.
Onaanvaardbaar is zeker dat het
territoir van de wijk Meeuwenplaat
tot twee verschillende gemeenten be
hoort. Dat is al jaren zo, maar sinds
het Poortugaalse gemeentebestuur
zijn eerder ingenomen standpunt
heeft gewijzigd, leidt dit tot belache
lijke situaties, die de eenheid van de
sterk groeiende zuidelijke wijken
met de rest van Hoogvliet in gevaar
brengen.
Maar ingewijden verwachten pas
een beslissing over een jaar of drie,
vier, tegelijk met de herindeling van
Voome en Putten.
In die tussenliggende tijd kan
Hoogvliet, dat een slaapstad wordt
genoemd, vast ontwaken.
De kritiek, die hij hier levert, lijkt
dat positieve, niet altijd te bevatten,
maar sdms .moet eerst met scherp
geschoten worden om de fundamen
ten van de wederopbouw veilig te
stellen.
Beslissend voor zijn hele visie op
het probleemgebied is het feit, dat
De Kier Hoogvliet weigert te zien als
een wijk. Hij vindt het een stad met
een eigen leefpatroon,
Rotterdam.
geheel los van.
MAX HAVELAARWEG, een be-
- lanfrjjkc ader door de Westpunt,
wals de meeste grote wegen in
Hoogvliet royaal aangekleed met
groen.
WIJKRAADSVOORZITTER
MR. VAN MEETELEN
De chef van de hulpsecretarie ziet
Hoogvliet als een wijk en wil haar
niet losmaken van Rotterdam. Zeker
niet in dit stadium van de ontwikke
ling. De fouten, die aan Hoogvliet
kleven, noemt hij inherent aan die
ontwikkeling en hij gelooft dan ook,
dat zijn wijk zich geleidelijk van
haar kinderziektes zal bevrijden.
Vanzelfsprekend wijst Van Meetelen
in dit licht gezien „Hoogvliet niet
afbouwen" van de hand.
Die kreten kwamen na de klap van
20 januari los. Over die explosie zegt
Van Meetelen: „Ik begrijp heel goed,
dat de mensen in het begin nogal
geschrokken warén. Men vroeg zich
af: is het hier wel veilig? Er waren
inderdaad wat paniekreacties en in
het noordelijke gedeelte van Hoog
vliet bestond er een zekere migratie-
wens.
Van echte paniekverhuizingen is
echter geen sprake geweest en tie
absolute migratiecijfers zijn niet
gestegen. De mensen- hebben mij dar.
ook na die eerste schrikreacties
nooit de indruk gegeven, dat ze dach
ten: wat is het hier toch verschrikke
lijk onveilig.
Trouwens het rapport over de ex
plosie heeft wel uitgewezen, dat het
een unieke klap is geweest. Niette
min heeft de explosie ons geïnspi
reerd om ons op nog meer veilig
heidsmaatregelen te bezinnen. En ik
kan u zeggen, dat het overleg daaro
ver al flink op gang is gekomen".
Mijnheer Van Meetelen, na de kiap
is er een actie-comité gevormd, dat
zich met de veiligheid en leefbaar
heid van Hoogvliet ging bemoeien.
Wat vond n daar van?
„Ik geloof, dat je met elk goed
initiatief uit de bevolking gelukkig
mag zijn. Maar het gevaar van zo'n
spontane actie is, dat er vaak een
stuk emotionele geladenheid bij zit,
hoewel dat nu niet bepaald bij dat
comiteetje het geval was. Kijk, na de
klap zijn er natuurlijk tal van reac
ties -geweest. De Nederlandse Vereni
ging van Huisvrouwen heeft bijv.
ook van haar verontrusting blijk ge
geven."
Maar het actie-comité heeft toch
meer gedaan, dan alleen maar ver
ontrust zijn
„Nee, dat comité, opgericht door
ene mijnheer -De Boer, was het ge
volg van een spontane reactie op de
knal. Pas veel later heeft diezelfde
mijnheer De Boer een groep mensen
om zich heen verzameld, die zich bij
de wijkraad aandiende om tot een
sectie wijkopbeuw te komen.
In die groep zaten vertegenwoordi
gers van een aantal organisaties en
maatschappelijke verbanden. Hun ini
tiatief om tot een wijkopbouworgaan
te komen, juich ik wel toe, maar ik
vind dat deze zaak toch is voorbe
houden aan de wijkraad. Dat wil niet
zeggen, dat ik niet bereid zou zijn
met dat comité in zee te gaan, maar
ik vind dat eerst de wijkraad deze
aangelegenheid moet onderzoeken.
De wijkraad heeft dan ook een
commissie bestaande uit wijkraads
leden benoemd om tot een in
ventarisatie van de wensen en moge
lijkheden op dit gebied te komen. De
wijkraad heeft ook aan B. en W.
richtlijnen gevraagd. Zijn die er dan
zal contact worden, opgenomen met
de Raad voor het Maatschappelijk
Welzijn ter- verdere oriëntatie. Kijk,
zo'n sectie wijkopbouw kan niet in
een opwelling in elkaar gedraaid
worden, dat moet gedegen geschie
den."
Welke taken ziet u voor de sectie
wijkopbouw?
„Daar kan ik moeilijk een ant
woord op geven. Ik vind, dat de
mensen-, die straks in de sectie ko
men te zitten daar zelf een antwoord
op moeten geven. Het -gaat erom, wat
zij ervan denken. Ik ben ook voor
PSP-WIJKRAADSLID DE KLER
een zu democratish mogelijke op
bouw. Als we hebben uitgemaakt
weike organisaties in die secties zoal
vertegenwoordigd moeten, zijn, mo-
RECREATÏEGEBOUW aan die Oude
Wal, een van de weinige gelegen
heden voor zaalontspannïng. Recre
atiemogelijkheden biedt Hoogvliet
meer met goede sportvelden en het
steeds mooier wordende Ruigepiaai-
bos.
gen die organisaties zelf hun kandi
daten naar voren brengen, ik vind
dat je ze die vrijheid moet laten."
De sectie wijkopbouw zou op cul
tureel terrein initiatieven kunnen
ontplooien. Sommigen vinden Hoog
vliet op dat punt een onderontwik
keld gebied.
„Dat vind ik een wilde kreet, moet
ik zeggen. Is Hoogvliet veel cul
tuur-armer dan dé rest van de stad?
We hebben hier een kunstkring, die
allerlei initiatieven tot cultuurbele
ving neemt, de wijkraad organiseert
regelmatig tentoonstellingen. Het is
zeker waar: de belangstelling is niet
groot, maar is de rest van de Rotter
damse bevolking meer cultuur-min-
ded?
Er wordt hier vaak geroepen:
waarom is er geen bioscoop? De zou
het toejuichen, als er een kwam,
maar het wachten is toch op een
particulier initiatief. En een bioscoop
eigenaar zal zich afvragen: is een bi-
Voor vervolg zie pagina 9
WEKELIJKSE PAGINA 5e jaargang
nummer 27 ditmaal geheel gewijd
aan de problemen van Hoogvliet
vaste rubrieken als „Zo was 't Oude
Rotterdam" en „"Waar en wat?" weer
vanaf de volgende week.
Het aparte van het leefpatroon is
voor een deel te verklaren uit de
grote verscheidenheid van de regio
nale herkomst van de bevolking.
De Kier: „Hoogvliet vormt een al
legaartje van mensen uit alle delen
van het land. Dat heeft zijn gevolgen
voor de onderlinge relaties. De
mensen hebben vaak sterk verschil
lende verwachtingen over eikaars
doen en laten".
Een andere bepalende factor in dat
patroon is het feit, dat het sociale
niveau weinig gedifferentieerd is.
Het Sociologisch Instituut vanwege
de Hervormde Kerk heeft vijf jaar
geleden in een studie gesteld, dat de
Hoogvlietse -bevolking voor twee der
de uit handarbeiders en voor een
derde uit hoofdarbeiders bestond. Zo
wel <je verschillen In regionale her
komst als de uniformheid in de be
volkingssamenstelling werken vertra
gend op een culturele opleving in
Hoogvliet
De Kier: „In Hoogvliet wenen bij
na geen kunstenaars. Dat vlakt al.
Ook de gelegenheid voor kunstui
tingen ontbreekt. Er zijn drie belab
berde zaaltjes, waar je niks kunt be
ginnen. Trouwens de kunststichting,
die er is, doet niets. En kunst is zo
belangrijk. Kunst betekent communi
catie en dat is in Hoogvliet voor de
integratie onmisbaar. Ik weet wel:
het verenigingsleven is bloeiend;
maar in die kring blijft het contact
met anderen beperkt tot de eigen
groep. En hier -moet iets gezamenlijks
gebeuren.
Een opbouworgaan zou dat als
eerste ïhoetên stimulèrèn. Maar dan
moet zo'n orgaan wel op een zo breed
mogelijke basis werken, d.w.z. ook de
ongeorganiseerden en de jeugd moe
ten van de partij zijn".
Over de wijkraad wil De Kier ook
wel iets zeggen. „We zouden veel va
ker bij elkaar moeten komen," begint
hij. „De wijkraad vergadert nu een
keer in twee a twee en een halve
maand. Dat betekent dat je hele
maal geen vat kan krijgen op aller
lei problemen. Zaken die actueel
worden, zijn al doodgebloeid, als de
raad er eens over gaat -praten.
De Kier hoopt vurig, dat mr. Van
Meetelen zijn relaties met het ge
meentebestuur nu eens op de proef
gaat stellen om daadwerkelijk iets te
doen aan de „steenhoop", zoals een
Hoogvlieter zijn woonplaats heeft ge
noemd.
Volgens De Kier heeft men in
Hoogvliet veel vergeten. Hij zegt:
„Het beleid van de gemeente is tech
nisch en sociaal-cultureel gezien met
elkaar in tegenspraak.
Wethouder Jettinghoff heeft ge
zegd: Hoogvliet hoort voor 100 pro
cent -bij Rotterdam, maar waarom
moeten we dan meer in de RET-bus-
sen betalen dan de andere Rotter
dammers? Waarom wordt nu pas een
technische school gebouwd, waarom
is er alleen maar een open zwembad,
waarom geen bioscoop, waarom geen
expositieruimte?
De gemeente heeft ons gedwongen
hier te gaan wonen, maar het ge
reedschap om een echte samenleving
te bouwen, heeft ze niet gegeven.
Weet je wat ik denk? Dat ze van
Hoogvliet een slaapstad hebben wil
len maken...."
"PVDA-tvij kraadslid C. Duin
kerke noemt zichzelf een
„meelevend burger". Hij werkt
bij de Shell en noemt de klap
„een samenloop van omstandig
heden, die heel weinig voor
komt".
Duinkerke is een integere,
consciëntieuze man, wiens gematigde
progressiviteit gekenmerkt wordt
door een opmerking als „de luchtver
ontreiniging in Hoogvliet is een nare
last, maar ze is een tol voor onze
welvaart". Zijn voortdurende aan
dacht voor de twee zijden van de
medaille blijkt ook uit zijn mening
over de dubbelfunctie van zijn wijk
raadsvoorzitter: „Het behoeft niet
zo te blijven, maar er zitten toch ook
voordelen aan vast".
Mijnheer Duinkerke. u heeft zich
nogal beziggehouden met de nivelle
ring in de bevolkingsopbouw van
Hoogvliet. Vertelt u daar eens iets
over.
Ik geloof, dat in Hoogvliet al ja
renlang een verschuiving in de be
volking gaande is, waarbij de mid
denlagen langzamerhand verdwijnen.
In I960, toen het hier nog gemakke
lijk vestigen was en dus allerlei soor
ten mensen naar Hoogvliet kwamen,
lag de verdeling van de diverse be
roepsgroepen in vergelijking met het
totale patroon voor Rotterdam ai
aanmerkelijk anders. De categorie
vrije beroepen en hogere employees
was aanzienlijk minder vertegen
woordigd, terwijl het percentage van
de lagere employees juist veel hoger
lag.
Jammer genoeg heb ik geen recen
tere cijfers, maar het komt me voor
dat het afwijkende beeld niet is
rechtgetrokken. Veel mensen, die
zonder huurmachtiging naar Hoog
vliet zijn gekomen, trekken weg, zo
gauw ze in betere doen zijn gekomen.
Een deel gaat weg, omdat het econo
misch niet aan Hoogvliet is gebon
den, een ander deel verwijnt, omdat
het in Hoogvliet geen beslag kan leg
gen op een betere soort woning.
Zodra iemand uit Hoogvliet meer
geld kan gaan uittrekken voor zijn
woning en bijvoorbeeld een vrij huis
meenschapsvorming. Voorat vroeger
hielden de mensen er allerlei speci
fieke gewoonten op na. Dat is nu
minder. Maar bekend zijn toch de
gevallen van mensen, die een geit op
zolder hielden...."
wil hebben, stoot hij zijn neus, want
vrije woningen zijn in Hoogvliet
nauwelijks te vinden.
Persoonlijk geloof ik, dat die trek
na de klap nog vergroot is. Door dit
verloop lijdt het maatschappelijke en
culturele werk. Daarbij kan je name
lijk niet zonder de qua opleiding wat
hogere groepen.
Maar er is nog een ander punt, dat
de culturele ontwikkeling iri Hoog
vliet remt. Hoogvliet blijft een jonge
wijk. De mensen, die in betere doen
komen, gaan weg en daarvoor in de
plaats komen jonge gezinnen. Jonge
gezinnen met kinderen brengen een
gebondenheid aan huis met zich mee,
waardoor het deelnemen aan culture
le activiteiten bemoeilijkt wordt.
Nog een remmende factor is de
grote regionale verscheidenheid van
de Hoogvlietse mensen, wat een
slechte basis, is voor ge-
De opbouw van Hoogvliet wordt
ook gehinderd door de botsing van
twee gemeentelijke structuren. Hoe
denkt u daarover?- -
Ja, die situatie is ongerijmd. Daar
had al lang -iets aan gedaan moeten
worden. Een kwart van de Hoog-,
vlietse bevolking woont op Poortu-
gaals grondgebied. Daar wordt de
vuilophaal, de verlichting, de bestra
ting, de post e.d. door de gemeente
Rotterdam verzorgd, maar dingen als
de politiesur.veillance en de geboorte
aangifte vallen onder de verant
woordelijkheid van Poortugaal.
Er doen zich hierbij natuurlijk al
lerlei vreemde situaties voor. De ge
meentegrens loopt in diverse straten
dwars door de woningen heen. Zo
kan het gebeuren, dat de voordeur op
Rotterdamse bodem staat en de
slaapkamer.op, Fpor.tygapls gebied
ligt. Wordt er nu een kind in de
slaapkamer geboren, „un moet in het
Poortugaalse gemeentehuis aangifte
worden gedaan, maar meteen komt
er overschrijving naar Rotterdam,
omdat de ligging van de voordeur
uiteindelijk bepalend is.
Een andere zotte situatie tref je
aan bij gemeenteraadsverkiezingen.
Het ene gedeelte van de straat gaat
dan de gemeenteraad van Rotterdam
kiezen, het andere gedeelte die van
Poortugaal."
Hoe moet aan die toestanden een
einde komen?
„Er zijn twee mogelijkheden:
Hoogvliet wordt een zelfstandige ge
meente, bestaande uit een Rotter
dams en een Poortugaals gedeelte of
het Poortugaalse gedeelte wordt toe
gevoegd aan de gemeente Rotterdam.
Dat Hoogvliet helemaal bij Poortu
gaal komt, zie ik niet. Er is geen
Hoogvlieter, die zich een Poortugaler
voeit.
In ieder geval wordt het tijd, dat
de knoop nu eindelijk eens wordt
1 doorgehakt".
