jaar
vóór
op
net
Plaatsen
31 meetpunten
w
VISAFVAL, LAWAAI, PRIKKELS. ROET..
Centrale JMIeltl- en Miege lhatner ran MSijjnnto#itl
Z°r
DB. L A. CLABËNBVBG:
99
In harte tijd
al reel
erraring
opgedaan
Waar... en wat?
Ide rotterdammer
Pagina 3
2A
ZATERDAG 22 FEBRUARI T969
ai^SëP*P^
VIE hinder heeft van stank of lawaai kan dat sedert enige tijd
melden aan telefoon 26.26.26 (010). Hij zet dan het apparaat in
werking, dat per 1 oktober 1968 onder auspiciën van Rijnmond
volledig ging draaien. Centrale Meld- en Regelkamer heet de in
stelling, die is opgericht tr beheersing van de milieu-hygiëne in
het gebied der 23 gemeenten aan beide zijden van de Waterweg.
^•i
Zakelijk
Meetnet
wil
Rijnmond ligt met zijn
meetnet twee iaar voor op
het landelijke meetnet", zegt dr.
L. A. Ciarenburg, staffunktiona
ris voor de milieu-hygiëne van
het openbaar lichaam, met enige
trots. Onder zijn leiding werden
de ambitieuze plannen voor het
waarschuwingsmeetnet uitge
werkt. En wat hem betreft: het
is klaar. Alleen moet het nog
worden geïnstalleerd en bedrijfs
klaar gemaakt.
1 ggjgM
SMmShk
BMbM
HWBI
Publiek weet tel.
26.26.26 al zeer
goed te vinden
VERIFIËREN
NUANCES
Rijnmond~revue
WEGWIJZER OP GEBIED
LUCHTVERVUILING
s
-«-u- Iu
jV'lr -Vr* HJ-J 'U-$ f^s53^^^ir.r=t-?fe fo?w2&rV"r>-' - -.
-»?L" fetaT^'V-s» 1 gfi vrrf£Bhu%3jürglg3.:3~.Kr
i'l-r-Vrfe
gJcu&iia
wordt straks de „operationele
ruimte" van de Centrale Meld
en Regelkamer van Rijnmond, zonder
controleurs dan. Zij zuilen links zitten
met als achtergrond een grote piot-
kaart van het gebied. Rechts de kas
ten, waarin straks het zo belangrijke
„rekentuig" zal zitten.
J».!8
is reeds aanwezig. Het is te vinden in
de Vlaardingse stadhuistoren, waar
de leverancier van het geheel (Phi
lips) het bij wijze van voorproefje
installeerde. Dit meetpunt is één van
de 31, het valt samen met de plaats
waar reeds apparatuur van TNO en
Hinderwet Rotterdam stond.
Onder leiding van dr. L. A. Claren-
burg, staffunktionaris van het open
baar lichaam Rijnmond, die als tijde
lijk direkteur van de meld- en regel
kamer fungeert, hebben vier mensen
hier een volledige dagtaak. Hun titel
is „controleur" en zij opereren vanuit
de derde verdieping van dte kanto
renflat bij het station Schiedam Rot-
terdam-West
Alfabetisch gerangschikt gaat het
om de heren R. F. Anthony, R. H.
Kleberg, F. R. Quast, M. Rijkee. Van
I hen kan de heer Quast op de langste
staat van dienst in deze „branche"
terugzien. Hij was als ambtenaar van
Vlaardingen reeds jaren op dit vlak
werkzaam voordat de CMRK ging
tvE toren van het Vlaardingse stad
ij huis lijkt vol te zitten met meet
apparatuur. Dat valt natuurljjk wel
mee, maar er ls nu toch „vertegen
woordiging" van drie instanties: TNO.
Hinderwet en Rijnmond. En de heer
Quasi is trots op „zijn" eerste meet
punt...
TNDERDAAD, dat was niet moeilijk.
Veel inzendingen voor „Fikkie", liet
stenen liondje op het Hemresplantsoeti,
studentikoos geschenk voor Rotterdam.
Uit de stapel kwam Janny Vink, Tol.
knsstraat 98 B, Rotterdam, als winnares
te voorschijn.
St'V-VM
werken. Praktijkervaring genoeg'
voor een relaas.
In afwachting van de apparatuur
draaien we zo goed mogelijk, aldus
de heer Quast.' Overdag zijn steeds
drie van ons aan het werk. Ook 's
avonds en 's nachts wordt dienst ge
daan. Met eigen auto's, speciaal inge
richt voor bemonstering e.d„ zijn we"
tot half een op de weg. In het week
einde doen twee controleurs dienst.
Overdag is steeds een controleur
aan de telefoon. Hij houdt ook con
tact mét zijn colle
ga's „in het veld".
Als er een melding
komt'gaan we die
onderzoeken. Onze
bevindingen geven
we door aan de be
voegde instantie^
der gemeenten.
Voor dit gebied is
dat in de meeste
gevallen de Hin
derwet Rotterdam.
Een betreffend be
treffend bedrijf
wordt er natuurlijk
ook in gekend.
Het aantal mel
dingen is vooral na
het bekend worden
van het definitieve
nummer 262626
(voorheen zaten we
tijdelijk bij de Rot
terdamse brand
weer) flink geste
gen. September
1968 was al druk
met 300, maar ok
tober spande de
kroon met 715.
Daarvan betroffen
er 189 de Gekro.
Die affaire met de
visafvalstank is een
van de spectaculai
re gevallen uit on
ze nog korte prak
tijk.
De vele meldin
gen waren bepaald
van groot belang
om op te treden
tegen de Gekro. De
verwerking van het
gemotiveerd worden
verboden en dat gebeurde ook. Het
bedfrijf is niet in beroep gegaan.
Niettemin zat de Gekro tussen twee
vuren. Krachtens de wet moet het
bedrijf de afval verwerken. De nood
zaak werd in dit geval opgelegd om
dat het destruktiebedrijf in IJmuiden
door brand was verwoest. Nu wordt
de visafval naar Duitsland afgevoerd.
Een tweede grote zaak was de la
waaihinder door het oefenen van
KLM-vliegtuigen. Zeer veel klachten
kwamen daarover binnen. Het resul
taat was overleg tussen allerlei
instanties. Onze meldingen zijn als
argumenten gebruikt bij de bespre
kingen met de Rijksluchtvaartdienst.
Er zijn maatregelen genomen om de
ze hinder te beperken.
Toch komen er af en toe nog wel
klachten over vliegverkeer binnen.
Die zijn ook wel eens niet terecht,
bijvoorbeeld over sport- of reklame-
vliegtuigen. We kunnen natuurlijk
niet op iedere melding aktie gaan
voeren. Ik bedoel maar: niet alle
meldingen zijn ook werkelijk ge
grond, maar dat merken we vlug ge
noeg. In ieder geval blijven ook alle
geluidsklachten in portefeuille. Je
kunt ze later nog eens nodig hebben.
visafval
VOLGENDE „mysterie". We houden
het maar kunstzinnig. Ditmaal een
bezige man. Waar.en wat? Inzenden
PER BRIEFKAART aan Rijnmond-re
vue, De Rotterdammer, postbus 948,
Rotterdam vóór 6, uitslag 8 maart.
In vrij korte tijd hebben we zo
doende al aardig wat ervaring opge
daan, vindt de heer Quast. En gaan
deweg wordt heel wat stof verza
meld, die kan dienen om eventueel
bepaalde adviezen te geven. De
eerste tijd, zo zou je het kunnen stel
len, heeft het publiek bij ons nogal
wat stoom afgeblazen. Nu wordt het
wat meer zakelijk, we hebben al veel
vaste klanten-
Een probleem is wel eens dat de
melders zeggen dat het stinkt, maar
moeilijk kunnen definiëren naar wat
Dat moeten we dan al vragend en
vergelijkend aan de weet komen. We
krijgen ook wel eens klachten van
ver buiten het gebied, die geven we
dan door aan andere instanties, bij
voorbeeld in Den Haag.
Van de stankverspreiding sta je
overigens wel eens versteld. Wist u
bijvoorbeeld dat de mercaptaanstank
(de beruchte, indertijd geconstateerde
katte-urinelucht van Vondelingenplaat
- Red) tot in Amersfoort is
doorgedrongen? Dat heb ik ook pas
later gehoord, lacht de heer Quast.
En op mooie dagen in de zomer
kómen er meldingen, die te maken
hebben met de uitlaatgassen van het
verkeer dat dan intensief is. Overi
gens maken we ons geen zorgen over
het wegverkeer. Het is hier niet te
vergelijken met de intensiteit, die
bijvoorbeeld Amerika kent. En, dat is
voor alle luchtvervuiling gunstig, we
zijn een plat land met een grote ver
versing door sterke wind.
De Centrale Meld- en Regelkamer
is echter niet compleet zonder het
geplande waarschuwingsmeetnet te
gen luchtvervuiling. Een'geheel geau-
tomatisserd systeem met 31 meetpun
ten voor zwaveldioxyde aan de hand
waarvan het niveau der - vervuiling
van minuut tot minuut kan worden
gecontroleerd. En op .basis .waarvan
kan worden gewaarschuwd als kritie
ke situaties te verwachten zijn.
Ook de controleurs wachten vol
ongeduld tot dit unieke systeem zal
zijn geïnstalleerd en in werking gaat
treden. Eén van die meetapparaturen
F. R. QUAST (40), woont in Vlaar
dingen, werd daar in 1960 gas-
verkenner in gemeentedienst, studeer-
deerde eerst in Groningen medicijnen
(„tot het geld op was"), kwam via
prof. Berlage van het KNMI aan een
vakantiebaan, die een definitieve be
trekking werd, per 1 januari 1967
„overgeheveld" naar Rijnmond, ver
telde ons het verhaal van de praktijk
der centrale meld- en regelkamer-
controleurs
üilr'rf V
MSWMi
ALS u stankhinder of lawaai hebt
te meiden aan 26.26.26: Dit is de
andere kant van de lijn, een der
controleurs, in dit geval de heer R.
H. Kleberg.
5$ t
Is het gemakkelijk in dit gebied 31
meetpunten te vinden? Nee, dat is
niet zo gemakkelijk, zegt dr. L. A.
Ciarenburg, onder wiens direktie de
Centrale Meld- en Regelkamer
werkt. Voor het plaatsen van de
kasten met apparatuur moeten stren
ge voorwaarden worden gesteld. Zij
komen op gebouwen, op partikuliere
grond, fabrieken en scholen.
In de eerste plaats moeten de pun
ten van opstelling vlakbij telefoon-
en elektriciteitsleiding zijn. Die heb
ben we nodig en het mag natuurlijk
niet te duur worden. In de tweede
plaats moeten de punten zo worden
gekozen dat geen grote, hinderlijke
obstakels in de omgeving staan. En
ten derde mogen er geen lokale ver
vuilingsbronnen (bijvoorbeeld een
schoorsteen, waaruit zwaveldioxyde
kan komen) in de buurt zijn.
Het 'bepalen van die plaatsen heeft
dus veel voeten in de aarde gehad,
aldus de heer Ciarenburg. Gelukkig
niet wat betreft de medewerking van
grondeigenaars, instanties e.d. Als we
een geschikte plaats hadden bepaald,
die wetenschappelijk verantwoord
was en financieel haalbaar lukte de
rest ook vrij vlot.
De 31 meetpunten komen op de
volgende plaatsen: 1 Maassluis, ge
maal Mr. dr. C. P. Zaaijer; 2 tot en
met 9 Vlaardingen, Kamerlingh On-
nesschool, K. Onnesstraat 80, rioolge
maal Ary Koplaan, recreatiegebouw
ENCK Westlandseweg, stadhuistoren,
Holyziekenhuis, Gr.-Kruisgebouw
Floreslaan 41, boerderij Zuidbuurt 20,
Gr. v. Prinstererlyceum Rotterdamse-
weg; 10 tot en met 13 Schiedam: werf
Wilton-Fijenoord, N. Damlaan/Burg,
Van Haarenlaan, machinefabriek De
Jong Westfrankelandsedijk, Werf
MET deze wagens trekken de con
troleurs van de centrale meld
en regelkamer er op uit. De appara
tuur is nog niet compleet.
Het prognose-element is het unieke
van het Rijnmondnet Aan de hand
daarvan kan worden ingegrepen. Kan
men bedrijven vragen bepaalde
maatregelen (zoals overgaan op het
stoken van zwavelarme olie) te ne
men en tuinders waarschuwen voor
eventuele gevolgen van te hoge con
centraties kwalijke stoffen.
In hét najaar worden de installa
ties verwacht. Als aanloop zal Philips
een bedrijfstest uitvoeren, zegt de
heer Quast. Voordat het geheel draait
zullen zeker drie maanden verlopen.
Dan zal in de „operatiekamer" een
omvangrijk piotbord van het gebied
werken, waarop lampjes aan en uit-
flitsen, die de situatie precies aandui
den.
De CMRK zal de bedrijven
waarschijnlijk in gevallen van nood
per semafoon gaan waarschuwen. Te
voren worden natuurlijk bepaalde
afspraken gemaakt. Over de mede
werking van het bedrijfsleven is men
bij Rijnmond zeer tevreden. Ook 's
nachts zal kunnen worden ge
waarschuwd, de techniek maakt dat
mogelijk.
Als het meetnet eenmaal draait,
vanuit de meetpunten voortdurend
signalen gevend aan het centrale
punt, waar een „computer" alles ver
werkt hoeft de mens daaraan niet
eens meer zoveel te doen.
Pas dan zal de CMRK volledig zijn
taak kunnen vervullen. Zoals de heer
Quast het uitdrukt: Een buffer tus
sen publiek en instanties en in
dustrieën, een wegwijzer op het ge
bied van luchtvervuiling, een soort
ANWB.
Onlangs zijn mededelingen gedaan
over het landelijke meetnet, waar
voor nu ploeven worden genomen
-i
j i
CLARENBURG
..graag voorblijven
Gusto; 14 en 15 Rotterdam: Quaran
taineinrichting. Heyplaat, transforma
torstation centrale Waalhaven; 16
Rhoon T. Lodder Slotsedijk; 17 Per
nis, politiepost G. A. Soetemanweg;
18 en 19 Poortugaal, O. L. school Em-
mastraat, r.-k. school Gebbeweg; 20
Hoogvliet naast woning brugwachter-
Spijkenisserbrug; 21 tot en met 23
Spijkenisse, Hendr. Vrijmanschool Ei
kenlaan, gemeentehuis, Pr. Wilhelmi-
naschool Sportlaan; 24 Hoogvliet,
Verdischool Fideliolaan; 24 Hoogvliet
terrein rioolwaterzuivering; 26 IHeen-
vliet, Griendlweg; 27 Zwartewaal,
jachthaven; 27 tot en met 30 Rozen
burg, Bosseplaat, trafohuis Laan v.
N. Blankenburg, ICI; 31 Geervliet, G.
Fonkert, Konijnendijk 13.
KAART van een deel van het Rijn
mondgebied met daarin aangege
ven de 31 meetpunten, die binnen
afzienbare tijd worden ingericht. Zo
als men ziet: een gebied wordt over
spannen van Hekelingen in liet zuiden
tot, Viaardingen-Hoiy en Schiedam-
Kethel in het noorden en dan Rozen
burg in het westen tot Waalhaven in
het oosten.
TJIT HET officiële verslag over liet
vierde kwartaal van 1968 blijkt dui
delijk dat het aantal klachten bij de
Centrale Meld- en Regelkamer van Rijn
mond na de ingebruikneming van het
eigen telefoonnummer 26.26.26 fors is
gestegen. De grotere bekendheid leidde
in oktober tot een totaal van 715 meldin
gen en dat was meer dan het totaal van
het voorafgaande kwartaal.
November en december waren iets
rustiger: achtereenvolgens 310 en 193
meldingen. Totaal aantal meldingen over
liet vierde kwartaal 1968 was 1218, tegen
234 In het vierde kwartaal van 1967. Het
hoge cijfer in oktober werd tevens beïn
vloed door de Gekro-affaire (waarover
ook elders op deze pagina).
Deze zaak was aanleiding voor de
meldkamer zich te richten tot de inspek-
teur voor de milieuhygiëne in Zuid-Hol
land en voor het dagelijks bestuur van
Rijnmond om zich te wenden tot B. en
W. van Rotterdam. Op last van dit colle
ge werd de visafvalverwerking gestaakt.
Daarna kwamen in november nog drie
klachten binnen, in december werd niitts
meer gemerkt.
Kwesties van geluidshinder zorgden
ook voor hoge cijfers. Voornaamste oor
zaak was het vliegverkeer op de luchtha
ven (waarover ook elders op deze pagi
na). Afspraken werden gemaakt: 's
nachts en op de weekeinden geen oefen-
vlucliten meer, uitvliegroutes werden
vastgesteld.
Een andere hinderlijke geluidsbron
zou zich bevinden in Europoort, tegeno
ver Maassluis. De melders wezen veelal
een bedrijf als hoofdoorzaak aan. Maar
intensief onderzoek op allerlei uren en
vooral 's nachts gaf de controleurs van de
CMRK een andere conclusie: Het zware,
brommende lawaai moest merendeels af
komstig zijn van baggermolens en zui
gers in het Calandkanaal. In de laatste
weken van december, toen deze machines
niet werkten, kwamen uit Maassluis nage
noeg geen meldingen binnen.
TN OKTOBER en november kwamen
gedurende enkele pejioden
weersomstandigheden voor die zodanig
waren dat men van een oxyderend type
luchtvervuiling kon spreken. Opvallend
was, zegt bet verslag, dat in deze perioden
Maassluis en Rozenburg in meerdere en
Vlaardingen in mindere mate reageerden
met meldingen betreffende, „scherpe,
prikkelende lucht".
In die periode werden dergelijke mel
dingen uit Den Haag en Leidschendam
gedaan. Aan de hand van die gegevens
kon men de afdeling onderzoek luchtver
ontreiniging van de Keuringsdienst van
Tv aren in Rotterdam tijdig inlichten.
Monsters werden genomen, waaruit bleek
dat de lucht een hoog gehalte oxydantia
bevatte.
Een ander opvallend euvel in het
laatste kwartaal van 1968, komt tot uiting
dn 171 klachten over roetoverlast van
schepen. Het betreft vaak boten, die in
onderhoud zijn bij werven, afgemeerd
liggen aan boeien of in één van de Petro
leumhavens worden gelost. Meerdere ma
len werd waargenomen dat uitgaande
schepen een roetgordijn leggen van
Schiedam tot voorbij Hoek van Holland.
„Zolang in de havenverordeningen van
hetzij de gemeente, hetzij het rijk, deze
kwestie niet naar analogie van regelin
gen, die in Engeland en de VS bestaan,
afdoende is ondervangen, is aan dit pro
bleem «weinig te doen", aldus het verslag.
Wellicht biedt het wetsontwerp op de
luchtverontreiniging enig uitzicht.
T\E CMRK constateert verheugd dat
een aantal bedrijven bij gebleken
noodzaak, de afspraken betreffende mel
ding van bedrijfsstoringen van enige om
vang, is nagekomen. De afspraken hou
den in dat bedrijfsstoringen van enige
omvang, die zoals reeds lang gebruike
lijk aan de Hinderwetafdeling der
gemeente Rotterdam worden gemeld, nu
ook aan de meldkamer worden doorgege
ven. De betreffende Hmderwetambte-
naren kunnen zich meer concentreren op
de gebeurtenis in het bedrijf terwijl de
meldkamer de eventuele gevolgen buiten
liet bedrijfsterrein kan nagaan en beoor
delen.
Verder is het mogelijk gebleken aan
de hand van meldingen van het publiek
en de waargenomen windrichtingen
kruisdiagrammen te maken van een aan
tal gelijkluidende meldingen. Op deze
manier kan achteraf een sterk vermoeden
geconstrueerd worden omtrent de plaats
en herkomst van een aantal niet eerdet
te verklaren meldingen. Deze diagram
men zijn in handen gegeven van Hinder
wet Rotterdam, die daarvan een nuttig
gebruik kan maken bij de regelmatig
gevoerde bedrijfsbesprekingen.
Wat tenslotte de geografische spreiding
der meldingen betreft, Rotterdam (stad)
en Vlaardingen staan bovenaan in bet
laatste kwartaal van 1968, achtereenvol
gens met 392 (laatste kwartaal 1967 41)
en 449 (140). In de rij komen nog voor:
Schiedam 85 (15), Maassluis 87 (6), Ro
zenburg 69 (11), Spijkenisse 5 (1), Hoog
vliet 62 (9) en Perms 14 (4).
met een meetnet in Twente. Hoe is
nu precies de verhouding tussen
landelijk en Rijnmondnet? Gecoördi
neerd en geïntegreerd, zegt dr. Cia
renburg. IHet is de verdienste van
staatssekretaxis Kruisinga, die welbe
wust deze coördinatie heeft na
gestreefd.
Men kan het Rijnmondnet zien als
het eerste stuk gerealiseerde meetnet
in ons land, onderdeel van het lande
lijke net, met behoud van zijn regio
nale taak. Onze apparatuur, zegt dr.
Ciarenburg, biedt zodanige ruimte
dat de gegevens direkt kunnen wor
den doorgekabeld naar het
Rijksinstituut voor de Volksgezond
heid in Bilthoven, centrum van het
landelijke net.
Diverse regionale netten zullen
straks samen het landelijke net vor
men. Maar, naar alle waarschijnlijk
heid, zullen de niet in Rijnmond
bestaande of geplande netten, alleen
dienen om de trend van de zwaveldi
oxyde te meten. Ons net is opgezet
als een waarschuwingsmeetnet. Je
hebt er bijvoorbeeld meer monster-
apparatuur voor nodig. Dat is het
grote verschil.
Dus Rijnmond verricht pio
nierswerk? Inderdaad, bevestigt dr.
Ciarenburg, daar komt het op neer.
We kunnen ervaringen opdoen, waar
van men elders gebruik kan maken.
Als we hier een ongunstige situatie
verkennen gelden de resultaten ook
voor andere delen van Nederland,
want het klimaat is overeenkomstig.
En dat houdt dus in dat men in
andere delen de benodigde uitgaven
niet hoeft te doen. Dit werk doen wij
in onderzoekprogramma's voor drie
jaar (1968 is afgewerkt. 1969 en 1970).
Ik verwacht dat we kans maken op
rijkssubsidie. Het werk is van direkt
nut voor het landelijk meetnet.
Bij het maken van de opzet voor
het Rijnmondmeetnet moest worden
uitgegaan van diverse veronderstel
lingen. Die moeten straks als het
net gaat werken nog worden ge
verifieerd, voegt de heer Ciarenburg
er aan toe. Daar hebben we
tweeëneenhalf jaar voor nodig. Dan
gaan we verder, «want met behulp
van de apparatuur kunnen, we ook
heel wat andere belangrijke zaken
uitrekenen.
Biedt de computer van het Rijn-
mondmeetnet voldoende capaciteit
om daarmee in de toekomst andere
meetnetten ook op aan te sluiten?
Gesteld bijvoorbeeld dat Zeeland een
net opbouwt en mogelijkheden bij
Rijnmond zoekt? Dr. Ciarenburg:-!;
Principieel zou dat inderdaad kun
nen, maar in de praktijk is het niet
de bedoeling. U moet bedenken dat
de naam computer niet geheel juist
is. Men kan beter spreken van elek
tronisch rekenapparaat.
We hebben straks voldoende uit
breidingsmogelijkheden voor eigen
metingen in de toekomst. Na de zwa-
veldioxyde, die bij het Rijnmondnet
als indikator wordt gebruikt, zullen
ook andere stoffen worden verkend.
En de z.g. computer wordt bovendien
voor een groot deel ook gebruikt als
werkgeheugen. Het apparaat is overi
gens zo bescheiden mogelijk gehou
den.
Inmiddels js dr. Ciarenburg met
zijn studies over de luchtvervuilings
situatie in Rijnmond al verder. De
techniek kan de staffunktionaris niet
bij houden. Het meetnet, zijn eerste
grote ontwerp, zal pas in de loop van
de herfst in bedrijf komen. „Ik vind
het wel prettig om voor te blijven",
zegt de heer Ciarenburg.
Tot slot wil hij nog graag iets
kwijt over het luchtvervuilingsni
veau in Rijnmond. In het verslag van
een lezing, die dr. Ciarenburg - on
langs in Utrecht hield en dat de
kranten via het ANP bereikte, wer
den naar zijn mening enkele uitspra
ken wat al te ongenuanceerd weerge
geven.
Men kan de indruk krijgen, dat de
heer Ciarenburg wethouder De Vos
van Rotterdam aanviel. Deze heeft
meermalen gezegd dat het luchtver
vuilingsniveau is gedaald ondanks de
gestegen industriële potentie. Met de
ze constatering ls dr. Ciarenburg het
geheel eens, verklaart hij nadrukke
lijk, de feiten zijn zo.
Maar de chemicus, die zijn verant
woordelijkheid tot de maatschappij
heeft (daarover ging de lezing), heeft
tot taak het navorsen en uitpluizen
van de situatie. Hij stelt zich dan de
vraag of toevallige omstandigheden
tot het resultaat hebben bijgedragen.
Zo blijkt uit publikaties van het
KNMI dat windsterkte en regenval
de afgelopèn jaren hoger waren.
Bovendien moet gelet worden op
het aardgaseffekt Als je dit allemaal
verdiskonteert, aldus dr. Ciarenburg,
moet je zien wat er dan overblijft.
De verantwoordelijkheid van de che
micus is dan tot een prognose te ko
men. Die kan dan een iets ander
beeld geven. Wat niet weg neemt dat
de verklaringen van de heer De Vos
volkomen juist zijn.
VERSCHIJNT BIJNA WEKELIJKS
6e jaargang nr. 8 Teksten van
Kees Comelisse Illustraties van Ary
Groeneveld, Amefo, Rijksinst. v. d.
Volksgezondk. e.a. Onder redaktie
van Kees Comelisse.