1
Ir. A. Eggink van
rijkswaterstaat
bijna uitgediend
TABLEAU
Brugmeester Brakke- vindt
het jammer
SCHERPE CONTRASTEN
m
Dl
i ïj
OPENING
dE rotterdammer
ZATERDAG 19 JULI 1969
T l/iViV E LBOVWER
mmtER één
LEVERT ZIJN
LAATSTE WERK
hvF W->SF Ftfltïif
DE„
Bijzonder
ALS de Deltatunnel volgende week dinsdag de taak van de Baren
drechtse brug overneemt, dan heeft dat zwarte gevaarte op
twee maanden na 81 jaar dienst gedaan. Ook zijn geschiedenis is er
een geweest van „opgaan, blinken en verzinken".
Twaalf - v
IETS GROOTS
ALEE BEGRIP
Di
-O
BARENDRECHTSE
REITS IS RIJP
VOOR SLOPER
SLOOP
VAN BRUG
NAAR TUNNEL
ëHj
Pagina 3
DINSDAG DELTATUNNEL
opening van de Deltatunnel
betekent de afsluiting van het
levenswerk van jr. A. Eggink,
hoofdingenieur-directeur van de di
rectie Sluizen en Stuwen van
Rijkswaterstaat, gezeteld aan de
Maliebaan in Utrecht.
Met de Deltatunnel heeft ir. Eg
gink, onder wiens leiding de Neder
landse rijkstunnels werden ontwor
pen en gebouwd, zijn laatste grote
werk afgeleverd. Hij gaat per 1 de
cember met pensioen.
Verscheidene kranten en
tijdschriften hebben de gereedko
ming van de Deltatunnel proberen
sart te grijpen voor een interview
met Nederlands tunnelbouwer Num
mer één, die zijn belangrijk werk nu
aan anderen gaat overdragen. Maar
hun pogingen waren tevergeefs.
De heer Eggink, die de pers zo
dikwijls over zijn tunnels voorlicht
te en inlichtte, heeft het in deze
zomermaanden veel te druk, nu zijn
ondergeschikten de een na de ander
met vakantie gaan. Bovendien duurt
het nog ruim vier maanden voor hij
de dienst van. -rijkswaterstaat ver
laat. In het najaar mogen de jourrta-
listen terugkomen.
Maar een feit blijft dat ir. Eggink
dinsdag zijn laatste werk aflevert.
Een vakman wiens scheppingen in
de ons omringende landen en ver
daarbuiten herhaaldelijk aandacht
hebben getrokken. Niet voor niets
maakte men in het buitenland graag
gebruik van zijn adviezen.
De miljoenen-werken die onder
leiding van ir. Eggink in ons land
tot stand kwamen zijn waardevolle
bijdragen aan de welvaart en leef
baarheid geweest. Menselijkerwijs
gesproken zullen zij de eeuwen
trotseren.
TN het politiebureau van Baren-
drecht wordt de verkeers
geleiding door de tunnel gere
geld met behulp van een vrij
eenvoudig tableau met vele mo
gelijkheden.
ALS volgende week dinsdag de tunnel onder de Oude Maas bij
Barendrecht wordt geopend moet het uit zijn met het gezeur
over de naam. Te constateren valt dat rijkswaterstaat jarenlang een
nieuwe Barendrechtse brug heeft voorgestaan en dit idee pas heeft
laten varen toen duidelijk werd dat het toenemende scheepvaart
verkeer naar Botlek en Europoort een doorvaarhoogte van 45 meter
zou vragen.
Intussen kreeg het Deltaplan 1954
gaandeweg gestalte in de afsluiting
van de grote zee-armen. Pas toén
werd duidelijk dat de nieuwe oever
verbinding, hoewel officieel geen deel
uitmakende van het Deltaplan, daar
mee toch zeer sterk verband zou
houden. De tunnel onder de Oude
Maas wordt dan ook in feite dè ver
bindende schakel tussen Randstad en
Delta.
Om die reden is er voor deze tun
nel geen andere naam die meer voor
de hand ligt dan die van „Deltatun-
nel".
Op zich is de Deltatunnel'niet een
van de grootste staaltjes van Neder
lands waterstaatkundig vernuft. Ze
mag dan in breedte (31 meter) haar
zeven voorgangsters overtreffen, in
lengte (1064 meter, waarvan 614 me
ter overdekt) behoort ze tot de
kleinsten. Alleen de Schipholtunnel
is nog iets korter.
Een voordeel van haar achtste
plaats op de ranglijst (na Maas-,
Velser-, Coen-, Schiphol, Benelux-,
IJ- en Metrotunnel) is de korte
bouwduur geweest. Dankzij de bij de
vorige tunnels opgedane ervaring
konden niet minder dan 115 werkda
gen op het bouwschema worden in
gelopen. De bouwers van de aanslui
tende wegen, hebben die voorsprong
maar gedeeltelijk kunnen bijhouden.
De Deltatunnel onderscheidt zich
in weinig opzichten van de meeste
andere tunnels die de laatste jaren
zijn gebouwd. In grote trekken zijn
ook op de details dezelfde systemen
toegepast als bij voorbeeld in de Be-
neluxtunnel. De enige bijzonderheid,
die geen enkele andere tunnel heeft,
is de lift voor fietsers en voetgangers,
die voor het publiek alleen maar
stijgt en nooit daalt.
Die lift is nodig omdat de vrij stei
le helling van de rijbanen (4,5 pro
cent) voor deze categorie wegge
bruikers moeilijk te nemen is. De
meeste bromfietsers zullen echter
met de helling geen moeite hebben.
Strikt genomen heeft de Deltatunnel
geen andere, werkelijke bijzonderhe
den.
Het bijzondere ligt dan ook veel
meer in de functie. De Deltatunnel
maakt namelijk indirect deel uit van
het internationale Benelux-tracé.
Rijksweg 29 (Rotterdam - Klaaswaal)
gaat immers hij laatstgenoemd dorp
op de Hoekse Waard over in het
officiële Benelux-tracé van de Zoom-
weg (rijksweg 19).
Maar zolang niemand een zinnig
woord weet te vertellen over het
tijdstip van realisering van deze nog
slechts in stippellijnen bestaande Be
nelux-route zal de Deltatunnél de he
le doorgaande verkeersstroom van de,
Beneluxtunnel erbij moeten nemen.
Noord-Brabant verwerkelijkt zal
zijn.
De Deltatunnel is er voor het nog
steeds toenemend agrarisch verkeer
van eiland tot eiland. Voor de land-
bouwtrucks en het veevervoer. Voor
het fruit dat van de Zeeuwse veilin
gen naar de markt in Rotterdam
moet. Voor de busjes met pendelende
bouwvakkers en havenwerkers.
En in omgekeerde richting voor het
zware vrachtverkeer en het
groepsvervoer. Voor de combinaties,
geladen met containers. Voor de
stromen van „recreanten" naar de kop
van Schouwen, de kust van Walche
ren.
Al deze weggebruikers zal de Del
tatunnel ruimschoots kunnen opvan
gen. De vraag of ook in een verder
verschiet de Deltatunnel in de be
hoeften zal kunnen blijven voorzien
moet maar niet worden gesteld.
Als ooit aan het Haringvliet een
Grevelingenstad voor honderddui
zend of meer inwoners wordt ge
bouwd-
Als het Sloegebied eens wordt
geïndustrialiseerd...
Ais van Moerdijk een tweede Per
nis is gemaakt-
Als ooit de groene Hoekse Waard
is omgespit tot een labyrint van
mammoethavens...
Als...
Inderdaad, dan blijven we ook met
de Deltatunnel nergens meer.
En met het Delta-ziekenhuis ook
niet!
ÏTE Deltatunnel bestaat uit vijf elementen, vier van 115 en het middelste
van 111 meter lang. Elk element bestaat uit zes moten. Boven de in
gangen van het overdekte gedeelte bevinden zich de ruimten voor de elek
trische installaties. Onder deze gebouwen en in het midden van de tunnel
zijn de pompkelders waarin regen-, spoel- en eventueel lekwater wordt
opgevangen.
Het overdekte tunneldeel is met zijn 614 meter lengte zó kort dat kunst
matige ventilatie overbodig is. Daarom bij deze tunnel geen ventilatie
gebouwen. In de tunnelbuis zijn tegen het akoestisch plafond twintig zoge
naamde opjaagventilatoren opgehangen.
Als de lucht in de buis vervuilt omdat het verkeer te langzaam rijdt of
stilstaat, worden deze kleine apparaten automatisch ingeschakeld. Deze
eenvoudige voorziening heeft sterk kostenbesparend gewerkt, hoewel de
totale kosten van de tunnelbouw toch nog tot ruim 57,5 miljoen gulden
zijn opgelopen.
Het dwarsprofiel van de tunnel bestaat uit twee verkeersbuizen met elk
een 7.25 m brede twee-strooksweg voor het snelverkeer en een 3.90 m bre
de parallelweg voor het langzame verkeer. Snelweg en parallelweg zijn
gescheiden door een 0,75 m brede berm. Links van de snelweg is een 1 ra
gers eh
brede verhoogde schampstrook aangebracht, terwijl rechts van de parallel
weg een 0,85 m breed voetpad is gemaakt. Voor fietsers en voetgangers is
er aan elke rivieroever een lift (capaciteit dertig personen), waarmee het
grootste deel van de opgaande helling van de rijbaan kan worden ver
meden.
In de 3,5 jaar die de bouw in beslag heeft genomen is 990.000 m3 droog
grondwerk aan bouwputten en dijken verzet, 1.830.000 m3 aan bagger-
werken voor rivierverbreding en zinksleuf, 96.000 m3 betonspecie en werd
9.800 ton wapeningsstaal verwerkt.
Bouwer van de Deltatunnel was de NJV. Nestum II, de combinatie waar
in de naamloze vennootschappen Amsterdamse Ballast Maatschappij,
Christiani en BielsenVetn Hattum en Blankenvoort, Hollandsche Beton
Maatschappij, Internationale Gewapendbeton Bouw, Nederlandse Aanne-
mingsmaatschappij v/h H. F. Boersma en Nederlandse Betonmaatschappij
Bato samenwerken.
Schl*
vort BrlononooNkfM
Ftmu
httpru
W.'fi'
voonpum
SpijkUiisst
rijbswo*
tuftftol
Bonohan
bdmm
fljfeowtj
HakeLUigci»
ijflsbMrin
vmtï-Gu-
tstmoas
Klaaswaal
aid Bottelend
P ForMtrplaotf
B Bons ino stat ion
Op 22 juli Itss i«r«rt
In 1570 tortod
VI (13100*0
-Nog t« Gtakao
MOLLANOSCH
DIE r
NwilUmstatf
SCHA A L
f S 100.001
TAEZE kaart geeft duidelijk aan
van hoe groot belang de tunnel
in de Oude Maas is in het rerbin-
dingenstramien van Botterdam en
de Delta. Een steeds toenemende
verkeersdruk op deze nieuwe ver
binding zal de komende jaren
ontstaan, aangezien zij de enige is
tussen de Randstad en de Zuidhol
landse en Zeeuwse eilanden. Dat zal
zij wel lange tijd blijven, gezien het
feit dat de Benehixweg (Den Haag -
Willemstad en verder) slechts uit
een tunnel bestaat zonder de bijbe
horende wegen Den Haag - Schie-
dam/Vlaar dingen en Per-
nis-Rlaaswaal (aansluiting midden
in De Hoekse Waard op rijksweg 29,
De Deltatunnel is de laatste schakel,
waarmee de route Rotterdam
(Maastunnel) - Haringvlietbrug -
Grevelingendam - Zeelandbrug op
de nu mogelijke capaciteit is ge
bracht.
Het onifr^k-u. van. de tussen Hoog
vliet en Poortugaal onden de Oude
Maas geprojecteerde Zoomse tunnel,
met aansluitende weg naar de Ha
ringvlietbrug, is daarvan de schuld
en verklaart ook het geringe'gebruik
dat tot nog toe van de Beneluxtunnel
wordt gemaakt.
Die Zoomse tunnel is er ovérïgens.
een van de twaalf die rijkswaterstaat
nog in portefeuille hebben liggen.
Geldgebrek is de oorzaak dat voorlo
pig (in ieder geval dit jaar niet meer)
geen enkele van die plannen in uit
voering zal worden genomen.
Zolang de tunnelbouwstroom stop
staat gaan rijkswaterstaat en de aan
nemerscombinatie N.V. Nestum II al
hun krachten inzetten bij het maken
van nieuwe gemalen, viaducten en
sluizen. Viaducten staan er zo'n
zestig op het programma.
De Deltatunnel is de laatste scha
kel in het Rotterdam - Vissingen
tracé, dat de eerste baan wordt die
het Zuidhollandse en Zeeuwse eilan
denrijk uit zijn isolement haalt. Op
Zeeuwse grónd zijn de verbindingen
al langer geleden gelegd. De Greve
lingendam en de Haringvlietbrug
zorgen voor de doorstroming naar de
Hoekse Waard,
De laatste etappe is nu rijksweg 19
van Numansdorp via de Deltatunnel
naar het Vaanplein in de Zuidelijke
Randweg, en vervolgens de Vaanweg
naar het Zuidplein in Rotterdam. De
ze eerste linea-recta-route van Zee
land naar Rotterdam is dinsdag een
geplaveide aangelegenheid.
Daarmee is de Deltatunnel méér
dan een vervanging van de Baren
drechtse brug. En als volgend jaar de
Volkerakdam klaar is zal haar bete
kenis nog meer toenemen, omdat dan
ook een rechtstreekse verbinding met
Aangetaste door metaalmoeheid en
afgesloofd door de gestage stroom van
het moderne verkeer, die ze nooit op
een behoorlijke manier heeft kunnen
verwerken, is de brug nu rijp voor
de sloop. Na dinsdag zal niemand,
zich meer aan haar behoeven fe erge
ren.
Een mensenleeftijd heeft de Baren
drechtse hrug, ondanks alle narig
heid, haar diensten, bewezen. En in
een mensenleeftijd kan er veel ver
anderen. Geleidelijke ontwikkelingen
en radikale omwentelingen kunnen
de samenleving en haar gedragspa
troon op hun kop zetten. En vaak is
daarvoor niet eens een mensenleef
tijd nodig. De brug heeft het ervaren.
Aanleiding tot het besluit van pro
vinciale staten van Zuid-Holland om
in 1884 een begin te maken met de
bouw was de aanleg van de spoorweg
van Rotterdam over Dordrecht naar
Noord-Brabant. De weg van Den
Haag naar Brussel, die van Rotter
dam over Heinenoord en Nu
mansdorp naar Willemstad liep, ver
loor daardoor zijn betekenis: het ver
keer werd voortaan buiten de Hoekse
Waard om geleid. Zonder de brug zou
dat het eiland in een isolement heb
ben gebracht.
De bouw van de Barendrechtse
brug heeft dat voorkomen en haar
opening vart de „Rijkstumiel on
der de Oude Maas in rijksweg 29
tussen Barendrecht en Heinenoord"
(term van verkeer en waterstaat)
geschiedt dus dinsdag 22 juli. Eerst zul
len de vele genodigden bijeen komen in
een expositiehal van de (afgelopen) ma
nifestatie „Holland Vier" aan de Gebro
ken Meeldijk in Barendrecht, vanaf 9.45
Burgemeester G. v. Hofwegen van Ba
rendrecht spreekt er een welkom. Na
introdukties en toelichtingen achtereen-
volgens van ir. J. v. d. Kerk, direk-
teur-generaal van de rijkswaterstaat, ar.
A, Eggink, hoofdingemeur-direlteur van
sluizen en stuwen en ir. P. H. v. Helle
mond, hoofdingenieur van de direktie ma
gen, spreekt minister drs. J. A. Bakker
van' verkeer en waterstaat de openingsre
de uit.
Dan vertrekt liet gezelschap per bus
voor een rit via oude en nieuwe wegen
naar de tunnel. Omstreeks 11.30 uur ver
richt de minister de opening, waarna alle
*eiK>digden door de nieuwe verbinding
wandelen. Tot slot gaat men terug naar
Barendrecht, waar burgemeester P. Groe-
neweg van Heinenoord spreekt.
Omstreeks 13 uur gaat de tunnel voor
alle verkeer open.
T) IJ ZONDER groot zijn de tegenstellingen tussen de gang van zaken bij de Barendrechtse brug en die bij de
nieuwe tunnel. Twee beelden hieronder tonen dit duidelijk aan. Links de brug, die steeds omhoog moest,
waarop de afsluitboom valt en de auto's gaan „fileren". Rechts: de controlekamer van de tunnel, waar rustige
mannen ervaren oog houden op monitors van het tv-circuit, verlichtingspctnelen e.d. om te zien of het verkeer
ongehinderd zijn gang kan gaan
betekenis nam nog sterk toe nadat
omstreeks 1890 de B.TM was opge
richt
De brug bestaat uit vijf overspan
ningen, waarvan de middelste
oorspronkelijk een draaibrug en de
vier andere vaste bruggen waren.
Toen in 1930 de doorvaartopening
van de draaibrug? tneer voldeed
aan de eisen die -voéri de-scheepvaart
golden, verving rijkswaterstaat de
draaibrug door een hoge hefbrug. Bij
die gelegenheid nam het rijk de oe
ververbinding van de provincie over.
Had veertig jaar eerder de voltooi
ing van de overbrugging van de Ou
de Maas al veel bewondering geoogst,
teen in 1932 de hefbrug in gebruik
kon worden genomen was werkelijk
iets groots verricht De prestatie van
de Nederlandse bruggenbouwers trok
internationale belangstelling. En niet
ten onrechte, want bij Barendrecht
was de grootste brug van. Europa ge
bouwd! Vele jaren lang heeft de Ba
rendrechtse brug deze eerste plaats
behouden.
In september 1944 heeft de brug
zwaar geleden van een beschieting
door geallieerde vliegers. Het machi
nehuis werd toen grotendeels ver
woest Het heeft tot december 1947
geduurd voor de brug feestelijk kon
worden heropend. En een jaar later
kreeg haar zestigjarig bestaan veel
aandacht Men was toen bijna even
blij als in 1888.
En nu, goed twintig jaar later, is
men blij dat deze weerbarstige bonk
metaal eindelijk wordt opgedoekt.
Steeds meer werd zij een obsessie
voor de automobilisten, die zich op
drukke dagen (vooral dinsdags en
vrijdags) in onafzienbare files voor
■het om de haverklap geopende ge
vaarte moesten opstellen. Autokettin
gen tot aan de Maastunnel toe, en
aan de andere kant tot voorbij Nu
mansdorp, zijn al jaren een veel
voorkomend verschijnsel. Met alle
complicaties daaraan verbonden.
Na dinsdag zal dat allemaal afgelo
pen zijn. De brug is dan uitgediend.
Uitgediend zijn dan ook brug
meester J. W. Brokke en zijn vijf
brugwachters, die tot op dit ogenblik
de brug bedienen. Zij behoren tot de
weinigen die de voorgenomen sloop
aan het hart gaat.
Brugmeester Brokke (58) heeft er
aan de Oude Maas op twee maanden
na dertien jaar opzitten. Hij heeft er
alle begrip voor dat het algemeen
belang met de Deltaturmel is gediend,
maar voor hem had die tunnel nog
een jaar of zeven, weg mogen blijven.
Brokke weet wat het is: te worden
„uitgewerkt". Het overkwam hem
toen in 1936 het Moerdijkse Veer
werd opgeheven. Daarna heeft ,hij
voor Barendrecht, nog negentien jaar
aan het Voornse Kanaal gezeten.
Teleurstellend voor hem is dat het
werk ophoudt terwijl de scheepvaart
juist sterk toeneemt. Vooral de ont
wikkeling van het Botlek- en Euro-
poortgehied heeft de betekenis van
de Oude Maas als vaarwater ver
groot. De laatste jaren passeren bij
Barendrecht driéhonderd coasters en
tachtig schepen van gemiddeld meer
dan duizend bruto registerton per
maand. De allergrootste hebben een
inhoud van 16.000 ton.
Dat maakt het nodig dat de brug
gemiddeld 55 keer per dag omhoog
gaat Toen de heer Brokke in 1956
naar Barendrecht kwom gebeurde
dat nog maar gemiddeld 22 keer per
dag.
Brugmeester Brokke heeft van bo
ze weggebruikers de laatste jaren zo
wel het een en ander te horen gekre
gen. Maar zijn Brabantse instelling
kan dat wel verwerken. Hij weet
drommels goed dat zijn brug een
vervelend obstakel voor het wegver
keer is. Wat echter de meeste wegge
bruikers over het hoofd zien is date «fe
Blaaksedijk aan de overkant er ook
een is. Maar de hrug krijgt de
schuld.
Toch komt het maar zelden voor
dat het publiek onredelijk is, Brug
meester Brokke: „Als je met de
mensen praat zijn de meesten wel
voor reden vatbaar".
Brokke en zijn vijf brugwachters
hebben er het beste van gemaakt.
Voor de scheepvaart en voor het
wegverkeer. Rijkswatersaat mag ze
bedanken.
Voorlopig blijft brugmeester Brok
ke nog voor onbepaalde tijd in Ba
rendrecht om tijdens de duur van de
sloop de zaken te laten marcheren.
De tweede overspanning vanaf de
zuidelijke kant gaat er het eerst uit
Brokke gaat dan o.a. de doorvaart
van de grote schepen beseinen.
Voor de sloop van de bovenbouw
rekent men vier maanden nodig te
hebben. Daarna zal de onderbouw
eraan gaan, maar dat karwei moet
zelfs nog worden aanbesteed. Dinsdag
begint de afbraak al.
Van de vijf brugwachters worden
er twee bij de tunnel tewerkgesteld,
één wordt kantonnier, de vierde krijgt
een functie als toezichthouder en de
vijfde wordt met wachtgeld naar
huis gestuurd.
Maar mèt hun brugmeester vinden
ze het allemaal even jammer!
PAGINA gewijd aan de overgang
van Barendrechtse brug naar Del-
tatunnel onder de Oude Maas. Tek
sten van Koos Delhaas en Kees
Comelisse, illustraties van Rijkswa
terstaat, Hans G. Janssen, Gerco-
foto en Fotopersbureau 't Sticht.