PMHH
MEVROUW OCWGHAiXD VAX „SCISOOX SCHIP
BIJ FOTO
Snuffelen
aan
yestalte
der
toekomst
VISVEHHO®
Optimistisch
Nette stad via
vriendelijkheid en
schouderklopjes
ROTTERDAM anno 2000" klinkt ver weg. Toch duurt het nog
maar 32 jaar voor die magische datum bereikt is. Veel ont
wikkelingen zijn niet te voorzien, maar van de andere kant moeten
er nu reeds gedachten ontwikkeld Worden, plannen op papier ge
zet, schetslijnen worden getrokken. Want anno 2000 moeten er
mensen wonen, moet er verkeer zijn, moet er communicatie moge
lijk zijn. Over twee jaar, tijdens de grote manifestatie Rotter
dam C'70 zal de maquette te zien zijn waarom een heel congres
wordt georganiseerd en waarop Rotterdam anno 2000 zich zal
openbaren.
RUIMTE
LIJNEN
Geen verraders
UTOPIA
40.000ste inwoner nog
Uit jaar verwacht
Rijnmond-revue
üOTTERDAMAAEfi
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1968
DE één maand oude aktie
„Schoon Schip", die moet
varen tussen de wrakstukken
van jammerlijk vergane akties
als „Opgeruimd staat netjes" en
„Bezemsehoon", zal een harde
dobber krijgen aan de binnens
huis zo schone, maar buitenshuis
zo slordige Rotterdamse bur
gerij.
Als loods van dit moeilijk bestuur
bare schip is een werkcomité in
gesteld, waarin naast diverse ad
viseurs van de Roteb. de Politie en
de Plantsoenendienst drie dames zit
ting hebben. Deze vrouwelijke
loodsen zijn mevrouw A. Thomas-
sen-Lind, mevrouw A. J, M.
Feenstra-van Dijk. voorzitster van de
Rotterdamse afdeling van de Vrou
welijke Vrijwillige Hulpverlening en
mevrouw M. Ouwehand-Hartree, vi-
ce-voorzitster van de Rotterdamse
afdeling van de Vrouwen Elektrici-
teitsvereniging.
Nu weet mevrouw Ouwehand als
vrouw van een gezagvoerder echter
wei het een en ander van loodsen af.
En die capaciteit zal zij ook bard
nodig hebben om de burgerij in de
rechte koers naar een. schone stad te
krijgen. Is „Schoon Schip" eenmaal
in de goede koers, dan wordt het
buitengaats .geloodst. Daar zal het nu
alleen gedreven door de burgerij de
eindhaven moeten binnenvaren ofte
wel een geheel gezuiverde wereldha
ven.
Het lijkt een utopie, maar voor
mevrouw Ouwehand is het een ide
aal. Zij wijt de stadsvervuiling aan
het Hollandse klimaat. „In Zwitser
land bij voorbeeld is men veel scho
ner. "Maar door die sneeuw, zie je
daar ook alles. Terwijl hier met die
storm en die regen alles zo weer weg
is. Tk besef, dat het heel erg moeilijk
zal zijn, maar we zijn toch niet lan
ger een natuurbevolking, een stelletje
boeren, die alles zomaar in de plomp
gooien".
Deze geboren Engelse, die zich ech
ter zeer verknocht voelt met Rotter
dam („visitekaartje voor onze bin
nenvarende gasten") zet zich hele
maal in. voor de aktie. Straks zal zijn
een van de eerste vrouwen zijn, dit
met het insigne „Schoon Schip" op
haar revers, de straat opgaat om de
lende en schone burgers. Dan krijg je
zestig procent, die er gewoon niet
aan denken. Vreselijke beste, brave
mensen, behoorlijk gekleed en zo, ze
doen geen kip kwaad, maar ze verge
ten het gewoon. Die mensen zullen
vast wel naar onze scheepjes kijken.
Én dan blijft er zo tien a twintig
procent over. die je misschien zal
proberen te zieken, die nu twee keer
zoveel op straat gooien. Dat zijn de
a-sociale mensen, die overal lak aan
hebben en bijvoorbeeld hun ramen
niet zemen en geen gepoetste schoe
nen hebben. Daar is de politie dan
voor".
Want de vriendelijke huisvrouwen
zijn niet van plan altijd vriendelijk
te blijven. Als na een jaar de resulta
ten nihil zijn en gebleken is dat met
vriendelijkheid de Rotterdamse bur
gerij niet is te bekeren, dan zal het
werkcomité een verzwaard boetesys
teem voorstellen.
Maar het comité heeft wijselijk
voor deze aktie twee jaar uitgetrok
ken. Er zijn al
ii«» i mi i i diverse aktivitei-
t" 1 ten van wal gesto-
y - m ken, zoals brieven
ÊSj* 1 aan a'utorijschool-
WBm houders, honden-
bezitters en kleu-
f|||«|jl| terscholen en een-
enquête onder
Si de vrouwenver-
1 enigingen over
het nut van de
1 papierkort De
y s enquête leverde
y-y voorlopig een be-
v v hoorlijk aantal
suggesties op.
Mevrouw Ou-
SïBpliiSfflMB wehand: „Ja, veel
vrouwen vinden
dat de papierkor-
IsaSBSaBBiBil ven niet opvallen.
'-:^mEbÊM$ÈÈIÊ We zullenook
iets leuks om die
korven moeten
doen, leuzen of
9 zo. Geef bijvoor-
SÜ beeld de kraam-
fflj$&SÊÊËÊÊ houder ieen prik-'
HÉ keri',
«.saÉMWlflBMB* .Over d'e suggés-
j jjï tie „Meer honden-
fc toiletten"-, meent
mevrouw Ouwé-
hand: „Je kan.
;.;eén hond .,ech1j
.11 t?Cvniétdwingen:zo
1 Ril. van, doe het .-nu.
- 'maar, want, we
zitten op de 'wc.
Die beesten worden trouwens dood
zenuwachtig van elkaar".
Andere 'suggestieswaren een trot
toirstofzuiger, gefinancierd en ge
bruikt door de winkeliers, papier-
korven aan haltepalen van tram of;
bus (dit .idee wordt nu uitgewerkt
door de ROTEB) en het twee maan
den lang geven van boetes van 25.
Maar mevrouw Ouwehand 'wil
voorlopig niet aan de boetes. Zij wil
met vriendelijkheid 'de Rotterdam
mer een stadszuiveraar maken en on
der het motto „Jong geleerd, oud ge
daan" werkt zij ook via dè kleu
terscholen .door een tekenwedstrijd
uit te schrijven. Reeds 85 vrouwen
hebben zich al als jurylid opgegeven
om in een bepaalde wijk op een
school de beste tekening te kiezen.
Met die 85 vrouwen hoopt me
vrouw Ouwehand verder te infiltre
ren. Via de vrouwenverenigingen met
zogenaamde „Schoon Schip-dames",
via het onderwijs, (in januari de mid
delbare scholen), via de jeugd (in het
voorjaar met de watersportvereni
gingen over ce watervervuiling), via
enquêtes, kleine beloningen en vrien
delijke schouderklopjes.
Mevrouw Ouwehand is opti
mistisch. „Misschien krijg je tien
keer een gezicht van, mens klets niet",
maar als het maar een keer positief
is. Dat geeft de burger moed. Ik blijf
altijd vriendelijk, tenslotte doe ik het
niet voor mezelf. Ze moeten nooit
kunnen zeggen „Daar heb je weer
zo'n kreng".
tekentafel laat zich leiden door 'de
centrale idee dat er een open stad
moet komen waarin hoog- en laag
bouw elkaar afwisselen, ook al. bete
kent hoogbouw dan denken in een
orde van grootte als de Medische Fa
culteitsgebouwen. Een eerste linie
van dergelijke torenhoge complexen
is gedacht aan-de kop van de Maas
boulevard, aan de Oude Plantage,
niet ver van de Van Brienenoord-
brug.
Dan volgt er een éven hoog blok op
het braakliggende terrein tussen Groe-
nendaal en Haringvliet in. Met daar
tussen in redelijk hoge kantoorbebou
wing van -de Maasboulevard richting
Parkkade. Vervolgens de Leuvéhaven
met wereldhandelscentrum en dan
het medische faculteitscomplex. Daar
achter is een tweede linie denkbaar
waarbij gedacht wordt aan eenzelfde
bouwconcentratie langs het Weena en
aan het Pompenburg, waar nu tijde
lijk Ahoy' staat..
Kijkend naar de. maquette van stads
ontwikkeling kan men als het ware
voelen dat bepaalde hoge objecten
een vacuum achterlaten zodra men
deze verplaatsbare houten blokken er
uit licht.
touw aan vast te knopen, omdat de
weilanden vroeger werden volge
bouwd volgens de loop van de sloot
jes. Maar ook op de zuidelijke oever
is dat gebeurd. Dat is even schots en
scheef. En-dat was niet nodig ge
weest."
Toch verzet de heer Fokkinga zich
tegen de gedachte aan een radicale
wijziging -van het Oude stadsplan:
,,Een stad, houwen is als het werken
aan een muziekstuk dat je doorgeeft
in een compositie waarvan de hoofd
thema's blijven bestaan. Daarom is
het jammer als men telkens hoge za
ken op die saneringsgebieden zet'.
De city van het nieuwe Rotterdam
moet ruim genoeg zijn om te leven.
Dat wil ook zeggen dat men er te
recht moet kunnen om te wonen tus
sen winkels, kantoren en ontspan
ningsgebouwen.
En dat impliceert, zo kunnen wij
concluderen, dat Rotterdam anno
2000 zeker niet een onherbergzaam
hart zal krijgen. Achter de stedebouw-
kundige hoofdaccenten waarin dan
ocfk het plan-Wereldhandelscentrum
past die zich in twee linies uitstrek
ken, ten dele parallel aan de Maas,
lijkt een stadsbeeld te gaan overheer
sen dat een menselijke schaal houdt.
Of om het nog korter te stellen:
Rotterdam wordt geen Manhattan, al
gaan Amerikaanse architecten wel
licht een Wereld Handels Centrum of
een nieuw „Overbeekomplex" (in het
westen bij het Marconiplein) bouwen.
Uitgaande van de gedachte dat on
ze stedebouwkundigen zo'n plan niet
ineens uit hun mouw schudden en
dat nu toch wel bepaalde basis
ideeën worden, uitgekristalliseerdheb-
ben wij even aan Rotterdam 2000 kun
nen snuffelen.' -
De dienst stadsontwtkjkeling is nog
erg voorzichtig met het naar buiten
brengen van die ideeën en als er al
iets wordt losgelaten is het met alle
voorbehoud. Als wij stellen dat men
nu toch wel in het hoofd moet heb
ben hoe in grote lijnen het Rotterdam
se centrum er uit gaat zien, wordt er
nog geaaarzeld met dit te bevestigen.
Per slot van rekening is het een lan
ge weg van de kraamkamer der stede
bouwkundigen, andere technische
diensten en B, en W. naar de gemeen
teraad.
Maar, veronderstelden wij heel sim
pel: als er gesaneerd gaat worden
en dat gebeurt moet men weten
boe die open plekken benut gaan wor
den. Als men dat weet, zal er toch
ook een basisgedachte moeien zijn
voor het al of niet invullen van die
plekken in samenhang met de gehele
stedelijke bebouwing? OP ZOLDER.
Toch staat er al een kamergrote
maquette op de zolder van de dienst
stadsontwikkeling. Een boeiend beeld
van Rotterdam, dat van bovenstaande
voorzichtigheid alle kenmerken
draagt. Rotterdam is r.og niet zover
als Brussel waar men voor het jaar
2000 een plan-Manhattan heeft ont
wikkeld dat 53 hectare groot is en
waar 40 wolkenkrabbers zullen wor
den neergezet, volledig naar Ameri
kaans voorbeeld. Daar moet ook het
Brusselse Wereld Handels Centrum
komen. Tenminste als Antwerpen het
niet krijgt.
Of Rotterdam wellicht ooit zo'n
Manhattan zal bouwen op het voor
een deel al afgebroken Noorder
eiland? Een open vraag, maar ook
een gedachte die wel eens binnenska
mers beluisterd wordt.
Terug naar het centrum: Rotter
dams stadshart moet een open karak
ter krijgen en ten dele houden. De
■opperviakte die openvalt na sanering
zal zeker niet zo bezet worden als nu
het geval is. Er zal sprake zijn van
een duidelijke schaalvergroting. Het
probleem dat opdoemt is dat een
hoog gebouw om zich heen niets of
hoogstens een stukje laagbouw ver
draagt. Een voorbeeld hiervan zijn de
Lijnbaanhoven,
Maar naast het probleem van die
hoogbouw, komt de vraag naar de
bewoonbaarheid. Een man als ir. B.
Fokkinga, directeur van stadsontwik
keling, vraagt zich af of men de ro
mantische knusheid van de oude stuk
ken stad wel rigoureus moet uitsnij
den. Er zijn plekken die waarde blij
ven behouden.
Een St.-Laurenskerk of een Boy-
ïnansmuseum zijn hier duidelijke
voorbeelden van Men is het er over
eens dat ook in de nieuwe city het
wonen mogelijk blijft. Dat zal vooral
bestemd zijn voor gezinnen zonder of
met grote kinderen. De jonge gezin
nen trekken liever naar de rand van
de stad of daarbuiten waar speel
ruimte voldoende is.
Naast deze woongebouwen zullen
zich in de city enkele grote lijnen
aftekenen die nu al voor een deel
bepaald zijn: Schouwburgplein met
Doelen zal zich doorzetten in het
noordwestelijke deel van Cool waar
dan de nieuwe schouwburg moet ko
men, cafés, boetiekjes, kunstmarkten
en dergelijke.
Wat er nu feitelijk aan Rotterdam
se „facelifting" wordt gedaan op de
royaliteit, verdraagzaamheid, breed
heid van opvatting alles wat er toe
bijdraagt van een kale agglomeratie
een wereldstad met haar eigen fasci
nerende atmosfeer te maken".
•Dat lijkt een Utopia dat de wethou
der ook voor Rotterdam voor ogen
zweeft. Daarop zijn de deskundigen
aan het studeren. Facetten hiervan
naast economische en sociale studies,
werken en wonen en verkeersonder-
zoek vormen studieobjecten die sa
men het structuurplan Rotterdam
van de toekomst op moeten leveren.
Hierbij is van het jaartal 1990 uitge
gaan, maar dan voornamelijk wat de
sanering betreft. Hierover hebben wij
reeds eerder gepubliceerd.
Het stadium waarin al deze onder
zoekingen zich nu bevinden wordt
heel kernachtig aangeduid met de op
merking „het stadium van vrijblijven
de research willen wij thans verla
ten". Het heeft iets van een raket-
vlucht naar een onbekende planeet.
En fantasie, het denken in een vrije
vlucht, is iets dat ons nuchtere Hol
landers en zeker de rationeel denken
de Rotterdammers niet zo ligt.
burger onder meer te wijzen op het
bestaan van papiermanden.
„We willen het wel heel' prettig
houden. Gooit iemand nu zo'n zak
friten weg, dan tikken wij haar op de
schouders en wijzen we op onze' re
vers, zo in de trant van „Mevrouw,
kijkt u eens, schoon schip, daar is de
prullenmand." Ja, misschien zeggen
ze dan, bemoei je er niét mee. Maar
wij blijven altijd vriendelijk. Wij wille
in geen geval politieagent spelen of
een verraderstroep zijn'
Het is de bedoeling dat alle leden
van Rotterdamse vrouwenverenigin
gen, zo'n vijftienduizend in totaal, te-
vens dit insigne opspelden en de ach
teloze burgers in de gaten houden.
Die burgers verdeelt mevrouw Ou-
weharid overigens in drie categorieën
onder.
„Je hebt twintig procent goedwil-
TYfOG dit jaar wordt in Ridderkerk de veertigduizendste
inwoners verwacht. Provinciehoofdsteden als Assen
en Middelburg worden daardoor wat inwonertal betreft
voorbijgestreefd. Ridderkerk is dan ook de elfde gemeente
yan Zuid-Holland.
De grote groei van de gemeente, onderverdeeld in de
dorpen Bolnes, Oostendam, Slikkerveer, Ridderkerk en
Riisoord startte toen in '59 vele werklozen uit de Noorde
lijke provincies werden aangetrokken. De opgang in de
laatste jaren is vooral ook het gevolg van het verwezen
lijken van een aanzienlijk deel van het woaingcontingent
yan Rijnmond.
Wat groei betreft is het nu de zesde gemeente in Zuid-
Holland, na onder andere Spijkenisse, Capelle a. d. XJssel
In zijn recente beleidsnota heeft'wet-
houder Polak (stadsontwikkeling en
verkeer) al enkele kreten in die rich
ting losgelaten. Hij citeert een prachti
ge opmerking'van Jane Jacobs die de
stad wil zien als „de uitdrukkings
vorm van de innerlijke verwevenheid
van menselijke structuurpatronen" in
tegenstelling tot Lewis Mumford die
in zijn somberste bui de stad ziet als
„de pyramidebouw van jewelste, een
graftombe van betonnen wegen en ta
luds die het dode lichaam van een
stad bedekken".
Nog verder gaat de wethouder als
hij zich achter de stedebouwkunöige
Eckart Schleth stelt die punten op
somt, bepalend voor de aantrekkelijk
heid van een grote stad: „Vrije tijd,
natuurschoon In de omgeving, sfeer,
tormmgs- en ontplooiingsmogelijkhe
den, kunst, wetenschap, inode, sport,
gastronomie, amusement, plezier, af
wisseling, prettig wonen, gemakkelij
ke bereikbaarheid van alle dienstver
lenende instituten, aanlokkelijke win
kelstraten, goed functionerend open
baar stadsvervoer, snelle en storings
vrije aansluitmogelijkheden aar. het
het van het lange afstandsverkeer
over de weg, per rail, door de lucht
en te water. Maar ook gastvrijheid,
en Papendrecht. Procentsgewijs is het inwonertal van Rid
derkerk de laatste tien jaar gestegen met 4,51 procent per
jaar. Gemeentewerken hebben die uitbreiding in een ma
quette uitgezet.
De reeds jaren bestaande bebouwing is er donker gekleurd
op aangegeven. De lichtgekleurde complexen op de voor
grond zijn reeds voor een groot gedeelte gerealiseerd. Het
is het bestemmingsplan Ridderkerk-oost. Links van da
dorpskern van Ridderkerk het bestemmingsplan West, waar
voor de grond 'op het ogenblik bouwrijp wordt gemaakt.
Het lichtgekleurde westelijke deel van de kern Slikker
veer (plan Slikkerveer-west) is nu volgebouwd. Daaren
tegen moet het nieuwe zuidelijke deel. van Bolnes (links
boven) nog geheel worden gerealiseerd. Tegelijk met plan
Bolnes-Zuid, worden voor de oudere dorpskern erboven tal
van aanpassingsmaatregelen getroffen. De dorpen Rijsoörd
en Oosterdam staan niet op de maquette.
Het streekplan IJsselmonde houdt rekening met een groei
van de vijf dorpskernen tot ongeveer 65.000 inwoners. De
maquette wordt binnenkort in het raadhuis van Ridderkerk
opgesteld.
WEKELIJKS 5o jaargang nummer
3B Teksten van Hnrry Willemsen,
Jcaimette v. cl. Hoek, Hans G. Janssen,
Kees Cornelisse Foto's van Gemeen
tewerken Rotterdam, Atv Groeneveld,
Henk Hartog Onder rcdnktie van
Kees Cornelisse.
DIJ DIT PLAATJE gaat liet om Je plaats waar liet bord
staat, namelijk in Je Noordsingel te Rotterdam, pre
cies voor de poort van bet Huis van BewaringAf
schrikwekkend voor wre toch een hengeltje zou willen uit
gooien.
