jaar vóór op net Plaatsen 31 meetpunten w VISAFVAL, LAWAAI, PRIKKELS. ROET.. Centrale JMIeltl- en Miege lhatner ran MSijjnnto#itl Z°r DB. L A. CLABËNBVBG: 99 In harte tijd al reel erraring opgedaan Waar... en wat? Ide rotterdammer Pagina 3 2A ZATERDAG 22 FEBRUARI T969 ai^SëP*P^ VIE hinder heeft van stank of lawaai kan dat sedert enige tijd melden aan telefoon 26.26.26 (010). Hij zet dan het apparaat in werking, dat per 1 oktober 1968 onder auspiciën van Rijnmond volledig ging draaien. Centrale Meld- en Regelkamer heet de in stelling, die is opgericht tr beheersing van de milieu-hygiëne in het gebied der 23 gemeenten aan beide zijden van de Waterweg. ^•i Zakelijk Meetnet wil Rijnmond ligt met zijn meetnet twee iaar voor op het landelijke meetnet", zegt dr. L. A. Ciarenburg, staffunktiona ris voor de milieu-hygiëne van het openbaar lichaam, met enige trots. Onder zijn leiding werden de ambitieuze plannen voor het waarschuwingsmeetnet uitge werkt. En wat hem betreft: het is klaar. Alleen moet het nog worden geïnstalleerd en bedrijfs klaar gemaakt. 1 ggjgM SMmShk BMbM HWBI Publiek weet tel. 26.26.26 al zeer goed te vinden VERIFIËREN NUANCES Rijnmond~revue WEGWIJZER OP GEBIED LUCHTVERVUILING s -«-u- Iu jV'lr -Vr* HJ-J 'U-$ f^s53^^^ir.r=t-?fe fo?w2&rV"r>-' - -. -»?L" fetaT^'V-s» 1 gfi vrrf£Bhu%3jürglg3.:3~.Kr i'l-r-Vrfe gJcu&iia wordt straks de „operationele ruimte" van de Centrale Meld en Regelkamer van Rijnmond, zonder controleurs dan. Zij zuilen links zitten met als achtergrond een grote piot- kaart van het gebied. Rechts de kas ten, waarin straks het zo belangrijke „rekentuig" zal zitten. J».!8 is reeds aanwezig. Het is te vinden in de Vlaardingse stadhuistoren, waar de leverancier van het geheel (Phi lips) het bij wijze van voorproefje installeerde. Dit meetpunt is één van de 31, het valt samen met de plaats waar reeds apparatuur van TNO en Hinderwet Rotterdam stond. Onder leiding van dr. L. A. Claren- burg, staffunktionaris van het open baar lichaam Rijnmond, die als tijde lijk direkteur van de meld- en regel kamer fungeert, hebben vier mensen hier een volledige dagtaak. Hun titel is „controleur" en zij opereren vanuit de derde verdieping van dte kanto renflat bij het station Schiedam Rot- terdam-West Alfabetisch gerangschikt gaat het om de heren R. F. Anthony, R. H. Kleberg, F. R. Quast, M. Rijkee. Van I hen kan de heer Quast op de langste staat van dienst in deze „branche" terugzien. Hij was als ambtenaar van Vlaardingen reeds jaren op dit vlak werkzaam voordat de CMRK ging tvE toren van het Vlaardingse stad ij huis lijkt vol te zitten met meet apparatuur. Dat valt natuurljjk wel mee, maar er ls nu toch „vertegen woordiging" van drie instanties: TNO. Hinderwet en Rijnmond. En de heer Quasi is trots op „zijn" eerste meet punt... TNDERDAAD, dat was niet moeilijk. Veel inzendingen voor „Fikkie", liet stenen liondje op het Hemresplantsoeti, studentikoos geschenk voor Rotterdam. Uit de stapel kwam Janny Vink, Tol. knsstraat 98 B, Rotterdam, als winnares te voorschijn. St'V-VM werken. Praktijkervaring genoeg' voor een relaas. In afwachting van de apparatuur draaien we zo goed mogelijk, aldus de heer Quast.' Overdag zijn steeds drie van ons aan het werk. Ook 's avonds en 's nachts wordt dienst ge daan. Met eigen auto's, speciaal inge richt voor bemonstering e.d„ zijn we" tot half een op de weg. In het week einde doen twee controleurs dienst. Overdag is steeds een controleur aan de telefoon. Hij houdt ook con tact mét zijn colle ga's „in het veld". Als er een melding komt'gaan we die onderzoeken. Onze bevindingen geven we door aan de be voegde instantie^ der gemeenten. Voor dit gebied is dat in de meeste gevallen de Hin derwet Rotterdam. Een betreffend be treffend bedrijf wordt er natuurlijk ook in gekend. Het aantal mel dingen is vooral na het bekend worden van het definitieve nummer 262626 (voorheen zaten we tijdelijk bij de Rot terdamse brand weer) flink geste gen. September 1968 was al druk met 300, maar ok tober spande de kroon met 715. Daarvan betroffen er 189 de Gekro. Die affaire met de visafvalstank is een van de spectaculai re gevallen uit on ze nog korte prak tijk. De vele meldin gen waren bepaald van groot belang om op te treden tegen de Gekro. De verwerking van het gemotiveerd worden verboden en dat gebeurde ook. Het bedfrijf is niet in beroep gegaan. Niettemin zat de Gekro tussen twee vuren. Krachtens de wet moet het bedrijf de afval verwerken. De nood zaak werd in dit geval opgelegd om dat het destruktiebedrijf in IJmuiden door brand was verwoest. Nu wordt de visafval naar Duitsland afgevoerd. Een tweede grote zaak was de la waaihinder door het oefenen van KLM-vliegtuigen. Zeer veel klachten kwamen daarover binnen. Het resul taat was overleg tussen allerlei instanties. Onze meldingen zijn als argumenten gebruikt bij de bespre kingen met de Rijksluchtvaartdienst. Er zijn maatregelen genomen om de ze hinder te beperken. Toch komen er af en toe nog wel klachten over vliegverkeer binnen. Die zijn ook wel eens niet terecht, bijvoorbeeld over sport- of reklame- vliegtuigen. We kunnen natuurlijk niet op iedere melding aktie gaan voeren. Ik bedoel maar: niet alle meldingen zijn ook werkelijk ge grond, maar dat merken we vlug ge noeg. In ieder geval blijven ook alle geluidsklachten in portefeuille. Je kunt ze later nog eens nodig hebben. visafval VOLGENDE „mysterie". We houden het maar kunstzinnig. Ditmaal een bezige man. Waar.en wat? Inzenden PER BRIEFKAART aan Rijnmond-re vue, De Rotterdammer, postbus 948, Rotterdam vóór 6, uitslag 8 maart. In vrij korte tijd hebben we zo doende al aardig wat ervaring opge daan, vindt de heer Quast. En gaan deweg wordt heel wat stof verza meld, die kan dienen om eventueel bepaalde adviezen te geven. De eerste tijd, zo zou je het kunnen stel len, heeft het publiek bij ons nogal wat stoom afgeblazen. Nu wordt het wat meer zakelijk, we hebben al veel vaste klanten- Een probleem is wel eens dat de melders zeggen dat het stinkt, maar moeilijk kunnen definiëren naar wat Dat moeten we dan al vragend en vergelijkend aan de weet komen. We krijgen ook wel eens klachten van ver buiten het gebied, die geven we dan door aan andere instanties, bij voorbeeld in Den Haag. Van de stankverspreiding sta je overigens wel eens versteld. Wist u bijvoorbeeld dat de mercaptaanstank (de beruchte, indertijd geconstateerde katte-urinelucht van Vondelingenplaat - Red) tot in Amersfoort is doorgedrongen? Dat heb ik ook pas later gehoord, lacht de heer Quast. En op mooie dagen in de zomer kómen er meldingen, die te maken hebben met de uitlaatgassen van het verkeer dat dan intensief is. Overi gens maken we ons geen zorgen over het wegverkeer. Het is hier niet te vergelijken met de intensiteit, die bijvoorbeeld Amerika kent. En, dat is voor alle luchtvervuiling gunstig, we zijn een plat land met een grote ver versing door sterke wind. De Centrale Meld- en Regelkamer is echter niet compleet zonder het geplande waarschuwingsmeetnet te gen luchtvervuiling. Een'geheel geau- tomatisserd systeem met 31 meetpun ten voor zwaveldioxyde aan de hand waarvan het niveau der - vervuiling van minuut tot minuut kan worden gecontroleerd. En op .basis .waarvan kan worden gewaarschuwd als kritie ke situaties te verwachten zijn. Ook de controleurs wachten vol ongeduld tot dit unieke systeem zal zijn geïnstalleerd en in werking gaat treden. Eén van die meetapparaturen F. R. QUAST (40), woont in Vlaar dingen, werd daar in 1960 gas- verkenner in gemeentedienst, studeer- deerde eerst in Groningen medicijnen („tot het geld op was"), kwam via prof. Berlage van het KNMI aan een vakantiebaan, die een definitieve be trekking werd, per 1 januari 1967 „overgeheveld" naar Rijnmond, ver telde ons het verhaal van de praktijk der centrale meld- en regelkamer- controleurs üilr'rf V MSWMi ALS u stankhinder of lawaai hebt te meiden aan 26.26.26: Dit is de andere kant van de lijn, een der controleurs, in dit geval de heer R. H. Kleberg. 5$ t Is het gemakkelijk in dit gebied 31 meetpunten te vinden? Nee, dat is niet zo gemakkelijk, zegt dr. L. A. Ciarenburg, onder wiens direktie de Centrale Meld- en Regelkamer werkt. Voor het plaatsen van de kasten met apparatuur moeten stren ge voorwaarden worden gesteld. Zij komen op gebouwen, op partikuliere grond, fabrieken en scholen. In de eerste plaats moeten de pun ten van opstelling vlakbij telefoon- en elektriciteitsleiding zijn. Die heb ben we nodig en het mag natuurlijk niet te duur worden. In de tweede plaats moeten de punten zo worden gekozen dat geen grote, hinderlijke obstakels in de omgeving staan. En ten derde mogen er geen lokale ver vuilingsbronnen (bijvoorbeeld een schoorsteen, waaruit zwaveldioxyde kan komen) in de buurt zijn. Het 'bepalen van die plaatsen heeft dus veel voeten in de aarde gehad, aldus de heer Ciarenburg. Gelukkig niet wat betreft de medewerking van grondeigenaars, instanties e.d. Als we een geschikte plaats hadden bepaald, die wetenschappelijk verantwoord was en financieel haalbaar lukte de rest ook vrij vlot. De 31 meetpunten komen op de volgende plaatsen: 1 Maassluis, ge maal Mr. dr. C. P. Zaaijer; 2 tot en met 9 Vlaardingen, Kamerlingh On- nesschool, K. Onnesstraat 80, rioolge maal Ary Koplaan, recreatiegebouw ENCK Westlandseweg, stadhuistoren, Holyziekenhuis, Gr.-Kruisgebouw Floreslaan 41, boerderij Zuidbuurt 20, Gr. v. Prinstererlyceum Rotterdamse- weg; 10 tot en met 13 Schiedam: werf Wilton-Fijenoord, N. Damlaan/Burg, Van Haarenlaan, machinefabriek De Jong Westfrankelandsedijk, Werf MET deze wagens trekken de con troleurs van de centrale meld en regelkamer er op uit. De appara tuur is nog niet compleet. Het prognose-element is het unieke van het Rijnmondnet Aan de hand daarvan kan worden ingegrepen. Kan men bedrijven vragen bepaalde maatregelen (zoals overgaan op het stoken van zwavelarme olie) te ne men en tuinders waarschuwen voor eventuele gevolgen van te hoge con centraties kwalijke stoffen. In hét najaar worden de installa ties verwacht. Als aanloop zal Philips een bedrijfstest uitvoeren, zegt de heer Quast. Voordat het geheel draait zullen zeker drie maanden verlopen. Dan zal in de „operatiekamer" een omvangrijk piotbord van het gebied werken, waarop lampjes aan en uit- flitsen, die de situatie precies aandui den. De CMRK zal de bedrijven waarschijnlijk in gevallen van nood per semafoon gaan waarschuwen. Te voren worden natuurlijk bepaalde afspraken gemaakt. Over de mede werking van het bedrijfsleven is men bij Rijnmond zeer tevreden. Ook 's nachts zal kunnen worden ge waarschuwd, de techniek maakt dat mogelijk. Als het meetnet eenmaal draait, vanuit de meetpunten voortdurend signalen gevend aan het centrale punt, waar een „computer" alles ver werkt hoeft de mens daaraan niet eens meer zoveel te doen. Pas dan zal de CMRK volledig zijn taak kunnen vervullen. Zoals de heer Quast het uitdrukt: Een buffer tus sen publiek en instanties en in dustrieën, een wegwijzer op het ge bied van luchtvervuiling, een soort ANWB. Onlangs zijn mededelingen gedaan over het landelijke meetnet, waar voor nu ploeven worden genomen -i j i CLARENBURG ..graag voorblijven Gusto; 14 en 15 Rotterdam: Quaran taineinrichting. Heyplaat, transforma torstation centrale Waalhaven; 16 Rhoon T. Lodder Slotsedijk; 17 Per nis, politiepost G. A. Soetemanweg; 18 en 19 Poortugaal, O. L. school Em- mastraat, r.-k. school Gebbeweg; 20 Hoogvliet naast woning brugwachter- Spijkenisserbrug; 21 tot en met 23 Spijkenisse, Hendr. Vrijmanschool Ei kenlaan, gemeentehuis, Pr. Wilhelmi- naschool Sportlaan; 24 Hoogvliet, Verdischool Fideliolaan; 24 Hoogvliet terrein rioolwaterzuivering; 26 IHeen- vliet, Griendlweg; 27 Zwartewaal, jachthaven; 27 tot en met 30 Rozen burg, Bosseplaat, trafohuis Laan v. N. Blankenburg, ICI; 31 Geervliet, G. Fonkert, Konijnendijk 13. KAART van een deel van het Rijn mondgebied met daarin aangege ven de 31 meetpunten, die binnen afzienbare tijd worden ingericht. Zo als men ziet: een gebied wordt over spannen van Hekelingen in liet zuiden tot, Viaardingen-Hoiy en Schiedam- Kethel in het noorden en dan Rozen burg in het westen tot Waalhaven in het oosten. TJIT HET officiële verslag over liet vierde kwartaal van 1968 blijkt dui delijk dat het aantal klachten bij de Centrale Meld- en Regelkamer van Rijn mond na de ingebruikneming van het eigen telefoonnummer 26.26.26 fors is gestegen. De grotere bekendheid leidde in oktober tot een totaal van 715 meldin gen en dat was meer dan het totaal van het voorafgaande kwartaal. November en december waren iets rustiger: achtereenvolgens 310 en 193 meldingen. Totaal aantal meldingen over liet vierde kwartaal 1968 was 1218, tegen 234 In het vierde kwartaal van 1967. Het hoge cijfer in oktober werd tevens beïn vloed door de Gekro-affaire (waarover ook elders op deze pagina). Deze zaak was aanleiding voor de meldkamer zich te richten tot de inspek- teur voor de milieuhygiëne in Zuid-Hol land en voor het dagelijks bestuur van Rijnmond om zich te wenden tot B. en W. van Rotterdam. Op last van dit colle ge werd de visafvalverwerking gestaakt. Daarna kwamen in november nog drie klachten binnen, in december werd niitts meer gemerkt. Kwesties van geluidshinder zorgden ook voor hoge cijfers. Voornaamste oor zaak was het vliegverkeer op de luchtha ven (waarover ook elders op deze pagi na). Afspraken werden gemaakt: 's nachts en op de weekeinden geen oefen- vlucliten meer, uitvliegroutes werden vastgesteld. Een andere hinderlijke geluidsbron zou zich bevinden in Europoort, tegeno ver Maassluis. De melders wezen veelal een bedrijf als hoofdoorzaak aan. Maar intensief onderzoek op allerlei uren en vooral 's nachts gaf de controleurs van de CMRK een andere conclusie: Het zware, brommende lawaai moest merendeels af komstig zijn van baggermolens en zui gers in het Calandkanaal. In de laatste weken van december, toen deze machines niet werkten, kwamen uit Maassluis nage noeg geen meldingen binnen. TN OKTOBER en november kwamen gedurende enkele pejioden weersomstandigheden voor die zodanig waren dat men van een oxyderend type luchtvervuiling kon spreken. Opvallend was, zegt bet verslag, dat in deze perioden Maassluis en Rozenburg in meerdere en Vlaardingen in mindere mate reageerden met meldingen betreffende, „scherpe, prikkelende lucht". In die periode werden dergelijke mel dingen uit Den Haag en Leidschendam gedaan. Aan de hand van die gegevens kon men de afdeling onderzoek luchtver ontreiniging van de Keuringsdienst van Tv aren in Rotterdam tijdig inlichten. Monsters werden genomen, waaruit bleek dat de lucht een hoog gehalte oxydantia bevatte. Een ander opvallend euvel in het laatste kwartaal van 1968, komt tot uiting dn 171 klachten over roetoverlast van schepen. Het betreft vaak boten, die in onderhoud zijn bij werven, afgemeerd liggen aan boeien of in één van de Petro leumhavens worden gelost. Meerdere ma len werd waargenomen dat uitgaande schepen een roetgordijn leggen van Schiedam tot voorbij Hoek van Holland. „Zolang in de havenverordeningen van hetzij de gemeente, hetzij het rijk, deze kwestie niet naar analogie van regelin gen, die in Engeland en de VS bestaan, afdoende is ondervangen, is aan dit pro bleem «weinig te doen", aldus het verslag. Wellicht biedt het wetsontwerp op de luchtverontreiniging enig uitzicht. T\E CMRK constateert verheugd dat een aantal bedrijven bij gebleken noodzaak, de afspraken betreffende mel ding van bedrijfsstoringen van enige om vang, is nagekomen. De afspraken hou den in dat bedrijfsstoringen van enige omvang, die zoals reeds lang gebruike lijk aan de Hinderwetafdeling der gemeente Rotterdam worden gemeld, nu ook aan de meldkamer worden doorgege ven. De betreffende Hmderwetambte- naren kunnen zich meer concentreren op de gebeurtenis in het bedrijf terwijl de meldkamer de eventuele gevolgen buiten liet bedrijfsterrein kan nagaan en beoor delen. Verder is het mogelijk gebleken aan de hand van meldingen van het publiek en de waargenomen windrichtingen kruisdiagrammen te maken van een aan tal gelijkluidende meldingen. Op deze manier kan achteraf een sterk vermoeden geconstrueerd worden omtrent de plaats en herkomst van een aantal niet eerdet te verklaren meldingen. Deze diagram men zijn in handen gegeven van Hinder wet Rotterdam, die daarvan een nuttig gebruik kan maken bij de regelmatig gevoerde bedrijfsbesprekingen. Wat tenslotte de geografische spreiding der meldingen betreft, Rotterdam (stad) en Vlaardingen staan bovenaan in bet laatste kwartaal van 1968, achtereenvol gens met 392 (laatste kwartaal 1967 41) en 449 (140). In de rij komen nog voor: Schiedam 85 (15), Maassluis 87 (6), Ro zenburg 69 (11), Spijkenisse 5 (1), Hoog vliet 62 (9) en Perms 14 (4). met een meetnet in Twente. Hoe is nu precies de verhouding tussen landelijk en Rijnmondnet? Gecoördi neerd en geïntegreerd, zegt dr. Cia renburg. IHet is de verdienste van staatssekretaxis Kruisinga, die welbe wust deze coördinatie heeft na gestreefd. Men kan het Rijnmondnet zien als het eerste stuk gerealiseerde meetnet in ons land, onderdeel van het lande lijke net, met behoud van zijn regio nale taak. Onze apparatuur, zegt dr. Ciarenburg, biedt zodanige ruimte dat de gegevens direkt kunnen wor den doorgekabeld naar het Rijksinstituut voor de Volksgezond heid in Bilthoven, centrum van het landelijke net. Diverse regionale netten zullen straks samen het landelijke net vor men. Maar, naar alle waarschijnlijk heid, zullen de niet in Rijnmond bestaande of geplande netten, alleen dienen om de trend van de zwaveldi oxyde te meten. Ons net is opgezet als een waarschuwingsmeetnet. Je hebt er bijvoorbeeld meer monster- apparatuur voor nodig. Dat is het grote verschil. Dus Rijnmond verricht pio nierswerk? Inderdaad, bevestigt dr. Ciarenburg, daar komt het op neer. We kunnen ervaringen opdoen, waar van men elders gebruik kan maken. Als we hier een ongunstige situatie verkennen gelden de resultaten ook voor andere delen van Nederland, want het klimaat is overeenkomstig. En dat houdt dus in dat men in andere delen de benodigde uitgaven niet hoeft te doen. Dit werk doen wij in onderzoekprogramma's voor drie jaar (1968 is afgewerkt. 1969 en 1970). Ik verwacht dat we kans maken op rijkssubsidie. Het werk is van direkt nut voor het landelijk meetnet. Bij het maken van de opzet voor het Rijnmondmeetnet moest worden uitgegaan van diverse veronderstel lingen. Die moeten straks als het net gaat werken nog worden ge verifieerd, voegt de heer Ciarenburg er aan toe. Daar hebben we tweeëneenhalf jaar voor nodig. Dan gaan we verder, «want met behulp van de apparatuur kunnen, we ook heel wat andere belangrijke zaken uitrekenen. Biedt de computer van het Rijn- mondmeetnet voldoende capaciteit om daarmee in de toekomst andere meetnetten ook op aan te sluiten? Gesteld bijvoorbeeld dat Zeeland een net opbouwt en mogelijkheden bij Rijnmond zoekt? Dr. Ciarenburg:-!; Principieel zou dat inderdaad kun nen, maar in de praktijk is het niet de bedoeling. U moet bedenken dat de naam computer niet geheel juist is. Men kan beter spreken van elek tronisch rekenapparaat. We hebben straks voldoende uit breidingsmogelijkheden voor eigen metingen in de toekomst. Na de zwa- veldioxyde, die bij het Rijnmondnet als indikator wordt gebruikt, zullen ook andere stoffen worden verkend. En de z.g. computer wordt bovendien voor een groot deel ook gebruikt als werkgeheugen. Het apparaat is overi gens zo bescheiden mogelijk gehou den. Inmiddels js dr. Ciarenburg met zijn studies over de luchtvervuilings situatie in Rijnmond al verder. De techniek kan de staffunktionaris niet bij houden. Het meetnet, zijn eerste grote ontwerp, zal pas in de loop van de herfst in bedrijf komen. „Ik vind het wel prettig om voor te blijven", zegt de heer Ciarenburg. Tot slot wil hij nog graag iets kwijt over het luchtvervuilingsni veau in Rijnmond. In het verslag van een lezing, die dr. Ciarenburg - on langs in Utrecht hield en dat de kranten via het ANP bereikte, wer den naar zijn mening enkele uitspra ken wat al te ongenuanceerd weerge geven. Men kan de indruk krijgen, dat de heer Ciarenburg wethouder De Vos van Rotterdam aanviel. Deze heeft meermalen gezegd dat het luchtver vuilingsniveau is gedaald ondanks de gestegen industriële potentie. Met de ze constatering ls dr. Ciarenburg het geheel eens, verklaart hij nadrukke lijk, de feiten zijn zo. Maar de chemicus, die zijn verant woordelijkheid tot de maatschappij heeft (daarover ging de lezing), heeft tot taak het navorsen en uitpluizen van de situatie. Hij stelt zich dan de vraag of toevallige omstandigheden tot het resultaat hebben bijgedragen. Zo blijkt uit publikaties van het KNMI dat windsterkte en regenval de afgelopèn jaren hoger waren. Bovendien moet gelet worden op het aardgaseffekt Als je dit allemaal verdiskonteert, aldus dr. Ciarenburg, moet je zien wat er dan overblijft. De verantwoordelijkheid van de che micus is dan tot een prognose te ko men. Die kan dan een iets ander beeld geven. Wat niet weg neemt dat de verklaringen van de heer De Vos volkomen juist zijn. VERSCHIJNT BIJNA WEKELIJKS 6e jaargang nr. 8 Teksten van Kees Comelisse Illustraties van Ary Groeneveld, Amefo, Rijksinst. v. d. Volksgezondk. e.a. Onder redaktie van Kees Comelisse.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1969 | | pagina 1