Elö
G
M
maakt
furore
ttl
I
VISIE NODIG!
m
m
m
m
m
Open vlakte moet levend stukje Rotterdam worden
Ton Frenken
organisator
expositie
kunst C 970
Groep/Idee
voor eigen
kunstenaars
op de bres
m
Eerste grote gebiedsuitbreiding
Begin van
ontwikkeling
in zuiden
mmm
Kritisch
de rotterdammer
MET fl uxM **>*acie «mis
ICAT1E
VERBODEN
Q
TT
(Van een onzer verslaggevers)
BOTTERDAM Na de stu-
i öentenfeesten is het op het
Schouwburgplein ook al door
bet ineens omgeslagen weer
een beetje triest. Er resteert nu
slechts de Erasmus-tentoonstel-
ling en men moet het hele plein
oversteken om de hoek te be
reiken, waar achter een niet erg
gastvrij aandoende stadsmuur
imitatie de nagedachtenis van
Erasmus in woord, beeld, film en
pret wordt geëerd.
Dagelijks gebruik
Communicatie 70
Aanbod
Hoek
Mogelijkheden
BANG
*--vSv Av-
SchelNl
mmmm
V;--
PilSÉill
BEZWAREN
«hm
«ill
Pagina 3
2 A
TATERDAG 12 JULI 1969
BEDR'JF.SUevSNS STORTEN AAM ACHTBROeUR.
|ClBH IMLtSHriHCi
"Vv
WAT DOET C '70 OP
SCHOUWBURGPLEIN?
Het resultaat van de eerste kracht
proef die het ptein moest doorstaan
was dat de omwonenden steen en
been klagen over de herrie.
De jeugd heeft er een trefcentrum
avonden waar veel mag. De directie
van de ondergrondse parkeergarage
maakte tot wanhoop, omdat haar
klanten zich bedreigd gevoelen in
hun autobezit en omdat de uitgangen
door voetgangers werden versperd.
Sterke vermoedens omtrent
brandstichting in het Ruimtecentrum
aan de Gaffeldwarsstraat als wraak
oefening van een groep vaste plein
jongeren doen ook denken aan het
inbedt nemen van het plein door
minder gewenste elementen.
Toch is er gelukkig schijn die
bedriegt
„Het is goed, dat de studenten er
lijn geweest", zegt horeca-ondeme-
mer Klaas van Duyn, die de
„Erasmustaveeme" heeft gepacht.
jDe naam Erasmus zegt de mensen
niet veel en de grote groep bereik je
daarmee niet. Het verbaast me daar
om dat er zoveel belangstelling is
geweest
"Ook de Steelband, die wij op het
„Erasnausplein" lieten optreden bleek
een succes. Maar ja, wat wil je, als
er zoveel duizenden op het Schouw
burgplein lopen? Dan is er natuurlijk
nogal wat herrie. Er is bij de studen
ten zo'n zevenduizend liter bier
geschonken. Daarvan kon je de resul
taten echt wel merken. Maar voor de
rest hebben we hier niet veel over
last gehad."
Bij de opening van het
„Erasmusdorp" zijn er wat gym
nastische toeren gedaan aan de luifel
boven de boekwinkel. Ook is het on
derstuk van het wijnvat vernield.
Daar is het bij gebleven.
Maar Tom Manders was helemaal
niet te spreken over het gebruik van
het plein.
Hoe gaan de Rotterdammers in de
toekomst nu het Schouwburgplein
gebruiken?
In verband met de Erasmusten-
toonstelling hebben de boekverkopers
de heer J. M. Wieren, een soort
„pret-expert" ingeschakeld. Hij wil.
hoewel een bezoekersgemiddelde van
vijfduizend bij mooi weer niet slecht
is, de expositie „gaan verkopen" aan
het grote publiek en daarbij betrekt
hij ook andere exploitanten.
Zaterdag 19 juli komt er een op
tocht met de Euroband, die in het
Erasmusdorp een show geeft. Majo
rettes delen dan rode en gele kaart
jes uit waarop de attracties van de
Erasmustentoonstelling staan ver
meld.
Elke vrijdagavond hoopt men Ie
mand te krijgen voor de dorpsspre-
kershoek, Jef Last ging daarin reeds
voor en Nicola&s Kroese volgde hem.
Zaterdagavond en zondagavond tre
den brassbands op.
Voor de kinderen staat een kleu-
renwedstrijd op het programma met
als prijzen rondvluchten boven Rot-
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Mr. Ton Erenken,
kunstredakteur van het Brabants
Dagblad en organisator van de Je-
roen-Bosch tentoonstelling die vorig
jaar in Den Bosch werd gehouden, is
door de Stichting C '70 geëngageerd
0rn een „kunstexpositie van Interna
tionale allure" voor te bereiden op
het Schouwburgplein.
Hiermee wordt bevestigd wat bij
een aantal Rotterdamse kunstenaars
al enige tijd bekend was, namelijk
aal zij voor een belangrijk deel bui
tenspel zullen worden gezet bij het
aandragen van ideeën en het realise
ren daarvan op de expositie C '70.
Het ligt ook in de bedoeling van de
organisatoren dat er op het Schouw
burgplein een expositie komt van na
tionale en internationale allure ter-
wijl een aantal Rotterdamse kunste
naars veel liever zouden zien dat er
oen integratie tot stand kwam van
beeldende kunst en hetgeen de in
dustrie te brengen heeft.
Over de achtergronden van het
uonfHct kunstenaars en C '70 kan
men elders op deze pagina meer le
zen.
terdam. Er komt ook een fo
to-wedstrijd met als motto „Ik be
zocht de Erasmustentoonstelling om
dat
Tot 15 september, als de
Erasmustentoonstelling sluit, zal er
regelmatig heel wat zijn te beleven.
Een heel bijzondere functie krijgt
het Schouwburgplein vanzelfspre
kend volgend jaar in het kader van
de „C'70"-manifestaties.
De Stichting C'70 heeft de Rotter
damse Kunststichting advies ge
vraagd voor het organiseren van een
tentoonstelling van beeldende kunst
op het plein. Jan van Munster,
Woody van Amen en Ian Pieters zijn
al enige tijd bezig met voorbereidin
gen. Wie de speelse instelling van dit
drietal kent verwacht dan een groot
speelplein, waar zij eigen werk bren
gen, aangepast aan het thema van
Communicatie'70.
Vier maanden is ook de „groep-i-
dee" bezig, bestaande uit Hans Abel
man, Perry Abramsen, George Bel-
zer, Hans van der Plas, Emiel Puett-
mann en Geert Lebbing. Zonder
daartoe opdracht te hebben gekregen
heeft dit zestal enige boeiende ideeën
ontwikkeld.
Het ging uit van een soort raam
plan met enkele markante punten dat
samen met anderen kan worden op
gevuld.
Begin maart ging er naar het co
mité een briefje van deze groep, die
ook een artistieke bijdrage wil leve
ren bij het opbouwen van de
verschillende stands.
Coördinator A. J. Fibbe schreef pas
op 17 juni een brief terug. Daarin
deelde hij mee dat er „binnenkort
een werkgroep beeldende kunst zal
worden geïnstalleerd die een gelijk-
IJANS v. d. PlasHans Abelman
en George Belzer bij de praat-
maquette van het Schouwburgplein,
zoals dat er tijdens de manifestatie
„Rotterdam C '70" uit zou kunnen
zien.
namig project zal voorbereiden". Van
het inzicht dat het comité hoopt te
krijgen over hetgeen de tentoonstel
ling zal inhouden laat het afhangen
of Rotterdamse kunstenaars kunnen
worden betrokken bij de realisering
van „bovengenoemd project".
Geen woord van dank of aanmoe
diging. geen aanbod eens kennis te
nemen van ideeën, In de slotzin,
wordt het zelfs dubieus gesteld of er
wel Rotterdamse kunstenaars kunnen
worden betrokken bij dit project,
waarmee altijd nog een soort ten
toonstelling is bedoeld.
Dat laatste is een punt dat de
.,groep-Idee" ter discussie stelt. Gaat
het wel aan de beeldende kunst op te
sluiten in een aparte hoek? Is het
niet evengoed denkbaar de kunst te
betrekken bij elke stand?
Het Aannemingsbedrijf Voormolen
heeft bij de opening van het nieuwe
pand Katshoek bouwmaterialen ter
beschikking gesteld, waar kunste
naars naar eigen, inzicht mee moch
ten werken.
Wat zou er niet kunnen gebeuren
als een chemische industrie materiaal
geeft, als er kan worden gelast met
ijzeren staven of koperen buizen?
Wat kan een kunstenaar al niet doen
met stapelvormen of standbouwmate-
riasal?
Er is 280.000 beschikbaar en die
kunnen snel opgaan aan enkele grote
plastieken in kostbaar materiaal!
In de ideeën van de groep is er ook
voor het publiek plaats, hoewel som
migen er weinig voor voelen van het
Schouwburgplein een soort club
huis-voor-vrijetijdsbesteding te ma
ken.
Enkele gedachten: filmprojectie op
een ballon; een lichtgordijn met
daarin een opening naar het plein;
losse units waarmee naar believen
radio, tv, film kunnen worden gerea
liseerd; celstofblokken of een heel
grote rol schilderslinnen waarmee
publiek zelf wat kan maken; een
klein theatertje van kunststof waarin
alles mogelijk is.
Men heeft inmiddels reeds begre
pen dat zo'n klein theatertje er komt
aan de kant van het Weena, als „au-
difoorproject".
De groep wil niet dat de kunste
naars pas op het laatste moment een
opdracht krijgen. Zij wil nu een
raamplan doorpraten met anderen,
met licht- en geluidstechnici.
De idee wijkraden erbij te betrek
ken die weer met drumbands en ko
ren komen acht de groep minder
geschikt.
„De hele stad in samenspraak met
de muzen", formuleert de groep.
Zij wil breken met de traditie van
Floriade, Ahoy' of E'55, waar op
drachten van kunstenaars slechts en
tourage of versiering waren.
De groep heeft haar ideeën nog
niet afgerond maar zij wil nu reeds
laten blijken dat het haar ernst is,
dat zij het beslissen niet aan anderen
willen overlaten.
(Van ccn onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Feij-
enoord was Rotterdams
eerste grote gebiedsuit
breiding. Op 12 juli 1869
deze week een eeuw
geleden dus viel in de
Tweede Kamer de beslis
sing deze landelijke uit
hoek van de gemeente IJs-
selmonde, een gebied dat
voor de uitbouw van de
stad van groot belang was,
bij Rotterdam te voegen.
Met Feijenoord de
plaats waar Rotterdams
grootste voetbalclub werd
opgericht begon de ont
wikkeling van Zuid. Te
gelijk met Feijenoord, nu
een grauwe, onbetekenen
de wijk die hard aan sane
ring toe is," kreeg Rotter
dam er kleine lapjes
grond van de gemeente
Katendrecht en Charlois
bij.
Zoals er op dit ogenblik enorme
discussies aan de gang zijn over de
bouw van havens en industrieën op
de Maasvlakte, Voome-Putten en in
de Hoekse Waard, werd honderd
jaar terug ook uitvoerig gesproken
over de voordelen die Feijenoord
voor de groei van de Maasstad bood.
Interesse voor het eiland Feijen
oord had Rotterdam al eeuwen. In
1590 reeds werden gronden aange
kocht om rivierverbetering toe te
passen en bijna een eeuw later
vestigde de stad er een kwekerij.
Begin 1800 werd Feijenoord een
„aangenaam oord" genoemd. Toen
stond er reeds een pesthuis op het
eiland, dat destijds tot het rechtsge
bied van Rotterdam behoorde. Met
de Franse tijd veranderde dat ech
ter en Feijenoord kwam bij IJssei-
monde.
Rond 1830 zag het stadsbestuur
niet zoveel in Feijenoord, maar wel
een aantal vooraanstaande ingezete
nen. Zij namen het ernstig met de
stadsellende en Feijenoord vonden
zij uitermate geschikt voor stadsuit
breiding, een brug, kaden voor sche
pen, een betere verbinding met de
eilanden en plaats voor een entre
pot. Maar veel weerklank van offi
ciële kant kwam er niet.
Het Rotterdamse gemeentebestuur
was bang dat de grond en de pan
den in de oude stad in waarde zou
den verminderen, dat de kosten
voor ontsluiting van Fijenoord te
hoog zouden zijn en dat de terreinen
misschien niet direkt gebruikt zou
den worden. Vaak is destijds gesteld
dat in Rotterdam de 18e eeuw tot in
het midden van de 19e heeft ge
duurd.
Kort na 1850 kwam (o.m.) ir. Rose
met een rapport waarin verklaard
werd dat stadsuitbreiding op Feijen
oord gebiedend voor de welvaart
van Rotterdam was. De laatste
weerstand werd gebroken toen een
handelsonderneming een aanvraag
voor een terrein indiende. In 1883
stelde het gemeentebestuur een nota
over het eiland op.
De belangen, van de haven en de
handel waren' doorslaggevend voor
T>OVEN: Feijenoord met gezicht
D op het pesthuis (1804). Onder:
De creosootfabriek op Feijenoord
(omstreeks 1860).
stadsuitbreiding richting Feijenoord.
De kansen die Feijenoord de spoor
wegen bood, kwamen een jaar later
ter sprake: het spoorwegplan voor
een verbinding naar het zuiden zou
zelfs de annexatie moeten bespoedi
gen. De spoorweg door Feijenoord
betekende echter wel dat er van de
illusies om van het eiland een fraaie
en grote stad te maken, weinig te
recht zou komen.
Behalve toevoeging van
oord was als aansluitend
Feijen-
gebied
voor vereniging met Rotterdam een
strook grond langs de rivier in Ka
tendrecht en Charlois aangewezen.
Katendrecht was nog een kleine
zelfstandige gemeente, al zou dat
niet lang meer duren. Charlois was
forser. Drie gemeentebesturen zou
den dus moeten worden geraad
pleegd over de grenswijziging.
Het was begrijpelijk dat er be
zwaren zouden komen. Katendrecht
en Charlois waren het er niet mee
eens dat ze van de rivier zouden
worden afgesneden. IJsselmonde zag.
het verlies van Feijenoord als een
fors financieel nadeel en meende
recht te hebben op een behoorlijke
schadeloosstelling. Maar de hele af
faire werd toch snel en vrijwel ge
ruisloos geregeld. De bevolking van
de drie gemeenten raakte er niet
van onder de indruk.
De onzekerheid die er heerster
over de spoorwegplannen hield de
annexatie nog wel enige tijd tegen.;
In 1868 kwam er wat meer schot in,
toen besloten was de spoorlijn over;/
Feijenoord te laten lopen in plaats
van via IJsselmonde.
Bij de behandeling van de-
grenswijziging in de Kamer sprak"
alleen Bichon van IJsselmonde, een
telg uit het bekende geslacht van*"
IJsselmondse ambachtsheren. Hij
vond dat het belang van Rotterdam
Ln deze zaak te veel domineerde.
Twaalf Kamerleden stemden tegen.
De wet op de grenswijziging (die.,
geschied was in het algemeen be-'
lang en waarbij Rotterdam de andere
gemeenten geen schadevergoeding
behoefde te betalen) trad op 1 janu
ari 1870 officieel in werking. A
'Om de situatie te bepalen werd
Rotterdam het volgende gebied
geprojekteerd op de huidige kaart-
rijker: vanaf het midden van de
tegenwoordige Dokhaven in noord
oostelijke richting over het Char-,
Ioisse Hoofd en achter langs de Ka- -
tcndrechtsehavens, met een knik
langs de Atjehstraat lopend over de
Brede HiUedijk, HiUedijk en Varken-
oordse Bocht naar de rivier.
ROTTERDAM Ondanks het
feit dat het Schouwburgplein weer
heel wat leger is geworden maakt
de tentoonstelling „Ontmoet Eras
mus" furore. Na nauivelijks twee
weken zijn al tussen de 35 en 40.000
mensen geweest om te kijken naar
en te horen over het veelbewogen
leven van Desiderius van Rotter
dam.
Dit kan betekenen dat de ma
kers van woord, beeld en geluid
over dit jaar herdachte denker,
schrijver, dichter, reiziger en jour
nalist Erasmus een goede greep
hebben gedaan met deze presenta
tie.
Bijgaand enkele beelden van het
beweeg in dit „Erasmusstadje"
zo men wil dorpje, waarop te zien
is dat oud en jong, hip en minder
hip" grote aandacht heeft voor deze
Rotterdamse zomerattraktie, die nog
tot en met 15 september duurt.
Men kan er verder terecht in een
taveerne, poffertjes en wafelen
eten, boeken kijken en kopen en
antiek bezichtigen en aanschaffen.
"LIET JAARVERSLAG der Kamer van Koophandel voor Rotterdam, dat dez« week
openbaar werd, maakt behartigenswaardige opmerkingen over diverse belangrijke
zaken. Terecht wordt bijvoorbeeld gezegd dat het gehele gebied van de "Waterweg
planologisch is versnipperd. Een totale conceptie, waarmee het gemakkelijker werken
zou zijn, bestaat niet.
Feit is dat verouderde indelingen, die door de schaalvergroting nergens meer op
slaan, hebben geleid tot allerlei streekplannen voor kleinere gebieden, die niet apart
kunnen l>estaan, maar met de rest samenhangen. Met de Kamer 20uden we willen
pleiten voor een conceptie, die het gehele Rijnmondgebied en zelfs iets meer
omvat.
Er wordt planologisch op veel te kleine schaal ge-
werkt met het gevolg dut slechts incidentele beslissingen
vallen. Botsingen tussen belangen (men denke eens aan
de Rijnpoorthavenkwestie) komen veelvuldig voor. Als
gevolg van de nauwe keurslijven, die deze streekplannen
zijn, ontstaan veelvuldig zeer moerliijke procedures.
Een en ander wordt nog bemoeilijkt door het bestaan van
veel te kleine gemeenten, die zo langzamerhand wel als
anachronismen kunnen worden bestempeld. Heluas wor
den alle stappen, die moeten bijdragen tot vorming van
een gewest met meer bestuurskracht, zeer langzaum gezet.
t
De gemeentelijke herindeling vordert nauwelijks, het opvijzelen van Rjjnmond
tot een waarlijk regionaal bestuurslichaam kost zeer veel tijd. En inmiddels worden
de vraagstukken op ruimtelijk gebied 6teeds omvangrijker. Om maar niet te spreken
van de kwestie der verkeersvoorzieningen, waarover de kamer zich eveneens zorgen
maakt.
Daarom onderstrepen wij gaarne de passage in bet verslag, waarin etaat dat de cen
trale overheid zich niet kan beperken tot incidentele uitspraken en tijdelijke beslis
singen. Er is visie nodig om uit de ontstane impasse te raken. Hoe 'lang zal Rotter
dam nog de enige zijn, die deze visie inderdaad opbrengt en dan deöhts kritièk
krijgt?